Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 12, 21 March 1891 — ROMIANO; Naita Hapakeko O NA PALI EIWA. Haku-alii Korila o na luahuna, A I OLE Ke Keikialii Kamehai loa ma Italia. [ARTICLE]

ROMIANO;

Naita Hapakeko O NA PALI EIWA.

Haku-alii Korila o na luahuna, A I OLE Ke Keikialii Kamehai loa ma Italia.

MOKUNA XII. KA HAKI' POWA O EUROPA —KA WELI <) NA MAUNA O ITA LIA. • Ano e ka makainaka heluheiu, eia kaua ke ike hou nei ia Romiano e hookala hou ana 1 ka oi o na meda!a kiia malaio o ka inoa "Ka Haku Powa 0 Europa," ka inoa hoi nana i hookomo aku ke anu iloko o Aa aupuni a pau o Europa 1.1 au, nia ka olelo ia ana o Romiano ka weli mua loa o Europa nana i hoonaueue ka mana o kona uiau au* puni poo kalaunu, a ma kekahi olelo ia ana hoi, o Romiano ke kanaka opio mua loa i a-a me kona puuwai e hookahuli i ko lakou mana, a kioia aku ilalo 0 ka honua. Ae e ka mea helu'nelu, o Romiano ka wjli mua loa 0 Europa nana i hoonaueue ka papa hele aupuni o ka Q)oi poo kaiaunu ia au, a o ke kanaka opio mua ioa hoi nana i wawahi ko iakou mana a liio i mea oie, ma ka oielo ia ana. O Komiano ka mea nana i hoohiolo ka īkaika kaua o Ifalia; o Romiano ka mea nana i h jonaucue 0 Europa; 0 Romianoka mea naoa i hoohoka inua loa ka haaheo o ka iuoa liona u Pelekane; a o Komiano ka mea nana i hehiku ke kapu a me ka mana o ka pa-kaua o na Hilana o Wale, ka mea a ka moi Rare 1 kukulu ai ka noe.'U r.ui me na iiiaiiaulana ikaika o ke koa aohe eu nana e hoohioio a hehi i kona kapu; a no ka hope loa o Romiano ke koa, ka weii eaa nei e kulai 1 ko lakou mana ilalo e ka bonua a biki i ka huiihia ana o Europa holookoa. Noiaila e ka mea heluhelu, ua mao popo ae ia la kaua na kahua a me na hana wiwo ole a keia kanaka opio, alaila e hoomau aku ko kaua kamailio ana ma ke kuamoo pololei o ko kaua moolelo. O ka makaukau a me ka hikiwawe o na hoolaia ana a Romiano oia ka mea nana i kaili mua loa ae ka haaheo o k« lanakila ma kona aoao, a oia lanakila ka ua Romiano nei i hoouna palapaia aku ai imua 0 na aupuni lehulehu o Europa, a e heluhelu la ua ieta la penei:

"Ma ka hapa 0 ke keikialii Hero o lulia i pakahaia ai me ka punwai hohe wale, owau o ka Hero 11, ke kukala aku uei f e hoopai ana au no ke koko, ke ola no ke ola a hiki i ka wa e hulihia ai o Europa nei, a aole loa he mea nana e hoopakele ia lakou mai ka poho aku o kuu lima, koe wale iho no ka leo kapae kaua o ka haawi pio, a ke ole pela alaila, e 010 auanei ka pihe uwe o kela a me keia aupunl" * % Romiana M Haku Powa o Europa. O keia palapala a Romiano, ua bakalia ioa ka leaa ana mai o ka pane, a na ia mea i ho-a ae i ka inaina wela o ua keko la a lawe ae la oia 1 ke aUhele hooko i ka mea a kona lehelehe i hoohiki aL A be mea oiaio e ka makamaka heluhelu, aia ke kuianakauhale alii o Italia iloko o ka weliweh nui, a o ka no* hoalii hoi i ka haaiulu a me ka pihoihoi nui. Aole w*le o ke kulanakauhale a me ka nehoalii kai loko o keia mau haawina, aka, o fcahi mokupuni uuku kekahi o Cosika a me kona mau hanen tausani ola i kau ka weii 00 Komunu, a i ka wa a ua hapa keko la a me kona mau koa i ko no haaheo aku ai Uoko o kela a me kt> paleoa o lulia me ka

hiki o!c u Apala ke kue mai no hookahi hora ka loihi, aia hoi ua auhee honua iho la kekahi poe no na kuaaina 0 lulia, a pela iho la I hiaheo loa m ai o Komiano maloko o na palena o ke aupuni 0 lulia. 0 ka lono o keia huakai lanakila i rae na hana weliweli lua ole a Romiano, ua holo aku la ta me ka hikiwawe imua o na aupuni iehulehu o Europa, a oia ka Ukou i ike iho ai ua kokoke mai ka manawa no lakou e kipaku la aku e Romiano, ke ole lakou e hooko 1 na noi ana a ua hapakeko la e like me kana i koi aku ai maloko o kana leta o na olelo oolea me ka wiwo ole. Nolaila, me ka puuwai hohe wale, hoouna mai la likou i ka lakou m«u palapala o ka haawi pio, e apono aia i na koi a Romiano, a koe aku na aupuni o Pelekane, Wale, Sekotia, Irelani a me Italia, 0 lakou na aupuoi i kuikahi ole me kela poe aupum, a e heluheluia na oleio o ua mau palapala la penei: "O makou, o na aupuni poo kalaunu o Europa, ma keia ke hoepaa nei u makou iho e lilo malalo o na hoomalu ana a Romiano ka Haku Powa o Europa a biki i kona make ana." Alaila, 0 na inoa o na aupuni i ae i kela kuikahi ka panina loa o na olelo • ua leta ia. 1 ka loaa ana aku 0 keia palapala ia Romiano, oia ka ua hapakeko la 1 luai ae ai i keia mau olelo o ka inaina uui: A-ha! 0 keia wale no ka oa aupuni 1 hooliio mai ia'u i hoa'loha no lakou wahi a ua hapakeko la imua 0 ka elele nana i lawe mai ua palapala la. Ae e ka Haku alii Powa o Europa, o lakou waie no ka poe i hoopaa mai maialo 0 keia kuikahi, wahi a ka eiele.

Alaila, wahi hou a Romiano, auhea ka hoi ke aupuni hui o na liona o ka akau, a auhea hoi ke aupuni hohe wale o Italia ? Ha! ha!! halll He poe aupuni kipi keia a me ka pakaha e Mr. Elele, aia ka inaina o Romiano maluna 0 lakou a hiki i ka wa a Romiano e hoo1110 ai ia Europa holookoa i hookahi wale no aupuni, malalo 0 ka noho aioi ana a Romiano hookahi ka weii o na mauna o Italia nei. Ano e Mr. Elele, e huii hoi aku oe a hai aku imua o na aupuni nana oe i hoouna mai nei, ua ae o Romiano i ka lakou kuikahi, a uo kela mau aupuni i ae ole i ka Romiano koi, no lakou auanei o Romiar.o e hookala ai i ka oi 0 kana mau mea kaua a hiki i ko iakou hulihia ana, O keia mau olelo a ua hapakeko la, ua hooku oia e like me kana i hai aku ai imua o ka elele, a na ua mau olelo ia ana 1 kaupaie mai iaia mai kona komo lanakila ana aku iloko o na aupuni iehulehu o Europa, aka, 0 kona inoa a me kaoa mau hana ua lawa ia e hoonaueue ia Europa holookoa.

Uh uhu pu ae na manao haaheo iloko o ua hapakeko la e haalele iho oia 1 na kapakai o Italia no na aupuni huiia 0 Pelekane, aka, o ka nui hewahewa o na waiwai o kona mau luahuna ana i oakaha ai, na ia mea i kaohi mai 1 na manao uiiani o ua keko la, a hooholo iho la oia i kona manao, maluna oia 0 ka lepo o Italia e noho ai a hiki i kona hoomaha ana me kana mau hana ma keia ao. Noiaila, e like me ka ua Romiano la 1 hooholo ai, kukulu ae la oia i kekahi papu nui e hoopuni ana i na palena 0 kona mau luahuna eiwa, a ma ka oleio pokoie anaae no ua papu pale enemi la a ua keko la i hana ai, be luakupa* |pau maopopo ia no ko Europa bolo* okoakehoao lakoa e komo aku ma | kona mau palena, a aia ma na ipuka 4 j o ua papu Ui ua kahakaha ia he mau huaolelo Latina 4, Ka weli o na mauna 0 lulia." ! A o kti.i kahi i oleloia ai, na kela ; mau huaolelo weUweli i hoohaalulu aku 1 na koa luha mai ka wiwo ole o ko lakou mau puuwai a i ka bobe o ka iaakau wale; aka, ua hooiaio ia no kela mau olela Wahi a Tuwle ka mea nana i kakau keia moolelo, mai ka la a Romiano i hookahua paa iho ai i kona noho'na aupuni mahope iho o ka paa ana o keU papu a hiki i kona hopu pio ia ana e Rusinta, aole loa be hookahi huaaai UnakiU 1 loaa 1 na lulia iloko 0 u mau makahiki a Romiano e noho haku aiii powa ana no Europa hok>okoa. Aole wale hoi o kela papu weliweli ka Romiano i hana ai no ke kaulana o kona inoa, aka aia mawaho aku o na 1 palena o ua papu U e waiho ana keka- | hi papu hololio o elua mile ka Uula, a maluna o keia kahua e ike mau U ai

ua Komuno !a e hololio ana i kela a me keta wehena kiiao namua o kona paikau »na i kona mau koa; aiaila, e hoomanao tho kaua e ka mea heluhelu aohe kanaka opio iloko o ia mau la weiiweh o Europa e Uke me Komiano ka lako ma ka waiwai a me ka makaukau ma na ike o ke koa; aka t o ke kei* kialii Woka Rare wale oo paha ka mea e nohoalii ana maluna o ka waiwai a me ka hanohano, a i lilo hoi i haku no na hana ike a kona kahu hanai. Aka, oia ike a me ka makaukau i loaa i ua keiklalii ta o Peiekane, ua hiki ole ia he aa mai i ka weli o na mauna o Italia, ke kanaka opio hoi i lilo i haku no na hana pakaha maluna o Europa ho« lookoa. Nolaila, e kuu makamaka heiuhelu, o keia mau haawina like ole «e la i loaa ia Komiano oia ka mea nana i hookauiana ioa aku i kona tt\oa he haku powa no Europa a he weii hoi no na mauna o Italia. Aka e kuu maka* maka, o keia inau mea a pau a kaua e ike nei e pili ana ta Komiano, aoie ua hapakeko la i moeuhane mua ua kukoke mai kona mau la ma keia ao e haule ai i pio na kekahi koa i kapaia ka "Naita o ka Aahu U'.auia," a o ke koa puuwai wiwo oie hoi nana i kipuka iii aku ka pua-i o ua hapakeko U. Ano e ka hoa heluhelu, i ko kaua hoomalia ana iho i keia mokuna a mukaikai aku no ka ho)>ena o ua hapakeko )a, e makaikai mua aku kaua no na hana i koe a ua hapakeko la, a na ia mau hana a ua K ?miano la e hoike mai ia kaua he kanaka oia o ke apuka kiekie ioa o ka powa, a he kanaka wa* hahee hoi o ka puni waiwai a me ka alunu e noho haaheo ana maluna o na waiwai ana i pakaha ai me kona inoa eleele o ke kipi—ka haku powa o Europa—ka weli o na inauna o lialia, i hoikeikeia ma ke poo o ko kaua moku* na • pau nei.

MOKUNA XIII. Ka Olali o na Pau Eiwa—Pihcihoi o Europa. Ma ka mokana i hah ua ike a ua maopopo ia kaua na hana a Konu .no, ua elieli kulana nnluna o ka lepo o Italla aohe koa nana e hoouluulu c ala ai ua hiena U. No\aiin, ma kekahi 1a ua hoakoakoa mai la oia i kona mau koa, a imua o lakou i wehe aku ai oia i keia mau olelo pokole: E na koa, ua loaa u kakou ka hano hano a me ka waiwai, ka lanakiia hoi i me ka hauoli, ka mea a ko kakou mau puuwai kea a me ka wiwo ole i hooika* ika nui ai, a ano e hookuu aku ana au ia oukou e hoomaha i na luhi iloko o ka hanohano a me ka waiwai, e ai me ka lealea, e uhauha me ka hauoli, a e hoomanao na Komiano i haawi aku ia oukou i keia mau roe& Aka ena koa, mamua ae oko oukou hoohauoli ana me na luhi a oukou i hooikaika ai, e lawe aku i na hoomanao poina ole ana iloko o oukou, aia no he manawa e kahea ia aku ai oukou e haawi mai i na kokua ana no'u nei ko oukou alii opio.

Alaila eka mea heiuhelu, me kela mau oielo a Romiano, wae mai ia oia mailoko mai o kona mau koa he elua hanen kaoaka, a maluna o keia jx>e be elna haneri, hoaahu aku la oia me na kahiko nani o ka poe waiwai loa, a miwaho ae o ia mau mea ua hoolawa aku oia ia lakou me ke dala a me ke gula. O keia poe kanaka a Romiano i hookau aku la i ka hanohano, be mau puali kiu (X)wa lakou malalo o na inoa apuka lehulehu e wahahee ana imua o ka lahui Italia he poe kaahele lakou mai na aupuni like ole mai o Euiopa, i nele mai i Italia e hoohala ai oo keka hi manawa no ka imt ana i ka oluolu o ko Ukou mau ola kino, a o keia poe o Lkou ka Komiano i hoouna aku ai iloko o na wahi like ole o ke kulanaka»* hale alii, a hoea loa aku i kekahi mau aupuni o Europa. Emoole no kekahi mau pule lehulehu aia ke kulaiuikauhale alii a me kekahi mau aupuni a na kanaka o Romiano i komo aku ai iloko o ka haohao a me «e pihoihoi nui la lakou i ike iho ai aia he mau hana o ka powa weliweli loa ke pahola ala ma ko lakou mau palena, a o kahi nae i hoea mai ai o ua mau hana powa la, aole loa he ike ia. Ua nui na hoohuoi a me na haohao ana r»o keia mau hana powa weliweli, a ua ala ae na poo aupuni a haawi i na makana kiekie no ka paa pio o ke alakai a me ka poe na Ukou keia mau hama, aka, aole nae he loaa ikl