Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 2, 10 January 1891 — Gaberiela Lenoa O KA Puali Kahiko Imeperiela o Farani. Koa Opio Iloko o na Ulia o ka Laki. Kukala Kaua a Perusia no kekahi Wahine. He Moolelo no ke Au-Weliweli Nui o Europa Ke Kahua Kaua o Auseturika. [ARTICLE]

Gaberiela Lenoa O KA Puali Kahiko Imeperiela o Farani.

Koa Opio Iloko o na Ulia o ka Laki.

Kukala Kaua a Perusia no kekahi Wahine.

He Moolelo no ke Au-Weliweli Nui o Europa

Ke Kahua Kaua o Auseturika.

Ka Hoomakai kau n«» ke Kahua Kaua. O na leo hoomakaukau kaua e wawalo ana ia mau minute o ke ahiahi, a me ka hala ana aku o na pualikoa Fa rani ma ko lakou iaina o ka maki no ke kahua o ka hana imua o ka enemi, aia na ohana lehulehu iloko o ke kulan«kauh«le o V'iena e noho 2na iloko o ka pihoihoi nui o ka makau, ina he kaua poipu ke hoouka ia aku ana e na aoao elua mawaho o ke kulanakauhale iloko o na minute a pau e halawai kino ai o keia mau mana nui ekolu, a malalo )>onoi hoi oke alakai ana a na Nohoalii ekolu e rula ana i ka aneane hapalua o na aupuni keikikane o Europa,—oia na Emepera lo&epa o Auseturia a me Alekanadero o Rusia—kue i ka llmepera Napoliona o Farani, ka Liona o Europa Hema. Ua alo aku na koa o ke ehuehu o ka Puali Paleumauma kila Kuresia īloko o la po o ka pouli nui, me ka makani anu huihui e pa mai ana mamua pono a me ka hou pu ana mai hoi a na kilihune ua, ma ka hora 2 o ka wanaao, ua hui aku la ka Puali Kurtsia me ka puali holookoa i kahi kauhale uuku o Burune, maluna o ke alanui akea o na okana aina o Hunrgari eholo pololei la no kahi kauhale uuku o Auseturika. Ma keia wahi i haawi ae ai ka Emepera i kana kaueha 1 ka puali holookoa no ke kukulu ana i na halelole a hoomaha no ke koena aku o ia po.

He mea maa mau i na koa o na puali i maki roa na kulana loihi o ke alahele, aia he mau maluhiluhi no lakou e hoomaha ai no kekahi mau la, aka, o na lono e pahola nei i ke kokoke loa ana mai o kaenemi, na la mea e hoolana nei i ko lakou manao me na iini ana — aia he la hanohano oka hauoli nui e halawai mai ana me lakou ma ke ka hua kaua iloko o na roinute a pau e nee nei o ia mau hora o ka po. O ke kakahiaka o kekahi la ae, oia ka la i o Dekemaba, 1805, ua lawe ia mai la na 1000 o ka pii ana mai o na puali kaua Rukini ma ko lakou alahele e kokoke mai la i kahi kauhale uuku o Auseturika, a 0 ko iakou mau batari hoi o na pukuniahi, ua lawe ae la lakou i na kiekiena o ke alahele hoopiina o Parssena, kahi a na puali kaua Faram e pii aku ana no ia wahi o ke kulana.

0 ka palapala kauoha a ka Emcpera no ka hoomaha ana o ka puali ia koena po» oia ke la«re hele ia ana e na Elele lehulehu iloko okelaa mekeia puali me keia mao olelo: Kauoha Kaua. **Ma ke kaooha a ka Alihikaua Nui ka Emepen Napoliona, ua makemake ia na koa o ka puali iloko o ko lakou makaukau, e hooluolu no ke koena aku 0 keia do ma ka aoao o ko lakou mau lako kaua me na puuahi e hoike ana i ko lakou mao kulana ibo." 1 ka wa t pau ai o keta kaaoha kaoa 1 ka heluhelu ia imua o ka Puali Kuresia, huli ae la o Konela Solage i kona hope Mekia Gaberiela a oane aku U, — "Aohe kaua i keia koena po a hiki i kanhiaka. E haawi aku oe i ke kauoha i ka puali no ka hoomaha ana a hooluolu iloko o na halelole." O keia kauoha, ua hooko aku la o Gaberieia ma ka haawi ana i na huiolelo o ka hoomaha i ka puali, a rae ka ho*a pu ana i na puuahi iloko o ko Ukou mau mahele i hoike moakaka i ke kilaaA hoomaha o ka puali ma kula* j

Iloko o ka hapoloa bora mahope iho o ka lohe la aoa aku o keu kaaoha hoomaha a ka Emepera 1 ka puali holookoa, a e a like ana hoi na puuahi mamua oka halelole ooa koa ma ke alanui hele no kahi kauhale o Ausetunka, ua ike pu ia aku ia manawa ka puuahi a na puali hui o Auseturia me Rukini e a mai ina iluna o oa kiekiena o Pare2ena, a holo ae la ka lono pihoihoi iloko o na pualikoa Farani, —ua hiki mai ka enemi, a ua lawe ia na kulana a pau e hui aku ai me lakou.

I () ka ikaika piha ona puali hui raaluna o na kulana a pau o ke kiekiena o Parazena iloko o la po, ua hiki aku no ia i ka huahelu kiekie o kanawalu tausam kue i na koa Farani he kanaono tausani i mahele ia iloko o na mahele kaua nui ekolu. E like me ke ano mau o ka Emepera Napoliona, mamua o ka la e hoouka la ai o kekahi kaua nui, aia oia e hele kino ana iloko o na puali a pau a haiolelo me na olelo hoolanalana i ka manao 0 na koa, pela oia iloko o ia mau hora o ka wanaao e haiolelo ana malalo o ka malamalama o na puuahi e a ana iloko 0 * me keia puali me keia mau olelo:

"E na Koa: He elua mahele i hookaawale ia iloko o na kahua kaua no kakou e halawai aku ai—oia ka lanakila ame ka make. I ka la apopo e maopopo ai ka hiki ana mai o ka ho pena o ka kakou huakai e hana nei. E hoomanao 1 ka kakou mau hooili kaua lanakila o na la kakaikahi i hala ae nei, ua lawe pio mai oukou he kanaono tausani koa o ka enemi—elua haneri pukun'ahi a me kanaiwa hae iloko o ko oukou mau lima. Ena Koa —E hoomanao hou aku ana au ia oukou, aia he kaua nui e hoouka ia aku ana i ka la apopo, a aia pu hoi iloko olaila he mau tausani ehaeha e halawai mai ana me oukou ! Ao'e o keia mau weliweli a me na kaumaha ko kakou kumu e hoihope ai ma keia wahi, no ka mea, o na pualikoa Rukini i kuai ia ko lakou mau uhane e ke dala gula o Enelani mamua aku o keia alahele. e loaa pu aku ana no ia lakou na haawina like o ka ehaeha a me ke kaumaha mai ka oi aku o ka oukou mau pahikaua ame na pukuniahi. O ka'u wale no e iini nei a e noi aku i ka Makua Lani no ka la apopo—no kakou ka la hauoli oka lanakila. Ona koa wiwo ole iloko o ko oukou mau laina, o ka'u

poe keiki ia !!" O keia mau olelo hoolana manao a ka Emepeia e hai nei imua o na koa, e lohe ia ana ka leo hooho o na koa e wawalo hele ana iluna o ka lewa—"E ola loihi ka Emepera Napoliona," a pela aku. 4, G ka Emepera kela e wawalo mai la ka leo 0 na koa," wahi a Konela Solage 1 pane mai ai ia Gaberiela no keia mau leohoohohaaolioke aumoe. "He mea maa mau laia ka haiolelo mamua 0 ka hoouka ia ana o kekahi kaua, he haha a he hoolana aku i ka manao o na koa no ke kahua kaua o ka la apopo." Na keia mau olelo i kono ae ia Gaberiela e hele makaikai aku oia i kahi a ka Emepera e haiolelo nei, a oia kana i haalele iho ai i kona kulana a hele holoholo aku la oia i ke kahua o ka puali mua, kahi hoi a kela puuahi nui e a ana me kona ma amalama piha maluna o ka puali holookoa.

A nolaila eka makamaka ht eiu, maanei e kakali iki iho kaua me k- noomana«ranui a nana aku no ka hopena o keia huakai holoholo i kauwahi o ka pili oke ao a Gaberie!a, a na ka la apopo (keia helu ae) e hoike mai ia kaua, ua komo ehuehu aku la ua Gabertela nei iloko o ka hohooo oka uwahi pauda (AēU i /«#.) A hiki mai i ka la hope o ka malama o Okatoba, 1890, he 27 ka nui o na baneko hoahu dila o ka lahoi i weheia ma ka mokuaina o Misouri, Amenka. Lehuleha o na kilomoku au moana i olelo iho, ik>ko o na makahiki pokole he eUma o keia mua aku, e pai a pai ana o Amerika Huipuia ma ka ikaika o kooa mau mana kaua moaaa me ko ke aupuni o FaranL O kekahi kanaka ma ka inoa o Hawal L Taylor, he ona miliooa no ke kulanakauhale o Eo&lo» Amenka, ua kuai lilo mai ota i kekahi apana aina noi paiahalaha ma Balatimoa me ka manao e kukulu i halemai e hooia ai i ka poe a pau i poino mamoli o ka ai a ma k« pohi opiom.