Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 5, 31 January 1891 — MAKE KA Moi Kalakaua, Ma Kapalakiko, Ianuari 20. [ARTICLE]

MAKE KA Moi Kalakaua, Ma Kapalakiko, Ianuari 20.

Kalakaua 1., o ko Hawi Pae Aina, ua make. Kaihia ae la ka hanu hope l?>a i ka hora i me 30 minute 0 ta auina la, lanuaii 20, 1891. maloko 0 Kona keena noho ma ka Ht tele Alu a o kah» hoi Oaa 1 waiho nawaliwali ai no ekolu la. laia maluna o Kona moe make, e poai a poni ana na hoa'iohaKa Pauku Keoki Makapolena, Konela Hoapili Beka, Kanikela Hawaii Maki naie, Adimarala Baraunu o na aumoku kaua Amerika f na Rev. J. Sarders Reed me F. H. Church a me kekahi mau hoa'loha pilikino oka Moi. Mahope koke iho o ka make ana, ua hoike iauia ij a puni, a ua n ho he ahakuka o na luna aupuni no ka mea pono e hana ai. Ua ialoa ia ke kino a mahope oia ua laweia aku no ka Trinity Church f ma ia auina !a Ua kukuluia na koa kiai a ua keakea ia ka lehulehu mai ke kiei hope ana aku i na hiohiona 1 mae iho oka Moi o Hawaii. Ma ka auina la Poaha, ua malamaia he anaina puie hope maluna 0 ke kino make, a i ka pau ar a, ua kai aku he huakai hoolewa nui mai ka luakini aku a 1 ka mokukaua Kaletona; hora 4 p*noi o ia la, haalele ka moku i ke awa no ke ab [hoihoi mai i ke kino make o ka Moi.

KUUPAU 1A KA HOLO. | Ua ka ia mai ka holo oka moku no 'ke ake nui o ka Adimarala e ku koke |mai 1 Honoiuiu nei iloko o eiima ia. mauiua oka loaa e ana mai u kekahi k lono maanei ma kekahi mau moku paha 1 ulu mai he pioloke. A like a iike 'paha mawaena moana, ua pomo iho la jkekahi ipuhao mahu, a ua lilo he hapa la okoa ma ke pahonohono hou ana a 'paa, alaila ua kuu hou ia mai ka holo |a hiki i ke kalewa ana trawaho o Makapuu ike aumoe roakolu nei. Aole ,i hookomo ia mai no ka makemake o ka Adimaula e hookomo mai i ke kai loaa ai he wa no uka nei e hoomakaukau ai. Oka manawa holo o ka moku, he eono la., KE KU ANA MAI. I ka hora 8:15 kakahiaka Poaha nei, laouari 29, iS9i, kaalo niai la ka mo'kukaua Adimarala Amenka Kaletona, jmawaho o Makapuu, me ka hae Ha* jwaii me Amtrika e kau hapa ana ma ikona kia hope; hapalua hora n»ahope [iho, kaalo ae la ke Kaletona mawaho o ka nuku o ke awa i uhiia me na kahakahana lole eleele. Oiai ka moku

mawaho o ke awa, haiwi ia mai la he hoailona i ka mokukaua Amenka Mo hieana e ku nei iloko o keawa, e hoike 'ana ua make ka Moi Kalakaua ma Ka■palakiko i ka la 20 o I.muan nei, ma ka h(>ra 2:30 0 k% auina la, a eia kona kino make maluna nei o ka moku. Ua hoike koke ae ia ke kapena oka Mohieana 1 ka lohe ike Keena o ko na Aina E. O Mr. J. O. Kaaka, kekahi o na poe i pii aku īluna o ke Kalrtona iaia maloko nei o ke awa, ua haawi \ a mai la iaia ka palapala hoike pili aupuni oka make ana o ke Alii ka Mo : , a ua haalele koke aku oia 1 ka moku no ke Keena Oihana o ko na Aina E a me ka Halealii. Eia k t hapa oka paiapala a ke Kanikeia Hawaii Makinale e pili ana i ke kulana omaimai:

u O ke kulana ) <i oke ola oka Moi, |ua hoorraka mai u oiai ma San Bar bara; a hiki 1 kona hoi ana t keia kulanakauhaie (Kapalakike), oiai nae e hooko ana no oia i kekahi mau kono 0 ka hookipa a na hoa'luha me ka ikaika a me ka mohaha maikai, eia nae ua hooikaika hou mai la ka mai me ke kuio a hoomaka i kana hana o ka n ake maloko. Mai ka la 14 mai ua hoo maha iho ke Alii ma kona moe, a no :ka hapanui 0 ka manawa ua emi kona kino a ua ano e kona lolo."

KE KULANAKAUHALE NEI I ka wa i hoike maopopo lea ia mai ai ka make o ka Moi ma ka hora eiwa a 01 o ke kakahiaka Poaha nei oiai ka moku t mawaho o Mamala, ua paniku koke ae la na keena oihana aupuni me na hale oihana kalepa oui, a ua hapa iike na hae a puni ke kulanakauhale. 0 na puoa pPo raa na alanui e hoomaka la ana na hoowehiwehi, ua loli hou ae la ko lakou mau kahakahana lole waihooluu pamo i imu kahakahana no ke kanikau. Ku ka moku iloko o ke awa i aahuia me ke kanikau, a ke hoomakaukau ia ko uka nei no ka apo aku 1 ke kino kupapau o ke aiii. He mau helehelena hakumakuina ko ke kulana kauhale a me ka lewa pu. He la piha kanaka nui keīa. KA HUAKAI HOOLEWA. I ka hora 4 a oi hookuuia ino la ka pahu kupapau iluna o ka waapa; maho pe koke iho, aia he huakai hoolewa nui o na waapa maluna o ka iiikai e ukali ana i ka waapa o ka pahu kupa pau, a mailuna mai lakou o na mokukaua a ekolu e ku neL Ua panee malie mai keia huakai hoolewa-o na waapa a pili ma ka uwapo o ka hui moku ahi o Poka ma. Ua lele mai na koa moku a lawe i ko lakou kulana mamua 0 ka Hs!e Dute a hala mai mauka. O .ka pahu kupapau mai mahope a kau [malima o ke kaa, me ka Adimarala, oa

kliioioku t me k€kttii roiu m*kā hioo* hioo o ukt nei mahope pono o ke kaa. 0 ki hora 5 » a #i, me ka p«ali p«h« ohe o ka mokukaua Adimajala mamua, leai mai ia ka huakai ma »lanui Papu, oa alanui Moi, a komo ma ka puka pamakai 110 lokooka haleahi He pihe kumakeoa nui maluku, he waw<lo 00 na leo ohe kanikau, a he hakanu maluna o ka piha kanaka nui me na «aimaka haloi!ot. HE O KA NAWALIWALL O ka nr»ua o ka hoomaka ana mai 0 ka nawaliwali, ma SjdU Barbjra, Kaleponi, oia kabi i hoea aku ai ka Moi mai kana huakai i Kalepom Hema, mi ka la 4 o Isnuiri. He paina kakahiaka mama kana malaila a ua launa pu aku la me ka Meia o ia wahi ame kal i mau kamaaina kakaikahi maluna o kr kaamahu. Hiki ma Arlington, he ike alii uuku kai malamaia; kono ka Meia

i ke Alii e hele 1 ka holoholo kaa nu ka makaikai i na wahi pana o ka aina, a ua hooleia aku mamuli o ka luhi e ke Alii oiai he elua po 1 h#oluolu pono ole ia e īa mamuli 0 na hookipa aha aina, ka ike alii a me ka hele ana i ka hale mele opcra ma Lcs Angeles. Ma kona keena, ua moe ke Alii i ka hapanui oka la kee ka manawa paina. Ue hoomaopopo wale aku 0 Adimarala Brown ia la 1 ke ano kukule mai o ke Ahi a ua nele hoi ke ano ao kanaka. I ka la 5 ae, he huakai makaikat k:< ke Alii, ka Meia a me kahi poe iho 1 lekahi wabi he 13 mile ka mamae mai 'Santa Barbara aku. Oiai nae e mau ana no aela helehelena kukule maluna o ke Alii, ua kono ka Adimarala ia kauka McNulty e holo pu me ke Aln linaluna oke kaa Ua ikeia kona ano 'e loa ae ma keia huakai hele. 1 ka |wa e paina awakea ana, he muniuli |wale iho no kana me ka hiamoe; pan ka paina ana a huli hoi, pinepine kona haule ana a hiamoe, a ua aa pono ole no hoi kona kika.

Me keia ano, ua kauoha koke la na laweUwe ana oke kauka. Ua ike ke kauka, hookahi aoao holookoa o kc kino oia hoi ka aoao akau, ua nele i ka ikaika aua 1010. Ua lawelawe koke ia ka lapaau, a i ke kakahiaka ae o ka h 6 ua hoikeia mai ka oluolu, koe no nae ke ano mumule. Ua noho malu ma kona keena ia la holookoa a ahiahi, a ua kipa aku oia ma kekahi mau anaina ma ke konoia a hooluolu hou i k;. 10 o ka po. Ua ka-ua ikaika aku ka Adimara!a a me Konela Makapolena niai ka htle ana i ktia huakai makaikai o ka la mamua iho, aole nae i ae ia mai; koo ke oki pu ia ana o kekahi kono laia i ka la 6 ae no kekahi paina ma ke awakea e haawiia ana nona na kekahi mau hoa'loha kahiko ona o Honolulu Mr. rae Mrs. Warren, he wahi hoi he 12 mile ka mamao mai Santa Barbaca aku.

| Poakolu ae ka la 7, huli hoi ka huakai a ke A ii no Kapalakiko i ukaliia t kauka McNulty, a ua hoomaopopo hou 'aku ka Adimarjla i na helehelena mo haha mai o ke AI11; hoea i ka hotele 1 'ke awakea, a ua kaulua iki ke kauk:. |no ka lawelawe ana i ke Alii a hiki mai ji ka Poaono ka )a 10, oia ka la i haa lele ihe ai o kauka McNulty i ke Ain jno ka hoi i kona wahi mahope o n& kuhikuhi ana 1 na mea a p&u e hana ai no ke Alii. Aole 1 ano hou ae oia a hiki mai 1 ka Poalua ka la 13, ua konoia o kauka \VOOd e ka Adimarala e lawelawe no ke alii; be oia mau no kona launa ka mailio ana, aka aia he nee malie ana e kona ikaika mau. He papaaina hoo kipa ka kekahi mau hoa'loha ona 1 kono mai īaia no ia ahiahi, a he kono hou ae no kahi no ke ahiahi Poakolu. I ka Poakolu ae, *la mai la ia e like mt ka mau, paina kakahiaka o ke ano mama me ka mumule, a iaia i noho ai mamua o ke kapuahi hoopumehana, haule koke iho la ia iloko o ka hiamoe kulipolipo Ika hoalaia ana aku mt na huikeike ana aku iaia i kona nawaliwali iloko o ka puupaa a me na kau a aku e noho mai ka hele ana e hooko 1 ke kono 0 ia ahiahi, ua oi loa ae no Ikona makemake a ua hooko aku la.

I ka Poaha ae, iaia ma ka paina kakahiaka, ua ikaika ka hiamoe maluna ona a ua paheuio wale aku ka pahi a tne ke o mai kona Jima aku, me ka ai uuku ana. Ua iawe koke ia oia no ka hi moe me ka lawelawe kokeia nona ma ia ia e kauka Sawyer a me W. E. Taylor. Ma ka P.>alima ka la 16, he wahi loli uuku ae ku keia ia, a no kekahi maua pupuhi ae la oia i kona ipupaka—ke puhi hope loa ana ia. Aole i ano hou ae a hiki i ka la Sabati; ma keia la i waihoia ai na laau, koe ka haawi ana iaia i kahi waiu a pela 'ku. Ma ka Poalua, ua maopopo koke ao* le e loihi hou aku ka manawa nona; ua eooi ka ikaika kino ra< ke pana o kona puuwaL ka hora 1:30 auina la, ailiili mai la ka hanu. Hora 2 a oi leie loa ae la ka hanu. Iloko o keia manawa e ku ana ma ka aoao akau o ke kiao make ka Rev. Mr. Reed, Konela Makapolena, Adi maraU Baraunu; ma ka aoao hema 0 Hoapili Beka, Kilua, Kahikina; ma na wawae mai o Mr& Swan, Kanikela Hawaii Makinale, kauka Wood; ma na wahi kokoke aku na Hon. G R. BihoV** Godfrey Rhodes, Ctaus Spreckels,

Lunakanāwai C F. Hart o Koha| a 1 Senate G. E. VVhitncy, Mrs. I Mrs. Price, Mrs. J. Saundcrs R C ed. ' I KA IKE HOPE AKA LAHL'I. 1 Inehinei, lanuan 30, ua kip* nu i ae i na mak.iainana Hjwifta n e ko n4 i a . hui e ae e kiei hope aku uu!uiiaor (1 helehelena o ke alii. He kaoo nui e komo ana a e puka mai ana me ka h* mau, ka hakanu a me na waimaka. M ? ka Moiwahine kanemake ma ke p< 0 0 ka pahu e paiauma aua, a me ka.:i UriJ alii pilihua e nonoho koke mai ani, aole hookahi maka 1 haule aku ka maluna o lakou a hoi nele wm nie waimaka ole. He hamau na hiohioeu a pau—he anoaoo me k« ilihia. 1 KA LA HOOLEWA. I Ua hoikeia ae, e waiho ana ke t mo I o ke Alu no kanakolu la alaiLi 1 wa. Oka la maopooo e hooUwa 1 aole i hoikeia. Malia o maopo; 0 loa j | keta mau la iho, heike hou aku uukou. I