Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 4, 24 January 1891 — Page 3

Page PDF (1.73 MB)

This text was transcribed by:  Joy Mcleod
This work is dedicated to:  Joseph Whitmarsh, III

 Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

NO KE KUPONO O NA ALII.

PAUKU 10.   O kela a me keia kane kupa o ke Aupuni i hiki aku kona makahiki I ka iwakalua-kumamalima; ua noho ma keia Auni no na makahiki aole i emi malalo o ekolu; nona ka waiwai i kupono i ka auhauia i emi ole iho ka waiwai io malalo o ekolu tausani dala maluna ae o na hihia a pau, a i ole ia, ua loaa iaia mai kekahi hana i ku i ke Kanawai a mai kekahi waiwai mai paha nona ka loaa makahiki i emi ole malalo o eono haneri dala ua kupono oia e kohoia i Alii.

NO NA LUNAMAKAAINANA.

PAUKU 11.  He iwakalua-kumamaha Lunamakaainana no ke Aupuni i kohoia mai na apana mahope iko nei, he hookahi no kela a me keia apana.  E maheleia a ma keia ke maheleia nei ke Aupuni i iwakalua-kumamaha apana koho balota, a e  hoakakaia ua mau apana nei ma na pauku mahope iho nei.

NA APANA KOHO BALOTA.

PAUKU 12.  Ma ka Mokupuni o Oahu he ewalu apana, a penei no hoakaka ana a me na palena:

Apana Ekahi:  O kela wahi a pau o ka apana hookolokolo a auhau o Honolulu, a o Kona paha, e waiho ana ma ka hema-hikina o ka laina mai ka piko a oioina paha o ka lalani Mauna o Konahuanui maluna o ka lapa e hookaawale ana i na Awawa o Manoa a me Makiki mai na Awawa o Nuuanu a me Pauoa, a mawaena aku o ka lua a kipoho paha o ka puu i kapaia o Puowaina a hiki i ka pahu hae ma kahi kahiko o na pu ki aloha, mai laila pololei aku a ka huina o na Alanui Kinau a me Alapai mawaena aku Alanui Alapai a hiki i Alanui Moi mawaena aku o Alanui Hema a hiki i ke kai.

Apana Elua:  O kela-wahi a pau loa o Honolulu i oleloia a o Kona paha, ma ka akau o ka apana ekahi a maloko o kekahi laina mai ka pahu hae ma kahi hi pu aloha ma Puowaina a hiki i ka huina o na Alanui Ema me Kula, mawaena o Alanui Kula a hiki i Alanui Papu, mawaena o Alanui Papu a hiki i Alanui Beritania, mawaena o Alanui Beritania a hiki i ke Kahawai o Nuuanu, ma ka Uwapo o Kamika, alaila, mauka mawaena o ke kahawai a hiki i Alanui Kula, mawaena o Alanui Kula a hiki i Alanui Liliha, mawaena o Alanui Liliha a hiki i Alanui Kauka, mawaena o Alanui Kauka a hiki iluna o ka lapa ma ka aoao akau-komohana o ke Awawa o Nuuanu, a ma ia lapa a hiki iluna o ka piko i kapaia o Lanihuli ma ke Kuahiwi o Konahuanui:

Apana Ekolu:  O kela wahi a pau o Honolulu i oleloia, a o Kona paha, e pili ana me na apana ekahi me elua, maloko hoi o kekahi laina mai ke kihi o na Alanui Papu me Beritania, a mawaena o Alanui Beritania a hiki i Alanui Likeke, mawaena o Alanui Likeke a hiki i ke kai, a i kaupaleia makai e ka lihikai.

Apana Eha:  O kela wahi a pau o Honolulu i oleloia, a o Kona paha, e waiho ana ma ke komohana o na apana elua me ekolu, a maloko o ka laina mai ke kihi o na Alanui Kula me Liliha, mawaena o Alanui Lilha a hiki i Alanui Moi, mawaena o Alanui o Moi a hiki i ka uwapo ma ke Kahawai o Nuuanu, a kaupaleia makai e ka lihikai.

Apana Elima:  O kahi i koe a pau o Honolulu i oleloia o Kona paha, e waiho ana ma ka akau a me ke komohana o na apana elua me eha.

Apana Eono: O ka apana hookolokolo a auhau o Koolaupoko, e kapaia ka Apana o Koolau.

Apana Ehiku:  O na apana hookolokolo a auhau o Koolauloa a me Waialua, e kapaia ka Apana o Waialua.

Apana Ewalu:  O na apana hookolokolo a auhau o Ewa a me Waianae, e kapaia ka Apana o Ewa.

Pauku 13.  Ma na Mokupuni o Maui, Molokai a me Lanai, he eono apani, penei:

Ekahi:  O ka Mokupuni o Molokai, e kapaia o ka Apana o Molokai.

Elua:  O na apana o Kaanapali a me Lahaina, ma Maui, a me ka Mokupuni o Lanai, e kapaia o ka Apana o Lahaina.

Ekolu:  O kela hapa o ka apana o Wailuku e waiho ana ma ka akau o ke alanui e moe ana i lao ( ma ka aoao hema o ke kahawai) a hiki i na puuone a ma ke kualapa o na puuone a hiki i ka nuku o ka Muliwai o Wailuku, e kapaia ka Apana o Wailuku Akau.

Eha:  O kela hapa o ka apana o Wailuku e waiho ana ma ka hema o ka Apana o Wailuku Akau, a e hookomo pu ana i ka Mokupuni o Kahoolawe. e kapae ana nae ia Honuaula, e kapaia ka Apana o Wailuku Hema.

Elima:  O kela wahi o ka Apana o Makawao e waiho ana ma ka hema a me ke komohana o ke Awawa o Halehaku me Kula, e kapaia ka Apana o Makawao.

Eono:  O kahi i koe o ka Mokupuni o Maui, e kapaia ka Apana o H..na.

PAUKU 14.  Ma ka Mokupuni o Hawaii he ehiku apana, penei:

Ekahi:  O puna a me kela wahi o Hilo a pau ma ka hema a waenakonu o ke Awawa o Pukihai, e kapaia ka Apana o Hilo Hema.

Elua:  Mai ke Awawa o Pukihai, a hiki i waenakonu o ke Awawa o Hakalau, e kapaia ka Apana o Hilo Waena.

Ekolu:  Mai ke Awawa o Hakalau a hiki iwaenakonu o ke Awawa o Kalapahapuu ma Hamakua (mawaena o Kukaiau a me Kainehe) a e hookoo ana ia Kukaiau a pau, e kapaia ka Apana o Hilo Akau,

Eha:  O kahi i koe o Hamakua a me Kohala Hema e kapaia ka Apana o Hamakua.

Elima:  O Kohala Akau, e kapaia ka Apana o Kohala.

Eono:  O Kona Akau me Kona Hema, e kapaia ka Apana o Kona.

Ehiku:  O Kau e kapaia ka Apana o Kau.

PAUKU 15.  Ma na Mokupuni o Kauai a me Niihau he ekolu Apana.

Peneia iho:

Ekahi:  Mai ka Lae o Puanaaiea a hiki aku a e hookomo ana ia Kalaheo, a i huiia me ka Mokupuni o Niihau, e kapaia ka Apana o Waimea.

Elua:  Mai a e hookoe ana ia Kalaheo a hiki aku a hookomo ana ia Hanamaulu, e kapaia ka Apana o Lihue.

Ekolu:  Mai a e hookomo ana ia Wailua a hiki i ka Lae o Puanaaiea, e kapaia ka Apana o Hanalei.

PAUKU 16.  I na wa a pau i ikeia he mea pono no na poe koho, ua hiki no i ke Kuhina Kalaiaina e hookaawale ae i elua a oi ae mau mahele apana ma kela a me keia apana, a o ia mau mahele apana kela a me keia apana, a o ia mau mahele apana e loaa no kona wahi koho balota kaawale.  Eia nae, aole e hoololiiana palena o kekahi mahele iloko o kanaono la mamua iho o kekahi koho balota ana.

MANAWA HANA O NA LUNAMAKAAINANA.

PAUKU 17.  E noho na Lunamakaainana no elua makahiki, a e kohoia ma na koho nui ana i malamaia, e like me ka mea i hoakakaia mahope nei, i kela a me keia elua makahiki.  E hoomaka aku ke kau o ka noho ana mai ka la o ke koho balota nui.

PAUKU 18.  Eia nae, o kela me keia mea i kohoia e hoopiha i kekahi manawa i pau ole, e noho wale no oia ma ka oihana no ke koena o ia manawa i pau ole.

PAUKU 19.  E loaa ia lakou ma ke ano he uku no ka lakou hana na dala he elua haneri me kanalima no kela a me keia elua makahiki, no ka hele ana i na halawai ana a ka Ahaolelo me ka uku mile i heluia ma ka hele hookahi ana ma ka uni keneta no kela a me keia mile mai ko lakou wahi noho a hiki i kahi e akoakoa ai.

NA HAAWINA O NA LUNAMAKAAINANA.

PAUKU 20.  O kela a me keia kupa kane o ke Aupuni i hiki kona mau makahiki i ka iwakalua-kumamakahi; i ike i ka heluhelu a kakau i ka olelo Hawaii, Beritania, a o kekahi olelo Europa paha;  i ike i ka helu waiwai; i noho paa ma keia Aupuni no na makahiki aole i emi malalo o ekolu, a o ka makahiki hope oia no ka makahiki mamua koke iho o ka la koho balota; a he waiwai paa kona maloko o ke Aupuni nona ka waiwai io maluna ae o na hihia o na ano a pau i oi ae mamua o elima haneri dala, a i ole ia, ua loaa iaia he loaa makahiki i emi ole iho malalo o elua haneri me kanalima dala mai kekahi hana ku i ke kanawai, a mai kekahi waiwai mai paha, ua hiki iaia e lilo i Lunamakaainana no ka lehulehu.

PAUKU 21.  Mamua iho o ka noho ana iloko o ka Ahaolelo e hoohiki kela a me keia Alii a me Lunamakaainana e hooko a e kokua pololei mamuli o ke Kumukanawai a me na Kanawai o ke Aupuni, a e hana i kanahana ma ke ano Kaukanawai me ka pololei.  Ua hiki e hoohikiia na olelo hoohiki o ia ano e kekahi Lunakanawai o ka Aha Hookolokolo Kiekie.

PAUKU 22.  Aole i kupono kekahi mea e kohoia i Alii a i Lunamakaainana paha, ina ua pili iaia kekahi wahi e aku ma keia Kanawai, a i noho ma kekahi oihana loaa a pomaikai malao o ke Aupuni a oihana paha o ke Aupuni, a malalo paha o ka Oihana Hookolokolo; a he kuleana pomaikai kona iloko o kekahi aelike me ke Aupuni, aole no hoi e noho ia mea ma ke ano he hoa kohoia no ka Ahaolelo.  Aole e hookohuia kekahi hoa o ka Ahaolelo i kekahi oihana kivila malalo o ke Aupuni iloko o ka manawa i kohoia ai oia e noho i hoa no ka Ahaolelo, koe ke kohoia oia i hoa no ka Aha Kuhina.

NO KE KUPONO O NA POE KOHNO I NA ALII.

PAUKU 23.  O kela a me keia kane e noho ana ma ko Hawaii Paeaina, ina he Hawaii, Amerika, a he Europa paha ma ka hanau a hanauna ana, a ina ua hiki aku kona mau makahiki i ka iwakalua, a ua hookaa oia i kona auhau, a ina ua hookomo oia i kona inoa ma ka papa inoa o na poe koho o kona apana no ke koho i na Alii o ka Ahaolelo, alaila, ua kupono oia ke koho i na Alii, a ua loaa iaia ke kuleana e koho i na Alii o ka Ahaolelo i kela a me keia koho ana, ina nae.

Ekahi:  ua noho oia ma ka aina aole i emi malalo o ekolu makahiki, a maka apana ana i makemake ai e koho aole i emi malalo o ekolu mahina mamua ponoi iho o ke noho ana i makemake ai oia e koho;

Elua:  He waiwai ponoi kona ma keia paeaina i kupono i ka auhauia i emi ole iho ka waiwai io malalo o ekolu tausani dala mawaho ae o na hihia a pau, a i ole pela, ua loaa maoli iaia kekahi loaa makahiki emi ole malalo @ no haneri dala iloko o ka makahiki mamua ponoi iho o kona hookomo ana i kona inoa iloko o ka papa inoa o na poe kupono i ke koho;

Ekolu:  He hiki iaia ke heluhelu a hoomaopopo i ke ano o kekahi nupepa i paiia ma ka olelo Hawaii a Enelani, a i ole ia, ma kekahi olelo Europa; aka, koe nae na mea i makemakeia no ko noho paa ana no ekolu makahiki, a me ka ike i ka heluhelu a me ka hiki ke hoomaopopo i ke ano o kekahi nupepa kupono i paiia iloko paha o ka olelo Hawaii, Enelani, a i ole, o kekahi olelo Europa, aole e pili keia i na poe e noho ana iloko o ke Aupuni i ka manawa i kukalaia ai ke Kumukanawai, ina nae ua hoopaaia na inoa a ua koho i ke kau koho balota i malamaia ai malalo o ia mea hookahi:

Eha:  Ua hoohiki oia e kokua mamuli o ke Kumukanawai a me na kanawai, i hoohikiia imua o kekahi mea i loaaa iaia ka mana e hoohiki, a i ole ia, imua o kekahi luna o ka Pap Nana Koho.

NO NA HAAWINA O NA POE KOHO LUNAMAKAAINANA.

Pauku 24.  O kela a me keia kane e noho ana ma ko HawaiiPaeaina, ina he hawaii, Amerika, a he Europa paha ma ka hanau a hanauna ana, a ina ua hoohiki oia e kokua mamuli o ke Kumakanawai a me na Kanawai e like me ka mea i hoakakaia no na poe nana e koho i na ‘Lii; a i hookaa i kona mau auhau, a ua hiki aku oia i na makahiki he iwakalua, a i noho ma keia Aupuni no ka makahiki hookahi mamua ponoi iho o ke koho ana, a i ike i ka heluhelu a me ke kakaulima ma ka olelo Hawaii, a Enelani, a Europa paha (ina i hanauia mahope mai o ka Makahiki 1840), a ina ua hookomo i kona inoa ma ka papa inoa o na poe koho o kona apana e like me ka mea i hoakakaia ma ke Kanawai, alaila, ua loaa iaia ke kuleana e hookomo i hookahi balota no ka Lunamakaainana a mau Lunamakaainana paha o ia apana; aka nae, o ka mea i makemakeia ua noho paa iloko o ke Aupuni a oi aku mamua o hookahi makahiki mamua koke iho o ke kau koho, a ua ike i ka heluhelu a me ke kakau ina ma ka olelo Hawaii, Enelani, a i ole, ma kekahi olelo Europa, aole e pili keia i na poe e noho ana iloko o ke Aupuni i ka manawa o ke kukaia ana o ke Kumukanawai, ina ua hoopaa i ko lakou mau inoa a ua koho malalo o ke kau koho balota mua i malamaia ai malalo o ia mea hookahi.

NO NA KUMU E KUPONO OLE AI.

PAUKU 25.  Aole loa e aeia kekahi o na poe i oleloia malalo iho nei e hoopaa i ko lakou inoa no ke koho ana, aole hoi e koho, aole hoi e noho ma ka Ahaolelo, oia keia: O kekahi mea pupule a hupo paha, a o kekahi mea i hoahewaia no kekahi o keia mau ofeni, penei:  Puhi hale, aihue moku, kipe, wawahi hale, hana dala hoopunipuni, aihue i ka waiwai i haawiia e malama, kuni kolohe i na holoholona, apuka, imi loaa ma ka hoopunipuni, moepi’o a moe naha, lawe wale i ke kino o kekahi, aihue, puhi ahi, lawe ola ma ka degere ekahi, pepehi kanaka, hoohiki wahahee, pue wahine, powa, moe aikane a holoholona, kipi, hookonokono e hoohiki wahahee, lawelawe hewa ma ka oihana, ke ole e kalaia kona mau hewa e ka Moi a i hoihoi hou ia kona mau pono kivita, a mamuli o ka olelo o ia kalaia ana ua hoakakaia ua kupono iaia ka lawelawe ana i kekahi oihana waiwai e hanohano ai.

PAUKU 26.  Aole e hopuia kekahi mea koho ma ka la koho balota oiai oia ma kahi koho, a ma ka hele ana aku ona ilaila, a mai ka hoi ana malaila aku, koe wale no ina he kipi, feloni a kue i ka maluhia; aole no hoi e koiia ma ia la kekahi mea koho e hana i kekahi hana koa, a ma ia hana ana he hiki e keakeaia kona hele ana e koho, koe wale no i ka manawa kaua a pilikia e ae o ke Aupuni.

PAUKU 27.  Aole e hele kekahi koa ma kahi koho balota no kekahi hana me ka aahu koa, aole no hoi e kai hele pualu kekahi pualukoa a hui poai hooponopono Aupuni e ae e hele akoakoa i kahi koho balota.

NO KE KAKAU INOA ANA.

PAUKU 28.  E hoonohoia e ke Kuhina Kalaiaina me ka ae pu o ka Aha Kuhina i Luna Kakau inoa o na Poe Koho, a oia no ka mea e lawelawe ma ke ano he Luna Kakau Inoa no na Apana koho a pau o ke Aupuni, a nana no e hana a malama i na moolelo o na mea a pau i kupono e koho ma kekahi koho ana, a e kapaia ka “Buke Inoa o na Poe Koho,” a ma Honolulu ke keena hana malalo o ka hooponopono ana a ke Kuhina Kalaiaina.  O ka Buke Inoa o na Poe Koho i hanaia a lawelaweia malalo o ke Kanawai Koho Balota o 1888, Mokuna LXXVI, ua hiki no e lawelaweia ma ke ano oia ka Buke Inoa i hoakakaia maanei e like me ka mea e hiki ana.

PAUKU 29.  Ma ka buke inoa o na poe koho i oleloia e hookomoia ka papa inoa o na mea a pau i kupono e koho ma kekahi koho ana I hoonohonohoia mai ka A aku maloko o ko lakou mau mahele a me na apana (ina aole mahele) me ka inoa o kela a me keia mea koho, kona mau makahiki, kahi o ka apana i noho ai, kona wahi hanau, kana hana, me na mea e ae i kupono no ka hoomaopopo ana iaia, a me ka la o kona kakauinoa ia ana, a e hanaia ma ke ano e koe ai he wahi no na hoololiloli ana malalo o kela a me keia hua.  E malama kaawale loa ia ka papa inoa o na poe koho i na Alii mai ka poe koho i na Lunamakaainana.

PAUKU 30.  Na kela a me keia mea kakau i na hanau, make me na mareia ana iloko o keia Aupuni, iloko o ka malama o Sapatemaba o kela a me keia makahiki e hoolako aku i ka Luna Kakau Inoa o na Poe Koho i na Papa Inoa pololei o ka poe kane kanaka makua i make no lakou na makahiki he iwakalua a pii aku iluna i kakau a e ia iloko o na mahina he unikumamalua i hala hope ae.

PAUKU 31.  Na kela a me keia Luna Helu Auhau iloko o ka mahina o Sepatemaba o kela a me keia makahiki, e hoolako aku i ka Luna Kakau Inoa o na Poe Koho i papa inoa pololei o na kane kanakamakua no lakou na makahiki he iwakalua a pii aku iluna i heluia no na hana pili i ka auhau iloko o na mahele auhau a apana paha a mahele apana paha e like me ka mea i hanaia.

PAUKU 32.  Mawaena o ka la mua o Okatoba a me ka la kanakolu o Novemaba o kela a me keia makahiki mamua koke iho o kekahi koho balota nui ana, e nana ka Luna Kakau Inoa o na Poe Koho i ka Papa Inoa o na Poe Koho, a oi loa aku hoi ka papa inoa o na poe koho o kela a me keia mahele a apana, a e hooponopono, hoololi a hana hou ae i ua papa inoa la ma ka hoopau ana a holoi ana i na inoa o na poe ana i loaa ai he kumu e manao ai ua make, ua hele mai kekahi mahele a apana aku, a i ole ia, ua kupono ole, a me ka hookomo ana i na inoa o na poe i lilo i poe kupono i ke koho, a i ole ia, ua hoololi ae mai kekahi apana a mahele paha a ia ke@ apana a mahele okoa.  O na holoi ana, hoololi a @ hou ana e hoakakaia ke kumu o ka hanaia ana.

PAUKU 33.  I ka manawa e hoopukaia ai o ka @ no kekahi koho ana, na ka Luna Kakau Inoa @ koke aku me ka hakalia ole i na Papa Luna @ mahele a apana paha, i na papa inoa i hooiaioia @ koho (no na Alii a me na Lunamakaainana) @ lakou mau mahele a apana pakahi i laweia mai @ ka papa inoa hope i hanaia, o ia mau papa inoa @ na Papa Inoa Koho, a e lawelaweia mahope iho @ ponoponoia ana e na Luna Nana Koho Balota @ ia i hoakakaia mahope ae nei maloko o keia @ ke ano oia ka papa inoa e koho ai ma kahi koho.

PAUKU 34.  Ua hiki no i ka Luna Kakau Inoa @ oha e paiia na papa inoa o na poe koho i hoa @ ka Pauku 41 o keia Kanawai, e kauia e na @ Koho Balota a e hooili aku ia mau mea i na @ Nana pakahi maloko o ko lakou mau mahele @ paha, i ka manawa hookahi no e hooiliia ai ka @ o na poe koho, a o ia papa inoa i mea kauia @hookomo wale ia no na inoa o na poe i kupono i @ma ia mahele a apana paha, e like me ia I hanaia @ Buke Inoa i hoonohonoho pono ia.

PAUKU 35.  E hana no ka Luna Kakau Inoa @ e ae  malalo o keia Kanawai i kupono no ka @ aku o keia Kanawai, i kauohaia aku iaia e ke @ Kalaiaina.

PAUKU 36.  I ka manawa’e hoihoiia mai ai o @ i hooiaioia o na inoa o na poe koho i hooponopono Papa Luna Nana, e like me ia i kauohaia ma ka @ 40 o keia Kanawai, i ka Luna Kakau Inoa, nana @ hooponopono a hoololi i ka Buke Inoa o na poe @ like me ia papa inoa.

PAUKU 37.  E hamama no ka Buke Inoa o @ koho e nanaia e na mea a pau ma na manawa kupono pau me ka uku ole, ua hiki no e hoolakoia aku na kope ia mea i na poe kupono no kekahi uku kupono.

PAUKU 38.  E hoolako ke Kuhina Kalaiaina i na @ paihakahaka a me na buke no ia kakau ana i na inoa oleloia, i hanaia ma ke ano like.

NO NA LUNA NANA KOHO BALOTA.

PAUKU 39.  E hoonohoia i Papa Luna Nana @ Balota no kela a me keia wahi koho a apana koho @ Aupuni i ekolu hoa.  E kohoia lakou e ke Kuhina @ laiaina, e like me ka mea hiki iaia, mai na aoao @ balota ma kela a me keia koho balota nui ana. @ hiki ole, hana ole a hoole paha kekahi mea i kohoia @ Luna Nana, na ke Kuhina Kalaiaina e hoonoho aku i @ kahi mea e hoopiha ia hakahaka.  Eia no nae, ina @ mea hiki ole ke hoikeia aku ia mea i ke Kuhina @ aina iloko o ka manawa kupono e hiki ai iaia e hoo@ kekahi mea mamua ae o ka malamaia ana o ke koho @ ua hiki no i ka lala a mau lala paha o ka papa i koe e @ kohu i kekahi mea mai ka aoao hookahi me ka mea i @ mua ia e hoopiha i ua hakahaka nei.  Ina aole i @ okoa ia, alaila, o ka mea nona ka inoa i hai mua ia, oia @ Lunahoomalu o ka Papa.  He elua mau Luna Nana @ waho ae o na poe i hoolawaia maluna ae nei e hoo @ no kela a me keia wahi balota no ka lawelawe @ ma ka la koho balota wale no.

NA HANA A NA LUNA NANA KOHO BALOTA

PAUKU 40.  O ka hana a na Luna Nana, e kakau i @ poe koho, a e kakau i ko lakou mau inoa ma ka papa @ o na poe koho e like me ka mea i kauohaia ma keia @ nawai.  E hana, hooponopono hou i kela a ine keia @ nawa, a e malama i ka papa inoa o na poe koho ma ko @ kou mau apana iho, a e hooili aku i na kope I hooiaioia @ mea i lawelaweia ma ke koho balota ana ma kela @ keia koho ana, i ka Luna Kakau Inoa o ka poe @ mahope koke iho o kela a me keia la koho e kau aku @ olelo hoolaha no ke koho balota, aole e emi malalo o @ la mamua iho o ke koho balota ana.  E noho hoomalu ma kela a me keia koho ana a e @ lama ia koho ana, a e malama i ka maluhia.  E kakau i ka inoa o kela a me keia mea e koho ana @ makemake ana e hookomo i kona balota; e hoohiki i @ a me keia kanaka i kueia kona koho ana, a e nana i @ ninau pono ia o ua mea la e pili ana i kona kuleana koho.  E hoonoho a hooponopono aku i ka hana o hookahi a @ paha mau Kakauolelo e like me ka mea kupono, a me @ makai kuikawa i oi ole mamua o ekolu i kupono no @ malama ana i ka maluhia.  E hoomaopopo a hoike ae ma ke akea i ka hopen o koho ana ma kela a me keia koho balota ana.  E haawi aku i na palapala hoike kupono no ke @ ana o na poe i kohoia i mau Lunamakaainana, a e @ aku i ka hopena o ia koho ana no na Alii i ka Makai @ o ko lakou mau Mokupuni a i ka @amuku ma ka Mokupuni o Oahu.  E malama a hooili aku i ke Kuhina Kalaiaina i na @ lota a pau i hook noia ma kela a me keia koho balota ana na balota a pau i hoohana ole ia a me na balota pau i holoiia me na kope o na palapala hoike no ke @ ia ana, a me na hoakaka no ka hopena o ke koho ana @ na mea a pau e pili ana.  E malama i na pahu balota a me na waiwai e ae @ ana i ke koho balota, a e hana i na hana a pau i ke @ balota, a e hana i na hana i kauohaia ma keia Kanawai pili ana i ke kakau ana i na poe koho balota, papa inoa @ na poe koho, na koho ana, a me na hana a me na mea @ ae e pili ana.  A ma ka haalele ana, a i ole ia, ma ka make ana o kekahi moho holo balota no ka holoi ana i ua inoa la a mau inoa paha.