Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 6, 7 February 1891 — He wahi Moolelo i Hoikeia NO Signor Francis Crispi. Kuhina Nui o Italia. [ARTICLE]

He wahi Moolelo i Hoikeia NO Signor Francis Crispi. Kuhina Nui o Italia.

• Me he la, o ka A aku o ke kamahao oke kulana hoeu nopono aupuni inoh.oia e kekahi kanaka Europa kalai aupuni, oia no ke kuiana i hoopihaia e S>gr»or Cr*pi ke kuhina nui 0 lulia i keia la. Ma kaoīeio ana ae he kamahao, aole iloko o keia maa la ooa e ooho ntai nei ma la kulana, aka, no kona mau ia ieholehu i kaahope loa. Ua hanauia oia ma Ribcriana, Siciie t i ka 1819, ua like mekanakolu makahiki mai ia manawa a loaa ae keia kuiana aupuni hou o luiia e ku nei 1 keia la.

O Ka't At>beta ka MO4 o Piedemona, o Fedmada Eiua ke ooho hoomalu ana maiuna o na aina eiua o Sicile, o ke aupuni Auseturia ke noho onana ana ma na aina o Romabade me Venice, o ka Pope—me kona mana nui ke hoomai'j ana i kekahi hapa mahuahua o ka aina ma Koma, a o ke koena aku o na aina o ka anemoku o lulia ua kau liilii ae la iwaena o na Duke.

He pili ohana kokoke loa o Crispi no kekahi hihopa, a ua hoonaauaoa oia ena kahuna. Ika hopena ola ao ana, komo aku ia oia i ke ao kanawai a 1110 i ioio i ka 1841, a e hoomaopopoia o kona mau makahiki opiopie loa 00 ia. Mahope koke iho, mare oia ike kaikamahine a ka mea maiama halepaina kahi ona e noho ana. Hoea ioa oia ma Napela a iawelawe i ka oihana !oio, a ua hoala pu a« oia malaila he hui ohumu kipi ia Fedinadall. iwaena o kekahi heluna o na kanaka ui i kapa la lakou iho 'iuiia Opio." Ua poha ae ke kaua kipi ma Napela, Mesina me Palemo me ka hopena nele * 013i nae ua maopopo ina poo aupuni oia ke alakai nui o keia kipi. Ua mahuka aku oia mai Palemoma ka au ana maloko o ka wai a loaa kekahi waapa lawaia, a na ia waapa i a-lo aku iaia no kekahi moku Farani, a na ia moku 1 lawe iaia a hooleie ma Maseile. Mai ia la ae hiki oia ma Turinaa hoomaka hou i kana oihana, aka nae, ua h >ohlo oia i ka hapanui o ka manawa ma ka ohumu kipi a me ke kakau manao akea ma ke kue ana i ka poe waiwai ame ko iakou mana. Ua hoohuoi koke la keia mau hana a CrisDi a ua hopuia oia me ka hoapaahaoia, a ma ia manawa ua mare hou oia i ka wahme oiai ua make kana wahine mua mamua 0 koni haalele ana ia Palemo. O keia wahine hou ana, oia no kolia wahine kauwa. Ua pilipaaJie aloha mawaena o laua oiai 01 a maloko o ka halepaahao, a i kona hookuu ia ana ua holo like aku laua no ka mokupuni 0 Malata a maiaiia laua i mare la ai. Me ka hoomau ana no nae i ka hana ohumu, ua koi ia oia e haalele iho i ka mokupuni, a ua holo aku oia no Ladana kahi i oleioia iloko o ia au ka paredai--50 oka poe ohumu kipi. Launa iho la oia me M*zini malaila, a haaielehou ia laila no P.»nsa malalo no okana hana o ka ohumu, e kue aku ia I.ouis Napoliona. Hiki oia i Parisa ikawa e hoao ana kekahi kanaka e hoomake i ka Kmq>en me na poka pahu. Hoi hou oia no Ladana a ao aku i na kanaka ma ka hana poka pahu. Me ka hoano e ana iaia a like meka e'emakole me na paa maka aniani uiiuli ma na maka, hoi hou aku la oia no luha a komo pu iloko o ka uluaoa ma lulia Hema malalo o Garibaladi, a o ke auhulihia ana hoi la o ka manaoka Moi 0 Napela a me ka lilo ana o oa aina elua o Sicile la Vitoa Emanuela.

I k<>na kohoia ana i hoa no ka ahaolelo ma Turina, ua hoopale aku oia i ka ike ana aku i kona mau poai mua o ka ohumuhumu pu ana, a ua hookahua iho la kona noonoo ma ke kulana nee akahele. Mahope o ka lilo ana o Roma i kapiula no Italia, lilo oia 1 Peres»deoa no ka ahiolelo, oia hoi ke aouo elua o ka hanohano i papahiia e ia a lilo i poo no ka aha kuhioa. E hoomaopopoia, o ka haoohano hope iho U i loaa iaia, aole nona ta kulana i ake ia ina 1 loaa he kanaka kupooo ma ia wahi, a ua hoehaeha mau ia o halia mamuli o ka oele maoii 00 i oa kanaka alakai aupuni. Aohe makemake o ka Moi U», me he U oo a hiki | i keia wa. A ua hoole kaokoa aku no | hoi ka Moiwahine mai ka ike aoa ako iaU mamuli o kooa mare hoa aoa 00 ke kola o ka manawa oiai kaoa wahioe mua (ka wahine Uwelawe) o Rosaba Monomasona, e ola aoa. O keia mare ekolo ana ooa, he kaoui la ma lialia. Ua ahewaia aku o Cr»pi mai na wahi lehuk.hu 00 ka mare lehulehu. Ua hookoli>koloU oia malalo o U hihU a hookuuU oo ka loaa ote ana n ke kahooa oaoa Uua i | mare he kaoakolu makahiki i haU aku, Aole no i hookipa mai ka Moiwahine iloko o kooa haleaiii, i kekahi tede maUlo o ka inoa wahioe a Crispi Ua oleloia ua hele loa aku keU mao n>ea a hiki i ka hoowelh*eli okoa an*.o ke Kluhioa Cropi—oU ho—»a aole e ikeU mai kana wahioe e like meka haoohano o kooa kuUoa, e haliu koke

aku #na 9* e naoa i ke kukalaia o ka aioa i aupeni repubji}ika. Ua kaoaiua ta keia, aka oae oa makaukau ka h'>f«-1 na ma o kekahi mau lawelawe e pili ana ia kuiana auponi i hoomaikeike ele ia 1 ke akea. Mai >ona pii ana ae n>a ke kulana kuhina, ua hoomakia o Italia me kona e lilo i Moi nooa. He ikaika kona mau noonoo, he mikiaU me ke akahek, he nele me ka haawina kana!ua f he alo na noonoo, a o kona wahi anoa |ki f ota kona hoonee kapakahi ana i ka mana ine ka ikaika o kona lini nui e loaa mii na hopena o ia iini ana ma ke alaheie okoa, aoie hoi mi ka hoooee pololei ana aku 1 ua iini la mai ke aio ponoi aku Ua hooko pinepine u kona mau lini ma o kekahi mau iu oa auouni kakaikahi ia, 1 hookauwa ' maoli ia mab)o o kona makemake. Aele oia 1 iiio i mea mana nui oiai he poo no ka aha kuhma, aka, he kehina kalaiaina oia a he kuhina no ko na aina e. Ma kona kuiana kuhina kalaiaina, ua hoomalu aku oia ika oihana makai ma na wahi a pau, a ma ke ku> lana kuhina no ko na aina e, ua nanaia | mai ko Italia laura pu ana rae ko Europa ma ke ano he mea nul

{ 0 keia mau kulana a ekoiu i huiia iioko ona ka mea nana oia 1 kaikai ae i ka hanohano kiekie, a ua hiki iaia ke hoonee aku i kana mau hoolaia hana a pau me ke keakea ole ia, koe ke kuhi oa waiwai. Oka Moi Humebcta waie no ke aiii i hiki ke oleloia he nohoaiii wale iho no kana aole nae he noho hoomalu aku. He pulakaumaka o S'gnor Crispi na na maka aupuni mana nui o ka honua i keia wa ma o ko Italia awaiaulu ana iaia iho īloko o na mana hui kukolu o Europa, oia o Gf rcmania, Auseturia me Italia. Aneane nae ka hopena e pau ai ua mana kukolu nei iloko ae o ka makahiki 1892, a o ka ninau e pahola koke ana i keia mau la iho, ina paha e hoopaa hou iho keia mau aupuni i ua mana hui la.

Aole no ko Italia ikaika mana kaua ke kumu i kono ia aku ai oia e komo pu mai iloko o ua mana kukolu nei, oiai ua heluia kona ikaika aina roa ka papa haahaa. Aka, mamuh wale no o ke kulana o ka aina e hiki ai iaia ke paku aku ia FaVam ipe kona aumoku kaua raa ke kai Waenahenua, a ma ka maalahi o ka hoonee ana 1 na puaUkoa ma ka palena hikina hema oia aupuni. O na noonoo o ke kuhina Crispi ma keia hoohui mana ana aole i maopopo. Eia kona mau makahiki i ke 71, mehe la e hoopokole koke ta ana kona mau la ma keia mua ibo —San Kruncisco Chronicle, Dec.^ t 1890.