Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 52, 27 December 1890 — KA LUNALILO KOME [ARTICLE]

KA LUNALILO KOME

O keia home nani a maikai, keia home oluolu a pumehana, o keia home piha me na hiohiona o ka maemae a rm' k- 1 aloha, oia no ka h;inn kamahao hoi>e loi a ka M.n Lunaiilo i aloha n>ii i.i i k.i'ioS-j ai mal ko o kona palapa!a 1.;>•j0."ī.) 'n pe l>a e hoomaknukau ia a e hool.ia 11 i p'iiilionn.i hope loa 'na keia ao no ka poe n.iwaliwali ilihu

ne o k.ina lahnikanaka. O kona niakeni.ike a nie ka iini nui o kona puuw.ō, o>a no k a l.iaa o kahi e maalahi ai i e nial.i na inaikai ia ui me ka oluolu ka poe i aoo, i hiki ole ia lakou ke malaina ia lakou iho, a i ilihune hoi ka ohana a me ka poe i loaa i na mai a m« na onawa'iiwa'i iloko o ka īlihune.

Nani a kaniahAO ka hana makee a aloha kanaka ka puuwai o kela Moi. A ke hele aku kekahi e ike a e he omaopopo pono i ke kulana a me ka noho an 1 o na makamaka e hoopuūana īa h ma ua home nei, e pihi ana kona puuwai i ka hanoli a»me ka mahalo no kn nani a me ka maikai, ka maemae a me ka oluolu oka home, ame mohala a hoihoi o na Helehelena 0 ka poe e noho !a malaiia, ua maemae ko lakou mau kulana a oluolu maikai ke olakino me ka lawa 1 na mea a pau malalo o na malama alohaia e ka poe i hoonoho ia no ka hooko ana i na kauoha a ka MOl puuwai aloha i hala; e hoike mai ana, aia na Luna Hooko ke lawelawe a ke hooko pono nei i ka hma i waihoia ma ko lakou lima, oia hoi ka malama maikai me ka oluolu 1 ka pde e hoi aku ana ma ka home e noho ai, malalo hoi o ke kiai a hiipoi aloha a ka Luna a me kona mau kokua ma ka home. Ua ike kumaka makou i keano o ka lawelawe ia ana o na hana malaila, a ua lohe pono aku 1 ka puana īa o na leo mahaio i puka mai mai ku waha ae o ka poe i hoi aku malaila e no ko lakou malamaia me ka nuikai a me ka oluolu t awili ia me kt aloha, a ua loaa pu ia haawina 0 ka oluolu a me ka maikai 1 ke» lakou mau olakino. He mau haawina pomaikai nui keia; he mau haawina loi aku—mawaena o kahi poe—mamua o ko lakou noho ana ma na houu- ponoi. Aka, he mea ku nae i ke kah. ha ka hookananuha a me ka hoowahawaha o kekahi poe i ka apo ana i na pono a me na haawina kamahao 1 hoomakaukauia e ke aloha o ka Moi Lunalilo.

Pela i hoikeia mai ai ia makou no kekahi ekmakule i hiki aku na makahiki ma kahi o ke 65 a oi. Ua l®aa aku la oia i kekahi makamaka luahine maloko o ka hale o kana kaikamahine, e moe ana maluna o kekahi wahi hikiee pelapela a i piha me na ea inoino, e

waiho ana me ka leo na iloko o ka nawahwali ame ka pololi makeai. Ua nalo aku na helehelena aokanaka, he mau hiona o ka make ke kau ana, a ua koe iho he mau apana iwi wale no, a i ahona ika nape iki ae aka hanu. Ua hele a nawaliwali ao!e hiki ke ala iluna ā lawelawe nona iho, a iloko no 0 kona lole e hani ai kona ino. A o kahi hoi i pakui la mai ai o ka pilikia, he makapo ua elemakule ia. I ka loaa ana aku i kela luahine e waiho nawaliwali ana, ua ninau āku la |oia —''pehea oe ?" "Nawaliwali au, p i'.oli, aohe a'u ai no kekahi mau la okoa ae nei !" wahi a ka pane a kela elemakule. Ua loaa koke ka mea ai a ua hanai ia; a ua hoike īa keia mea ia William O. Kamika, kekahi o na Kahu Malama o Lunalilo Home, a ua kanohaia e hoinoi i kela elemakule ma kahi a kona Moi i hala i hoomakaukau ai no ka poe o ia ano; a o ka lono i loaa mai ua palekana a loaa ka maha iaia. O keia elemakule, wahi a ko makou lohe, he kaikamahine kana a he moopuna, a be hunona; aka, ua hoohemahema lakou iaia, ua nanamaka, ua malama ole aku iaia 1 ka hapanui o ka manawa me ka ai, a he lokoino a hai-a ka lakou mau hana, he hele wale no ma ka puni lealea me ka haalele 1 keli elemakule iioko o kona nawaliwali roe ka makapo e noho hookahi i ka hale me kalu mea ai ole. A mamuli o kona hooneleia i ka ai, ua loaa iaia ka nawawali a me *:a mai, a aneane loa i kahi 0 ka poino, e ole wale no e loaa i na lima kokua a hoi ma kahi o ka puuho nua, a loaa ai kahi pono. He mea maopopo loa, ina oia i loaa ole aku, ina la me keia ua make. O keia hana a kela poe i kgia makua a kupuna hoi, he hana ku i ke karaima o ka pepehikanaka, a h) mea pono e a'o ia ka poe a pau, aole loa 1 ae ia kela ano hana e ke kanawai, aka, hehoopai la ka honena. Heaha Ia ke kumu o ka hoihoi mua ole ani o kana mau keiki a moopuna īaia ma ka Lunalilo Home ? Aole kela he home no ka lokoino a me ka hai-a, aka, no ke aloha a me ka malama maikai i naelemakule ilihune a nawaliwali Pomaikai kela poe no ka loaa koke ana o ka maha a me ka palekana i ka makua a kupuna hoi. Nolaila, e nana ae ena makamaka 1 keia, a mai hooh«like. He mea nui ke ola oke kanaka, ina no ua elemakule kolopupu a makapo Hlo loa, aole loa ia he kumu no kakou e hookae a e hanaino a e hookeai ai. He hoopai ikaika ka ke kanawai no ia hana, a he pakeu loa aku hoi ka ke Akua.