Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 3, 17 January 1891 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa.

POAONO, IANUARI 17, 1891.

 

Kula Sabati.

  Ua hoomakaukauia he buke liilii no ka pomaikai o na Kula Sabati e like me ka buke kuhikuhi no 1890.  Aia lakou ma ka halekuai buke o ka Papa Hawaii, no ke kumukuai he elima keneta pakahi.  Ua paiia na kumuhana o na Haawina Baibala me na mahele kupono a me na Pauku Gula.  Aia no hoi maloko o ka buke he wahi moolelo no na Moi o ka Iseraela, he olelo hoike o na wahi pana i o eloia, a me na olelo ao e ae he nui loa.  E kuai mui na kumu a me na haumana o na Kula Sabati i keia buke kokua.

 

Na Ekalesia.

  Malalo o keia @  , e hoopuka mau aku ai makou i ka m@  e p@  ana i na Ekalesia a puni ka Pae Aina.  E kakau ma na mea ano nui, a e @  ka ia aku no.

  E halawai ana ka Aha Euanelio o ka mokupuni o Hawaii i ka Poaha elua o Maraki oia ka la 12, 1891, ma ka luakini ma Kohanaiki, Kona Akau.  E makaala ae e na lala o ia Aha a me koka  Ahahui Kula Sabati pu no hoi.

C. M. KAMAKAWIWOOLE.

 

HOOMANAO KARISIMAKA.

  Ma ka po o ka la 24 o Dekemaka, ua malamaia he anaina haipule hoomanao i ka hanau ana o ka Haku, ma ka luakini o Kanaana Hou, i hoomaluia e ka Rev. S. Waiwaiole, a o na hana, he mau manao paipai, he mau himeni a me ka pule.

 

HOIKE KULA SABATI.

  Ma ka la 25, ua malamaia he hoike kula Sabati; ma na la mamua ae, ua makana mai o Mr. Wm. Feary he $20 ma o Rev. S. Waiwaiole no ka papa kula e oi ana, a e hoounaia keia mau dala no kekahi noho o Kaumakapili maka inoa o ia papa kula.

  Ua akoakoa mai na kumu a me na haumana, weheia na hana ma ka himeni la karisimaka, F Oli ai, me ka pule a ke kahu.  Kohoia na komite, Solomona Kamahalo, Nawaaholo, S. Halai, na lakou e wae ka papa oi, he ehiku mahele o na hana.

  1  -  Ka papa o ka ahahui opio, M. K. Makaena ke kumu, he 24 haumana, 15 ninau, 5 himeni, 10 minute ka manawa.

  2  -  Ka papa pokii, o Niho ke kumu, he pokii no; 11 haumana, 10 ninau, he mau pauku paanaau pakahi, akahi mea haiolelo, 4 himeni, 15 minute ka manawa.

  3  -  Ka papa o na makuahine, Lilia Nakea ke kumu, o Beni Kaili ka mea nana i ninau, 9 haumana, 11 ninau, 2 himeni, 13 minute ka manawa.

  4  -  Ka papa o na makua kane, o Kainuwai ke kumu, 10 haumana, ka lakou haawina no Iesu Kristo, 9 ninau, 3 himeni, 10 minute ka manawa.

  5  -  Ka papa opio kane, Beni Kaili ke kumu, 16 haumana, 15 ninau, 4 himeni, 20 minute ka manawa.

  6  -  Ka papa opio wahine, J. N. Kanoeau ke kumu, 18 haumana, 12 ninau, 4 himeni, 15 minute ka manawa.

  7  -  Ka papa opio wahine o Bihopa Home, Wainee Kaiwi ke kumu, 4 haumana, 17 ninau, 6 himeni, 15 minute ka manawa.

  O ka pau ana keia o na hana hoike, a mahope iho he mau manao mai a W. Clark a  me na komite i kohoia.  Maa nei i hoike mai ai na komite i ka papa oi oia ka papa o na pokii kane.

M. K. M.

 

HOIKE KULA SABATI O WANANALUA.

  Ma ka hora 11:15 Dek. 28. 28,1890, ua hoomaka ia na hana hoike kula Sabati mamuli o ka noho alakai ana o ke ka hu kula Sabati nui M. H. Reuter, ma ka himeni hui aoao 110 Hoku Ao Na ni, a na J. K. Iosepa i pule, a mahope o ka pau ana o ka pule, ua kukala mai la ke kahu kula Sabati nui i na inoa o na komite na lakou e hooholo i ka makana i ke kula e oi ana, a eia iho ka inoa o na komite: J. P. Sylva, J. P. Kekoa, J. P. Kapakaha

  Ua kahea ia ke kula o Keanae, aole i hiki mai, himeni hui, himeni 8 ma ka buke kahiko.

 

KE KULA O KAUPO.

  Eono makua; o keia ke kula o na haumana wale no ka mea i hiki mai, aole o lakou alakai, aka, i ko lakou noho ana ma ka hale o ko lakou kamaaina P. Pua, ua noi aku lakou i kona oluolu e lilo i alakai no lakou ma ka la hoike, a oiai, i ke kupono ana i ka manawa, ua hookoia ko lakou makemake.  Ua eleu no ia kula ma na haawina o loko o ka nupepa Kuokoa, a pela pu no hoi me na himeni.

LULU KULA SABATI.

Kula Sabati o Kaupo....................$1.35

   "        "      Kipahulu...................   .50

   "        "      Makaalae..................   .85

   "        "      Wananalua...............12.65

                                                     _____

                    Huina.......................$15.35

  Himeni hui - I mai la ka Moi.

  Kula o na pokii o Wananalua ma hele 1.

J. K. Kaleo ke alakai, 7 pokii wahine, i pokii kane,  Ma keia kula no hoi, he ku ro i ka hiehie na pokii, maikai no ko lakou mau haawina kula Sabati a ku no i ka eleu.

  Mahele elua o na pokii, hookahi no pokii wahine, P. Puhalahua ke kumu, a he ku no hoi keia papa i ka eleu, paanaau ka moolelo o Noa a me na pauku haiolelo.

  Papa o na makuahine he umi a me na makua kane elima.  S. K. Kaleo ke alakai, o keia no hoi ka papa kula i hui pu na kane me na  wahine, paanaau no ko lakou haawina mai ka hapa hope o ka 1890; a pela pu no me na himeni, he ku no i ka eleu ka pane ia ana o na ninau, a i ka nana aku, ua hana maoli no ia kula; hoomauia na hana pono imua.

 

PAPA O NA LIMAHANA.

  S. K. Kaleo ke alakai, he ewalu ka nui o na haumana.  O keia no hoi kekahi o na kula eleu loa, paanaau ka lakou mau haiolelo a me na himeni, a o keia no hoi ke kula i loaa ka laki ma ka noho kahu kula Sabati nui ana o M. H. Reuter i keia hoike ana, a i keia kula no hoi i keke ai na niho o ka poe makaikai, o ko lakou mau haawina, a maluna o ko lakou alakai na mahalo ana a keia makapeni i kona kuu pau i kona ikaika maluna o na hana pono.

  O ka pau loa keia o na hana hoike kula, oiai aole i hiki mai ke kula o Kipahulu, ko Mokae ko Nahiku, a me ko Keanae, aka, ma na haawina lulu dala i hoikeia maluna ae na ka poe no o ia mau kula i lulu ma ke ano o ko lakou mau kula Sabati.

  Himeni hui - Hawaii Ponoi.

  He olelo paipai na Iosepa, no na mea e pili ana i ka hoike o keia la, no ka hiki ole mai o kekahi mau kula a he nui wale aku na olelo ku i ka naauao.

  Olelo hooholo a na komite, ua lilo ka makana i ke kula o Wananalua, oia hoi ka makana hookahi pika dala, 2 kiaha, 1 pa, na J. P. Sylva keia makana, o ka waiwai io, aia ma kahi o 40 dala.

  Makana Elua - he Buke Baibala ili ulaula kaekae wai gula, lilo i na pokii o Wananalua, na M. H. Renter ia makana, o ka waiwai io he umi dala.

  Mahope o ia manawa, ua haiolelo mai ke Kahu Kula Sabati Nui e pili ana i ka hoike Kula Sabati.  O ka huina o na haumana Kula Sabati he 38, a pau ka olelo paipai, na J. K. Kekoa i hookuu ke anaina me ka pule.

  Ua nui no na makaikai i naue mai e ike i na hana Kula Sabati, me ka manaoia e hui pau loa mai ana na kula, eia ka he neo.

  I ka hookuu ana o ke anaina kula Sabati, ua noho na mea a pau e hoonuu i na kohi kelekele a ka puukolu, i hoo makaukau ia maluna o kekahi pakaukau loihi iloko no o ka luakini.

  A ma ka hora 3:30 p.m. ua noho ko makou hui opiopio, o keia paha ka hui opiopio i mahuahua na kanaka.

  O keia ka pau ana o na hana o ia la a ke kalokalo pu nei keia makapeni e hooi aku na hana pono i ka A. D. 1891 - Happy New Year.

P PUHALAHUA

Punahoa, Hana, Maui.

 

  Ma ka la 1 0 Ianuari, 1891, i hoike ai ke Kula Sabati makalii o Kalalau nei, i noho lunahoomalu ia e M. Kamokunui, a i alakai ia hoi e Kaumeheiwa  ke kumu hoike kula Sabati a me ka makaikai ana a J. K. Kapouhiwa ke komite i kohoia e ka lunahoomalu.

  O ka nui o na haumana ma ia la, he 12 makua a he 10 opio, hui pu me ka lunahoomalu, ke kumu alakai, ke komite a me kahi mea e ae, he 26 ka nui o ka poe i akoakoa ma ka halepule ia la, a ua weheia na hana me ka himani a na opio ma ka Lei Alii aoao 145, a i kokua pu ia mai hoi e na makua, a me ka pule ana a ka lunahoomalu, a e hoomakaia na hana penei:

  1  -  Ka papa o na makua, ma ka himeni poepoe 791 "Ke Ao Kula Lani." 

  2  -  Heluhelu Baibala a heluhelu himeni ma ke kaulike, ka papa o na makua.

  3  -  Himeni ma ka Lei Alii aoao 93, ka papa o na opio.

  4  -  Hoopaanaau pualu ma Mataio Mokuna 1:1 25 hui na makua me na opio.

  5  -  Himeni 585 "Ka Lani Kuu Home,"  ka papa o na makua.

  6  -  Hoopaanaau pakahi na pauku Baibala me ka pakahi o na himeni, ka papa o na makua.

  7  -  Mele ma ka Lei Alii aoao 107, ka papa o na opio.

  8  -  Haawiia na ninau Baibala ma ka pane pualu ana mai i na haina, ka papa o ka makua.

  9  -  He mau ninau Baibala a ua pane pololei ia mai na haina, me ke akamai nui, ka papa o na opio.

  O ka pau keia o na haawina o ka hoike kula Sabati, a ua weheia ka haiolelo a ke komite makaikai ma ke hele ana o ke anaina i ka himeni 541 a me ka pule a Kiaaina Nuuhiwa.

  Ku mai o J. K. Kapouhiwa ke komite 1 kohioa e ka lukahoomalu a pane mai 1keia mau olelo o ka hoolauna: "Ke haawi aku nei au i ko'u mahalo nui i keia kula Sabati makalii o Kalalau nei.  ke Kula Sabati hou a'u i kapa iho ai i inoa kou iloko o'u iho o "Kapewahiu o na Kula Sabati o Kauai nei, no ka mea, ma ko'u okioki ana i keia i-a nui, ua kapa au i ke kula o ka apana o Waimea ka pauku poo, i Koloa hoi a me Lihue ka pauku hakahaka, a o Kawaihau, Anehola me Kilauea ka pauku paa, a o ko Hanalei Kula Sabati hoi ka pauku hiu, a o ka paewahiu keia no ka uuku loa, he umi no opio a he umi no makua,  Aka nae, oiai au e hoolohe ana i na haawina i hoomakau kau ia e oukou no keia la Hape Nuia.  He mea na'u e hauoli mui ai ke olelo ae, ua oi loa ko oukou makaukau mamua o kekahi mau kula Sabati a'u i ike ai, ma ka paanaau o ka Baibala ia oukou, a me na himeni a me na ninau pohihihi o ka Baibala.  i loaa pono na haina i na makua a me na opio; ma ka himeni ana ma na himeni, ua nani maoli no i ka nana aku, a na keia makaukau nui a oukou i hiipoi nui ai.  no ka la mua o ka makahiki hou 1891, nana i hapai ae la oukou uuku a lilo o oukou kekahi Kula Sabati nui o ka mokupuni o Kauai nei.  Nolaila, ke lawe hou mai nei au i ka inoa a'u i kapa mua iho nei ka pewa hiu o na Kula Sabati o ka mokupuni o Kauai nei, a hooili no ke Kula Sabati o Hanalei mokupuni o Kauai, oiai, ma kela makahiki i hala aku la, i ka hora 12 o ka po nei, hele kekahi mau haumana uuku o oukou i Hanalei i ka hoike Kula Sabati, mamuli o ke kauoha a ke Kahu Kula Sabati o Hanalei, a ua haiia mai ia'u, ua nui ko oukou mahalo ia, a o ka oi loa keia ina paha o ke Kahu Kula Sabati kekahi maanei i keia la hanohano, a ke noi aku nei au i ko oukou oluolu, e hoomau oukou i keia hana maikai, ano ai paha o loaa hou ia kakou ua la hou e like me keia, ma keia makahiki hou aku 1892 hui hou kakou ke ae mai na lani.  A o ka'u mahalo nui i koe a o ka pau ia.  Ke hoomaikai aku nei au i ka Lunahoomalu a nui loa M. Kamokunui, no kona hooikaika ana i keia hana maikai, ma kona ano he kumukula aupuni no Kalalau nei, a he haiolelo no ka halepule o Kalalau nei, a me na oihana e ae, Luna Mare, Luna Leta, a pela aku."

  Ua hookuu ia keia hoike kula Sabati ma ka pule a ke komite J. Kapouhiwa.  A o ka hope loa o na hana, he papaaina i hoomakaukauia e ka Lunahoomalu ma kona hale, ua ai a lawa i kona lokomaikai palena ole.

J. K. K.

Kekahi o na makaikai.

 

Hoole Waiona.

 

[Na ka Ahahui W. C. T. U.]

  Ma Kaleleonalani, oia hoi o "Ema Hale, ma Honolulu.

  He halawai i kela me keia Poalima hora 7:30 o ke ahiahi.

  He halawai Hoole Waiona, o ka Ahahui o ka Lipine Bolu o Honolulu.

  Ke kono ia aku nei na kanaka, kane, wahine, keiki, na mea kiekie, na mea haahaa, ka poe waiwai, ka poe ilihune, ka poe hoole waiona, ka poe kanalua, na mea a pau, e akoakoa ma ia hale i kela me keia pule.  Pela no me na malihini mai na mokupuni e mai, e komo, a hui me makou ma keia hana kuonoono.  "No ke AKUA a me ka HOME, a me ka AINA HANAU ! !"

 

HOOLAHA KUMAU.

  I ka Poakolu auwina la, ma ka hora 2 e hiki ana o Miss Mary E. Green, a me Miss Helen J. Judd ma Hale Ema e malama i ka Ahahui Hoole Waiona, i kapa ia "KA BANA O KA MANAOLANA," iweana o na keiki o ke kulanakauhale o Honolulu nei.  Ke kono ia aku nei na keiki o ka aina makua, a me na keiki o na aina e, e hele mai. E malama ia ana he wahi paina meaono me ka inu ti a me ka haukilima, ma ka Poakolu hope o ka mahina.

 

KA LEO MULEA O LAIE.

  Eia ka hoike ana no kela mulea:  Aia ma ke Sabati o ka la 4 o Ianuari nei, i ike aku ai makou, ke anaina, iloko o ka halepule Moremona o Laie nei, i kekahi kanaka nui kuaeaea, i hoouhi ia kona ano i ka aahu o na olelo awahia, mulea, hooweliweli e pili ana ia J. W. H. Kauwahi i ke kumu o kona make ana, ana i olelo aloha ole iho ai i ko kakou hoa hanohano e moe kau a hooilo mai la ma kela aoao.  Penei kana mau hoike:  No ka hoolaha ana o J. W. H. K. i na mikanele Moremona i ka hoopunipuni, a pela aku, a ma kela kumu, na noho koke lakou me ka inaina a hoomana i ke Akua, na lunakahiko Moremona o Laie nei, a noi i ke Akua e make o J. W. H. K. no ka hoopunipuni.  O keia wa i hoolaha ia ai, oia kona wa i kaawale aku ai mai kona noho hoahanau Moremona ana, a o ke kumu nui i hiki mai ai o keia mau olelo, oia ka huhu ia'u i kuu hoike ana aku nei ma kou mau kolamu.  Nolaila, e oluolu oe e hoike koke aku ma kau mau wahi e alo nei, malia o hoohalike mai o mea ma me ko'u hoa o ka ili hookahi, J. W. H. K. ka noho o ka ahaolelo ohumu, manao kuhalahala, i ka leo o ka oiaio i hoike ia e oe ma ka mahina o Novemaba o ka makahiki i hala; a ma ia hoike ana aku nei a'u, ua kii koke ia mai au e ke paniolo o Laie nei e hele imua o E. W. Paka, ka Peresidena o na Moremona mai Hawaii a Kauai, e hooponopono i kuu aie a me kuu hoolaha ana.  A i ka ninau ana o ua o E. W. P. i ka oiaio o kela hoolaha na'u, ua ae aku au me kuu naau a pau me ka hookamani ole; a ma ia ae pono ana aku o'u, ua noi mai oia e kakau hou aku au ia oe he hoopunipuni au i kela hoolaha a'u, aka, ua hoole aku au.  A ma kela mau kakele olelo a maua, ua hoike mai o E. W. P. "ina e ae ole oe, alaila, e oki ia ana oe mawaho o ka Ekalesia o Iesu Kristo."  Nolaila, e oki ia ana au mawaho o ka Ekalesia Moremona mamuli o na kumu a'u i hoikeike aku ai ma ka malama o Novemaba i hala.  Nolaila, ke kukala leo nui hou aku nei au me ka hopo ole i  ike mai no ko'u poe Moremona mai ka la oili pulelo i Haehae a ka la welo i Lehua no na hoike ma keia nupepa o Novemaba o ka makahiki i hala, a malaila oukou e noonoo ai, oiai, he hoike au no na mea o ia ano a me lakou hei no au he oiaio, a o mea ma, he hauhili ka ma-na, nolaila, mai wikiwiki e like me ke kaikamahine o Kohala, nana pono ia mai a pololei.  Ma keia hoike ana a'u imua o oukou e ko'u poe o ka ili hookahi, iloko o ko'u mau la o ka noho ana ma Laie nei, ua oiaio ia mea.  Ina e makemake e ninau pono, hele mai i Laie nei a e loaa no au ma kahi hale o Nepa.  E lohe e Hawaii o Keawe ua wela o mea, e ike e Maui o Kama ua inaina oi 'la ae, e lono Molokai a Hina a me Lanai o ka ululaau ua kaeko kela, e ike pono mai e Oahu o Kakuihewa ua eha oi nei ae, a e Kauai o Manokalanipo e, nau e hooia mai.  Ke hooki nei au ma keia mea me ka oiaio mau loa; oia ka'u pule ma ka inoa o Iesu Kristo.

J. H. K. NAKALO.

  Laiewai, Koolauloa, Ian. 6, 1891.

 

NA HELU MALAMA HAWAII.

  Ua ike au i ka wehewehe a ka mea kakau i na malama a ko Maui poe helu malama.

  Ikuwa - Ianuari.  He mea oiaio, he malama hekili, uwila, ua, nalo; aole e ulu na mea hihi i keia malama, ua pau loa i ka make  O ke keiki e hanau ia ana i keia mahina, he keiki leo nui, he kanaka lawaia.

  Welehu - Feberuari.  O ka mea i kapaia ai o keia mahina o Welehu, no ka mea, i keia mahina e helelei ai ka pua o ke ko.  O ke keiki e hanau ia ana i keia mahina, he kanaka oluolu; he mahina ua keia.

  Makalii - Maraki.  Liilii na maka i ka ino, ku ka puna kea i uka.  He mahina ino keia, oia ka mea i kapaia ai o Makalii; akahi a hoomaka mai na mea ulu o ka nahele e omaka ae.

  Kaelo - Aperila.  O ka huelo ku keia mahina; kuhihewa ka popoki a me ka pueo i ka huelo o ka hoi a me ka pia, ka uhi, he huelo no ka iole a poi hewa, oia ka mea i kapaia ai o Kaelo ka huelo ku; kolo aku ia na mea ulu o ka nahelehele.  O ke keiki e hanau ia ana i keia mahina, he kanaka kapulu.

  Kaulua - Mei.  He mahina malie ke ia; o ka pua ana keia o na ano pua a pau o ka honua, a koe aku ka awapuhi e lei ia nei a me ka pua pake a me ka pua o ke ko.

  Nana - Iune.  O ka mea i kapaia ai o keia mahina o Nana, ua laukoa ka manu iloko o ka punana, e hoonana ana ka manu e lele, e pii ana ka huhui i na kaloa. 

  Welo - Iulai.  Ke hoelo ae la na huhui i ka wanaao.  He mahina malie keia; ke momona mai la ka wana, a ke momona mai la na i'a a pau.  O ke keiki e hanau ia ana i keia mahina, he kanaka puuwai liona a he kanaka koa.

  Ikiiki - Augate.  O ka mea i kapaia ai o Ikiiki, he ikiiki ma'i a he ikiiki wi; he mahina papaa la keia.  O ke kanaka a me ka wahine e hanau iloko o keia mahina, he lolena ku i kiona; pomaikai ka loaa o ke kane a me ka wahine a ia poe.

  Kaona - Sepatemaba.  O ka mea i kapaia ai o keia mahina o Kaona, o ka mahina kaka uhu keia a me na ano i'a like o ia ano.  O ke keiki e hanau ia ana i keia mahina, he waiwai.

  Hinaiaeleele - Okatoba.  O ka malama keia e owili ai ka pua o ke ko  He mahina ua keia, a o ke kuaua mua keia o ka hooilo.

  Hilinehu - Novemaba.  O ka mahina keia e pua ai ke ko, a e kea ai kamalii i ka pua o ke ko.

  Hilinama - Dekemaba.  O ka mahina pau keia o ka helu o ko Maui poe.  he mau mahoe keia mau mahina.  He malama anu keia,

J. W. Kalani.

 

  Ma keia papahelu malama malalo iho, oia ka'u e hoopili aku i kekahi me kekahi ma ka helu pololei a ko Hawaii nei, koe aku ko kekahi mau mokupuni e aku:

Nana........................Ianuari

Welo.......................Feberuari

Ikiiki.......................Maraki

Kaaona...................Aperila

Hinaiaelele.............Mei

Kamahoe 1.............Iune

Kamahoe 2.............Iulai

Welehu...................Sepatemaba

Makalii...................Okatoba

Kaelo......................Novemaba

Kaulua....................Dekemaba

  A ma kou helu 46, Nov. 15, 1890, aoao 4, ua ike iho au i na hoonoho hua kepau a ko'u mua ma ka oihana, oia o S. W. M. Hoaokea o Pinaonao.  Ma ka huhui ka helu kumu a ko Hawaii nei, pahee i ka welowelo, a pehea la kahi mau hoku e ae o ka lani?  Ua kue aku au iaia ma kahi e olelo ana, mai ka hapa o kahi mahina a ka hapa o kekahi mahina.  he mahina ia.  O ka'u pane e pili ana ia Nana ua pololei na kekahi, o na ano hoonana ua lawa ia e like me na ouli o ia mahina, ao'e hoi he mahina hapa o Ianuari a me Nana, a pela me na mahina a pau.  O na hoakaka ana a pau o na malama ua mau ko lakou kue i ka mea oiaio; aia a pololei o ka makahiki.  O na helu la a ko Hawaii nei aole e piha pono na la o kekahi mahina, he 30 wale no la a he 29, a i ka hoohui ana me na malama o ke au hou, piha aku la na la o ka makahiki he 365.  Ona mea i hai ia iloko o na mahina a me ko lakou mau ouli, ua pono kekahi a ua koe kekahi; a ma kahi e olelo ana o ka huhui ka helu kumu a ko Hawaii nei, aole ma na helu e ae, alaila, ua like no me ka huhui a Lono uuku i ka mahina.

  Eia kekahi, ke noi mai nei e hele aku i ona la e ao mai.  No'u iho, a no na mea a pau, aole ma kau alakai ma kapo  ana e kiei aku ai ia oe.  O ka'u wale no ia oe oia keia:  Ua waihoia mai keia mau pane i ka mea i malama i na la a me na malama a ko Hawaii poe kahiko, ka like ana o na la me na malama ma ka helu Hawaii mai kahiko loa mai, a i ole pela, ka like o na helu po o ka helu o ka helu la a ko Hawaii ma na po.  No'u iho, ua pololei na helu po a me na la, o na malama kai hoopili aku i like na mahina a ko Hawaii nei me na mahina a ka haole o keia au, aole ma ka helu huhui, i hookahi no huhui, la, malama, makahiki.

J. K. Kaimalino

   

  Ua haawi ae ke aupuni o Belegiuma i ke kauoha i kona mau mana aupuni e hopu a hoopai aku i na kanaka o na lahui e ke komo aku ma ia aupuni no ka hakaka-lua.

  Ma kela me keia oihana leta a puni o Italia, he mau baneko hoahu no ka lehulehu, a e kau ia ana me ka ukupanee o 3 1/2 pakeneta i ka makahiki; ma kela me keia 5 makahiki e mahele ai.

  Ke liuliu nui la ke aupuni o Geremania no ka hoonee ana aku i na pahu me na kino lepo o na 'lii mai ka hale kupapau alii aku o Berelina Catedarala.  Aia iloko o keia wahi kahi i waihoia ai na kino make o na alii me na keikialii no na keneturia i hala ae.

  O ka ikaika kaua aina o ke aupuni o Rusia he 2,579,000 koa, a o ko Farani hoi he 3,226,000 koa - ke huipu ia ko laua ikaika kaua, he 5,805,000, a he oi ana aku hoi o 600 000 koa ka ikaika i ko Geremania, Auseturia me Italia ke huiia lakou.

  O ke kumuhana a Generala Booth e pili ana i ka hoopomaikai ia o ka poe nune malalo o ka malama ana a ke aupuni, ua hoopihaia na alanui o ke ku lanakauhale o Ladana me ka poe ilihune o na ano a pau no ka hoike ana 'ku ia lakou he poe i kupono e apo ia aku.

  I ka make ana mai nei o kekahi elepani nui ma ke kulanakauhale o Kinikininati, Ohio, ua kahaia ka opu a wehe ia na mea oloko.  Ua hiki aku na paona kaumaha o ka puuwai i 32 1/2, a o ke ake aneane kanaono paona.

  Ma ka la 23 o ka malama o Dekemaba i hala, ua loaa pakahi aku i na hoa o ka Aha Senate me na Lunamakaainana ma Wasinetona, he mau palapala e kono aku ana ia lakou e hoike ae i ko lakou manao, ina aia ma ka aoao kue a ma ka apono paha i ka wehe ia o ka hoikeke nui o Kikako ma na la Sabati a pau.

 

Benson Smith & Co.

Na Mea Laikini ia e kuai Kukaa

a me Kuai Liilii aku.

Na Laau Lapaau

O NA ANO A PAU.

HELU 113 me 115, ALANUI PAPU

O LAUA NA AGENA NO NA

Laau Lapaau Kuluwai Liilii !

Boreicke & Schrecke

- :A ME NA: -

WAi Lukini OnAonA Waianuhea !

WAIALA MAILE

- A ME KE -

Onoona Lei Aloha !

On na lako no ka Lauoho a me ka Ili, a

me na mea hoonani o ka Home, e loaa no

ia ina makamaka ke kipa mai ma keia hale.

2204  tf

E. LILILEHUA.

Loio ma ke Kanawai.

Notari hooiaio palapala no ka lehulehu, kakau

palapala kuai, ho limalima, moraki, me na

ano palapala pili kana i ai a pau.

Keena Oihana:  Kawehionamanu, Kaluaaha,

Molokai .                                          2288  6ms

 

PAPA ! PAPA !

AIA MA KAHI

- :O: -

LEWERS & COOKE

(o Lui Ma).

Ma ke kahua hema o alanui Papu me Moi

E loaa ai na

PAPA NOUAKI

o kela a me keia ano.

 

Pani Puka, Na Puka Aulani, Na Olepelepe

Na Pou, Na O-a, Na Papa Hele, Na Papu

Ku, A me na Papa Moe nui loa

 

Na Pili o na Hale o na Ano a Pau

- A ME NA -

WAI HOOHINUHINU NANI

O NA ANO A PAU LOA.

NA BALAKI ANO NUI WALE.

A ke hai ia aku nei ka lono i na Makamaka a

pau, ua makaukau keia mau Makamaka

o oukou e hoolawa aku ma

na mea a pau e pili ana

ma ka laua oihana

- NO KA -

UKU HAAHAA LOA.

E like me ka mea e holo ana mawaena

LAUA a me ka MEA KUAI.

E HELE MAI E WAE NO OU

KOU IHO.

 

Ka Waiwai o ka Hilinai

Saseparila Ayer

A AYER Laau Saseparila, kai kaulana a

hilinai mui ia no ka hoomaemae koko, ma

na wahi a pau o ka honua, ne aneane 40

makahiki i hala ae nei, a ua lawelawe nui ia

hoi iwaena o na oihana lapaau.  O keia

 

LAAU SASAPARILA, no loko ae ia o ke

aa Sasaparila Honedura maoli; ua loaa ka

mana hoomaemae ma o ka hui pu ia ana me

kekahi mau aa laau e ae, a me kekahi mau

mea no loko o ka honua a me ka hao.

 

HE koko inoino a nawaliwali anei kou? Ua

a wili pu anei me na ano mai i ikaika?  A ua

hui pu anei me na wai awaawa hoopehu

Na keia

 

LAAU e hoomaemae ia mau mea ino a paua

a maikai.  O na kauka lapaau a pau o Amerika

ike ke ano o ka AYER SASAPARILA, ua

olelo lakou, aole he mea maikai e ae no ka

hoomaemae koko ana mai na mai i awili pu

ia, aka o keia wale no.  No ka

 

HOOMAEMAE ana i ke koko, a me ka

hookahua pono ana i na mea a pau ma kekahi

mau ano ma ii ikeia, o ka AYER SASAPARILA

wale no ka laau nana e hoomaemae hakalia

ole mamua ae o kekahi ano laau e ae  O ke

 

KOKO ino hakuhaku, a nawaliwali hoi kona

holo pono ana ma ke kino, e hoomaemae ia

a e hooikaika pu ia no hoi ma o ka ai ana i

keia LAAU SASAPARILA A AYER, He

maalahi a he

 

MAIKAI loa hoi keia Laau, aole no ka

hoomaemae wale ana no i ke koko, aka, no

ka hookaawale pu ana kekahi i na ma'i,

hoomomona hou ana i ke koko ino, a me ka

hooikaika pu i kona holo pono ana ma na aa.

He lehulehu wale na hooia ana mai na wahi

a pau o ke ao nei i hoohana mau i keia laau

mamua o kahi mau laau e ae.

 

A HILINAIIA no ka ikaika kupono o ke

ola kino, ma ka maemae ana o ke koko,

hoomake pu ia na ma'i, a pela aku.  He nui

laau hoomaemae koko i hoolaha waha hee

wale ia malalo o na inoa lehulehu, aka, o na

hilinai a me na hooia wale no a ke ao

holookoa, maluna o ka

 

Ayer Laau Sasaparila.

I HOOMAKAUKAU IA E

Kauka J. C. Aver & Co., Lowell, Mass.

HOLLISTER & CO.

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.

 

Kakela a me Kuke

Ka Halekuai Nui

- O NA -

Waiwai Like Ole

E laa na pahiolo, koi bole,

hamale, koi mai a me liilii, kila.

wili puaa, rula, apuapu kai o na ano

a pau.  kala kaa. hao hoopaa puka.

pohaku hoana, kepa lei ilio, kaula

hao ilio, pahi, upa, pahi umiumi,

kalapa, kope hulu, palapala, pepa

kalakala, lina hao, ami, keehi, a me

 

- KAULA OPU. -

PALAU

O na ano he nui wale.

Oo, ho, kopala, pe, kipikua,

hao kope, au ho a pela aku,

kua bipi, lei bipi, kaula

hao bipi, uwea pa.

uwea keleawe.  hao pili

piula, kaa palala, ipuhao, ipu ti

pa palai,

Makau me Aho Lawaia.

Ili wai, papa holoi, kopa ala, kaula

kuaina, hu'akai, ehi wawae,

hulu pena, hopaoloi,

a pela aku.

 

Pena wali, kini nui a me liilii o na

ano a pau, me ka pepa kuhikuhi,

pena keokeo, aila pena, aila

hoomaloo, vaniki kaa, a me

vaniki moe,

PENA HOOMALOO

- a me aniani hale -

AILA MAHU, AILA MIKINI, AILA

HAMO, AILA KAA, INIKA

KAMAA.

PAUDA, KUKAEPELE, KIANA

PAUDA, UIKI IPUKUKUI O NA

ANO HE NUI A LEHULEHU.

 

Na Pakeke Poi

- O KE _

Ano Hou Loa

NA MEA PIULA,

Mikini Humuhumu

Mekini a WHEELER a me WILSON

MIKINI A WIILCOX ME GIBBS

NA MIKINI A

- REMINGTON. -

He nui loa na mea hao me na ukana e

ae o na ano a pau, aole hiki ke hai pau

ia aku, hewa i ka wai na maka ke ike.

 

Laau Lapaau Kaulana Loa

A DR. JAYNE ,

LAAU HOOMAEMAE KOKO

LAAU HOOPAU NAIO, LAAU

KUNU, PENIKILA, HUAALE,

PAAKAI, LAAU HOOPAA HI,

Me na Laau Hamo, a Pela 'ku.

Ano, e kipa mai oukou e na maka

maka a ike no oukou iho.

KAKELA & KUKE