Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 12, 21 March 1891 — KE MAHALO KIEKIE IA KAUKA WAHIE ME KONA KOKUA MA KA OIHANA MR. EOKARDT. [ARTICLE]

KE MAHALO KIEKIE IA KAUKA WAHIE ME KONA KOKUA MA KA OIHANA MR. EOKARDT.

I o'u mau hoa makamaka a pau loa e m ho ana mai ka la hiki ma Kumukahi a ka ve!o ana a ka la i Lehua: Aloha oukou.— He malihini au imua o oukou, a no kel» mae huaolelo e kau ae Ia maluna, oia ka'u e hoaiai aku nei imua oeukou 4 oia hoi keia: Ov%au a me ka'u kane, ua hoi mai la ma Haukipila nei nia Honolulu no ka mai o ka'u kane, a ua holo mai au mahope ona e kokua iaia. Maikni ka ma•ana ana, a lako i na mea a pau; aohe hemahema. A piha eliM o maua malama, a ma ka ta 28 o I ; eberuari i hala, .1 ma la po, loaa iho la au i kekahi pilinui. O keta pilikia, he keiki. Ua hauni aj he ewaiu mahina ao!e i puni, a ua hemo honua aku ka wai mai ka hora 9 o ka po a hiki i ka hora 12; na keia inea i hoopiu i ko'u ike rne ka tkaika; o ke keiki, aia no iloko, o ko !oko wale no kpia e htmo nei; marr,uli o ke ahonui o ka hope kauka © ka n««ukipila, ua kahea oia ia kanka Wahie me k:i hoike pu ana aku i ka pilikia, a ua hooko koke o kauka Wahie i keia kahea o ka pilikia inaka helewawae ana mai Ika hora 12 oia po.

I kona hiki aoa mai aule au i ike ae, eia ku'u ike ana i ka hukiia o ke keik, iwaho maiioko aku o'u; no eiua a oi paha hora o kona lawelawe ahonui ana hemo aku la ke keiki iwaho. I k,\ wa o ka lima o ke kauka i hooholo mai ai iioko, ua hoike ae oia e ola ana no ke keiki iloko, a wuhi hou ana, ina i paa loa iloko a hemo ole ke keiki iwaho, e make no au. Ma keia hemo ana, ua hoomoe ia au ma kahi maikai, a no ka hora 3, ua hoi aku la ke kauka a kee iho kona hope ina ka oihana, oia oMr Eckardt. Ua waiho aku la au ma kahi mee me ka maopopo ole e ola ana au, no ka make wale no na noonoo. A ao ae, hoea hou mai la no keia kauka; no 17 la o'u ma kahi moe, aole ala, aohe hoi he oni, a ua hoi hou mai la kahi ikaika u'u mamuli o ka makaa* la mau o ke kauka a me ka hope kau ka oka haukipila neL Ama ka la 17 o Maraki nei, ua ku au iluna a ua hele au mao a maanei. Nolaila, ke haawi nei au i kuu hoomaikai nui a me kuu mahalo ia kauka Wah>e, ka hope kauka Eka, a pCla pu me na lima kekua malalo aku ona.

E>a kekahi mea mahalo nui loa a'u, oii ka maikai o ka malama la ana o na ma'i, gnai na kane me na wahine. Maikai na mea ai, na mea loaa ole i ka wa e noho ana i kahi ponoi; maanei nei, ua lawa na mea a pau, na ka waha ka haalele. O kahi e moe ai, he nani; be moe 1 kahi («lapela i ka wa e noho ana 1 kahi ponoL Maanei he koho alii, na hai e hana mai he ai wale na Na hai e holoi a aiana, he hiolani wale na He ike maka ko u, aole he lohe. Nolaila, ke kau leo aku nei au ia oukou na hoa o ka ili hookahl Ina ua loaa i ka nawaliwali o ke kino, e ku ae a hoi mai, mai kaii a kanalua mai kuihe a hopohopa Ua hamama ka poka 0 Haukipila i na la a pau nou e ke ka--1 naka Hawaii, a he hale leo ole. Eia kekahi: Mai ni ho a oawaliwali loa iwaho alaila hoi n>ai, o make iloko nei a olelo no ka pila oei ka make ana. na ke kauka, a pela aku. Ao!»e make a ke kauka a me Haukipila nei; nou no kou make ua noho oe iwaho a nawaliwali hoi mai; aole komo ka laau a ke kauka ua uiake aku la; he ikemaka ko'u aohe lohe pepeiao, a eia pu no hoi au i ka haukipila oei e noho ai Me keia mau manao o'u, na oukeu la e kaaoa mai Nolaila, ke haawi oei au i kuu mahalo i na kauka o ka haukipila nei, na hope kauka, a me na komioaoa e malama nei ka pooo o ka

ieholehu c ooho aaa tna keia hale an»c ea keiki ultle hua e ka papa paL o*iO ibo n-> me ka haahaa. Mkā. L. Kaihumv.\. Hoc»paiceleia e ke Kakim.—Ma na la kj'»u i aai tra!c a«u la, ma kekahi o na aina mamao ma keia aoao o ka poep« honuj f aia kekahi keonimana opio e mana aoa niaiuna o kekahi oir*.?a kukulu pakauwahi nae ea uwiniha; •*, a ma!aio o kooa luaiu he eiima pu roe ia, a eia iho no ke c n«j, -1 ma ka la hope, ka la hoi e hoopauia at ko iakou luhi tr.a ia hana« ua ioaa iho la ke'<ahi ulia maluna oke 000 nu oka hana; a'u hoi i manao ai he 'nea eao puno ia na ~pr» wahiue e muo ae nei i «eia rr.*\i !a i na hana lima akamai, ao!f o na hara ano ole a ano palaualelo maoli no e ohi ana i na hua he poino, a he ano kaxalii maoli no i ka wa e hele ai ea kino a luahine. Penei n:» naea i ike ia ma keia moolelo kupanaha:

O keia keonimana opio ae nei. ua hoenaauaoia oia ma na kula a ua ike io ia kona makaukau ma na haawina e like me ka ikaika i loaa bia; a ua mare aku oia i kekahi lede opio i hoooaauao maikai ia no ma na mea pili palapala a ma kekahi o na hana lima akamai ma ka aoao ona wahine. Mailoko mai o laua, mahope iho o ka piha ana ona makahiki he ehiku o ko laua noho pu ana me ka oluolu, ua puka mai la he elima mau keiki, ekolu keikikane a me elua kaikamahine. Ma kekahi la, oiai no laua e neho oluolu ana no, ua pane aku la ka wahme i kana kane: "E kuu kane aloha e, e oluoiu ana anei oe e hoe lohe mai i ka'u mea e noi aku ai imua ou, a e ae mai no hoi oe ke kupono i kou noonoo. a e hoole no hoi ke neie ?" "Ma ko'u ano," wahi ake kane, l( ua hilinai au ia oe a me kou

hoonaauaoia ana, a ke manao paa nei au aole no paha oe e noi mai ana ia'u ma ka mea hupo i mea e poino pu ai kaua; a me ia hilinai o'u, ke pane aku nei au imua ou, ua ae au i kau mau noi a pau ma ke ano naauao a ku i ka hoopono." "Ae, e kuu aloha, a oia no ko'u i ake nui ai e hanaia iwaena o kaua pela: £ aahuia kaua me na aahu o na ano a pau i hana ponoi īa e ko'u mru lima iho nv aiut c na pokaa to[>i au i kuai mai ai." "Ua pono aua maemae na mea a pau !" wahi a ke kane i hooho ae ai me ka hauoli ana. He mea maopopo ua hoolako io mai ke kane i na pokaa iopi lehulehu, mai ka lopi siiika a hala īho ilalo, ruai ke nui a ka iiilii He mau la pokole, aia ka he mau a-pa lole i ulana uoeau la mai ka lop> ae e ke>a wainne opio, a pela iho la i hjoku io u ai kana noi. a ua aahu io Uua i nn aahu e l'ke me ko laua inakemake. Na lole aahu, pono moe, uhi pakaukau, a pela aku, ua hana wale ia no me ka noeau no loko mai o ka lopi.

Peia laua i nee malie ai me ka hauoli a hiki wuie 1 ka la i hoike mua ia ae nei ma ka hapa inua o keia moolelo. Mamua o ka hele ana 0 ke kane no ka nana ana i ka pono 0 kana hana me na paahana elima, ua komo ae la oia he paa kakini keokeo sJika i ulana ia e kana wahine, a me na p no aahu e ae e pili ana i kona kino, ua lana a humu ia no e kana wahine a koe ka paa kamaa. Hoea aku la oia ma kahi a kona mau paahana e lawel iwe r«na t ua pau na hemahema e ae a ua lula na hihipea a pau a koe wale no ke alanui i kupono no ka pii a iho wale ana no no hookahi kanaka, a maluna pono o ke poo o kela pukauwahi, ua hiki pono no ia elima a eono paha kanaka e noho iluna, a aia pu ka lehulehu e ku puni mai ana, e kiola pau ana i na mahalo kiekie ana maluna 0 ka opio nana i hooponopono keia mau hana nui. Nee aku la keia keonimana ina ke kumu o ka pukauwahi e ku niolo ana a leha aku la kona mau maka iluna, a hoomaka aku la e pii ma ke alapii. I keia manawa aia lakou a pau eono ilu na pono, na paahana elima a me ka haku hana.

Mahope o ka lawa ana o ko lakou makemake, makaukau nui iho la no ka hoi ana. Hala aku la he eha o na paahana. a i ka elima o lakou i hala aku ai, aia hoi, me ka puiwa nui ma o kekahi ulia, ua moku mai la ke alanui ma kahi kokoke i ka piko o luna a wa* iho ana ilalo, a kne aku la he hapa | uuku iluna me ke keonimana hoi e ku I mai la iluna me na maoao pihoihol | I keia wa aohe manaolaua ana no ke ola, a ua hooholo iho la no oia o kahi bna e ku la, o ka waha iho la no ia o ka laakumpao. Nolaila, me na manao pioluke o ka lehulehu e ku poai ana, ku mai la ke keonimana me ka haalulu a pine mai la i keia mau huaolelō walohia: *' £ u'u mau hoa paaua o keia mau hana nui e ku nei, aloha oukou a pau. O kahi i'u e ku nei, o ka ipoka no ia o ka make; a e hoi oukou a hai aku i kuu wahine aloha a i kuu mao keiki liiln hoi, a i kuu mau kini a pau, ua make au ma keia luakupapau 1 kanu k po ole ia, a o ko oukou mau manaoiana ana e hoepikele mai ia'u, he mea poho wale no paha ia.* Ma ka home kahi e ooho ana kana wahine a nie kaoa mau keiki, ua hiki aku la he hoaloha e hoike i oa mea a

pau; aka aole he v«bi hiohiooakauinaha i ike ia ako makina o kaoa wab ne. O kana wale oo i poaoa ae ai, oia kria: "Ina eia no ee ke tr>«lama cfi i ka' j no< imua ou, ua hui hou eo kaui me ka haaoii." Nolaila. ku ae la oia a bele aku la e nana pono i oa aahu o kana kane i aahu ai mai ke ka*ini a i ka par>a!c, a ike iho la ou o kana ma i mea ponoi wale no i uUioa ai

Lawe ae la oia he pokaa kuama tne ke kaula ano iike me ke kaula kauU« l: le ka nunui, a me ke kaula nunui ku> p>jno a haawi aku ia ma ka iima o ki hra'ioha t oia hoekekahi o na paahana o kana kane ia tnea 1 htkt aku i-mu on>. 1 he>e pcb2ei aku la mi ke kahui oka poino. A i kona hnea ana aku maiaiia, ike io iho la oia i na mea a pau. Kahea ae la oia i kana kane me na nanaina kuoo: "Aahea e kuu kane aleha, ina oe ua ma'ama i ka'u noi ia ee, alaīla, irai pihoihoi, e na ka manao." "Kuu madatne aloha, mai hooi mai hoi oe i ka ehaeha maluna o kuu kino make nei, ua iawa keia mau kaumaha a'u e auamo ae ai, aele au 1 manao ana he hiki ia mau mamaia oielo ke hoopakele ae 1 keia make nui!" "E kuu kane aloha, e hooiohe mai: E wehe ae i kou mau kamaa a e kiola raai ilalo nei i hookahi a e paa aku i kekahi me oe f a e wehe pu ae i na kak ni mai kou mau kapuai ae, a e nana pono iho oe ma kahi o ka manamana nui o ka wawae, e ike iho no oe be piko a'u i omau ti, a e huki ae me ke akaheie." He mea oiaio ua bana 10 ia pela, eia ka he iopi silika waie io no na kakini a elua; a ma ke kauoha a kana wahine ua hoopaa ae la oia i ka piko o ka lopi me ke kamaa a hookuu malie iho ia ilalo. A 1 ka pau ana o ka lopi o na kaknu ua hoea aku ia ke kamaa ilalo me ka lopi pu e paa ana; hopu ae la kana wahine a hikii iho la roe ke kuaina ana i la«e pu mai ai a huki ae lake kane i ona la; a hoea aku la, aiaila nakii iho la ka wahine me ke kauia kau iai lole a puka ia iluna, alaila nakii hou me ke kaula nunui ae, me ia kaula oia 1 huki ae ai i ke alanui pii i moku iluna a ioaa laia. A pela iho la oia i pakele ai a ku ana imua o kana wahine opio me na hiona o ka hauoli iwaena o :;u iio: ho hauoli o ka leh^lehu.