Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 2, 10 January 1891 — Page 3
| This text was transcribed by: | Lindsey |
| This work is dedicated to: | 'Imaiokalani Park |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ianuari. 1891.
NA LA O KA HEREDOMA.
S M T W T F S
1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31
KE KAU ANA O KA MAHINA.
Hapaha hope……11.40 6 P.M.
Maina hou……4.53 1 A.M.
Hanaha mua……7.46 @ P.M.
Mahina @@@@……1.53 8 P.M.
@A @@ KA NAPOO ANA O KA LA
Puka Napoo
Sabati……… 6.42.2 5.28
Sabati……… 6.43.2 5.33
Sabati……… 6.43.3 5.37
Sabati……… 6.42.6 5.42
KELA ME KEIA
@ nana ao i ko makou mau hoolaha @e poke aku nei. Eia iho he mo@malalo o ka hamare a ka luna ku@@@ @@@ F. Morgan.
@@ make o G Kamanoulu ma kona @@@ noho ma Ka@a, i ka Poaono, Ia@@@ @ 1891. He 70 ona mau maka. @a he kamaaina no Oahu nei.
@ ka poe a pau i hoouna mai i na @alo a me na hoomaikai no na ma@@@ i manawalea ia aku ia lakou, e na @@@ malalo o ke poo, "He Mahalo."
@e kauoha mai nei ka lunahoopono@@@@ nui o ka helu kanaka i na wahi i @@ i pau ole i ka heluia o Honolulu @@ hoike koke ae iaia ma Aliiolani @@. E nana ae i kana hoolaha.
@@e hoike Kula Sibati ma Kalaupapa @@ ka la Karisimaka a ua lehulehu na @@ikai; eia ka mooleo me makou no @@oolaha aku. Pela no hoi me Hana, @@@, i ke Sibati Dekemaba 28, Eia @@@ makou ka moolelo.
@@ na palapala mea hou a na maka@@a me makou, e kaulua ana a kaa@@@ ke kowa mai na kaaawai. Ua ha@@@a pepa no keia pule a me keia pu@@e. E hooikaika ana makou e kaa@@@ aku na kanawai a pua ma keia @@ ae.
@a powa@a kekahi mokuahi hali wai@@ ma na kapakai o Kina kokoke i ke @@@ Honokaona, a na kipuia na alii@@@ a make loa. He 80 powa i pii @@@ iluna ma ko lakou olelo ana he @@@ olulo, a i ke kau ana nae lilo nui @@@ i poe powa.
Ma Kaunakakai, Molokai, Dekemaba @5, 1890, ho@huiia ma ka mare e @. H. Manase ko makou makamaka @@ lai a ka manu Mr. Jos. N. Uwahi@@ a me Mrs. Mua. E ukaliia ko olua @@ la e ka hauoli, ka pomaikai a me @@ malujia. Aloha.
@ ke kanawai koho balota ko keia @@ ae e puka aku ai. O ke kanawai nui @@ he haneri a oi na pauku. E piha @@ ka heluna o na kanawai iaia i ke @@ oia no hoi ka hope o na kanawai @@oolahaia aku ana mawaho ae o na @loli kumukanawai e waiho mai nei @@ keia kau ae.
Ke nanahu nei kekahi mau lala @@ ano nui o ka poai Hoomaemae La@@i ko lakou mau alelo ponoi, a ma ia @@ahu ana ua p@u ae la ka leo a hau@@@ na huaolelo ke hea ae i na inoa o @@poe kuhina a me kekahi mau hoa a @@poai hoomaemae a lakou i moepono @@ ke kimopo nei.
Aloha oe--He wahi mea hou ko Ko@@la nei oia hoi he pake i kipuia a ma@@loa, e ko makou kapena makai, oia @@ Timoteo Paniolo; i kii oia e hopu i @@ pake puhi opiuma, a ki mai la na @@ake i ka pu, a ki aku no hoi na makai @@ ka pu. He po keia manawa o ke ki@@ ana. S. C. L.
Elua haialelo o Ianuari !, 1890. @@ane kekahi--"iloko ana au o ke ahi, @@ ke ahi au, a no'u ke ahi" Pane @@@i kekahi--"o ianei no o maua ke @@omo iloko o ko ahi, owau nei la, aole; @@ ka hoike aku ka'u i ke akea penei a @@enei." Ua like no me ka olelo ana @@e kaka wahie wale iho no ka'u--aole @@a'u e hoa ke ahi, na ia nei no."
Ma Kalaupapa, Molokai i ke ahiahi @@ 24 o Dekemaba, 1891, ka manawa e @@ala@a ia ana ka halawai o ka Ahahui @@piopio ma ka luakini o Kanaana Hoi@@ hoohuiia ma ka m@re e Rev. S. Wa@@aiole o O@lva Mahaulu me Sara John@@@, a o John Trask me Joana Palaika. @@e papaaina no na paa m@re kai mala@@aia mahope iho a ua mahalo nui ia. Aloha--M. K. M.
HE MAHALO.
MR. H. WATERHOUSE, Aloha oe:
O makou o na haumana Kula Sabati ma Pukaana, Hookena, Kona Hema, Hawaii, ua loaa mai kau makana Karisimaka ia makou, he $25, ma o ko makou Kahu Kula Sabati la, T. K. R. Amalu, a me ia mau dala i hoolilo ia aku ai i mau mea ai i hui pu ia me na kokua e ae mawa@@. ua loaa ia makou he hauoli Karisimaka mua loa i maia@@@ @@, he paina maikai, a ua nui na mea ono i hoomakaukau ia e ko makou makuahine, Mrs. E. K. Amalu.
A no keia makana maikai, ke haawi aku nei makou i ko makou mau maha. @o palena ole nou, a na ka Makua Mana Loa, ke mea nana e hoopomaikai mai ka hua o kou lima a me kau mau hana a pau. O makou iho no , ma o ko makou mau komite la.
Cornelia K Kahuakai,
Sam A. Amalu,
Henry Kaapana,
S @@@@na Hanawahine.
Hookena, S Kona, Dec 31, 1890.
O makou @@ h@@@@na o ke Kula Kahunapule, ma o ko makou komite la, ke haawi aku nei i ko makou mahalo i ka makama@a maikai ka Hon. H WAterhouse no kau @@@@@@ Hape N@ia maikai i pa@@@a mai ai ia makou me ka puuwai hamama i hoopihaia e ke aloha Kan@@ano. A ke haawi pu aku nei no hoi i ko makou hoomaikai i na makamaka haole K@ristiano e ae i kokua mai ia makou ma o ko makou kumu aloha la, C. M. Hyde. O ke aloha o ko kakou Haku Iesu Karisto me oukou a pau. GEO. W. NAKAA.
la Mr. a me Mrs. Hyde:
O makou o ka poe i l@ohia i ka ma'i make o keia lahuikanaka. e noho ana ma ka Pa H@o@alu Ma i L@pera o Kalihi, ma o ko makou Komite la, ke pahola aku nei makou i ka hoomaikai nui ia olua no ka olua makana Karisimaka i panee m@i imua o ko makou alo, oiai ka ehaeha a ka ma'i e hekau ana maluna o makou, a ma kahi o ka ehaeha, ua hauoli makou. Nolaila, e lawe aku i ko makou aloha, a na ka Haku Iesu Karisto e kokua mai ia kakou.
D. K. PA, Komite.
Nui loa ko makou mahalo ia Mr. Kahale (lawe leka); ua nui kona manawalea wale ia makou me na mea ai, oia ka palena, kopaa kope a me ka puaa; ua hiki aku paha kona mau hoolilo ana no keia lokomaikai i ka umi dala; ua haawi mai oia me ka lokomai kai nui ia makou na paahau; o ko makou haiolelo no ia e hele mai ai e hai i ka olelo a ke Akua imua o makou, ka poe i lawehaia i na kanawai o ka a@@@ a me na kanawai o ke Akua. Nolaila, nona ko makou mahalo me ka hoomaikai e noho nei. He poe paahao makou no Waiohule nei, ma ka apana o Lihue, mokupuni o Kauai. O makou iho no, NA PAAHAO.
Ke haawi aku nei maua i ka mahalo a me na hoomaikai i ko maua mau haku hana M. S. GRinbaum & Co., ma o ka lakou makana aloha he kanawalu dala ma ke gula ma ka la mua o keia makahiki hou, a me ka hoomahuahua hou ia ana ae o ko maua uku hana.
MR. SAU@ NAMAUU,
MR. CHARLES.
AUWE! ULU KA LAHUI!
Aia ma Honokua, Kona Hema, Hawaii, he mau paa mare e hoolu'e la i ka lahui. O ka paa mare mua, oia o Mr. Kaopuiki me Kalai kana wahine; hanau mai na laua he elima keiki; elua keikikane me ekolu kaikamahine; ekolu hanau pakahi elua i hanau mahoe. O ka paa mare hope oia o Mr. Paauhau me Lilia Kauka kana wahine; hanau mai na laua he elima keiki; ekolu kaikamahine me elua keikikane; ekolu hanau pakahi, elua i hanau mahoe. Ea, nani keia me ka hauoli. Ulu io ka lahui, a e hooulu mau aku. No na kama hou o keia mau ohana na kalokalo he nui e ukal@a e ke ola maikai a kanaka makua, a e hoopihaia na la o na makua me ka hauoli a me ka malama pono i na malihini hou o ke au hooulu lahui--S.W.M.
MAI HOOKIKINA.
Ua manaoio makou, aia he kuhihewa nui iloko o na hoonaauao ia ana o na keiki opiopio iloko o na kula ao, ma ka hookikina ana a ma ka hoopaa loa ana i ka hapanui o ka manawa ma ka halekula, no na haawina ao. Ua loaa ia makou ka hoomaopopo ana, ua like ka noonoo iloko o ka lolo o ke keiki opio me ka palupalu o kona mau iwi. O ka haawe kupono i lawa i kona ikaika ke hapai, oia ke hookoia mawaho ae o ka haawe kaumaha. Ua kaupalena ia ka ikaika kino a me ka ikaika noonoo o ke keiki iloko o kona mau la opiopio ma na mea a pau. O ka hookikina ana i ke keiki liilii e huli i na haawina ao, oia kai kapaia ka "hookauwa kuapaa noonoo." He uluhua a me ka luhi a me ka molowa na haawina e loaa koke i ke keiki mahope mai. O na iwi kua palupalu i hoouka ia me ka haawe kaumaha, e kuapuu ana a kekee na iwi no ke koikoi, a no ka oi aku imua o ka ikaika opiopio e ulu ae ana. E haawi ia ka hana kupono a me ka manawa i kaupalena ia, no ka hiki pono i kona noonoo ke hooko. Oia hoi, i wahi a i manawa kupono no na mea a pau. Ina pela, e ulu auanei ka mikiala me ka hoihoi, a e holomua ana ka naauao o ka noonoo, ka ikaika kino a me ke ola. Ua apo ia keia loina o ka hooulu noonoo no na opio maloko o kekahi mau home hoonaauao o na haawina buke a me na haawina hanalima. E hooulu pu i ka hoihoi--kekahi kahua o ka holomua.
KE KEENA MALUNA
I ka nee pu ana aku me na la mua o keia makahikim eia ka kakou ninau; He keena, anei maluna? Ae; a he keena pu no hoi ko lalo. E hana e like me kou ikaika, e ano e like me ka hiki, a e keehi i hookahi anuu o ka manawa. O na alahele nee mua o ka noho ana ai alii, he kamehai no: o ka panee m@@e loa ana a me ka nele ole i na keehi hewa o ke kaahele ana ma ia mau alahele, aole ia e haalele ia ana mahope. Aia he tausani o na ala liilii kahi e hiki ai ke hookoia na ala liilii kahi e hiki ai ke hookoia na hana maik@i he nui. E lalelale ia oe iho no na manawa kupono a pau a no na anuu e alakai ana ia oe i ke k@@@a maluna; mai palaleha wale @na ua noopomaikai ia mai oe me ke kauwahi waihona; aka, ina ma kekahi aoao ua ku hookahi oe maluna o ka honua, me na keakea a me na hihia o ke alahele, mai @oopio i ka lana o ka manao e lanakila maluna. Ma ka hoike ano nui, o ka mea e pii ana iluna e hiki ana no ilaila.--N.Y.L.
KA AI A ME KE OLA KINO.
Ua manao paa ka poe huli akeakamai, aia he an@u hookahi wale no mawaena o na mea ai inoino a me ke ola kanaka. E like me ka hopena o ka make ai a pololi nui he pupule a me ka make, pela hoi ka ai inoino i ai ia e hoonawaliwali ana i ka lolo a me ka ikaika o ka nee ana o na inea paahana o loko o ke kino. I ka wa e hoopilikia ia ai na kanaka mamuli o ka nele i na mea ai kupono, ua hoihoi ia ka ikaika hana o loko o ke kino iloko o ka noonoo. Ma ia ano e lawelawe ai ke kanaka i na hana aku i ka weliweli loa, oia hoi mamuli o ka pololi nui, a e lawelawe ana no hoi i ka hana i emi iho kona weliweli mamuli o ka nele a me ka pilikia.
O ke kaupale ana i ka pololi me ka ai kupono ole a awahia, he kuhihewa nui loa ia iloko o ka noonoo ana e hoomau aku pela. O ka pololi nui, oia no ke ahi iloko o ka opu e lalapa ana; o ka panai ana aku i ua ahi la me na mea ai wela awahia, oia ka papalua ana aku i ka ikaika lapalapa o ke ahi. He mea keia i maopopo i na makua na laua kekahi keiki hanau hou. Ua hanai laua iaia me ka waiu a me ka ai kupono a mau, aole hoi kekahi mea awahia, o hoowela ia o loko o ka opu a loaa ka mai.
He mea kamahao nae, mamuli o keia ike o ke kanaka makua i ka pilikia e loaa ana i kekahi keiki hou ke haawi ia na mea ai wela awahia, he lehulehu o ia poe e ai mai nei i na mea ai awahia. Ua manao paha, o ka loaa ana he kino ikaika i kaokoa mai ko ke kino keiki, oia ka palena kahi e hiki ole ai i ka poino ke wawahi. Aole nae makou i hooia o kela na olelo e pane ia, aka e hooia iho makou, ua maopopo loa i na kanaka noonoo a pau ka hopena ino o ka ai i ka ai awahia. O ka hoomau ana nae o kekahi poe ma ia kulana o ka hanai i ka opu me ka mea awahia, he kupanaha loa a me ke kamahao. He hopena nawaliwali ka ai i na mea awaawa, a he ola maikai hoi ko ka mea e ai ana i ka ai kupono.
HE HALELU MAI KE KAI.
Aole i hoole ka moana i hookahi muliwai, aole hoi i hookahi kuluwai liilii; no ka mea, o na kulu liilii kona hookumuana.
He loihi ke ala mai ka iliwai o ka moana kai a kona papaku, he pokole nae e ala kaahele lea o ka pohaku mai ka lima aku o ka mea hoonou ke ku oia ma kona kapakai.
Me ka makani maikai e hihimanu auanei na pe'a; me ka makani ino e kae hapa auanei lakou.
Me ka moku ma ke kai, ua kaahele oe me na pea; ia oe ma ka aina, e kaahele ma na wawae.
Maluna o na lae pohaku, na p@@ one a me ka hoku akau na maka o ka hookele moku; e holo palekana oia, a i ole e piholo.
O ka mea kali i kona moku a pau ae na ino, aole loa ia e holo ana a popopo; o ka mea kakali no ka makani aheahe, e nalo hope ana he lehulehu o na huakai.
Ua ahona e hookuu i ka heleuma mamua o ka moku; a haki kona hoeuli e nalohia auanei oia.
O ka waapa nele i na hoe, ua hele pu ia me na poino; mai hilinai e palekana na mea a pau ma ka waapa hookahi.
O ka moanakai e hapai ana i ka moku maluna ona, oia no ke ale ana iaia; no na moku nunui ka moanakai hohonu.
Me na huna one liilii, e piholo auanei ka moku; me na puka liu liilii e piholo no ia.
He oi ae ka weliweli o ka moku i ke ahi mamua o ka wai, aka, he make iloko o ke ahi, a he make iloko o ka wai.
MAI awahua. Pono e wehe i ka umoki o kou lua o ka awahua a hookuu ae i ka awahia e hu'ahu'a wale a lilo i mahu mamua o ka umoki paa loa ana iho iloko ou. Na ka awahua e hooawahia ke ake a hoopoino i ka naau me ka uhane. O ka inaina i omau paa ia iloko, he oi aku kona hoehaeha ana i ko ka maihehe. O ka awahua i hoawaawa ia iloko o kela a me keia kino kanaka, ua nele ia me ka uhane ole.
NA HAWAII MAI SAMOA
Ua lohe mai makou i keia kakahiaka Poaono, ua hoi mai nei he ewalu o na makamaka Hawaii o kakou mai Samoa mai maluna o ka mokuahi Zealandia he eono kane a me elua wahine; aohe i lohe ia ka lakou mau mea hou o ia mau paemoku, ua haiki ka manawa no na nupepa i keia la.
Nui na manao i kapae ia i keia helu no ka haiki loa. E hooikaika no makou e hoolaha aku i ka wa peno.
Elua la i hoolohe ia ai ka hihla pepehi wahine o Waikiki, oia hoi ka hihia a ke 'Lii kue ia Kamakaia a me Keliihookano. O ke kolu keia o na la me ka hoea ole aku i ka hopena.
"KA LA HOPE."
HE WAHI MOOLELO O KA HOOMAKEAKA.
Malalo iho ka manao alakai o kekahi nupepa haole i kapaia Gross Valley Herald, e pili ana no ka poe lawe pepa haule hope ma ka uku ana i ko lakou auhau pepa, a eia kana manao alakai:
"O ke ahiahi ia o ka la hope loa o ko ka honua nei; makala ae ia na umi@ sila o ka lani, a owili ia ae la ka lan@ me he alualu lole la a hamama, a oia ka wa i loheia aku ai ka leo o ka pu hope loa. Akoakoa ae la ka poe pono o ka honua ma ka puulu hookahi, a o ka poe hewa ua hoounaia ilalo i ka lua palena ole o kona hohonu, kahi e hoohanaia ana e eli i lepo-pele i mea ai no ka moe kahiko, i hoopaaia me na kaulahao no hookahi tausani makahiki. Aia he pouli ma ka honua, ua uhiia ka la me ka lehu, a nalohia kona malamalama; aia ka mahina ua lilo i popo-koko-ula, a e kau ana ma kahi h@ahaa o ka huina aouli. Aia he hamau o ka weliweli. E kaa malie ana ka honua ma kona iho iho, a ata he kanalua ole no ka paa koke o kona kaa hou ana aku."
"Iloko o ia anoano nui a me ka mehameha, e pa hopipi ana ka malamalama weli o ka mahina, aia he kanaka e noho ana maluna o ka pohaku, me na maka ahiu o ka pololi me na waimaka paakuku e hiolo ana O ke kanaka hope loa keia ma ka honua, e kakali ana i wahi ikaika hope loa nona e hakoko pu aku ai no ka ipuka o ka lani."
"Aia hoi, lohe aela oia i ka pa palanehe ana iho o ka makani o kekahi mau ekeu, a ia wa no i kikaha mai ai he anela mai ka lea a ku ihona ma kona aoao."
"No ke aha hoi kou koe ana maanei? No keaha kou hahai ole ana i ka huakai hope iho nei e pii la no na ipuka momi o ka lani?" wahi a ka anela.
"Auwe!" wahi a ke kanaka.
"Auwe? No ke aha? Ua aloha anei oe i ka honua?" wahi a ka anela.
"Auwe? Aole," wahi a ke kanaka.
"A no keaha ka auwe? No kou hilahila anei?" wahi a ka anela
"Aole, aole!" wahi a ke kanaka.
"A no keaha ka hoi?" wahi a ka anela.
"Auwe!" wahi hou ana. He lunahooponopono nupepa kuaaina au, a ua haalele ia iho au iloko o ka pololi e ka'u poe lawe nupepa i hookaa ole i ke dala. Aole e hiki iau ke hahai aku ka huakai, ua nawaliwali loa au, a ua--"
"Ua hoopokole ia na olelo a ka lunahooponopono nupepa, hapai ae la ka anela a lele aku la iloko o ka lewa. Ma na ipuka momi o ka lani, hawanawana aku la ka anela ia Sana Petero, a ia wa i hamama koke ae ai na ipuka. Aia he mau leo mele a me na halelu kai loheia aku e ka lunahooponopono nupepa, iaia e hulei ana ma ka noho paipai. A mai loko mai o ka lua hohonu palena ole, ka uwe, ke kanikau a me ka uwi o na niho. E lapuu ia ana ua poe hookaa ole nei i ke dala o ka nupepa e ka huelo o ka moo kahiko."
E AO pono oe i kau keiki, o ao hewa ia mai e hai, Aole hookahi keiki e noho kaokoa nona iho me ka hoonaauao ole ia. E hoouna iaia i kahi, e ao ia ai o na haawina kupono, o hele auanei ma kahi e ao ia mai ai ka hewa. He nui na haawina hoomalamalama nona a e makaala e like me ke kanaka mahiai i kana mahinaai.
O KA moku ka uhane, o ka hoeuli kona noonoo, o na pea kona mau manao, a o ke awa kumoku kona oiaio. Ua like na wahine me na moku, e nele ole ana me na kane. O ka moku a me ka wahine, ua like laua ma ke pahonohono mau ia. O ka moku i nele i na kau kanawai a ka hoeuli a me ke kamana, e kau kanawai auanei na lae pohaku maluna ona.
O KA pule e hoopuka ia ana, oia ke kaikai ana i kou naau; o ka pule i hookoia, oia kai hoomama i kou uhane. Aole e haawi mai ka "hoomaikai" i ka oluolu no kakou ke ole e kuikahi me ko kakou manao ponoi e hanai ana ia kakou ma na kulana hana maikai a pau, kahi a kakou i hooko pinepine ai. O ka hana ia a ka mea "hooko oiaio" o ka ha@u aku he alo imua o na koina a e uku me kou manawa, kou talena a me kou naau. E uku mau; no ka mea, o ke kumu a me ka welau i huipu ia, e uku ana oe i kou aie holookoa.
HOOLAHA HOU
Hoolaha Helu Kanaka o Honolulu.
INA aia kekahi poe o keia Apana i helu ole ia ko lakou mau wahi ma ka helu kanaka ana iho nei, ke kauohaia nei lakou e hoike ae ia mea me na hoakaka piha ma ke Keena Helu Kanaka ma Aliiolani Hale.
C. T. ROGERS.
Lanahooponopono Helu Kanaka.
2319.1@
Kuai o ka Moraki.
OIAI o ka moraki i hoikeia mahope ae nei ua hala a hookoia ma o ka hoolaha a ka Mea Moraki Mai i hoopukaia ao ia hooko ana, nolaila, mamuli o ke kauoha a Aleiaake@ J. Cartwright ka Mea Moraki Mai no kekahi moraki i hanaia e Kela Marble a me George Marble kana kane mare, o Honolulu, Oahu i kakaua ma ka la 25 o Aperila, 1889. a kope ia ma ke Keena Kope Aupuni me ka Buke 116 ma na aoao 54-6. ua kanohaia au e auai aku ma ke Kudala Akea, ma ka
Poakolu, Feberuari 4, 1891,
ma ka hora 12 awakea, ma ko'u Keena Kudala ma Honolulu, no na waiwai i hoakakaia ma ia moraki i oleloia, a e waiho la ma Hauula, mokupuni o Oahu, a i hoakaka piha ia malalo iho penei:
1--O kela mau apana apana aina elua e waiho la ma Hauula, no laua ka ili he 1 12-100 eka, oia no kahi i hoakakaia maloko o ka Palapala Sila Nui helu 2913, L.C.A. helu 10972 i hoopukaia ia Waiauia.
2--O kela mau apana aina elua e waiho la ma Hauula, no laua ka ili o 1 64-100 eka, oia hoi ka apana i a me 3 o ka Palapala Sila Nui helu 2914, L.C.A. helu 8313 i hoopukaia ia Kamoiliili.
3--O kela apana aina e waiho la ma Hauula nona ka ili he 40-1000 o ka eka, oia hoi kahi i hoakaka@a maloko o ka Palapala Sila Nui helu 5292, L.C.A. helu 8417 i hoopuka ia ia Kaioe.
4--O kela apana aina e waiho ia ma Hauula nona ka ili o 41-100 o ka eka, oia hoi kahi i hoakakaia maloko o ka Palapala Sila Nui helu 1435, L.C.A. helu 10726 i hoopukaia ia Poopuu.
5--O kela apana aina e waiho la ma Hauula nona ka ili o 41-100 o ka eka, oia kahi i hoakakaia maloko o ka Palapala Sila Nui helu 1434, L.C.A. helu 10261 i hoopukaia ia Makalohi.
O na apana aina a pau i hoakakaia maluna ae, oia no na aina i hoolilo ia aku ia KEla Marble i oleloia e Maluae Kamoiliili, ma o kekahi palapala i kakauia ma ka la 25 o Aperila 1889, a i kopeia ma ka buke 116, ma na aoao 52, 53, a me 54.
Kuike ke dala me ka mea kuai na lilo palapala. No na mea i koe, e ninau ia
JAS. F. MORGAN,
Luna Kudala.
A i ole ia J. M. Monsarrat, ka loio o ka Mea Moraki Mai.
Honolulu, Jan. 10, 1891. 2319-47.
Honouliuli! Ewa!!
HOOLAHA HULI NUI!
E MALAMA ia ana i ka POALUA a me ka POAKOLU, la 13 me 14 o Ianuari, ma ka aina hanai holoholona o Honouliuli, Ewa, he huli lio nui, a ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau he mau holoholona ko lakou e holo nei maluna o ka aina, e hele mai ma ia mau la e kokua pu i ka hoohuli ana, a ina e hiki ole mai lakou ilaila ma ia mau la, e lawe ia ana ko lakou mau holoholona ma ka Pa Aupuni o Manana, Ewa.
MA KE KAUOHA:
H. M. con HOLT,
2319-4t Luna Nui o ka Aina.
Hau!
MAI a mahope aku o ka la 1 o Ianuari, 1891, penei na kumukuai o ka hau malalo iho:
Malalo o 20 paona, hookahi hali ana, he 1 1/2 keneta o ka paona.
Mai ka 20 a i ka 2,000 paona, hookahi hali ana, he 1 keneta o ka paona.
Ma na tona, hookahi hali ana, he $15 o ke tona.
O ka hau i hoopaaia ma ka pahu a hoouna ma na moku, he 1 keneta o ka paona. E auhau ia no na pahu e like me ka nunui.
PEOPLE'S ICE & REFRIG'NG CO.
O na kauoha a pau e waihoia ia i ka Luna nui L.C. ABLES, a i ole, ma ke telepone.
Mutual Tel. 375; Bell Tel. 482.
Koho o na Luna Nui.
MA ka halawai o na lala o ka People's Ice and Refrigerating Co. i malamaia ma ka Poalua, Ianuari 7, ua kohoia keia mau Luna Nui malalo iho i pani ma kahi o na poe i waiho mai:
Peresidena…..Jno. Austin
Hope-Peresidena..Jno. S McGrew
Kakauolelo…..G. O. Castle
Puuku…….L.C. Ables
Luna Hooia'o…T.W. Hobron
G.P. CASTLE, Kakauolelo.
2319-2t.
ILOKO o ka Aha Hookolokolo Kaapuni o ka Apana Hookolokolo Ekolu o ke Aupuni Hawaii:
KALAKAUA, ma ka lokomaikai o ke Akua o ko Hawaii Pae Aina, Moi:
I ka Ilamuku o ke Aupuni, a i ole i kona Hope iloko o ka Apana Hookolokolo Kaapuni Ekolu, me ka mahalo:
Ke kauohaia'ku nei oe e kii aku ia CHANG WAI (Pake), ka mea i hoopii ia, ina e waiho mai ana oia i kana pane i kakauia iloko o na la he iwakalua mahope iho o ka hookoia ana o keia, e hele mai imua o ka Aha Hookolokolo Kaap@ni i oleoia ma ke Kau o Novemaba o ua Aha la e malamaia ana ma ke Keena Hookolokolo o ka Hale Hookolokolo ma Waimea, mokupuni o Hawaii, ma ka Poalua, ka la 4 o Novemaba e hiki mai ana, ma ka hora 9 kakahiaka, e hoike mai i ke kumu no ke aha la e ae ole ia ai ke noi a MARY CHANG WAI, ka mea hoopii, e like me ka mea i hoakakaia iloko o kana palapala hoopii i pakui ia. A e hoihoi mai oe i keia Palapala Kii me ka hoike piha o kau mau hana no ia mea.
[Sila.]
Ikea ka Mea Hanohano A. FRANCIS JUDD, Lunakanawai Nui ko makou Aha Hookolokolo Kiekie ma Hilo, i keia la 8 o Sepatemaba, M. H. 1890.
DANIEL PORTER,
Kakauolelo Aha Kaapuni.
Ua huli pono au i ka mea i hoopii ia Chang Wai, aole nai oia i loaa mamuli o kona haalele ana iho i keia Aupuni maluna o ka S. S. "Oceanic" ma ka la 12 o Sepatemaba, 1890. Nolaila, ke hoihoi aku nei au i kei@ Palapala Kii me ka hooko ole ia.
C. L. HOPKINS, Ilamuku.
Ke hooia nei au, o ka mea maluna ae he kope oiaio no ia o ka Palapala Kii ma ia hihia a me ka hoike a ka Ilamuku maloko, a ua kauoha ua Aha la ma ke kau o Novemaba, 1890, e hoomau aku i ua hihia la a hiki i ke kau o Mei e hiki mai ana ma Hilo, Hawaii, a e hoolahaia aku ke kope o ka Palapala @@ii i olelola a like me ka kauoha a ke Kanawai.
Ikea e ko'u lima a me ke sila o ka Aha Hookolokolo i oleloia ma Hilo, i keia la 29 o Dekemaba, M. H. 1890.
DANIEL PORTER, Kakauolelo 2319-6t.
HOOLAHA I HOU.
Olelo Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai.
UA hookohu pono ia ka mea nona ka inoa malalo iho nei i Luna hooponopono no ka Waiwai o P. Nahea i make, o Makanikahio, Konala Akau, Hawaii, a ke kauohaia aku nei na kanaka a pau he mau koi i ka lakou i ka waiwai i oleloia, e waiho mai me na hooiaio kupono iloko o eono malama mai keia la aku o haole mau loa oa.
DANIEL W. PAE.
Lunahooponopono Waiwai o ka waiwai o P. Nahea.
Kohala Akau, Hawaii, Ianuari 5, 1891. 2319-3t.
MA KE KEENA o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Paeaina. Ma ka waiwai o Paumano k., no Hamakua, Hilo, Hawaii i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a C. Manaole, ka lunahooponopono no na waiwai o Paumano k., no Hamakua, Hawaii i make, e noi ana e hoaponoia kona hoike hope, a e hookuu aku iaia me kona mau hope ma ka oihana.
Nolaila, ua kauohaia na mea a pau i pili o ka POALUA, oia ka la 3 o Feberuari M. H. 1891, i ka hora 10 kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe aku i ua noi la me na mea kue ke hoikeia.
F. S. LYMAN,
Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu, H. P. A.
Hilo, Hawaii, Dekemaba 23, 1890. 2318-3t.
AHA Hookolokolo Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopo waiwai. Ma ka waiwai o KUPIHEA k., no Hanapepe, Kauai, i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai Kaapuni, ma ke Keena.
Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana mai o ka palapala noi a Kiki k., a me Peni k., na keiki ponoi a ka mea make--e hoike mai ana o Kupihea no Hanapepe, Kauai, ua make kauoha ole ma Hanapepe, ma ka la 30 o Dekemaba, M. H. 1880, a e noi ana e haawiia ka Palapala Hookohu Lunhahooponopono Waiwai i na mea hoopii. Ua kauoha ia o ka
Poaha, Ianuari 29, 1891,
i ka hora 10 a.m., oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke keena hookolokolo o keia Aha, ma Koloa, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolahaia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule ma ke Kuokoa, nupepa ma Honolulu.
Kakauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina, Dekemaba 20, M. H. 1890.
JACOB HARDY,
Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.
2318-3t.
AHA hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o DAVID MANAKU o Honolulu, Oahu, i make. Ma ke Keena imua o Lunakanawai Nui Judd.
Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana mai o ka palapala noi a me ka Papahelu hoike a William O. Smith o Honolulu, Oahu, Lunahooponopono Waiwai o ka Waiwai o David Makaku o Honolulu i hoolilo he 224.92, a e hoike ana, o na mea i loaa mai iaia he 219.41, a e noi ana e nana a e aponoia kela mau mea, a e hookuu iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho Lunahooponopono ana.
Ua kauohaia, o ka POALUA, ka la 10 o FEBERUARI 1891, i ka hora 10 kakahiaka, imua o ka lunakanawai ma ke Keena ma ka hale hookolokolo ma Aliiolani Hale, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me ka Papahelu hoike, a o ka poe a pau i kuleana, malaila e hoike mai ai i ke kumu, ina he kumu kekahi a lakou e ae ole ia ai ke noi, a e hoike pu mai i ka poe i kuleana ma ia waiwai.
Kakauia ma Honolulu, Hawaii Pae Aina, i keia la 2 o Ianuari, 1891.
NA KA AHA:
ALFRED W. CARTER,
Hope Kakauolelo Elua.
2318-3t.
AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponoponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o M. MAEHA o Honolulu, Oahu, i make. Kauoha e kohoia i manawa no ka hooponopono ana i ka Palapala Hooilina a me ka hoolaha ana no ia mea.
O kekahi palapala i oleloia, oia no ka Palapala Hooilina a me ke kauoha hope loa a M. Maeha i make, i waihoia mai imua o keia Aha ma ka la 30 o Dekemaba, A. D. 1890, a e noi ana e hooponoponoia mea, a e hoopukaia ka Palapala Lunahooponopono Waiwai me ka Palapala Hooilina i hui pu ia, ua noi ia mai e Moses Mahelona.
Nolaila, ua kauohaia o ka POALUA, ka la 20 o IANUARI, 1891, i ka hora 10 kakahiaka o ka la i oleloi@, ma ka @umi Hookolokolo o keia Aha, ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ka Palapala Hooilina i olelo ia a me ia noi ana mai, a ma ia wahi e hele ae ai na poe a pau i kuleana e hoike i na kumu kue no ka Palapala Hooilina a me ka hooouka ana i ka PalapalaLunahooponopono Waiwai me ka Palapala Hooilina i hui pu ia.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Dekemaba 30, 1890.
Na ka Aha:
ALFRED W. CARTER.
Hope Kakauolelo Elua.
2318-3t.
Hoolaha Hooko Moraki.
KE HOIKE nei keia hoolaha, i kulike ai me ka mana kuai i hanaia maloko o kekahi pa'apa'a moraki i hanaia mawaena o Ah Lee (pake) o Laupahoehoe, Hilo Akau, Hawaii, a me E. W. Barnard o Laupahoehoe i oleloia, i kakauia ma ka la 19 o Okatoba, 1889, a i kopeia ma ke Keena Kope Aupuni ma Honolulu, ma ka Buke 126 ma na aoao 395 me 396, a mamuli o ka uhakiia ana o na kumu aelike i hoikeia ma ia palapala moraki, oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka manawa i oleloia, nolaila, ua manao ka mea nona ka inoa malalo e hooko aku ia mana kuai ma ia moraki, a o na aina a pau, na hale a me na pono e ae i hoakaka ia ma ia palapala moraki, e kuai ia aku no ma ke kudala akea, mahope o ka manawa i kaupulena ia e ke kanawai, mamuli o ka uhakiia ana o na kumu aelike e @@@me ia i hoike mua ia.
E. W. BARNARD,
Mea Moraki mai.
L. A. THURSTON, Loio o ka Mea Moraki mai.
Kakauia ma Honolulu, Dek. 29, 1890.
Penei na aina i hoikeia ma ia moraki:
O kela apana aina a pau me ka hale e noho ia la e Alee ma ke ano he halekuai, e waiho la ma Laupahoehoe i oleloia, ma ka Apana o Hilo Akau, Hawaii, a e ku la ma ka aoao makai o ke alanui aupuni iloko o ke taona o Laupahoehoe. 2318-4t.
Olelo Hoolaha.
KE HOIKE ia aku nei ka lohe i na poe mea halekuai a pau, mai keia la aku, ke papa a ke hookapu loa aku nei au i ka hoaie wale ana aku i na keiki oo ole a Kapule (k) i make, o Papualoa, Hilo, a o ka poe a pau e kue ana i keia, maluna no o lakou ke poho, a aole no hoi au e hookaa ana i na aie oia ano. W. B. KELIIPULEOLE.
Lunahooponopono Waiwai a Kahu no na keiki oo ole a Kapule (k) i make.
2318-3t.
Hoolaha Luna Hooko Kauoha
NO KA
Waiwai o Nahalemahiki.
UA hookohu pono ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho nei i Luna Hooko Kauoha e like me ia i hoikeia maloko o ka palapala kauoha o Nahalemahiki @k@ i make no Wahawa, Kauai. imua o ka Aha Hooko Kauoha o ka Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina, a o ka poe a pau he mau koi ka lakou no ia waiwai e hoike mai me na hooiaio kupono iloko o na malama eono mai keia la aku, a o ka poe he a@e ko lakou ia Nahalemahiki, e hookoa koke mai ia'u ma Waimea, Kauai. J. K. KAPUNIAI,
Luna Hooko Kauoha.
Waimea, Kauai. Dek. 26, 1890.
2318-3t.
Hoolaha.
O ka poe a pau i aie mai ia'u no na waiwai i kuai ia ma ko'u halekuai ma Kekaha, Kauai, ke kono ia nei lakou e hookaa mai ia mau aie, oiai ke manao nei au e hoopau i ka lawelawe kalepa ana ma keia wahi a hookaawale mai Kauai aku nei. O na helu aie a pau e hookaa ole ia ana a hala na malama ekolu mai keia la aku, e ohi ia aku no malalo o ka mana o ke Kanawai.
M. G. CORREA.
Kekaha, Kauai, Dek. 31, 1890.
2317-4t.
ILOKO o ka Aha Hookolokolo Kaapuni o ka Apana Hookolokolo Elua o ke Aupuni Hawaii:
KALAKAUA, ma ka lokomaikai o ke Akua o ko Hawaii Pae Aina, Moi:
I ka Ilamuku o ke Aupuni, a i ole i kona Hope, me ka mahalo:
Ke kauoha ia aku nei oe e kii aku ia SAMUEL BRIERLY, ka mea i hoopii ia, ina e waiho mai ana oia i kana pane i kakau ia iloko o na la he iwakalua mahope iho o ka hooko ia ana o keia, e hele mai imua o ka Aha Hookolokolo Kaapuni i oleloia ma ke kau o Dekemaba o ua Aha la e malama ia ana ma ke Keena Hookolokolo o ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, Mokupuni o Maui, ma ka Poalua, la 2 o Dekemaba, e hiki mai ana, ma ka hora 9 kakahiaka, e hoike mai no ke aha la e ae ole ia ai ke noi a Kahalione, ka mea hoopii, e like me ka mea i hoakaka ia iloko o kana palapala hoopii i pakui ia.
A e hoihoi mai oe i ka palapala kii me ka hoike piha o kau mau hana no ia mea.
[SILA] Ikea ka Mea Hanohano A. F. JUDD, Lunakanawai Nui o ko makou Aha Hokolokolo Kiekie ma Wailuku, i keia la 17 o Novemaba, M. H. 1890.
GOODALE ARMSTRONG, Kakauolelo. 2317-6t.
Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai.
UA hookohu pono ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho i Lunahooponopono no ka waiwai o KAHIKOKU KING (w) i make, o Wailuku, a ke hoike nei keia hoolaha, o ka poe a pau he mau koi ka lakou i ua waiwai la, e waiho mai me na hooiaio kupono i ka mea nona ka inoa malalo iloko o na malama eono mai ka la aku o keia hoolaha ana, a i ole pela, e hoole mau loa ia lakou. A o ka poe he mau aie ko lakou i ua waiwai la i oleloia, ke kauoha ia aku nei lakou e hookaa koke mai ia'u ma Wailuku, Maui, a i ole ia L A. Thurston ma Honolulu.
J. L. KING,
Lunahooponopono o ka Waiwai o Kahikoku King
Dekemaba 20, 1890. 2317-4t.
$20. Makana.
Ke hoihoi ia mai hookahi pahu ulaula uuku i hoailona ia maluna me ka inoa o C. L. Wight, Mahukona, a o ka inoa "Wilder" ma na poo; me he la ua lawe ia mai luna aku o Kinau ma ke ano kuhihewa a hoolele ia ma kekahi awa o Maui. E ninau ia.
MRS. S. G. WILDER,
Honolulu.
2316-td.
Hoolaha Hooko Moraki.
Ke hoike nei keia hoolaha, i kulike ai me kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i kakauia ma ka la 25 o Aperila. 1189, mawaena o Kela Marble ame George Marble, kana kane mare o Honolulu, mokupuni o Oahu. ame Alexander J. Cartwright, o Honolulu i oleloia, i kope ia ma ke Keena Kope Aupuni, ma ka buke @16 ma na aoao 54-55-56; a mamuli o ka uhakiia o na kumu aelike i hoike ia ma ia palapala moraki, oia ka hookaa ole ia o ka ukupanee i ka pau ana o ka manawa, nolaila, o na aina, na lako a me na pono i hoakakaia maloko o ia palapala moraki mahope iho o ka manawa i kaupaleia e ke kanawai a i ka manawa e hoikeia aku ana mahope, e kuai i a ma ke kudala akea mamuli o ka uhakiia o na kumu aelike e like me ia i hoikeia mamua ae nei.
O ka waiwai i hoakakaia iloko o ia moraki, aia ke waiho la ma Hauula, ma ka mokupuni o Oahu i oleloia, a i hoakaka pono ia e like me ia malalo iho:
1--O kela mau apna aina elua e waiho la ma Hauula, no laua ka ili he 1 12-100 eka, oia no kahi i hoakakaia maloko o ka Palapala Sila Nui helu 2913, L. C. A. helu 10972 i hoopukaia ia Waiauia.
2--O kela mau apana aina olua e waiho la ma Hauula, no laua ka ili o 1 64-100 eka, oia hoi ka apana 1 ame 3 o ka Palapala Sila nui helu 2914 L. C. A. helu 8313 i hoopukaiaia Kamoiliili.
3--O kela apana aina e waiho la ma Hauula nona ka ili he 40-100 o ka eka, oia hoi kahi i hoakakaia maloko o ka Palapala Sila nui helu 5292 L. C. A. helu 8417 i hoopukaia ia Kaioe.
4--O kela apana aina e waiho la ma Hauula nona ka ili o 41-100 o ka eka, oia hoi kahi i hoakakaia maloko o ka Palapala Sila nui helu 1435 L. C. A. helu 10726 i hoopukaia ia Poopuu.
5--O kela apana aina e waiho la ma Hauula, nona ka ili o 41-100 o ka eka, oia kahi i hoakakaia maloko o ka Palapala Sila nui helu 1434 L. C. A. helu 10261 i hoopukaia ia Makalohi.
O na apana aina a pau i hoakakaia maluna ae, oia no na aina i hooliloia aku ia Kela Marble i oleloia e Maluae Kamoiluli, ma o kekahi palapala i kakauia ma ka la 25 o Aperila, 1889, a i kopeia ma ka buke 116 ma na aoao 52, 53 ame 54.
ALEXANDER J. CARTWRIGHT.
Mea Moraki Mai.
J. M. MONSARRAT.
Loio o ka Mea Moraki Mai.
Kakauia Honolulu, Dekemaba 16, 1890.
2316-4t.