Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 4, 24 January 1891 — MA KE KAUOHA. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

MA KE KAUOHA.

HE KANAWAI E Hoololi ai a s Hoohuihui ai i na Kanawai Kono Balota o wf Aupunl • Hoeholoia eka Moi a ms ka Ahaoklo o k$ Aupuni Hawaii: m Pai*ku 1. Maloko o keia Kanawai ma na wahi e ike ia ai o na huaolele a mau huaolelo mahope iho nei, e m.inaoia a e hoomaopopoia ua pili a ua loaa ia mau huaolelo i keia ano i hoikeia maloko nei, ke ole nae e hiki ke lo;\;i i mau ano ma na ofelo e ae. "Kuhina," e pili ia a e manaoia oia no ke Kuhina o ka Oihana Kalaiaina o ia wa o ke Aupuni Hawaii. t 'Kumukanawai, M e pili ia a e manao . ia oia ke Kumukanwai o ke Aupuni Hawaii i hoolahaia ma ka la 7 o lulai, 1887, me na hoololi o ia Kumukanawai. "Luna Nana," a "Na Luna Nana," e pili ia a e manaoia oia ka Luna Na a a o na Luna Nana Koho Balota e like me ia i hoakakaia maloko o Heia Kanawai, a i ole ia, o ka hope a m;tu hope paha o ia Luna Nana a mau Luna Nana paha. "Mea Holo Balota, H a "Poe Holo Balota," e pili ia i kekahi mea a poe paha i hoike i ko lakou a i kona manao paha e waiho aku iaia a ia lakou paha e kohoia no kekahi noho iloko o ka Ahaolelo. "Aha," e pili ia i kekahi Aha i loaa ka mana mamuli o keia Kanawai e hookolokolo i na koho balota i hoopaapaaia. "Koho Balota, H e pili ia a e manaoia oia no ke koho balota ana no na Alii a m$ na Lunamakaainana ī hoakakaia ma keia Kanawai. M Papa lnoa/' e pili ia a oia no ka papa inoa o na poe i koho i hoakakaia ma keia Kanawai. "Apana," e pili ia i kekahi apana koho e like me ia i hoakakaia ma keia Kanawai, ke ole e hiki e loaa ia ano mamuli ona olelo e ae. M Hana Kipe," a "Hana Kue Kanawai," e pili ia a oia no na hewa i hoakakaia maloko o keia Kanawai malalo o ia mau poo a mahele paha. NA KOHO BALOTA. Pauku 2. E malamaia ke koho balota nui malalo o keia Kanawai ma ka Poakolu mua o l 4 eberuari o ka makahiki 1892, a ma ia la no o Feberuari i kels a me keia elua makahiki mahope iho. Pauku 3. Oke koho balota nui oke koho ana no ia ma ka balota ina hoa i kohoia oka Ahaolelo. Oke ano o ke koho ana, e like no ia me na mea i hoakakaia mahope iho nei. Pauku 4. Ona koho balota kuikawa, oia no na koho . ana i malamaia no ka hoopiha ana i ka hakaliaka iwaena o na hoa i kohoia o ka Ahaolelo, a e malamaia ma na manawa a ke Kuhina e hoolaha aku ai. NA HOOLAHA KOHO BALOTA. Pauku 5. Aole e emi malalo o kanakolu la mamua ae o kekahi koho balota nui ana, a i na manawa a pau e loaa ai iaia kekahi kauoha kupono, aole e emi malalo o iwakalua la mamua o kekahi koho balota kuikawa ana, na ke Kuhina Kalaiaina e hoopuka>aku i hoolaha koho balota a hooili aku i na kope o ia hoolaha i na Papa Luna Nana Koho Balota ma na wahi a pau o ke Aupuni, a i ole ia, i kahi e malamaia ai ia koho balota ana, a o ia hoolaha e hoolaha ia no hoi ma Honolulu. Pauku 6. E hookomoia maloko oia hoolaha he hoakaka no ka manawa a me na wahi kahi e malamaia ai ke koho balota ana ame ke kumu o ke koho ana. Ua hiki no hoi e hookomoia na mea e ae e pili ana ia hana a ke Kuhina i manao ai he kupono, i huiia me ka haawi ana i na uku makana no ka hopu a f ia ame ka hoahewa ana i na poe e kue ana i na Kanawai koho balota. Pauku 7. E kauia na kope oia hoolaha koho balota ma na wahi akea, aole e emi malalo o ekolu, ma ka apana a mau apana paha kahi e malamaia ai ia koho ana. E hoolahaia na hoolaha koho balota iloko o hookahi a oi ae nupepa Hawaii a me nupepa Enelani ma ka olelo o ka nupepa e pai ana ia hooiaha. NO N\ ALII. Pauku 8. He iwakalua-kumamaha alii no keAupuni, he*eiwa o lakou e kohoia ma ka Mokupuni o Oahu, eono ma na Mokupuni o Maui, Molokai a me Lanai, eono ma ka Mokupuni o Hawaii. ahe ekolu ma na Mokupuni o Kauai ame Niihau. E kohoia lakou ika manawa koho balota nui i kela a me keia elua makahiki e like me ia i hoakakaia mahope ae nei maloko o keia Kanawai. E noho lakou ma ia hana no eono makahiki. E hoomaka ko lakou e noho ai mai ke koho balota nui ana. Eia nae, ina e loaa he hakahaka mahope iho o ke koho ana e noho wale no kekahi Alii i kohoia e hoopiha i ua hakahaka la no ka manawa wale no ikoe. E noho lakou me ka uku ole, aka, e loaa no ia lakou i u+ru mile ma ka ratio e like me ia i hoakakaia no na Lunamakaainana. Pauku 9. Ma keia ame k|ia koho balota nui ana ma keia hope aku ekolu Alii e kohoia'ma ka Mokupuni o Oahu; elua na Mokupuni o Maui, Molokai ame La-' nai; elua ma ka Mokupuni o Hawaii; a hookahi ma na Mokupuni o Kauai ame Niihau. I ke koho ana ona Alii i kela a me keia o na mahele i oleloia, e kauia no na inoa o na moho no kela a me keia mahele i oleloia, maluna o kekahi balota hookahi, a e kohoia ma kekahi o na wahi koho o ka mahele, me ka nana ole i na apana koho no na Lunamakaainana.

balou ae a e kakau iho ma ia wahi i na inoa o kea mau mea paha i lilo i mau moho holo baloti o ka wae hou ia ana. i kela a me keia Luna Nana, a ma keia ke haaka mana ia lakou, e hoohiki aku i na olelo hooKumukanawai i na poe e makemakeana e kakauj mau inoa he poe kupono i ke koho, a me na ■Hhoohiki e ae ma ka hana a hooko ana ika lakou i na papa inoa i hooiaioia o na poe koho i kakau H ma na wahi akea, aole i emi malalo o ekolu maloko mahele a apana paha (ina aole mau mahele) na la aole e emi malalo o umikumamalima mamua koho ana e like me ia i hoakakaia ma ka ■41. i moolelo piha o na hana a pau o ka Papa, a moolelo a pau ma na manawa kupono e hiki no 1 r na poe kupono i ke koho. 41. E kau no kela a me keia Papa Luna na papa inoa i hooiaioia, i paiia a i kakauia paha o koho i iaweia mai ka papa inoa o na poe koho aku e ka Luna Kakau Inoa ma na wahi «; emi malalo o ekolu maloko o ko lakou 1 npana paha (ina aole mahele) iloko o na la aole o umikumamalima mamua ihookekahi koho no nae, ua hiki no e hookomoia ma ia mau papa iuia na inoa w;ile nō o na poe i kupono i ke koho |x>no ia, a ina no hoi aole i loaa aku ka n na poe kupono i ke kf)ho iloko o ka manawa alaila, o ka papa inoa o na poe koho o ke koho mamua koke iho oia ka mea e lawelaweia Nana Koho Balota. Mahope oke kauia ana inoa i ol<'loia, aolt* e weheia ae kekahi inoa ma inoa. koe wale no ma ke ano i hoakakaia ma na 12 H K .r 42. Aole e hanaia kekahi hoololi ana ma ke- > i ka papa inoa o na poe koho koe wale no iloko o a ma kahi i hoolaha pono ia no kekahi halaHkr;i ana o na Luna Nana, a aole e holoiia kekahi ia papa inoa ae aia wale no a hoike kuponoia aku koho e hele ae malaila. Eia nae, ina ua make no e holoi ia ka inoa o ia mea koho i make mai inoa ae ke hooiaioia ia mea. iMiiaia na holoi ana a pau me ka inika ulaula me ke o ka la a me ke kumu o ia holoi ana. ua lawa a kupono ka hoikeia ana aku i kekoho, ina e hookomoia iloko o ka Hale Leta me ana i na Pooleta kupono a i kakauia aku i ka ma kona wahi noho hope i ikeia iloko o ka ma upana paha, iloko o ka manawa kupono. ANA I.KA PAI'A INOA 0 NA POE KOHO. 43. Mahope iho oke kauia ana ona papa hooiaioia o na poe koho e like me ia i hoakakaia ma 41, na na Luna Nana, i mea e hooponoponoia papa inoa o na poe koho, ma ka hookomo ana i na a i ole, ma ka holoi ana i na inoa o na poe koho i hele ma kahi e, a i kupono ole paha e koho; e maaole e emi malalo o elima la, aole hoi e oi aku makanakolu la mamua iho o ke koho ana i mau halaaole e emi malalo o elua ka nui, iloko o ka maapana, ina aole mahele i hoolahaia ma ke kau ana i aole e emi i elinia la, aole e emi malalo ekolu H in.i na wahi akea maloko o ka apana amahele apana HH ina ua niaheleia ka apana, a ine na hoolaha e ae a Nana i oleloia e manao ai ua ku|X)no. Ua hiki H i( Luna Nana e hoomau a nialama i mau halawai i eia mai kekahi la i kekahi la ina he kupono e 1 ku 44. Aole e keakeaia ka hele ana o kekahi Hi ua mau hnlawai nei o na Luna Nana, koe wale no, Ho ka malama ana ika maluhia. Na ua mau Luna nei i oleloia, ma ia wa a ma ia wahi. e lawe i ke kela a me keia mea e makemake ana e kakauia kona o ka papa inoa koho, a ina e ikeia ua kupono H (, a n °i e kakauia kona inoa ia manawa, ma ia maloko o ka papa inoa i oleloia. ma kekahi, a i ole na papa inoa no a i elua o na poe koho i na Alii me e like ito me ka niea e hanaia ana. H kiwe no lakou i na kumu kue a pau i waihoia mai e 1 i ka hookomoia ana o kekahi inoa. a e kue ana paha Hkahi inoa i paa mua iloko o ka papa inoa, a ina mahope H\ hOike kupono i ua mea la e hele ae, a ina ma ka nana Ho ana ua ikeia aole he pono e hoomauia ia inoa ma ka H.i inoa, a i ole ia. aole pono e hookomoia iloko o ka papa <• holoiia ua inoa la a e hooleia paha aole e hookomo me ka mea e hanaia ana. 1 mea e maopopo ai ka Hd o kekahi mea i hoikeia, ua hiki no i kekahi ona Hia Nana e hoohiki aku i kekahi olelo hoohiki i kekahi Hak.i. E hoike na Luna Nana ma na halawai ika Ha inoa koho no ko lakou mahele a apana paha. Ika H ana o ka halawai hope no ke kakau ana i na inoa maH o kekahi koho ana, e kakauinoa ka Papa Luna Nana Hau i ka la i hanaia ai kekahi papa inoa i hooponopono H mea hana ma kahi koho ma ka la koho balota, a o ia Ha inoa i hooponoponoia oia no ka papa inoa koho oiHa no ia koho ana, a oia wale no ka mana e hiki ai i Hahi mea e koho ma ia koho ba!ota ana. H'auku 45. O kela ame keia mea i kopono ike koho Hota e hele oia e hoopaa i kona inoa ma ka mahele fcpana paha (ina aole mahele) ana i noho ai: aole e koho B)ota kekahi mea koho ma kekahi mahele eae a apana paha |a aole mahele,) koe wale no iloko o kona mahele a Kana paha ana i noho ai. Eia nae, ina ma kekahi koho ia mawaho ae o na koho ba!ota nui ana o kekahi mea K>ho i nee ae mai kekahi mahele a i kekahi mahele okoa pko o ia apana hookahi a mahelo ina he koho Alii, ! a hiki iaia e kpho ma ka mahele i »oau kona kuleana e oho ai ma ke koho balota nui d\ir< !aa hope iho inaaole ; ia i hele e hoopaa hou i kona inoa.

I Pauku 46. Ma na manawa a pau, maialo ona hoakaka ana o keia Kanawai, ma na wahi he mau hanae hanaia e ka Lunahoomalu o na Luna Nana. ua hiki no e hanaia ua mau hana la e kekahi Luna Xana e ae i na manawa a pau i kaawale ai ka Lunahoomalu ma kahi e no ka manawa. a i ole ia, ua hiki ole no ka manawa e hana i ua mau hana la. Ao ka mea i hooholoia e ka hapanui ona Lu-na-Nana, oia no ka hooholo ana o ka Papa. | NO NA POE HOLO BALOTA. |

Pau*l; 47. Aohe e aeia kekahi mea e holo ba!ota ina aole oia i nonoiia ma kekahi palapala i kakauinoaia e na inoa aole emi malalo o ka iwakalua-kumamalima poe kupono i ke koho balota o ka apana; a o ia nonoi e waihoia me ke Kuhina Kalaiaina. aole e emi malalo o umikumamaha la mamua o ka la koho balota, koe ma ka Mokupuni o Oahu. e waihoia ua nonoi nei aole e emi malalo o ehiku la mamua o ke koho ana. me ka uku pu kekahi o iwakaluakumamalima dala no ka moho holo Lunamakaainana. a i kanalima dala no ka moho holo Alii, no na lilo e pili ana i ke koho ba!ota ana, a e ukuia aku no ia mau dala iloko oka Waihona ma ke ano he loaa Aupuni. Ua hiki no i kekahi mea holo balota ke haalele i kona holo balota ana mamua iho o kekahi koho balota ana ma ka hoike ana aku Ike Kuhina Kalaiaina ame na Luna Nana. Ina aole i hoikeia ua manao haalele nei mamua iho o ke paiia ana o na pepa balota i kauohaia ma ka Pauku 58 ua hiki no i na Luna Nana i ka loaa ana aku o ia lohe ia lakou mai ka mea holo balota i kona hoopau ana mai i kona holo balota ana, e holoi ia inoa mai ka balota ae mamua iho o ke koho ana. Eia nae, ina ua haalele a make paha kekahi mea e holo balota ana, alaila, ua hiki no e noi hou ia mai i mea nana e hoopiha ia hakahaka me ka nana ole i ua manawa la i kaupalenaia, a ma ia hana ana e kakauinoaia ka palapala noi a hookaaia ka uku i na Luna Nana Koho Balota 0 ka apana kahi e kohoia ai ua moho holo balota la. Pauku 48. Na kela ame keia mea holo'balota, ma ka la mamua iho o ka la holo balota ( e haawi aku i na Luna Nana i papa inoa piha o na poe a pau i hoohanaia eia e kokua ma ia koho ana. A aole e aeia kekahi mea 1 paa ole kona inoa ma ia papa e hele ma kahi koho balota e kokua mamuli o ia mea holo balota. j Pauku 49. Iloko o umi la mahope iho o kekahi koho balota ana e haawi aku kela a me keia mea holo balota i ke Kuhina Kalaiaina i hoike i hoohikiia a i hoike pakahi ia kela a me keia lilo e pili ana i kona kohoia ana, a ua hiki e nana ia e na mea a pau me ka uku ole. Na lilo i aeia ma ke kanawai no ka mea holo balota: 1. N;i lilo pilikino o ka mea holo balota. 2. Na lilo o ke pai a hoolaha ana ma na nupepa. 3. Na lilo no na lako palapala me na pooleta. 4. Na lilo o na halawai makaainana akea ana. 5. Uku hoolimalima a hoolako ana i na keena komite, aole e oi aku mamua o hookahi no kela a me keia wahi koho.

NO na pahu balota. Pauku 50. E hoomakaukau na Luna Nana i eiua mau pahu kupono e hookomoia ai na balota no kela a me keia wahi koho iloko o ke Aupuni, a o ia mau pahu aole i kauia kekahi mea a hoailona paha maluna iho koe wale iho no, ua hiki e kauia ka inoa o ka apana a mahele, a e kauia maluna o kekahi na huaolelo "No na Alii," a ma kekahi na huaolelo "No na Lunamakaainana." E hanaia ua mau pahu nei mai loko mai o ka laau i like ka manoanoa o ka papa i oi ole ae mamua o hookahi iniha a i emi ole malalo o ekolu-hapaha iniha ka manoanoa. E hanaia a pahee o loko me waho, a e hanaia me ke pani, me na ami, i hoopaa pono ia me ka laka a mau laka niaikai. Mawaena o ia pani e hanaia he puka i oi ole inamua o ekolu iniha ka loihi, a aole hoi e oi mamua o hookahi-ha-paha iniha ka laula, i hiki ke paleia me na apana i kauia ma na kae. KE ANO O KE KOHO ANA. Pauku 51. E hoomakaukau na Luna Nana no ke koho balota ana. ma kela a me keia wahi koho i keena a wahi kupono paha, a maloko o laila e waihoia ai ma kahi kupono na poe koho ma na pahu balota elua i hoakakaia ma ka Pauku 50 o keia Kanawai. Aole loa e maiamaia ke koho ana ma kekahi wahi i aeia ke kuai ana o na waiona, bia a waina paha. Na*ka Papa Nana Koho Balota o kela a me keia wahi koho e kauoha e hoolawaia ua wahi la me ona mau keena kupono a mau wahi i hookaawaleia i hiki pono ai i ka mea koho balota malaila a maloko paha o laila, e kaha i ka lakou mau balota, i hiki ai ke kahaia ua mea la me ko lakou nalo mai ka nana wale ana mai a kekahi poe aku. a e kukuluia a e hanaia ona pa paku i hiki o na poe wale no maloko o ua pa la ke kokoke aku i na pahu balota maloko mai o na kapuai he eono a me ua mau keena koho la a mau wahi paha i hookaawaleia. £ hanaia i hiki ole ai'ke nalo ka pahu balota a o na keena koho paha, a me na wahi i hookaawaleia mai ka ike ana a jja poe mawaho o ua pa paku la. O ka heluna o ua mau keena koho la a mau wahi p&ha i hookaawaleia, aole e emi iho malalo o ekolu, a aole hoi e oi aku mamua o eono ma kela a me keia wahi koho, a aole hoi e aeia kekahi por e komo maloko o ua pa paku la koe wale no na luna nana a me na poe koho balota, koe wale no ka mana i loaa mai mai na Luna Nana mai no ka maiama ana i ka maluhia a me ka hooko ana i ke kanawai. E malamaia ma kela a me keia keena koho a wahi i hookaawaleia me na lako kupono no ke kaha ana i na balota. Pauku 52. Na na Luna Nana mamua iho o ka wēhe ia ana o ke koho ana e hookaawale i wahi kupono e hoopuni ana i kahi koho i ir ea e pale aku ai i ke keakeaia ana o ke koho ana ; a aole e aeia kekahi mea mawaho ae o na Luna Nana. ka lakou mau kakauolelo. na mea holo ba)ota a o ko lakou mau hope i oi ole ae mamua o elua no kela a me keia mea holo ba!ota, a me na poe koho balota, aole

i oi mamua o eono i ka manawa hookahi e koho ana, e komo maloko o kahi i hookaawaleia iloko o ka manawa i hookaawaleia no ke koho ana. KA WEHE AKA ME KE PANI ANA I KAHI ROHO. Pauku- 53. E weheia kahi koho ena Luna Nana ma ka hora ewalu o ke kakahiaka o ka la koho balota, a e hoomauia ka hamama ana a hiki i ka hora elima o ke ahiahi o ia la. ina aole e pau mua na poe koho i kakauia o ia apana a mahele apana paha i ke koho mamua ae o ia wa; a mahope o ia e hiki no ke paniia ke koho ana. ae heiuia na balota e like me ia i hoakakaia mahope iho nei. Pauku 54. Ika weheia ana o kahi koho na ka Lunahoomalu o na Luna Nana e wehe ae ma ke ano akea imua o na poe e ku mai ana i na pahu balota a hoike aku imua 0 na mea a pau i mea e ikeia mai ai aole loa he mea ma* loko. Alaila, e paniia na pahu a kiia a paa. a aole e wehe hou ia a hiki ika pau ana oke koho ana. Ma ka manawa e weheia ai ke koho ana maloko o kela a me kela wahi koho ba!ota, e wehe akea ia|[na si!a i hoopaaia ai na puolo, e ka Lunahoomalu a nana no e wehe i ua mau puoio la e haawi ia na pu-a balota i ka luna balota e like me ia i hoakakaia mahope iho nei. E kapili koke ia na palapala hoakaka ma kela a me keia keena koho, a wahi paha i hookaawaieia i kuiike ai me ka mea i hoakakaia ma keia Kanawai, no ke kaha ana ina balota. E kapili koke ia ma kekahi wahi kupono mawaho o ke keena koho na palapala hoakaka aole e emi iho malalo o ekolu a aole hoi e 01 aku maiuna o elima mau balota kumu hoohalike. NO NA BALOTA. Pauku 55. Ma ka balota wale no na koho ana. O ka balota he pepa ia i kakauia a i paiia paha, a i kakau hapa ia a pai hapa ia paha me na inoa o na poe a pau e kohoia ana. Ona balota a pau, i paiia e like me ke kauoha o keia Kanawai, e paiia na inoa a pau o na moho holo balota me ka hoomaopopoia ana o ka oihana a lakou i noi pono ia mai a aole e paiia he inoa e ae maluna. Pauku 56. O na balota no na Lunamakaainana he apana pepa keokeo no ia, a o na balota no na Alii he apana pepa polu no ia. O na balota kumu hoohalike e hanaia ma ka pepa ulaula, a i ole, omaomao. E like ka manoanoa me ke kaumaha o ka pepa, a e like no na waihooluu. Aole e kauia kekahi huaolelo, kii, a hoailona paha mawaho ae o ka mea i aeia ma keia Pauku, a e pai ia ma ke ano e puka ole ai na hua pai ma ke kua. Mawaho ae o ka inoa a mau inoa paha e kohoia ana, aole e kauia kekahi mea, koe wale no na huaolelo "Koho ana no ka makahiki , M me ka inoa o ka oihana a me ka inoa o ka Mahele no na Alii, a i <>le ia, ka Apana no na Lunamakaainana. A ma ke koho balota kuikawa ua hiki no hoi e hookomoia na huaolelo e hoakaka ana i ka loihi o ka manawa a me na huaolelo u Koho Balota Kuikawa." Pauku 57. E huinaha like na balota ahe ekolu me ka hapaha iniha kuea pakahi ina aole i oi ae mamua o ekolu inoa ma ka balota e kohoia ai, a ina pela, e pakuiia aku i hapalua iniha i ka loa no kela a me keia inoa-ma-waho ae ona inoa ekolu. Eia no nae hoi, e hanaia na balota a pau maloko o kekahi mahele hookahi a like ka nui. E malamaia i wahi kupono ma kela ame keia balota e hiki ai e holoiia na inoa a pau e kau ana a e hookomoia he mau inoa hou eae i like ka nui. E maheleia ia wahi i malamaia ma ke ano e hiki ai e hookomoia hookahi inoa malalo pono iho o kela a me keia inoa i paiia. Aole e laweia a heluia paha kekahi ba!ota i hookomoia maloko o kekahi wahi.

Pauku 58. Na ke Kuhina Kalaiaina e pai i na ba!ota malalo o ko ke Aupuni mau lilo. Aole e emi iho malalo o ekolu mau balota no keia a me keia inoa i kauia ma ka papa koho a papa inoa no ke koho ana paha i hoomakaukauia e ka Luna Hooiaio Kohō Balota. E paiia me ka hiki ke haawi aku i ka mea koho balota he hoakaka maopopo le'a e hiki ai ke moakaka ma o ke kaha ana (X) ma kekahi wahi kaawale kupono ma ka aoao akau o ka inoa o kela a me keia moho holo ba!ota, no ka wae ana ae i kana moho a mau moho paha. I ka manawa e pau ai i ke paiia, e hoohui a hoopaaia na balota iloko o ka pu-a, a e hanaia ma ka hookahi hanen o kela a me keia pu-a, a e hanaia ma ke ano e hiki ai ke maihi a wehe pakahi ae i ikela a me keia balota me ke kaawale. E malamaia he papa helu o ka nui o na balota e ke Kuhina Kalaiaina, a nana no e hoouna aku i na Luna Nana Koho Balota iloko o na puolo i silaia a hoopaa maikai ia. ! Pauku 59. £ hooiliia aku na balota me na balota kumu hoohalike a me na olelo hoakaka i na poe koho balota no kela a me keia apana no na Alii a me na Lunamakaainana e ke Kuhina i ka Lunahoomalu o kela a me keia Papa Luna Nana ma ke ano e loaa aku ai ia lakou aole e emi malalo o elua la mamua ae o ke koho ana. Pauku 60. Na ke Kuhina mahope koke iho, e like me ka mea hiki, o ka hookohuia ana o kela a me keia Luna Nana, ohoolako aku ikela a me keia Papa Nana i na pepa paihakahaka i like ka nunui a me ke ano o ka pepa me na meai makemakeia ma keia Kanawai. E ho oiia aku ka nui o ua mau paihakahaka nei e like me hoo-kahi-hapalua o ka heluna o ka nui o na poe koho iloko o ka apana a mahele paha i nohoia ai e kela a me keia Papa Nana. Ina paha e lawe hewa ia, a haule paha. a lilo ia i mea e loaa ole ai na balota i paiia i hoakaka mua ia ae nei no ke koho ana (ina no mamuli o ka loaa ole ana aku i na Luna Nana, a i ole, hoopoinoia ana paha a nalowale ana paha), e hiki i na Luna Nana ke kauoha e hoomakaukauia ona mau balota kupono no ke koho ana, a e hoolako pu ia aku no hoi i na Luna Nana a pau ua mau pai hakahaka nei ma na wa a pau e kauohaia ai kekahi koho kuikawa. Ma na wa e ae a pau mawaho ae o na mea i hoakakaia ac * ma keia Pauku. aole loa e hoohanaia ua mau pai l<ak * ' ka nei, a ma na wa a pau mahope koke iho o kela a me keia|

koho ana, e hoouna a hoihoi koke mai na Luna Nana i na pai hakahaka a pau i hana ole ia i ke Kuhina. PaUKU 61. No ke koho ana, na ka Lunahoomalu oka Papa Nana e opi i na balota i elua opi ana; o ka mua mawaena i loaa ai he huinaha loihi, alaiia, e opi hou ae no e like me ke opi mua ana i nalo ai na mea maloko o ka balota. A ina e opiia pela na ka Lunahoomalu e haawi ka balota i ka mea koho. Pauku 62. Ina e hoomaopopo aku ka mea koho ua kupono oia e koho. alaila, e haawi aku ka Lunahoomalu o ka.Papa N'ana i ua mea koho la % i ba!ota a mau balota paha no ka Lunamakaainana a i ole, no na Alii, e like me ke ano o ka jnea i makemakeia, i opiopi kupono ia e like me ia i hoakakaia ma keia. Pauku 63. Na na Luna Nana Koho Balota, ke noi ia mai. e hoakaka aku i ka mea koho i ke ano o ke koho ana. Pauku 64. Ika loaa anaaku oka balota i hoomakaukauia e like me ia i olelo mua ia, alaila, e hele koke aku ka mea koho i haawiia aku ai ua ba!ota nei iloko o kekahi keena i hoomakaukauia no ia hana a malaila e hoailona a e maka iho i kona balota ma ke ano i hoakakaia maloko o na kuhikuhi i paiia ma kekahi wahi kokoke i kahi koho e like me ia i olelo mua ia, ma ke kau ana i kaha pe'a ma ka aoao akau e ku like ana me ka inoa a mau inoa paha o ka moho a mau moho paha ana i makemake ai e koho (e like penei X) ma ke kowa hoi i hookaawaleia no keia hana. H opiopi hou oia ika balota a mau balota paha e like me na opi i ka wa i haawiia mai ai ua balota a mau balota nei iaia e ka Lunahoomalu o ka Papa Nana, a e haalele iho i ke keena me ka hookaulua ole, a me ka hoikeike ole aku ma na ano a [)au i na mea o loko o ka balota ia hai aku, e haawi aku i ua balota nei, a mau lxilota paha i opiopi ia iho la i na Luna Nana Koho Balot*e malama ana i na pahu balota, a aole hoi lakou e wehe a hoomohala ae ia mea, aka nae f e nana pono iho lakou i na kihi me ka hoomaopopo loa ana he hookahi wale no balota i opiia, alaila, e hookomo koke iho i ua balota a mau balota nei iloko o ka pahu a mau pahu i kupono no ia mea.

Pauku 65. Aole e hoike aku kekahi mea koho maloko o kahi koho i kona balota i kekahi mea e ae, aole no hoi e nana a noi aku paha e nana kekahi mea maloko o kahi koho i na mea maloko o na baiota o kekahi mea koho. Aole no hoi e hiki i kekahi mea ke hoao e hoololi i ka makemake o ka mea e koho ana, no kana ba)ota e koho ai, maloko o kahi i hookaawaleia no ke koho ana.

NO KE KUE ANA I NA POE KOHO, Pai ku 66. Na kela ame keia I.una Nana Koho B:i--lota, a me kel;i a me keia mea e ku uiai ana e kue i kekahi mea i heie mai e koho, ina ua ike a manao paha ia Luna. a mea e ae paha e ku wale mai ana, aole oia he mea kupono i ke koho, Pauku 67. Ina ua kueia ke koho ana o kekahi mea, na kekahi o na Luna Nana e hai aku iaia i ke kumu o kona kueia ana, alaila, e hoohiki aku iaia e like me na olelo kuhikuhi i hoakakaia malalo iho nei. Mahope iho 0 kakoohikiia ana, na kekahi Luna Nana, a i ole ia, na ka mea i kiie aku iaia, e ninau aku i na ninau i mea e maopopo ai, ina paha ua kupono ua mea nei i manao e koho ma ke koho baloU ana. "Ke hoohiki paa (a hooia) nei oe e pane mai oe me ka oiaio i na ninau a pau e ninauia aku ana ia oe e pili ana i kou kuleana e koho (i na Alii a me na Lunamakaainana e like me ka mea i ikeia) ma keia koho balota ana." ✓ Pauku 68. Ina e hoole ua mea nei aole oia e hoohiki, a i ole ia. mahope o ka hoohikiia ana, ua hoole i ka pane 1 kekahi ninau kupono (a o na Luna Nana na poe nana e hoomaopopo i ke kupono a me ke kupono ole o ia ninau), e hooleia kona koho ana. Pauku 69. O kela ame keia mea e hoohiki ana ika hoohiki i hoakakaia ma ka Pauku 67 a hai i na haina oiaio ole i kekahi ninau i ninauia aku iaia malalo o ia hoohiki ana, ua ku iaia ka hewa "hoohiki wahahee" ma ke degere elua. Pauku 70. Uiai o kekahi mea koho iloko o kekahi keena kaha balota, aole e aeia kekahi mea e ae e komo iloko o ia keena, a e ku paha ma ke kauwahi kahi e hiki ai iaia ke ike i ke kaha ana o ka mea koho i kona baiota. Pauki; 71. Aole no e hiki i kekahi mea i loaa iaia ka balota ke lawe ia balota mawaho ae o kahi e koho balota ia ana. A ina hoi e haaleie kekahi mea i loaa iaia ka balota i kahi koho balota me ka haawi mua o)e i ka luna malama pahu balota, e like me na olelo mua o keia Kanawai, alaila, e nele oia i kona mana koho. A e kakauia na hana o keia ano e ka Lunahoomalu o na Luna Nana Koho. Pauku 72. Ina e hoike kekahi mea koho balota i ka Lunahoomalu o rfa Luna Nana Koho, he hiki ole iaia ke kaha ana i kona balota no ka makapo a no kekahi pilikia e ae paha i loaa iaia, alaila, loaa no iaia ke kokua ia ana ma ke kaha ana i kona balota e kekahi o na Luna Nana Koho. Na ka Lunahoomalu ona Luna Nana Koho, ke manao oia he kupono, e ninaninau i ka mea koho malalo oka hoohiki no kona mau pilikia. Ama keia ua haawiia 1 ka Lunahoomalu ka mana e hoohiki i na mea e noi mat ana pela. " Pal ku 73. Ina e pono ole kekahi balota ma ke kaha ana o kekahi mea koho, alaila, e loaa no iaia he balota hou, pakahi, aole nae e oi ka huina nui mamua o ekolu, ke hoihoi oia i keia ame keia balota i pono ole iaia. Na balota a pau i hoihoi ia pela e kaha pau koke ia lakou, a e malamaia no lakou, a e hoihoiia no me ka papa inoa o napoe koho i kahaia a e kakauinoaia e na Luna Nana Koho a e hookomoia iloko o kekahi wa-hi i silaia, a\ hoo.īaia i ke Kuhina Kalaiaina e na Luna Nana Koho e like me ke kauoha o ka Pauku 83 o keia Kanawai no na balota i balotaia a me ka Papa Inoa o na mea koho a pau.

NO KE KUrOXO O NA ALIL Pauku 10. O kela a nie keia kane kupa oke Aupuni 1 hiki aku kona makahiki i ka iwakalua-kumamalima: ua noho ma keia Aupunfi no na makahiki aole i emi malaloo ekolu; nona ka waiwai i kuf»ono i.ka auhauia i emi ole iho ka waiwai io malalo o ekolu tausani dala maluna ae o na hihia a pau. a i ole ia, ua loaa iaia mai kekahi hana i ku i ke Kanawai a mai kekahi waiwai mai paha nona ka loaa makahiki i emi ole maialo o eono haneri dala ua kupono oia e kohoia i Alii. NO NA LUNAMAKAAINANA.

Pauku 11. He iwakalua-kumamaha no ke Aupuni i kohoia mai na apana mahope iko nei, he h<x>kahi no kela ame keia apana. E maheleia ama keia ke maheleia nei ke Aupuni i iwakalua-kumamaha apana koho b'iK>ta, a e hoakakaia u;t mau apana nei ma na jxiuku maho}*! iho nei. N A A J'AN \ KOHO BALOT Paukr 12. Ma ka Mokuj>uni o Oahu he ewalu apan.i, «i j>enei na hoakaka ana a me na palena : Apana Ekahi: O kela wahi # a pau oka apana hookolokolo a auhau o Honolulu, a o Kona paha, e waiho ana ma ka hema-hikina o ka laina mai ka piko a oioina j»aha o ka lalani Mauna o Konahuanui maluna o ka laj>a e hookaawale ana i na Awawa o Manoaa me Makiki mai na Awawa o Nuuanu a me Pauoa, a mawaena aku o ka lua a kipoho paha o ka puu i kapaia o Puowaina a hiki i ka pahu hae ma kahi kahiko ona pu ki aloha, mai laila pololei aku a ka huinaona Alanui Kinau a me Alapai mawaena aku o Alanui Alaj>ai a hiki i Alanui Moi mawaena aku o Alanui Moi a hiki i Alanui Hema, mawaena aku o Alanui Hema a hiki i ke kai. Apana Elua: Ō kela-wahi a pau loa o Honolulu i oleloia, a o Kona paha, ma ka akau o ka apana ekahi a maloko o kekahi laina mai ka pahu hae ma kahi ki pu aloha ma Puowaina a hiki i ka huina o na Alanui Ema me Kula, mawaena o Alanui Kula a hiki i Alanui Papu, mawaena o Alanui Papu a hiki i Alanui Beritania, mawaena o Alanui Beriiania a hiki i ke Kahawai o Nuuanu, ma ka Uwapo o Kamika, alaila, mauka mawaena o ke kahawai a hiki i Alanui Kula, mawaena o Alanui Kula a hiki i Alanui Liliha, mawaena o Alanui Liliha a hiki i Alanui Kauka, mawaena o Alanui Kauka a hiki iluna o ka lapa ma ka aoao akau-komohana o ke Awawa o Nuuanu, a ma ia lapa a hiki iluna o ka piko i kapaia o Lanihuli ma ke Kuahiwi o Konahuanui; Apana Ekolu: O kela wahi a pau o Honolulu i oleloia, a o Kona paha, e pili ana me na apana ekahi me elua, maloko hoi o kekahi laina mai ke kihi o na Alanui Papu me Beritania, a mawaena o Alanui Beritania a hiki i Alanui Likeke, mawaena o Alanui Likeke a hiki i ke kai, a i kauj>aleia makai e ka lihikai. Apana Eha: O kela wahi a pau o Honolulu i oleloia, a o Kona paha, e waiho ana ma ke komohana o na apana elua me ekolu, a maloko o ka laina mai ke kihi o na Aianui Kula me Liliha, mawaena o Alanui Liliha a hiki i Alanui Moi, mawaena o Alanui Moi a hiki i ka Uwapo ma ke Kahawai o Nuuanu, a kaupaleia niakai e ka lihikai. Apana Eīima: O kahi i koe a pau o Honolulu i oleloia a o Kona paha, e waiho ana ma ka akau a me ke komohana o na apana elua me eha. Apana Eono: O ka apana hookolokolo a auhau o Koolaupoko, e kapaia ka Aj>ana o Koolau. Apana Ehikul O na apana hookolokolo a auhau o Koolauloa a me Waialua, e kapaia ka Apana o Waialua. Apana Ewalu: O na apana hookolokolo a auhau o Ewa a me Waianae, e kapaia ka Apana o Ewa. Pai'ku 13. Ma na Mokupuni o Maui, Molokai ame Lanai, he eono apana, J3enei : Ekahi: Oka Mokupuni o Molokai, e kapaia oka Apana o Mglokai. Elua : O na apana o Kaanppali a me Lahaina, ma Maui, a me ka Mokupuni o Lanai, e kapaia o ka Apana o Lihaina. Ekolu : O kela hapa oka apana o Wailuku e waiho ana ma ka akau o ke alanui e moe ana i lao (ma ka aoao hema o ke kaluwai) a hiki i na puuone a ma ke kualapa o na puuone a hiki i ka nuku o ka Muliwai o Wailuku, e kapiiia ka Ajxuia o Wailuku Akau. Eha : O kela haj>a oka ajxina o Wailuku e waiho ana ma ka heina o ka Apana o Wailuku Akau, a e hookomo pu ana i ka Mokupuni o Kahoolawe, e kap>ae ana nae ia Honuaula, e kajxiia ka Apana o Wailuku Hema. E/iwa : O kela wahi oka Apana o Makawao e waiho ana'ma kh hema a me ke komohana o ke Awawa o haku nie Kula, e kapaia ka Ajxiaa o Makawao. Eono : O kahi i koe oka Mokupuni o Maui, e kapaia ka Apana o H na. ! Pauku 14. Ma ka Mokupuni o Hawaii he ehikuapana, (>enei : Ekahi: i> Puna ame kela wahi o Hilo a pau ma ka hema a waenakonu o ke Awawa o Pukihai, e kapaia ka Apana o Hilo Hema. Eiua : Mai ke Awawa o Pukihai, a hiki i waenakonuoke Awawao Hakalau» e kapaia ka Apana o Hilo Waena. Ekoīu : Mai ke Awawa o Hakalau a hiki iwaenakonu o ke Awawa o Kalapahapuu ma Hamakua (mawaena o KukaLiu a me Kainehe) a e hookomo ana ia Kukaiau a pau, e kapaia ka Apana o Hilo Akau,

lī/ia : O kahi \ koe o Hamakua ame Kohala Hema. e kapaia ka Apana o Hamakua. Elima: O Kohala Akau, e kapaia ka Apana o Kohala. Eono : O Kona Akau me Kona Hema, e kapaia ka Apana o Kona. Ehilu. : O Kau. e kaj>aia ka Apana o Kau. Pauku 15. Ma na Mokupuni o Kauai ame Ni;hau, he ekolu Apana. Peneia iho : Ekahi: Mai ka Lae o Puanaaiea a hiki aku a e hookomo ana ia Kalaheo, a i huiia me ka Mokupuni o Niihau, e kapaia ka Apana e Waimea. Elua : Mai a e hookoe ana ia Kalaheo a hiki aku a hookomo ana ia Hanamaulu, e kapaia ka Apana o Lihue. Ekolu : Mai a e hookomo ana ia Wailua a hiki ika Lae o Puanaaiea, e kapaia ka Apana o Hanalei. Pauku 16. Inawa a pau i ikeia he mea pono no na jx>e koho, ua hiki no i ke Kuhina Kalaiaina e hookaawale ae i elua a oi ae mau mahele apana ma kela a me keia apana, a o ia mau mahele apana e loaa no kona wahi koho balota kaawale. Eia nae, aole e hoololiia na palena o kekahi mahele iloko o kanaono la mamua iho o kekahi koho balota ana.

MANAWA hana o na lunam\kaaixana. Pauku 17. E noho na Lunamakaainana no elua makahiki, a e kohoia ma na koho nui ana i malamaia, e like me ka mea i hoakakaia mahope nei, i kela a me keia elua makahiki. £ hoomaka aku ke kau oka noho ana mai ka la o ke koho balota nui. Pauku 18. Eia nae, o kela me keia mea i kohoia e hoopiha i kekahi manawa i pau ole, e noho wale no oia ma. ka oihana no ke koena o ia manawa i pau ole. Pauku 19. E loaa ia lakou ma ke ano he uku no ka lakou hana na dala he elua haneri me kanalima no kela a me keia elua makahiki, no ka hele ana i na halawai ana a ka Ahaolelo me ka uku mile i heluia ma ka hele hookahi ana ma ka umi keneta no kela a me keia mile mai ko lakou wahi noho a hiki i kahi e akoakoa ai. NA HAAWINA 0 NA LUNAMAKAAINANA. Pauku 20. O kela ame keia kupa kane oke Aupuni i hiki kona mau makahiki i ka iwakalua-kumamakahi; i ike. i ka heluhelu a kakau i ka olelo Hawaii, Beritania, a o kekahi olelo Europa paha; i ike i ka helu waiwai; i noho paa keia Aupuni no na makahiki aole i emi malalo o ekolu, a o ka makahiki hope oia no ka makahiki mamua koke iho o ka la koho balota; a he waiwai paa kona maloko o ke Aupuni nona ka waiwai io maluna ae o na hihia o na ano a pau i oi ae mamua o elima haneri dala, a iole ia, ua loaa iaia he loaa makahiki i emi ole iho malalo o elua haneri me kanalima dala mai kekahi hana ku i ke kanawai, a mai kekahi waiwai mai paha, ua hiki iaia e lilo i Lunamakaainana no ka lehulehu. P\tJKU 21. Mamua iho o ka noho ana iloko oka Ahaolelo e hoohi i kelaa me keia Alii a me Lunamakaainana e hooko a e kokua pololei mamuli o ke Kumukanawai a me na Kanawai o ke Aupuni, a e hana i kana hana ma ke ano Kaukanawai me ka pololei. Ua hiki e hoohikiia na olelo hoohiki o ia ano e kekahi Lunakanawai o ka Aha Hookolokolo Kiekie.

| Pauku 22. Aole Lkupono kekahi niea e kohoia i Alii a i Lunamakaainana paha, ina ua pili iaia kekahi o na mea i hoakakaia ma ka Pauku 25, a ma kekahi wahi e aku ma keia Kanawai, a i noho ma kekahi oihana loaa a pomaikai malalo o ke Aupuni a oihana paha o ke Aupuni, a malalo paha o ka Oihana Hookolokolo; a hē kuleana pomaikai kona iloko o kekahi aelike me ke Aupuni, aole no hoi e noho ia mea ma ke ano he hoa kohoia no ka Ahaolelo. Aole e hookohuia kekahi hoa oka Ahaolelo i kekahi oihana kivila malalo o ke Aupuni iloko o ka manawa i kohoia ai oia e noho i hoa no ka Ahaolelo, koe ke kohoia oia i hoa no ka Aha Kuhina. NO KE KUPONO O NA POE KOHO I NA ALII. Pauku 23. O kela ame keia kane e noho ana ma ko Hawaii Paeaina. ina he Hawaii, Amerika, a he Europa paha ma ka hanau a hanauna ana, a ina ua hiki aku kona mau makahiki i ka iwakalua, a ua hookaa oia i kona auhau, a ina ua hookomo oia i kona inoa ma ka papa inoa o na poe koho o kona apana no ke koho i na Alii o ka Ahaolelo, alaila, ua kupono oia ke koho i na Alii, a ua loaa iaia ke kuleana e koho i na Alii o ka Ahaolelo i kela a me keia koho ana, ina nae : Ekahi: Ua noho oia ma ka aina aole i emi malalo o ekolu makahiki, a ma ka apana ana i makemake ai e koho aole i emi malalo o ekolu mahina mamua ponoi iho o ke noho ana i niakemake ai oia e koho ; Elua : He waiwai ponoi kona ma keia paeaina i kupono i ka auhauia i emi ole iho ka waiwai io malalo o ekolu tausani dala mawaho ae o na hihia a pau, a i ole pela, ua loaa maoli iaia kekahi makahiki f emi ole malalo o iio hanen dala iloko oka makahiki mamua ponoi iho o kona hookomo ana i kona inoa iloko o ka papa inoa o na poe kupono i ke koho;

Ekolu: He hiki iaia ke heluhelu a hoomaopopo ike anookekahi nupepaipaiia ma ka olelo Hawaii a EneJani, a i ole ia, ma kekahi olelo Europa; aka, koe nae na mea i makemakeia no ka noho paa ana no ekolu makahiki, ike i ka heluhelu a me ka hiki ke hoomaopopo i ke ano o kekahi nupepa kupono i paiia iloko paha 0 ka oielo Hawii» Enelani, a iole, o kekahi olelo Europa. aole e pili keia i na poe e noho ana iloko ō ke Aupuni 1 ka manawa i kukalaia ai ke Kumukanawai, ina nae ua hoopaaia na inoa a ua koho i ke kau koho balota i malamaia ai malalo o ia mea hookahi;

Eha : Ua hoohiki oia e kokua mamuli oke Kumukanawai a me na kanawai, i hoohikiia imua o kekahi mea i loaaa iah ka mana e hoohiki, a i ole ia, imua o kekahi luna o ka Papa Nana Koho. NO NA HAAWINA O NA POE KOHO LUNAMAKAAINANA. Pauku 24. O kela ame keia kane e noho ana ma ko Hawaii Paeaina. ina he Hawaii. Amerika. a he Europa paha ma ka hanau a hanauna ana, a ina ua hoohiki oia e kokua mamuli o ke Kumukanawai a me na Kanawai e iike me ka mea i hoakakaia no na |X)e nana e kofro i na 'Lii: a i hookaa i kona mau auhau, a ua hiki aku oia i na makahiki he iwakalua, a i noho ma keia Aupuni ka makahiki hookahi mamua ponoi iho o ke koho ana. a i ike i ka heluhelu a me ke kakaulima ma ka olelo Hawaii, a Enelani, a Europa paha (ina i hanauia mahope mai o ka makahiki 1840). a ina ua hookomo i kona inoa ma ka papa inoa o na poe koho o kona apana e like me ka mea i hoakakaia ma ke Kanawai, alaila, ua loaa iaia ke kulelana e hookomo i hookahi balota no ka Lunamakaainana |a mau Lunamakaainana paha o ia apana ; aka nae, o ka ; mea i makemakeia ua noho paa iloko o ke Aupuni a oi !aku mamua o hookahi makahiki mamua koke iho o ke 'kau koho, a ua ike i ka heluhelu a me ke kakau ina ma ka olelo Hawaii, Enelani, a i ole, ma kekahi olelo Europa. aole e pili keia i na poe e noho ana iloko o ke Aupuni i ka manawa o-ke kukalaia ana o ke Kumukanawai, ina ua hoopaa i ko lakou mau inoa a ua koho malalo o ke kau | koho balota mua i ai malalo o ia mea hookahi. NO NA KUMU E KUPONO OLE AI. j Pauku 25. Aole loa e aeia kekahi ona poe i oleloia malalo iho nei e hoopaa i ko lakou inoa no ke koho ana, | aole hoi e koho, aole hoi e noho ma ka Ahaolelo, oia keia: O kekahi mea pupule a hupo paha, a o kekahi mea i hoahewaia no kekahi o keia mau ofeni, penei: Puhi hale, aihue moku, kipe, wawahi hale, hana dala hoopunipuni, aihue i ka waiwai i haawiia e malama, kuni kolohe i na holoholona, apuka, imi loaa ma ka hoopunipuni, moepi'o a moe naha, lawe wale i ke kino o kekahi, aihue, puhi ahi, lawe ola ma ka degere ekahi, pepehi kanaka, hoohiki wahahee, pue wahine, powa, moe aikane a holoholona, kipi, hookonokono e hoohiki wahahee, lawelawe hewa ma ka oihana, ke ole e kalaia kona mau hewa e ka Moi a i hoihoi hou ia kona mau pono kivila, a mamuli o ka olelo o ia kalaia ana ua hoakakaia ua kupono iaia ka lawelawe ana i kekahi oihana waiwai e hanohano ai. Pauku 26. Aole e hopuia kekahi mea koho ma ka la koho balota oiai oia ma kahi koho, a ma ka hele ana aku ona ilaila, a mai ka hoi ana malaila aku, koe wale no ina he kipi, feloni a kue i ka maluhia; aole no hoi e koiia ma ia la kekahi mea koho e hana i kekahi hana koa, a ma ia hana ana he hiki e keakeaia kona hele ana e koho, koe wale no i ka manawa kaua a pilikia e ae o ke Aupuni. Pauku 27. Aole e hele kekahi koa ma kahi koho balota no kekahi hana me ka aahu koa, aole no hoi e kai hele pualu kekahi pualukoa a hui poai hooponopono Aupuni e ae e hele akoakoa i kahi koho balota. NO KE KAKAU INOA ANA. Pauku 28. E hoonohoia eke Kuhina Kalaiaina me ka ae pu o ka Aha Kuhina i Luna Kakau inoa o na Poe Koho, a oia no ka mea e lawelawe ma ke ano he Luna Kakau Inoa no na Apana koho a pau o ke Aupuni, a nana no e hana a malama i na moolelo o na mea a pau i kupono e koho ma kekahi koho ana, a e kapaia ka 4< Buke Inoa o na Poe Koho," a ma Honolulu ke keena hana malalo oka hooponopono ana ake Kuhina Kalaiaina. O ka Buke Inoa o na Poe Koho i hanaia a lawelaweia malalo o ke Kanawai Koho Balota o 1888, Mokuna LXXVI. ua hiki no e lawelaweia ma ke ano oia ka Buke Inoa i hoakakaia maanei e like me ka mea e hiki ana.

Pauku 29. Ma ka buke inoa o na poe koho i oleloia e hookomoia ka papa inoa o na mea a pau i kupono e koho ma kekahi koho ana i hoonohonohoia mai ka A aku maloko o ko lakou mau mahele a me na apana (ina aole mahele) me ka inoa o kela a me keia mea koho, kona mau makahiki, kahi o ka apana i noho ai, kona wahi hanau, kana hana, me na mea e aeikupono noka hoomaopopo ana iaia, a me ka la o kona kakauinoa iaana, a e hanaia ma ke ano e koe ai he wahi no na hoololiloli ana malalo o kela ame keia hua. E malama kaawale loa ia ka papa inoa o na poe koho i na Alii mai ka poe koho i na Lunamakaainana. Pauku 30. Na kela ame keia mea kakau ina hanau, make me na mareia ana iloko o keia Aupuni, iloko o ka malama o Sepatemaba o kela a me keia e hoolako aku i ka Luna Kakau Inoa o na Poe Koho i na Papa Inoa pololei o ka poe kane kanaka makua i make no lakou na makahiki he iwakalua a pii aku iluna i kakau a e ia iloko o na mahina he umikumamalua i hala hopeae. Pauku 31. Na kela ame keia Luna Helu Auhau iloko o ka mahina o Sepatemaba o kela a me keia makahiki, e hoolako aku i ka Luna Kakau Inoa o na Poe Koho i papa inoa pololei o na kane kanakamakua no lakou na makahiki he iwakalua a pii aku iluna i heluia no na hana pili i ka auhau iloko o na mahele auhau a apana paha a mahele apana paha e like me ka mea i hanaia.

Pauku 32. Mawaena o ka la mua o Okatoba a me ka la kanakolu o Novemaba o kela a me keia makahiki mamua koke iho o kekahi koho balota nui ana, e nana ka Luna Kakau Inoa o na Poe Koho i ka Papa Inoa o na Poe Koho, a oi loa aku hoi ka papa inoa o na poe koho o kela a me keia mahele a apana, a e hooponopono, hoololi a hana hou ae i ua papa inoa la ma ka hoopau ana a holoi ana i na inoa o na poe ana i loaa ai he kumu e manao ai ua make, ua hele mai kekahi mahele a apana aku, a i ole b, ua kupono ole, a me ka hookomo ana i na inoa o na poe i lilo i poe kupono i ke koho, a i ole ia, ua

hoololi ae mai kekahi apana a mahele paha a i apana a mahele okoa. O na holoi ana, hoolnli a hou ana e hoiikakaia ke kuniu o ka hanaia ana. Favku 33. Ika manawa e hoopukaia ai ok i i ( ( no kekahi koho ana, na ka Luna Kakau In»M ; koke aku me ka hakalia ole i na Papa Luna X i: . ~ mahele a apana paha, i na papa inoa i hooiaioui .» koho (no na Alii a nie na Lunamakaainana) nvil ; , lakou mau mahele a apana pakahi i laweia mai 1!ka papa inoa hoj>e i hanaia, o ia mau papa ino.i 'na Papa Inoa Koho» a e laweiaweia mahope ih< (. ; :i - : ponoponoia ana e na Luna Nana Koho Ba!ota < ; v ia i hoakakaia mahope ae nei maloko o keia K i i « r ke ano oia ka papa inoa e koho ai ma kahi koho Pauku 34. Ua hiki no ika Luna Kakau In« m <•; oha e paiia na papa inoa o na poe koho i hoakak . . ka Pauku 41 o keia Kanawai, e kauia e na Li; v \ Koho Balota a e hooili aku ia mau mea i n i Pa; t i Nana pakahi maloko o ko lakou mau mahele paha, i ka manawa hookahi no e hooiliia ai ka ; o na poe koho, a o ia papa inoa i mea kauia, i hookomo wale ia no na in<xi o na poe i kupono i k ma ia mahele a apana paha, e like nie ia i hanaia Buke Inoa i hoonohonoho pono ia.

Pauku 35. E hana no ka Luna Kakau Inoa in » e ae inalalo o keia Kanawai i kupono no ka hookv aku o keia Kanawai, i kauohaia aku iaia e ke K\: Kalaiaina. Pauku 36. Ika manawa e hoihoiia mai ai ok< k i hooiaioia o na inoa o na poe koho i hooponoponou Papa Luna Nana, e like me ia i kauohaia ma ka I\, 40 o keia Kanawai, i ka Luna Kakau Inoa, nana n hooponopono a hoololi i ka Buke Inoa o na poe keh like me ia papa inoa. s Pauku 37. E hamama no ka Buke Inoa o iu p koho e nanaia e na mea a pau ma na manawa kuju>no pau me ka uku ole, ua hiki no e hoolakoia aku na kop< ia mea i na poe kupono no kekahi uku kupono. Pauku 38. Elioolako ke Kuhina Kalaiaina iru j>qj paihakahaka a me na buke no ia kakau ana i na hku oleloia, i hanaia ma ke ano like. NO NA LUNA NANA KOHO BALOTA. Pauku 39. E hoonohoia i Papa Luna Nana Balota no kela a me keia wahi koho a apana koho o \ Aupuni i ekolu hoa. E kohoia lakou eke Kuhina Kj laiaina, e like me ka mea hiki iaia, mai na aoao ku< M balota ma kela a me keia koho ba!ota nui ana. hiki ole, hana ole a hoole paha kekahi mea i kohoia pr-y Luna Nana, na ke Kuhina Kalaiaina e hoonoho aku i i kahi mea e hoopiha ia hakahaka. Eia no nae, ina mea hiki ole ke hoikeia aku ia mea i ke Kuhina Kaj aina iloko o ka manawa kupono e hiki ai iaia e hookoh kekahi mea mamua ae o ka malamaia ana o ke kohoa; ua hiki no i ka lala a niau lala paha o ka papa i koe o H kohu i kekahi mea mai ka aoao hookahi me ka mea i H mua ia ehoopiha iua hakahaka nei. Ina aole i hoakā okoa ia, alaila, o ka mea nona ka inoa i hai mua ia. oiai Lunahoomalu oka Papa. He elua mau Luna Nanar waho ae o na poe i hoolawaia maluna ae nei e hookoh; no kela a me keia wahi koho balota no ka lawelawe i ma ka la koho balota wale no.

NA HANA ANA LUNA NANA KOHO BALOTA I Pauku 40. Oka hana ana Luna Nana, e kakau i| poe koho, a e kakau i ko lakou mau inoa ma ka papa irl o na poe koho e like me ka mea i ma keia K nawai. E hana, hooponopono hou i kela kei 1 n nawa, a e malama i ka pajxi inoa o na poe koho ma ko kou mau apana iho, a e hooili aku i na kope i hooiaioin mea i lawelaweia ma ke koho balota ana ma kela a keia koho ana, i ka Luna Kakau Inoa o ka poe ko! mahope koke iho o kela a me keia la koho e kau aku i olelo hoolaha no ke koho balota, aole e emi malalo o elii la mamua iho o ke koho balota ana. E noho hoomalu ma kela a me keia koho ana. a <■ ifl lama ia koho ana, a e malama i ka maluhia. E kakau i ka inoa o kela a me keia mea e koho ana a makemake ana e hookomo i kona balota; e hoohiki i kd a me keia kanaka i kueia kona koho ana, a e nan < i k ninau pono ia o ua mea la e pili ana i kona kuleana koho. E hoonoho a hooponopono aku i ka hana o hookahi i ek paha mau Kakauolelo e like me ka mea kupono, a m'* f makai kuikawa i oi ole mamua o ekolu i kupono nu'i malama ana i ka maluhia. E hoomaopopo a hoike ae ma ke akea i ka hopena o koho ana ma kela a me keia koho balota ana. E haawi aku i na palapala hoike kupono no ke ko/io ana o na poe i kohoia i mau Lunamakaainana, a e hoii aku i ka hopena o ia koho ana no na Alii i ka.Makai N o ko lakou mau Mokupuni a i ka llamuku ma ka Mok puni o Oahu. E malama a hooili aku i ke Kuhina Kalaiaina i na b lota a pau i hook aoia ma kela a me keia koho baltf ana na balota a pau i hoohana ole ia a me na balota : pau i holoiia me na kope o na palapala hoike no ke kob ia ana, a me na hoakaka no ka hopena o ke koho aru ® na mea a pau e pili ana. E malama i na pahu ba!ota a me na waiwai e ae e p ana i balota, a e hana i na hana a pau i ke bwlota, a e hana i na hana i kauohaia ma keia KanawaH pili ana i ke kakau ana i na poe koho balota, papa in na poe koho, na koho ana, ame na hana ame na mea { ae e pili ana. A ma ka haalele ana, a i ole ia, ma ka make ana o k* kahi moho holo balota nona hoi ka inoa i paiia inaluna* ka bcilota no ka holoi ana i ua inoa la a mau inoa

IHELU ANA I NA BALOTA. 74. Mahope koke iho oka pau ana oke koho - ka Lunahoomalu o ka Papa Luna Nana i ka i c: helu i na ba!ota e like me keia malalo iho nei: r heluia na halouapau i meaeikeiaai inaualike na t>a]ota me ka huina o na poe i koho i kakauia e ana. Inaua oi aku ka nui rf'na balota. e hoihoi >alota a pau loailoko o ka pahu e na Luna Nana io a kiia iho a poa a luluia ka pahu i mea e hui balota; alaila, e weheia ka pahu a uhiia me na a na ka Lunahoomalu (a ina ua hiki ole iaia, a \ oia na kekahi) o na Luna Nana mahope iho i mua ana i kona lima iluna me ka mohala o ka a me ka uluia o ka lima o ka lole a hiki i ke i. e hookomo i kona lima malalo o ka lole e iluna iho o ka pahu balota, a unuhi mai loko ae me ka nana ole, i hookahi balou i kela a me ina a hiki ikawa e like ai ka"nui ona balota ona inoa maka moolelo ona Luna Nana. Ia Luna Nana e hoomakaai e helu i ka nui o na opopo ai e like me ia i hoakakaia mamua. r5. Ina ua like ka huina ona balota me ka auia e na Luna Nana ma ka Papa Inoa o na alaila e hoomaka aku lakou e nana a e helu i Eia nae : la oi ae na inoa mamua o na oihana e hoopiha nle ia, na ka balota ua kauia kekahi kaha a hoailona 1 ai e hoomaopopo ia ua balota nei, a i ole ia, i a heallona paha ma ke ano kue i keia Kanaia, la loaa he elua a oi ae mau balota maloko o ka t i opi pu ia ma ke ano akaka ua oi ae mamua )alota i hookomoia eka mea hookahi; a i ole ia, ia kue ia ba!ota ma kekahi ano e ae i na mea i na keia Kanawai, alaila, o ia balota a me na maloko e hooleiia. Aka, aole e hooleiia keno ka emi ana o na inoa maloko malalo o ka

c kohoia. 76. E hooholo koke ia na ninau a pau e pili kupono o kekahi balota, a o ka manao o ka hapaI a\na N ana e mana a paa no ia. Koe nae na mea i inahope ae nei, e piH ana i na koho ana i kueia. ka huaolelo "hooleia" maluna o kela a me keia hooholoia ua kupono ole e like me ka mea i olelo K kakauia ia mau mea a pau e ka Lunahoomalu Nana ma ke kua o na balota me ka la a me na Hni o ka Lunahoomalu, a i ole ia, o kona inoa i 77. O na inoa maluna o na balota aole i hoka oihana e pili ana i kela a me keia e heluheluia Ho moakaka e kekahi o na Luna Nana, a e kakau no he moolelo o ia mea e ke kakauolelo, ina he kekahi, a me kekahi Luna Nana. HOIKE ANA I KA MEA I KOHOIA. Hu 79. I ka manawae maopopoai i na Luna Nana na balota no kela a rtie keia mea holo balota paae lakou ma ke akea i ka nui o na balota a i hookomoia, na inoa o na poe i kohoia, a me ka balota no kela a me keia mea a na ka LunahooLuna Nana e kauoha e hana i moolelo maikai a e kakauinoaia e na Luna Nana a hooiliia i ke Kalaiaina. ana o na moolelo koho balota. 79. I ka pau ana o ka helu ana mahope iho o ■ ana o ke koho ana a me ka hoikeia ana ma ke akea o ia koho ana, e hana na Luna Nana iniua >e holo balota, a o ko lakou mau hope paha, a paa a sila me ko lakou sila ponoi a me na sila o na ■lo balota, a hope paha o na poe holo balota e maana e kau i ko lakou mau sila ( i na balota a pau Hiwna ma ia kuho ana; o na balota i kapaeia, a me i heluia, a me na balota i hoopauia, me ka papa H na poe koho i lawelaweia ma kahi koho iloko Hilii ope, a mahope iho o ka hoailona ana i ua ope Hawaho me ka inoa a me ka oihana o ke Kuhina KaHl me ka hoakaka i ke ana o na mea maloko e like Hia mahope iho nei: "Moolelo no ke Koho Balota Ho 18 Apana Mokupuni o H /' a e hooili koke ae ia mea i ke Hna Kalaiaina. Hi ki; 80. Ina uakohoole ia kekahi Lunamakaainana Hli o ka like loa o na balota mawaena o elua a oi ae Hnoho holo balota, e hana koke ia no i hoike no ia H like me na mea i hanaia e ke Kuhina Kalaiaina, a Hamaia kekahi koho hou ana no ia apana, a e hoolaha He Kuhina. I NA PALAPALA HOIKE NO KE KOHOIA ANA. Hi'Ku 81. Manaapanakahihehookahi wale no wahi Ho ai, na na poe Luna Nana e haawi aku i palapala ho- ■ ka mea i holo balota i oi ae ka nui no ia oihana ma Ho e like me ke kumu i hoikeia malalo iho nei: Ma Hana kahi he elua a oi ae wahi koho e kakauinoaia ua K>ala hoike nei e ka Lunahoomalu o kela a me keia m Luna Nana. la na Luna Nana no e hooili koke aku i ke Kuhina i ua o ia paiapala hoike, a e lilo ia lua i plaph hoike i no ke kohoia ana o ka mea nona ka inoa i hoikeia oko o ia palapala hoilee. APALA HOIKE NO KE KOHOIA ANA I LUNAMAKAAINANA 3 makou o me na Luna Nana Koho Balota ka Apana ka Apana Hookolokolo' a P un * ke hoike aku nei ma keiaj koho poAo ia o ... j Luna-

makaainana no ka Apana i oleloia ma ka la iloko o ka Makahiki Haawiia malalo o ko makou mau lima i keia la ...... iloko o ka Makahiki Pauku 82. Na na Luna Nana ika manawa e maopopo ai ka nui o na balota i hookomoia no kela a me keia mea holo balota i Alii, e hooili koke aku i ka Makai Nui o ia Mokupuni, a i ole ia, i ka Hamuku ma ka Mokupuni o Oahu, i palapala hoike no ka nui o ia mau balota i kakauinoaia e lakou pakahi. £ hooili ia no hoi i kope oia hoike i ke Kuhina Kalaiaina.

Pauku 83. Na ka Ilamuku ao ka Makai Nui paha mahope koke iHo o ka loaa ana iaia o na hoike no ke koho ana i na Alii mai na mah Je apana koho. e hoomao; opo ika mea i kohoia me ka o uftnau hoike. 1 ka wae maopopo ai na poe i kohoia mamuli o ka loaa ana i na poe i like ka nui me ka huina e kohoia o na balota i oi ae ka nui, e loaa i ua poe la he palapala hoike no ko lakou kohoia ana i kakauinoaia e ka Ilamuku a Makai Nui paha i like ke ano me ke kumu i hoike'a malalo nei. E hoounaia kekahi kope o ia hoike i hoonoho papa ia i ke Kuhina Kalaiaina me kekahi kope o na palapala no ke kohoia ana a oia kope e lilo no me he palapala kumu la no ka mea nona ka inoa i hoikeia maloko o ia palapala hoike. EALAPALA HOIKE NO KE KOHOIA ANA I ALII. Owau o ka Makai Nui o ka Apana Hookolokolo Kaapuni (a o ka llamuku paha o ke Aupuni) ke hoike aku nei au ma keia ua koho pono ia o i Alii no ka Apana Koho e noho ma ia ano no na makahiki he mai ka la o Feberuari, 18... .aku. Haawiia malalo o kuu lima a me ke sila o ko'u oihana i keia 1a... .o c 18 Makai Nui o (a Ilamuku paha o ke Aupuni.) NO NA HOAKAKA, HOONOA ANA I NA KOHO ANA, ETC.

Pauku 84. £ hakahaka no ka noho o kekahi hoa i kohoia no ka Ahaolelo, ina e lilo ua hoa nei i Kuhina; ina e make ua hoa nei; haalele maoli a lilo paha i mea kupono ole mamuli o ka hoahewaia ana no kekahi o na hewa e hiki ole ai i kekahi mea e kohoia. Ma kona ahewaia ana no ke kue i kekahi o na mea i hoakakaia maloko o keia Kanawai, e lilo ai kona noho i mea ole mamuh o na hana ino loa a hoohemahema paha i ka hana i kohoia ai oia, mamuli o ka noho mau aku me ka hookuu ole ia mai na halawai ana o kela a me keia la o ka Ahaolelo, a o ka Almolelo wale no ka mea nana e hooholo ia mea; mamuli 0 kona emi ana malalo o kekahi o na inea i kupono ai oia 1 hoa i kohoia no ka Ahaolelo, a mamu'i o kekahi hana kipe, kolohe a npuka e ae a ia mea a o kon i agena paha, a kumu e ae e lilo ai kona koho ana i mea pono ole; a ma ke kohoia ana o kekahi mea e ae nia ia noho. HOONOA ANA I KE KOHO ANA. N\ HANA A AH\OLEI.O. Pauku 85. Ua hiki ika Ahaolelo ke no kekahi hakahaka a hakahaka paha i oleloia, a hana aku, me ke noi ole ia mai e ko waho, a i ole ia, ua hiki ke hoomaopopoia ma k<i palapala hoopii niai ka apana mai nona ka noho i oleloia ua hakahaka; a o ia palapala hoopii e kakauinoaia e na poe knho bi!ota o ka apana aole e ēmi malalo o kanakolu, a e hoakakaia ma ia palapala hoopii ke kumu a mau kumu paha i manaoia ai ua h.ikahaka ia noho. E nana pono ia ka ninau no ka hakahaka a hoopaapaa e pili ana ia hakahaka. a e laweia na hoike piha ma na mea a pau e pili ana. a ina e ikeia ua hakahaka ua noho la, a i ole ia, ua kupono e hooholoia ua hakahaka, e hooholoia no<,e ka Anaolelo pela, a e kauoha koke ia e koho balota hou e ke Kuhina Kalaiaina i kona manawa e hoikeia mai ai no ia hakahaka e ka Peresidena o ka Ahaolelo.

Pauku 86. Ina manawa e loaa ai he hakahaka, iloko o ka manawa aole e noho ana ka Ahaolelo, mamuli o ka make ana, haalele maoli ana a no kekahi kumu e ae, na ke Kuhina Kalaiaina e kauoha e koho balota kuikawa e like me ka mea i olelo mua ia ma keia Kanawai £ like no na hana ana a pau i ka man«wa koho balota kuikawa me na koho balota mau ana i kela me keia elua makahiki i malamaia mamuli ona olelo o keia Kanawai. Koe nae na mea i kauohaia ma kekahi ano e ae ma keia KanawaL

HOOPAU ANA I KE KOHO ANA—NA HANA IMUA O KA AHA HOOKOLOKOLO. Pauku 87. Mawaho ae ona ano i hoakaka mua ia ae nei ma keia Kanawai no ka hoopau ana i kekahi noho iloko o ka Ahaolelo, ua hiki no r kekahi mea holo balota ( a poe koho paha he kanakolu, a he kuleana paha ko lakou e koho ma ka apana, e waiho aku i palapala hoopii i ka Lunakanawai nui o ka Aha Hookolokolo Kiekie e hoa~ kaka ana i kekahi kumu a mau kumu paha e kupono ai e hoopauia kekahi koho ana, a i ole ia. e hooholoia ai ua hakahaka kekahi noho. E waihoia aku ia palapala hoopii ma ke keena o ke Kakauolelo o ka Aha Hookolokok) Kiekie maloko o kanakolu la mahope iho o kekahi koho ana, a mamua ae o ka hooloheia ana o ia noi, e loaa i ke Kakauoleio na koina kupono ma ia hihia. E hiki no e hooloheia imus o kekahi Lunakanawai o ka Aha Hookolokolo Kiekie, a e hanaia ma ka Apana Hookolokolo Kaapuni, kahi i hoopaapaaia ai ia koho ana. Aka nae, aole i loaa i ka Aha Hookolokolo Kiekie ka mana e hookolokok) i kekahi hihia o keia ano oiai e noho ana ka Ahaoielo Kau Kanawai.

KA HANA ANA. Pauko 88. E haawiia ka hoolaha aole e emi malalo o umikumamaha la i na Luna Nana o ia kohoana i hoopa*paaia, a i ka mea hoio ba!ota i kohoia a i oleloia paha ua hakahahaka kona noho, a me na poe e ae i pili ko lakou mau pono. i kuhikuhiia e ka Lunakanawai Nui o ka Aha Hookolokoio Kiekie. Mawaho ae o ia hoolaha e kauia he olelo hoolaha i kakauia a i paiia paha maloko o ia apana, a i ole ia, e paiia maloko o kekahi nupepa i kiweia nia ia apana, no ka manawa aole e emi malalo o umi la mamua o ka hooloheia ana. Pauku Aole no e koiia kekahi mea i koho ma kekahi koho ana e hei i ka mea ana i koho ai ma kekahi hana imua o na Aha Hookolokolo Kanawai. HOOLOHE ANA. Pauku 90. Ma ka hooioheia ana, na ka Lunakanawai e kauoha e kakau piha ia na olelo hoike, a i o!e ia, me ke kupono e maopopo ai na mea a pau e pili ana a ma ia mau mea oia e hooholo ai me ka hoakaka i na mea a pau i loaa iai i me ke kanawai e pili ana, a e hoounaia ia mea a pau i ke Kuhina KaUiaina. Ina ua hooholoia ma ua olelo hooholo nei, ua mana ole ke koho ana a ua hakahaka ka noho no ia kumu, e kauoha koke ia e koho hou e ua Kuhina la, ke oie e hoomakaia kekahi hoopii hoohalah&la. NA KOINA ME NA HOOPII HOU ANA. Pauku 91. E hoohoioia na koina ma na hana o ia ano, e iike no me ka mea a ka Aha nana i hoolohe i ka hihia i manao ai. E like na koina me na koina ma na hana ma ka Aha Hookolokolo Kiekie ma ke Keena. E hiki no ke hoohalahaiaia ka olelo hooholo imua o ka Aha Hookoiokolo Kiekie ma ka Baneko, a na ia Aha no me ka hakalia ole e hoolohe ia hooh.ilahala ana a hoopuka i olelo hooholo no ia mea, a e hoeiliia aku no ka oieio hooholo i ke Kuhina Kalaiaina. Ina ma ia imi ana e hoolilo ia ana ke koho ana he mea ole, a ua hakahaka ka noho, alaila, e kauoha koke ia kekahi koho hou ana e ua Kuhina ia. Pauku 92. Ina kekahi o laua, ka Aha Hookolokolo Kiekie, a Ahaolelo paha, mamuli o ko laua manao hope loa, a oleio hooholo paha, e kukaia ana ua hakahaka ka noho o kekahi hoa, e lilo ia manao a o ia olelo hooholo paha he mea mana maluna o na mea a pau. NA RULA. Pauku 93. E like no ke ano o ka hana ana me na hana ma ke Keena o ka Aha Hookolokolo Kiekie, a malalo o na rula o ka Aha Hookolokolo Kiekie, e loaa i ka Lunakanawai na mana e like me ko na hookolokolo ana ma ke kau mau o ka Aha no ke koi ana aku e hele mai na hoike, hoopai ana no ka hoowahawaha a me na mea a pau e pili ana ia hoolohe ana. Pauku 94. O na uku i hoakakaia mahope ae nei e ukuia aku e ke Kuhina Kalaiaina mai loko ae o na haawina i hookaawaleia e ka Ahaolelo no na hana koho baiota ina aoie i hoakakaia ma kekahi ano okoa ae : I—O ka Luna Kakau Inoa Koho, na LunaNana Koho B<ih 11 me na kakauolelo o ke koho balota ana, e loaa pakahi i.& lakou he elima dala no kela a me keia la i hanaia; 2—() na makai kuikawa e malama i ka maluhia ma ke koho balota ana, e ioaa ia lakou he ekoiu dala no kela a me ke a la i hanaia; 3 — 0 n i lilo kupono o na Luna a me na Luna Nana Koho Balota e hooponoponoia a hoomaopopoia e ke Kuhina MANA HOOKOLOKOLO I NA HIHIA. Pauku 95. O na hewa i pili i kekahi "hana kipe," e hookolokoloia m imuli o na palapala hoopii wale no. Ma keia ua haawiia ka mana i na Lunakanawai Hoomalu me na Lunakanawai Apana e hoolohe a e hooholo no na hihia a pau i piii i ka "hana kue kanawai," "na hana hewa 0 naluna aupuni" a me "na mikamina' malaio o keia Kanawai, me ka loaa no nae o ka mana e hoohalahala a hoopii hou ae e like me ka mea i aeia ma ke kanawai. Ua hiki no ke hoahewaia kekahi mea e hookolokoloia ana no kekahi hewa i hoakakaia ma keia Kanawai, no kekahi hewa i emi iho o ia ano hookahi, a e like me ia i hoakaka ia ma ke Kanawai Hoopai Karaima. MAU HOAKAKA NO KA MALAMA ANA I KA MAEMAE 0 KE KOHO ANA. Pauku 96. O na hana kue a pau i keia Kanawai ua maheleia no iioko o eha papa, penei: M Na hana kipe," "na hana kue kanawai," "na hana hewa a na luna aupuni'' a me "na mikamina" e like me ia i hoakakaia mahope iho: NA HANA KIPE —KIPE. Pauku 97. O keia poe mahope iho nei e manaoia ua pili ia lakou "na hana kipe:" I—O1 —O kela a me keia mea nana ponoi a ma o kekahi mea e ae paha a ma kekahi ano e ae i haawi, hoaie, a ae e imi a hooikaika e loaa kekahi dala a mea waiwai e ae, i kekahi a no kekahi mea koho, a i kekahi mea e ae no kekahi mea koho, a i kekahi a no kekahi mea i mea e ae ai 1 kekahi mea koho e koho a e koho ole, a ua hana i kekahi o ia mau mea no ke koho ana a koho ole ana paha o kekahi poe koho balota ana; 2—O kela a me keia mea nana ponoi a ma o kekahi mea e ae paha, i haawi a i imi a loaa, a ae e haawi, a e imi a ioaa, a haawi aku, ae, a ae e iini a loaa a hooikaika e loaa kekahi oihana a wahi hana no kekahi mea koho balota a no kekahi kanaka e ae no kekahi mea koho balota, a no kekahi mea e ae i mea e ae mai ai kekahi mea koho baiota e koho a e koho ole ai oia, a i ole ia, ua hana i kekahi o na hana i hai mua ia ae nei no ke koho ana a koho ole ana paha o kekahi mea koho baiota ma kekahi koho balota ana; B—O kela a me keia mea nana ponoi a na kekahi me a e ae paha ina ona ponoi la a ma o kekahi mea e ae paha e haawi aku he mea makana wa!e, a:e ana, ae e haawi aku !

ana, ac ana aku, huli anara ae ana aku e like me ka mea i olelo mua ia; a i kekahi a no kekahi mea, i kumu e ae mai ai um mea nei e kohoia a e paha e koho ia kekahi mea e noho iloko o ka Ahaolelo; a e loaa ai ke koho o kekahi mea koho balota ma kekahi koho haloea ana ; 4—O kela a me keia mea i ae mamuli o kekahi haawiia ana, hoaie ana, ae ana t huli ana a ae ana e hulī a !oaa a ua loaa io, a ua ae aku e huli, a hooikaika e kohoia kekahi mea e noho iloko o ka Ahaolelo, a i ole ia, ua loaii iaia ke koho ana o kekahi mea koho ma kekahi koho ba!ota ana; s—o kela a me keia mea nana i haawi mua a uku aku paha a kauoha paha e ukuia aku kekahi elala i kekahi mea a no ka pono o kekahi mea e ae, me ka manao e hooliloia ia dala a o kekahi hapa o ia da!a no na hana kipe ma ko kahi koho balota ana, a i ole ia, me ka ike no pela ua hookaa aku a kauoha paha e hookaaia aku kekahi elala i kekahi mea ma ke ano hookaa a hoihoi pani aku i kekahi dala i hooliioia a pau loa a ma ke ano hapa patfe ma na hana kipe ma kekahi koho balota ana ; 6—O kela a me keia mea koho balota mamua iho o ke koho ana, a oiai paha, e koho ana e lawe ponoi a ma o kekahi mea e ae paha e lawe, ae aku, a aelike no kokahi dala, mea makana, hoaie ana, a kumu waiwai e ae, oihana, a wahi hana nona ponoi a no kekahi mea e ae paha, no ke koho ana a ae ana paha e koho, a i ole ia, no ke koho ole ana, a no ka ae ana aole e koho; 7—O kela a me keia mea mahope iho o kekahi koho balota ana, i lawe ponoi*a ma o kekahi mea e aku e lawe i kekahi dala a mea waiwai e ae no ke koho ana a no ke koho ole ana o kekahi mea, a no ke koi ana i kekahi mea e koho, a i ole ia, e hoole aole e koho, ma kekahi koho balota ana ;

B—O kela a me keia mea holo ba!ota nana i haawi ponoi a ma o kekahi mea e ae ua haawi aku, a nia na hana a ano e ae ua haawi aku no kona pono, ma ka la koho balota a ma ka la mamua koke iho, a niahope koke iho paha o kekahi koho ana, ma ke ano haawi ponoi ana. a ma kekahi ano c ae paha, a kauoha paha e haawiia a hoomakaukauia, a nana i uku a pau a ma ke ano hapa paha i na lilo no na mea ai a me na mea inu a mea e a<: i hoolakoia i kekahi mea, i kumu e kohoia ai oia, a no kona kohoia ana paha, a i mea paha e ae mai ai ia mea a mea o ae paha e haawi a e haawi ole i kona koho ana ma ia koho balota ana, a no ke koho ana oia mea, a no kona koho ole ana paha, a i ole ia, e aneane ana e koho a koho ole paha ma ia koho ( ba!ota ana. O na hana hewa a pau i heluia ae la maluna oia iho la no na karaima o ke kipe a me ka hana kipe ;

9—O kela a me keia mea nana ponoi a ma ke ano c ae ma ona ponoi iho, a ma o kekahi mea e ae i lawelawe me ka limaikaika a hoomaka'uka'u aku e lawelawe me ka limaikaika, hanaino a hoopaa paha i ke kino, a ua hana aku a hooweliweli aku e hana i kekahi poino a mea e poho ai ma kekahi ano, a i ole ia, ua hana i na hana hoomaka'uka'u i kekahi mea, a e pili ana paha i kekahi mea, i mea e ae mai ai, a e koi ia ai ua mea nei e koho ole paha ma kekahi koho balota ana, a i ole ia, no ke koho ana a koho ole ana o ia mea, a i ole, mamuli o ka hoomahuka ana, hoopaa ana, a hana apuka e ae, ua keakea a kue a hiki ole a hana kue e ae i ka lawelawe kuokoa ia ana o ka mana koho balota ; 10—O na mea a pau ma kekahi koho balota ana i noi aku i ba!ota ma ka inoa p kekahi mea e ae e ola ana a ua make paha, a maialo o kekahi inoa kapakapa, a i ole. ina ua koho niua oia ua noi hou aku i balota ma ia koho ana no, ma kona inoa ponoi, a i ole ia, me ka ike no pela ua haawi aku a oi mamua o hookahi balota i ka manawa e koho ai; 11—O kekahi mea mamua iho, a i ole ia, oiai e koho ana me ka manao maoli e hana pela ua hoolaha i kekahi olelo oiaio ole, ua haalele kekahi moho holo ba!ota ma kekahi koho ana; 12—O kela a me keia mea nana i koi aku, a i ole ia, ua hana i ka mea e haalele ai kekahi,mea e holo ana ma kekahi koho balota ana mamuli o kekahi ukuia ana a makana a ae ana e uku a haawi paha i makana, a o kekahi hooweli* weli ana paha a me kela a me keia mea i haalele mamuli o ia koiia ana a hanaia ana paha.

HOOPAI NO NA HANA KIPE. Pauku 98. O na mea a pau i ahewaia no kekahi "hana kipe" e hoopaiia oia ma ka uku hoopai aole e oi aku mamua o hookahi tausani dala, a i ole ia t ma ka hoopaahaoia ana ma ka hana oolea no kekahi manawa aole i oi aku mamua o elua makahiki, a i ole ia, e hoopai dala ia a hoopaahao pu ia e like me ka manao o ka Aha. Mawaho ae o ia hoopai aole e hiki i ua mea nei e koho balota no eono makahiki, aole hoi e noho ma kekahi oihana malalo o ke Aupuni no ia manawa hookahi aole hoi e kohoia a e noho iloko o ka Ahaolelo no eono makahiki, a o na oihana o ia ano, ina he oihana kohoia a i hookohu ia paha, e pau koke no mamuli o ia hoahewaia ana. Na ke Kakauoleloo ka Aha Hookolokolo, kahi i hoahewaia ai. e hooili aku i ke Kuhina Kalaiaina a i ka Feresidcna o ka Ahaolelo, i ka inoa o ua mea nei, kona hewa i ahewaia ai, a me ka hoopai a ka Aha. NA HANA KUE KANAWAL Pauku 99. E manaoia na mea mahope nei ua ku i "na hana kue kanawai I—O na mea a pau nona ka makemake e kokua a e kue aku paha i ke kohoia ana o kekahi mea holo balota ma kekahi koho baloU ana, ua hana a hoohanaia paha no ka uku a no kona aeia ana aku i ukuia oia, ma ke ano hc hope« kakauolelo a elele paha, koe wale no ua hiki no e hoohanaia keia poe mahope iho nei ma ke ano ku i ke kanawai no ka uku o kekahi mea holo balota, oia hoi : (1) hookahi mea kiai no kela a me keia pahu ba!ota, a me hookahi elc!e no kela a me kela wahi koho ma ka la koho

balota, aole oi ae, (2) na kakauolelo a me na elele no ka hana ana i na hana ma na keena komiie, aole nae e oi ac mamua o hookahi kakauolelo me hookahi elele no keia a me keia wahi koho ma ka apana, a i oie ia, i hoaokekahi komite, mea hooikaika, lunahooikaika, mea kiai, r.iea nana a kiu paha e hana a lawelawe ma kekahi ano. koe wale no kekahi hana i aeia e ukuia e iike me ka mea i ae ta ma ka Pauku 49 o keia Kanawai.

2—o na mea a pau e hoohana aku ana. hoolimalima aku ana, ae aku ana e hoolimalima a uku aku i kekahi no na hana o ia ano, a i ole ia, mahope iho o ka pau ana o ia mea i ka hanaia e mea aku ana e uku aku a e ae aku ana e uku aku no ia hana, a e haawi aku a imi paha i kekahi uku a pomaikai no ia hana i hanaia; 3—Aole e hanaia kekahi uku ana, a aelike paha no ka uku ana, i mea e kokua ai a e kohoia ai o kekahi mea holo balota ma kekahi holo balota ana; no na bana, kukuj lamalama, na hae me na hae liilii. a me na hoailona e ae e pomaikai *i; no na bila hoolaha, haiolelo hoolaha kapiliia, a me na mea e ae i paiia, kakauia a penaia paha; a no ka lawelawe ana i kekahi hale a hapa paha o kekahi hale no ia mau hana, koe wale no na mea i aeia ma ka Pauku 49. Ina e ukuia a hanaia he aelike no ka uku ana no kekahi mea i hoakakaia ma keia Pauku mamua ae a iloko 0 ke koho ana a mahope iho paha o ke koho ana, alaila, o ka mea nana i uku aku a i ae e uku aku, a i hana aelike no ka uku ana ma ona ponoNho, a i ole ia, ma o kekahi mea okoa aku, a me ka mea nana i lawe i ua uku nei, e manaoia laua a elua ua hewa ma "na hana kue kanawai.' 4 —Aole e lawelaweia kekahi wahi i laikiniia no ke kuai ana i ka bia, waina a wai ikaika e ae paha, aole hoi kekahi hapa o ia wahi i keena halawai komite no ke kokua ana a hooikaika ana e ke&oia kekahi mea holo ba!ota ma kekahi koho balota ana. Ina ua hoolimalima a hoohana kekahi mea i kekahi wahi o ia ano, a hapa paha o kekahi wahi o ia wahi no na hana o ia ano, ua pili iaia a me ka mea nana 1 hoolimalima aku ia wahi a hapa paha o ia wahi, i ka hewa "hana kue kanawai." HOOPAI NO KA HANA KUE KANAH'AI. Pauku 100, Ona mea a pau i ahewaia no ka hewa 'kue kanawai" e hoopaiia no oia i kekahi uku hoopai aole e oi aku mamua o elima haneri elala, a i ole ia, ma ka hoopaahao ma ka hana oolea no kekahi manawa i oi ole ae mamua o hookahi makahiki, a i ole ia, ma ka hoopai elala a me ka hoopaahao pu e like me ka manao o ka Aha, a mawaho ae o ia e kupono ole oia e koho ma kekahi koho balota ana no elua makahiki, a me ka noho ana ma kekahi oihana i hilinaiia, a he pomaikai malalo o ke Aupuni no ka manawa i like ka loihi, aole oia e kohoia e noho iloko o ka Ahaolelo no eha makahiki; a ina i ka manawa i hoahewaia ai ua mea nei he oihana kana e paa ana, a he hoa paha no ka Ahaolelo, a ua kohoia paha e noho iloko 0 ka Ahaolelo, e hakahaka koke ua oihana la me ua noho la. Na ka Lunakanawai nana i hoahewa e hoouna koke aku i ke Kuhina i hoike no ia hoahewaia ana a me ka koopai i kauia aku. e waihoia aku imua o ka Ahaolelo ina e noho ana, a i ole ia, i ke kau e noho mai ana ma ia hope iho. NA HFAVA O NA LUNA AUPUNI. Pauku 101. O kela ame keia Luna Aupuni i kauoha ia e keia Kanawai e hana a 'e hooko i kekahi mea e p'ii ana i kekahi o na mea i hoakakaia ma keia Kanawai, i hana ole me ka manao e hana ole, a hoole e hana a hooko 1 ua hana nei, a e hana paha ia ma ke ano kue i na kauoha o keia Kanawai me kona manaoio e hana pela, a i kue i kekahi o na mea i hoakakaia ma keia Kanawai, e hoopaiia e uku i kekahi hoopai aole e oi aku mamua o hookahi tausani elala, a i ole ia, ma ka hoopaahao ma ka hana oolea no kekahi manawa aole e oi aku mua o elua makahiki. a i ole ia, o ka uku elala a me ka hoopaahao pu e like me ka manao o ka Aha, a no na makahiki ekolu, a aole no hoi oia e kupono e noho ma kekahi oihana malalo 0 ke Aupuni, a aole hoi e noho iloko o ka Ahaolelo, aole no hoi e koho ba!ota. E ili no hoi maluna ona ka uku ana i na poho o. kekahi mea i poino. Pauku 102. O kela a me keia kanaka e paa ana i kekahi oihana hilinaiia, a oihana loaa malalo o ke Aupuni, e hana kino ana, a i ole, ma o kekahi mea okoa la, ina no nia ka uku, a uku ole paha, ma ke ano he lunahooikaika, komite hooikaika paha, kupakako a kakauolelo paha, a i ole. ma kekahi hana e ae paha, a kokua ana paha i ke kohoia ana o kekahi mea, koe wale no ma kona ano koho balota, a hookomo ana paha i kona balota ponoi, e hoopaiia oia ma ka uku hoopai aole e oi aku mamua o hookahi hanen dala, a i ole, ma ka hoopaahao ma ka hana oolea no kekahi manawa e oi ole ana mamua o eono mahina, a i ole, ma ka hoopai dala a me ka hoopaahao pu no, aia i ka manao oka Aha Hookolokolo he pono. A mawaho ae oia mau hoopai i oleloia ae la e hoohakahaka koke ia ka noho oihana o ua kanaka la, a e pau ka loaa hou ana 1 «a kanaka la no na makahiki ekolu, o kekahi oihana malalo o ke Aupuni, a me ke kuleana e koho ba!ota ai, a e noho ai paha iloko oka Ahaolelo. Aole nae e manaoia na haawina o keia Pauku ua pili i ka Aha Kuhina, ma ke ano e papa ana ia lakou aole e hoike ma ke akea a ma ke ano malu paha, ma ka olelo waha a olelo hoakaka paha, i kakauia, i ke kahua hoopohopono Aupuni a lakou i manao ai. NA MIKAMINA. Pauko 103. O keia poe mahope iho nei e manaoia ua hana i ka hewa mikamina : I—O kekahi mea i hana ma ke ano hoohaunaele a ma ia hana ana ua keakea a kueia kekahi halawai ana o na Luna Nana i kauoha a hoakakaia paha ma keia Kanawai, a i oie ia, ua keakeaia kekahi mea i manao e hele ma ke 'ano ku i ke kanawai i ua halawai aei no ka hoopaa ana i kona inoa, a i ole ia, no ka hooponoponoana i ka Papa Inoa mai ka hele ana, a i ole ia. ma ia ano like ua hooulu ae i kek&hi haunaele ma kekahi koho balota ana. a me na mea a p*u e kokua ana a e paipai ana;

2 —O kekahi mea holo balota i waiho ole ae ika hoike i kauohaia ma ka Pauku 48. a i ole ia, i ka hoike i hoohikiia e like me ia i kauohaia ma ka Pauku 49; 3—O kela a me keia mea. me ka mana ole, i hoouna ae i kekahi koi e hookomoia ka inoa o kekahi mea eaema ka Papa Inoa Koho, a i ole ia, ua hoopili i ka inoa o kekahi mea e ae i kekahi koi o ia ano i mea e manaoia ai oia no ke koi a ia mea, a i ole ia, ua hana aku a loaa ka inoa o kekahi mea e ae e hookomoia iloko o ka Papa Inoa, a Papa Inoa Koho paha; 4 —o kela ame keia mea ma ona ponoi iho ama o kekahi mea e ae. a ma kekahi ano ua wawahi a hoopau paha, a i ole ia. ua keakea i ka malama ia ana o kekahi halawai o na Luna Nana e like me ia i kauohaia a hoomaopopoia maloko o keia Kanawai, a i oie ia, ma kekahi ano ua hoopau a i ka malamaia ana o kekahi # koho ba!ota ana. Pauku 104. O kekahi mea i hoahewaia no ka hana ana i kekahi mikamina iralalo o na hoakaka ana o keia Kanawai e hoopaiia aole e emi malalo o hookahi haneri dala, aole hoi e oi aku mamua o elima hanen dala, a i ole ia, ma ka hoopaahao ana ma ka hana oolea aole e oi aku mamua o eono mahina, a i ole ia, ma ka uku hoopai dala a me ka heopaahao pu e like me ka manao o ka Aha. Pauku 105. Ma keia ke hoopau loa ia nei ka Mokuna LXXVI. ona Kanawai o ke Kau o 1888, oia no ke Kanawai i kapaia, 11 He Kanawai e hoololi a e hoohuihui ai i na Kanawai Koho Balota o ke Aupuni. " Pauku 106. Aole e lilo ia hoopau ana i meae hoopau ai a e ano e ai kekahi mea i hanaia a o kekahi pono e hiki mai ana, i hiki mai a i loaa paha, na hana i hoomaka ia, na hoopai a me na hoopaa ana i loaa, na hookohu ana, na kukala ana a nie na hooponopono ana i hanaia, a me na papa i hoonohoia malalo o ua Kanawai la i oleloia i hoopauia, a me na hana kivila a karaima paha i hoomaka ia mamuli o ke kanawai i hoopauia pela, a e waiho ana me ka pau ole ma ka la o 18 ua hiki no e hoopiiia a psleia a hiki i ka pau loa ana ma ke ano i like me ka mea i hiki malalo o na kanawai e paa ana ma ka la. ... .o 18 ina aole i hoakakaia ma ke ano e ae make Kanawai. Pauku 107. Ona mea e paa ana i kekahi oihana ika manawa e lilo ai keia i kanawai malalo o ke kanawai i oleloia i hoopauia ma keia Kanawai e hoomau aku no ma ia oihana e like me kona ano, a me na mana i haawiia iaia a hiki i ka manawa e kohoia ai a kupono ko lakou mau pani, koe na oihana i hoopauia a me na oihana i hoano e ia na hoakaka ana ma ke kanawai. NA OLELO HOAKAKA I NA POE KOHO BALOTA. Pauku 108. I—E1 —E koho ka mea koho balota no hookahi moho holo balota no ka Lunamakaainana. E koho ka mea koho balota no na moho holo balota no na Alii Ahaolelo. 2—O ka mea koho mahope koke iho o kona komo ana iloko o kahi koho balota e hele aku a hiki i ke pakaukau a ka Lunahoomalu o na Luna Nana Koho a malaila oia e hoike ae ai i kona kuleana koho. Alaila e loaa iaia mai ka Lunahoomalu mai kona balota a mau balota paha i ope ia ina he kuleana koho Alii kona. 3—Ma ka manawa e loaa mai ai i ka mea koho balota i kana balota a mau balota paha mai ka Lunahoomalu mai o ke koho balota, e komo koke aku ka mea koho iloko o kekahi keena i hookaawaleia a me ka penikala i hoolakoia ma ia wahi i hookaawaleia, e kaha iho i kaha pe a ma ka aoao akau o ka pepa balota e kupono ana ma kela aoao mai o ka moho ana i makemake ai e koho ma kahi e kaha ai no ia mea; penei: (X) 4 —ia wa e ope hou ae ka mea koho i ka balota e like me ia i loaa mai ai iaia mai ka Lunahoomalu mai o ka Papa Nana ae like no hoi me ia i opiia, e haawi aku i ka Luna Nana o ke Koho Balota, ka mea hoi iaia ka malama ana ona Pahu Balota. Nolaila, ma ka pau ana o ia, e haalele iho ka mea koho i kahi koho b:\lota ano. s—lna malalo o ka ulia ua poino ka pepa balota i kahi mea koho, ua hiki no iaia ke hoihoi hou aku i ua pepa balota la i ka Lunahoomalu o ke koho balota, a nana hoi e haawi hou mai iaia i balota hou. Aole e hiki i kekahi mea koho balota ke hoihoi aku i ka Lunahoomalu a oi aku mamua o elua mau balota i poino. s—lna i kaha kekahi mea koho balota maluna o kana balota a oi aku mamua o hookahi moho Lunamakaainana, a i ole, oi aku mamua o moho Alii Ahaolelo, a i ole, hana paha i kekahi hoailona e hiki ai ke hoomaopopo ia e lilo no kana koho ana i mea ole, a aole hoi e heluia ia balota, 7—Aole e aeia kekahi mea kohobalota e lawe i kekahi balota mawaho aku o na wahi malalo iho. B—lna i haawi aku ka mea koho balota i ka Luna Nana nana hoi e malama ana na pahn balota i kekahi balota e ae mawaho ae o ka mea i haawiia aku iaia mai ka Lunahoomalu e lilo kana ba!ota i mea ole. Mahope koke iho 0 ke komo ana o ka mea koho balota maloko o kahi koho, e hele koke oia a hoea ma ke pakaukau o ka Lunahoomalu o ke koho ba!ota, a milaila e hoike aku ai i kona kupono ike koho balota. Ma ia wa e loaa mai ai iaia mai ka Lunahoomalu mai he balota i opiia, a i ole, he mau balota paha ina nae he kuleana kona no ke koho ana 1 na Alii Ahaolelo.

9—Ua hiki no i ke Kuhina Kalaiaina ke pakui hou mai i mau olelo hoakaka hou mahope mai o keia, ke ike oia he kupono a ua makemake nui ia paha. Pauku 108. E mana aku keia Kanawai mai ka U mua aku o lanuan, 1891. Aponoia i keia la 14 o Novemaba, M. H. 1890. KALAKAUA REX. Ki ki Moi: G N. Kahma Kilihhw