Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 17, 25 April 1891 — Page 3

Page PDF (1.68 MB)

This text was transcribed by:  James Estores
This work is dedicated to:  Kumu Keoni Bunag

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KUHIKUHI MANAWA HOLO

O KA

Kaaahi me Aina o Oahu,

@A AI MAI IANUARI 2, @@@@ AK@

 

@HOU HAWAII.

 

@@ aku ka mokukaua "Mohi@@@@ palakiko i ka la 9 o Apelila @@@@au la mai Honolulu aku

 

@nui o na koi a na haku aina @@ aku ana no ka hoakea ae i @@@ Beritania, ua hiki aku ka @@@@@oaluulu i ka $11,885.

 

@@oouna aku ka Oihana Leta @@@@ mokuahi Zeulandia o ka la @@erila, no na aina mamao, ia @@au @@@@ a me 1,942 mau nu@.

 

Rev. H. G. Beckwith D.D., @@amua o ka makana ana mai @@@@u buke i ka waihona o @ Hanai Kaikamahine o @@hao.

 

@@uaiia ka moku C.O. Whit@@ ai a nahaha ma Wainaku, @@@@o ka $150, a ua hoi mai nei @@@pena a me na luina ma ke @@@ mai Hilo mai.

 

@ hookaawale ae o Mr. Theo. Davies mai kona waihona loko@@ai ae he $500 a aaawi aku la @a luahiai Pukiki e kukulu ia @ma Hilo.

 

Ua laulaha ae ma Kapalakiko ua @@ i ka mokukaua "Kalekona" ke @ohe e holo mai no Honolulu nei makemake ole ia oia ma na ka@@ o Kile, Amerika Hema.

 

@ ku aku ka mokuahi "Kilauea @@" i Kalaupapa i ka Poakolu o @@ebedoma i hala, me ka huini @uku o ke kia hope, hoolele loa @u i na pip ola a hiu loa aku la Hawaii.

 

@@puka mai ka nupepa "Pare@@@ o ka Pakipika" i ka Poa@ nei me na kii o ke Kamawahine Kalulani, Hon. C. R. @@, Hon. W. G. Irwin a me @@Jones.

 

@leta ka makou mai Hanalei @ hoike ana, ua hoihoi ia ae ke @@lepo o kekahi makamaka i @@a kanuia ma Kalalau no hoo@@akahiki i hala aia i Wainiha @wa.

 

@@ 10,400 io anei lauoho o ke @@ ke kanaka i oo?  Oia ka @@ kekahi kanaka akeakamai o @@@ania.  Owai ke kanaka Ha@@ hooiaio ae ana i ka ia nei @@olu?

 

@ hoopuka ia e ke Keena o ko @ina e na palapala ae holo i @a hoi mai i Hawaii nei, no na @@he kokoe e 120 ka nui e kau @aluna o ka mokuahi Rio de @@ro ke ku mai hoi.

 

A ka huakai a ka mokuahi @@eralia e ku mai ana ia nei i @@ Poalua iho, e upu ia aku nei e @ona mai ana kona oneki i na @@ na hui malu ma Kapalakiko @@@ makaikai mai ana ia Hawaii

 

@ loaa aku ma ke alanui kekahi @ne haole nona ka inoa Mrs. @@pbell i ka ponei, me umi tini @a hapalua pahaki maloko o a pohaku.  Ua hopu ia a eia ke @@nei ma Kuapapanui no ka hoo@kolo ia.

 

@@ ka wahine haole malihini Mrs. @@pbell i hopuia ai i ka po Sabati @ no ka luau ana aku o na tioi @ama he umi ma kona kino, ua @kolokoloia ma ka Puakahi mai a hoopaila he $200.  Ua uku ia ka @pui a ua puka mai iwaho.

 

Iamua aku nei, ua haawi aku o @ C. M. Cooke, kekahi o na kahu @ wai o ke Kula Kamehameha, ! ka lima o ke kumuluna o ke @a, i $1,000 no ke kuai ana i mau @ke a me ona mau nupepa no na @ola kumumua a me hanalima o ia @ula.  Nui no kela makana.

 

Ua haawi makana mai ka Hon. H. P. Baldwin i ka waihona o ka Papa Hawaii, he $1,000 a he $500 no ka halepule hoole pope Pukiki @na Hilo.  Nui no kela mau makana @ ke Alii Ahaolelo e @u mai nei ma @u hana maikai e hoeueu ai i ko ke aupuni uhane mau hana.

 

      E uwai ia mai anaka pa Holoholona Aea e ku nei ma Koholaloa ama ka pa aupuni hou ma ka hookui ana o ke alanui hou Pensacola me Makiki Ilina maialo o ka Luna Pa Aupuni hau Kalei.

 

      He halawai kai malamaia e ka Papa Ola i ka auina la Po@kolu nei.  A mawaena o na hana o ka la, o ka palapala hoopii kekahi i @oi ana e hoihoi la kauka Lutz i kauka no Kalihi.  Aole nae i maopopo loa ka holo.

 

      Ua hoohikihiki aku ka mokuahi Zealandia no Kapalakiko mai Honolulu aku i ka la 21 nei o Aperila, ia 42 ohua kapena, 21 ohua oneki, 12,744 mau eke kopaa, 3,612 mau @hui maia, 424 eke laiki, 166 pahu malakeke, 75 pahu hua mea ai a me 4 mau pahu pepeiao laau, no iakou ke kumukuai he $63,164.

 

      Ua hoouna mai kekahi kanaka o Kona, Hawaii, e pekapeka ana i na Luna Aupuni o ia Apana.  A no ko makou haohao i kona inoa o William Davis a me ka hoike ole i ka aina kona wahi i noho ai, nolaila, ua manao makou he pekapeka wale no ke ano o kana hana.  O kana hana pono ka hoopii pololei aku i ka Loio Kuhina.

 

      Eia na põe noi loio no na aha inika ole i waiho ae i ka lakou mau palapala noi i ka Aha Kiekie no ka ninaninau ana i ka Poakolu iho nei:  S. Hookano, J. K. Kaupu, P. Puhalahua, D. Z. Naahielua, Peter Nowlein a me Anetonio Corea.  Ua ninaninau ia iakou a kauoha hou ia mai e hele hou aku i keia la.

 

      Me ka naau ehaeha makou e hai aku nei i ka lono kaumaha, ua hala aku la ka uhane o Kale Aimoo i ka hopena o na mea ola hanu a pau, i ke kakahiaka nui Poalima iho la, ma A@la ae nei.  He mau la loihi kona i waiho ai malalo o na ehaeha he nui a hala wale aku la.  Ke komo pu aku nei makou me ka ohana i hoopele@a ma na haawina o ke kaumaha.  Aloha no.

 

      Mahope iho o ka hora 11 o ke aumoe Poakahi nei, ua holapu ae ke ahi i ka halekuai lole o Lee Quong pake ma alanui Nuuanu, a me ka hale pai kii maluna ae o ka halekuai.  Aole maopopo loa ke kumu o ka pau ana i ke ahi, aka, malia no paha no ka hemahema mai no oia@ he hohono aila mahu wale no ke honi ia aku.  O ka eleu o na kaawai ke kumu o ke palahalaha ole ana aku o ke ahi.

 

      Ua hoopae loa mai i Honolulu nei i ka Poakahi aku nei o keia pule, kahi moku kuna hoopahaohao i pae ae ai i Kawaihae mamua aku nei nona ka inoa "Annie Harley," me ka ukana he mau eke one, aole he mau eke opiuma e like me na lono oiaio e wawa nei.  O ke kapena a me na luina he poe kamaaina wale no i na kapakai o Hawaii nei.  No ke kai Beherina ka lakou huakai o ka Haalele ana ia Kapalakiko, aka, puhia loa mai nei nae i Kawaihae e imi ai i ko lakou palekana mai ka make mai.

 

      O@a@ kekahi lapana e huli ana i kana wahi apana kala liilii iloko o kona pakeke no ka uku aku i kona ai ana i ka hale paina pake i ke ahiahi Poalua nei, ua hue ae la oia i kana hapaha ulaula gula a me ka palapala uku eemoku e hoi ai i Iapana a kau iho la iluna o ka papa.  Mai kahi e no kekahi pake a hao ana i ke dala a me ka palapala uku ohua a mama ana i ka holo.  I ke alualu ia ana aku nae a loaa, ua nalowale aku la ka hapaha ulaula a me ka palapala uku ohua.  Eia ua pake nei iloko o Kuapapanui.

 

      Ua kuu iho ka pohaku o ka mokuahi"Rio de Janeiro" mai Kapalakiko mai ma ka nuku o Mamala, i ka hora 1:30 auina la Poakolu aku nei, Aperila 22, iloko o na la holo 7 a me 21 hora.  Ma ka wanaao Po@ha, ua hiu ae kona heleuma a kamoe aku ia no Iokahama a me Ho@okaona, me na ohua pake he 100 a ke@ mai kela awa aku.  Mawaena o kona mau ohua mai Kapalakiko mai, oia no o Kapena F. McCurley o ka mokukaua Amerika "Nipa@@" mamua, e hoo@na ia ana i kona aupuni e hoi e noho aliimoku no luna o kekahi mokukaua Amerika @ na kai o Ki@@.

 

NUHOU KUWAIIO.

 

Pioloke Europa i ka Moae!

 

He Kaua Nui a Hoea Ae!

 

Pakele mai kipuia ka Emep@@a o Rusia

 

Peresidena Harisona no Kaleponi.

 

Ma ka hekau ana mai o ka mokuahi Rio de Janeiro ma ka nuku o Mamala i ka auina la Poakolu nei, mai Kapalakiko mai no ka holo loa i Kina, ua loaa mai ia makou na mea hou ano nui o na aina mamao, a oia keia e awiwi ia nei e pa@ee aku no ka p@p@aina kuhinia oko makou poe heluhelu.

      O ke kumukuai o ke k@paa ma ka Makeke o Nu Ioka i ka la 14 o Aperila, he 3 60-100 mau kene@a o ka p@ona. 

      He lono ke pahola ia, ua kuilima o Claus Spreckles me na Hui Alunu Piepiele Kopaa o ka Hikina.

      Ua make ke kiaaina Repubalika i pau, R. W. Waterman o Kaleponi i ka la 12 o Aperila ma San Diego i ke 65 o kona mau makahiki.

      Ua uhalu ka aoao o ka Peresidena o Kile, mana lono hope loa, a ke pii mai ia ka lanakila o na kipi kue iaia.

 

KAUA NUI MA EUROPA A HOEA AE.

 

      Ladana, Apr. 8-Mai na lono e hiki mai nei ianei mai na kulanakauhale ano nui o Europa, aia na kilo aupuni a me na kalaiaina ano koikoi ke nalu ia he kaua nui a hoea iho ma Europa.  O kela papalua a Rusia i ka hoonoho mai i kona mau pua@@ koa ma Volhynia, ua lilo i mea noonoo nui no keia a me keia kulanakauhale e nalu nui ai no ko Europa kulana.  O ka hoonioni mai hoi o Farani i na pualikoa kiai i hoonoho ia maloko o na wahi i hoomahuahua ia ka makaukau a me ka paikau mau ia o na puali koa, me ka hoomaamaa hoolala kaua, e hoopuiwaiwa mau ia ai kona mau koa makaukau i ka po, i mea e ikeia ai ko lakou eleu a makaala e kinai i ka enemi, ua hoo@ahuahua nui ia na noonoo uluaoa.

      Buda-Pestha, Apr. 7-Ua hooiaha ae ka nupepa "Pesther Lloyd" o keia la he manao e hoike ana, o na mea hou i loaa mai ianei mai Berelina mai, ua manao ia o ke kulana o Europa he ku i ka weliweli.

      Roma, Apr. 13-Ma ke kamakamailio ana me ke Kuhia Nui di Rudini o Italia i keia la, ua olelo ae oia, o ka hoomau hou ana aku i ke Kuikahi Kahikolu mawaena o Geremania, Auseturia a me Italia, he noonoo alua ia ke hookuku ae me ka aelike e komo pu mai ai o Enelani.  Ma na mea lehulehu wale ua kuikahi ko Enelani noonoo me ko na kumu Kuikahi Kahikolu, aka, aole nae he wahi mea a komo mai o Haku Salibure.  O ko Italia komo hou ana aku malalo o ke Kuikahi Kahikolu aia wale no ia ma ka hakilo ana i ke kulana o Europa.  He mea maopopo ole ke olelo ae e noho nana wale aku no o Enelani a me Italia i ka wa o ke kaua e kukala ia ai e Rusia a me Farani kue ia Geremania a me Auseturia, in a no paha aole iku i ke Kuikahi Kahikolu.  Aole loa e hiki ia Farani ke hoomauhala papakahi oiai e ku ana ke Kuikahi Hahikolu ma ke ano he palekai no ka paleka@a o Europa.  Ma ka hoomaoipopo ana i ke ano o na noonoo ulaia e lauhaha nei ma Farani, he kamailio palaualelo ka olelo ae e hoopau ia ke kuikahi kahikolu.

      Ladan, Apr. 8 - Ke hoomau mai nei na mea kakau o ka nupepa Standard ma Sana Peteroboro a me Jassy i ka hoike i ka puali koa Rusia, he mau he@una lehulehu o lakou e hoohele ia nei ma ka palena o Au@@turia-Hunegari.  O ka hoike a ka mea kakau o Jassy, oia ka hoohele ia o na koa i o ianei.

      Berel@@a, Apr. 8 - Mamu@@ o ko na koa Rukini hoohele ia ana ma ka palena o Galatia a me Silesia, ua hooholo ke Aupuni o Geremania e hoomahuahua aku i na koa k@@@ ma kona mau palena hikina.

PAKELE MAI KIPU IA KA EMPERA O RUSIA.

      Ladana, Apr. 7-Mai ka mea kakau mai o ka nupepa Ma@a@a o Ladana e noho ana ma Sana Peteroboro i loke ia mai ai, ua hoao hou ia e lawe i ke ola ao ka Emepera oRusia i keia la.  O keia la, oia ka @@ 25 o Maraki ma ka helu Bukini, a he la kulaia no Rusia.  @olaila, ua hele aku ka Emepera me ka Emeperse e nana i ka p@ikau ana o na koa kiai Imeperiela, ma kela @@@@ mai o ka halealii o ke Duke N@@ @@@o@@@@.  Ua hoo@naia na po@@@@ i kekahi poe kakaikahi.  A mawaena o ka poe i hiki e ae ma kahi o ka poe i konoia i ka hora 10:30 a.m he kanaka R@kini o ke ano o ka hem@ mai.  O kahi nae i loaa ai o kona palapala ae e komo ma ia wahi, ua hoo@@oi ia.  Ua neenee loa keia kanaka a ma kahi he elima keehina wawae mai haki mai i hookaawale ia malaila e ka ai ka Emepera.  I ka nana ia ana o kona palapala polo@i, ua loaa ka inoa o Skeameikio, a ua nalu nui ia pehea @a i hoopuka ia ai ka palapala po@o@@ ma ia inoa.  No@a@@a, ua noi ia aku oia e wehe i kona kuka loihi pili lakeke, eia nae ua imi kala mai oia e p@@ no o@ai he ikaika ka makani e lokolio ana.  No ka hookikina loa a no ka hoohuoi lo@ ia no malia he pu panapana ko ka poli, @o@aila, ua ae mai oia a hele aku @a i kahi keena kau lole no ka wehe ana ae.  Ma ia wahi i hopuia ai oia e kekahi makai kiu e aahu ana i ka lole kamaaina a lawe ia aku la i ka hale paahao, a malaila i loaa aku ai he pu panapana iloko o kona pakeke me kekahi puolo laau make.  O kana olelo, he kauka oia i ike nui ia.  He ekolu hapaha hora mahope iho o ka paa ana o ka paahao, ua komo mai la ka Emepera mawaena no o ke ala kahi e ku ai oia a me kahi a ka powa i nee ai e noho.  Ina aole i ike e ia ka powa, ina ua kipuia ka Emepera a make la paha.  Ua lohe wale ia, ua helel mai keia kanaka mai kekahi ku@anakauhale mawaho aku o na o@ana aina me ka hana maopopo i haawiia nana e pepehi i ka Emepera, a me he mea la, o keia hoao ana e lawe i ke ola o ka Emepera, he hoomau ana no @a o k@@@ ohumu kahiko i hookumu ia ma Sophia Gansbury.

 

HE HOIKE PEKAPEKA.

      Ua hoouna mai ko Farani Amabasadoa ma ke aloalii o Berelina, i ke kuhina o ko na aina e o kona aupuni ma Parisa, he moolelo piha o kona oihana launa ana me ke keena o ko na aina e o ke aupuni o ka Emepera o Geremania.  He launa maikai mai no ke kuhina nui von Caprivi me ia, a o ka Emepera Wiliama hoi, he oluolu a akeukeu mamua, aka, mahope mai nei, ua nana kee mai oia, me ka hoike mai i kona helehelena huhu i na kanaka.  Farani a ka Amabasad@a i lawe pu aku ai e hoolauna ma kona mau anaina ike alii.  O keia mau ano e a pau, he mea kanalua ole mai ka hoomauhala mai no ia no kona noonoo pono ole i ka hookipa maikai ole ia ana o kona makuahine ma Parisa.

 

KA PERESIDENA HARISONA HUAKAI NO KALEPONI.

      Wasinetona, Apr. 13.-Ua haalele iho ka Peresidena a me Mrs. Harison, me ka poe hoahele e ukali ana ia laua ma ka lakou huakai hele no ke komohana loa, i ke aumoe o keia po, maluna o ke kaaahi kuikawa i hoomakaukauia no lakou.  Mamuli o ka lohi loa o ka holo ana a hiki ike aumoe, nolaila, ua kakaikahi ka poe makaikai mawaho o na kanaka hana o ke kaa ahi i akoakoa ae ma kahi hookio o ke kaa ahi e ike i ka holo ana o ke kaa.  I ka wa i hoonee ia aku ai ke kaa iwaho o kahi hookio, ua ku ae ka Peresidena ma kahi e pii aku ai a komo oloko o ke kaa, wehe ae la i kona papale a haawi mai @a i kona aloha i ka poe e kali ana.  Eia na kulanakauhale i hoolala ia ai e kipa aku ana oia:  Roanoke, Chattanooga, Atlant, Birmingham, Memphis, Little Rock, Dallas, Galveston, El Paso, Yuma a me Los Angels.  E komo aku ana iloko o Kaleponi iloko o hookahi pule mahope o ka haalele ana ia Wasinetona.  E pau ana hookahi hebedoma no ka hele makaikai ana ia Kaleponi.  Mai Kapalakiko aku, e holo ana ka huakai no Potalana, Olympia a me Puget Sound.  Ma keia wahi hope, e huli hoi ai no ka home me ke kipa pu ma ke kulanakauhale Boise, Odgen, Loko Paakai, Pueblo, Denver, Hatings, Omaha, Mobile, Springfield a me Indianapolis.  Mai Indianapolis e hoi loa ai no Wasinetona.  E ukali pu aku ana ke Kuhina Mahiai Rusk i keia huakai hele a hiki i Galveston, malaila oia e hookuu aku ai i ka huakai a hele aku oia no ka niele ana i na mea e pili ana i ka mai @va e laha nei mawaena o na pipi ma ka mokuaina o Tesaka.

 

He Umi La ma Hana Ua Lani haahaa

 

KA MEA HANOHANO GEO. @ RICHARDSON.

Ma ka Poakolu, Aperila 1, 1891, ua haalele iho @a au ia Haiku no Hana, ma ka mokuahi Waila o ia la e holo ai no Hana, no ka ukali a@a i ka huakai a ka lunakanawai Kaapuni Hon. Geo. E. Richardson, no ka hoolohe ana i na @i@ia hooha@ahala mai ka aha apana mai o Hana.

      Mahope o ka hoohuu ana o na paili aloha ana me ka ohana.  ua motio loa aku la no Paia, a kau @@ ke kaa ahi no Kahului; i ka uikiana aku no ka @wapo, ua pau na w@@@@ iluna o ka moku, a e hiu mai ana ka heleuma o ka moku, a ma ka lokomaikai o Charles ua hoounaia au ma ka waape  pe'a, a i ko'u hiki ana i ka moku, @ole no ka hoi i kau mua ka lunakanawai kaapuni, mahope mai ia ma ka waapa huelo boki, me Loio S. W. Kapule, eia ka o makou pu kai keia palakai hookahi, a o keia no hoi ko'u @o@o mua ana i ka oneki o Waila.

      Hora 11 a.m., haalele ia Kahulai no Hana, e nana ana ia uka nei o ka aina, i ka uliuli maikai o ka aina, a mahope o ka aina awakea, ua hoi aku la no ke keena hiolani, a i puoho i ke kupakako, e hoala ana i ka uku o ka moku, o ka'u ninau mua, ua kokoke anei kakou i ka aina?  Ae, wahi a iala; i puka mai ka hie iwaho, eia makou ke hii la nei e Kauiki:

      Kai halulu i ke alo o Kauiki

      Hii Kauiki ia Kapueokahi

      Hii hoi o Kapueokahi ia Ponahakeone

      Auau i ka wai o Punahoa.

      I ka pili ana aku i ka uwapo, ua halawai aku ia me ka naita o Kawaipapa, S. W Kaai, ua eha ia ka lima hema a e lei mai ana i ka hainaka a e like me kona ano mau he @akee malihini, ua puili ia aku ka mea hanohano Geo. E. Richardson a pela pu hoi maua, ua au'a ia mai no hoi au e ka mea mahaloia J. H. S. Kaleo e noho me ia, he mea ole hoi ka malele ae ia S. W. Kaai ka makee malihini.

      No ka ma'ima'i o ka lunakanawai a me ka makaukau ole o na hihia, ua lilo ka Poaha la 2 no ka hoopuka ana o na palapala kii.

      Poalima, Aperila 3, 1891, ua weheia ka Aha Kaapuni ma ka hihia hooponopono waiwai o Mrs. K. no Kipahulu.

      Poloai ahaaina laulima ma Hamoa, i ka auina la Poalima, na na wahine, na luna nui, Piilani me Pilipo Kauimakaole.

      Ua hoohauohanoia ka ahaaina ma ka lilo ana o ka mea hanohano Geo. E. Richardson i mea nana e ho@u pu i na mea ai; a me na hoa ukali E. Helekunihi, S. W. Kapule, S. W. Kaai, J. H. S. Kaleo, Lunakanawai apana o Hana, Noa Kaa luna kanawai apana o Kipahulu, Rev. J. K. Iosepa Kahu Ekalesia hoi o Hana.

      Ka lanai ahaaina.  E ku ana ka lanai ahaaina makai o Hamoa mai ka akau a ka hema, he hookahi haneri kapuai, a e moe ana he papaaina loihi o @0 kapuai, i luluu i na wehi o ka wao e ku ana ka hae Hawaii a e pulelo ana i ka makani.

      Ke kaoo ahaaina.  Ia makou e hooluana nei ma ka lanai ahaaina, ke kamoe mai la ka huakai o na wahine he 13, na poe hoi nona ka la ma ka ae one, ma ke alo iho o Kahinihiniula, e alakai ia ana e ka bana puhi ohe o Puuiki, he 12 ka nui je ka hae Hawaii e paa ia ana e John Kahelekua..

      E uleu ana no hoi o Pilipo Kauimakaole me Piilani, na luna o ua hui laulima nei.

      Ka aahu o na wahine.  He mau holoku akala me na papale i wa, me na lipine ulaula; i ka nana aku, Me he pua Ulamau la iluna o ke kukui Ka uluwehiwehi i ke alo ke koa I lupalupa i ke kai o Hamoa.

      I ka hiki ana o ka huakai ma ka lanai, ua hookahakaha iho la ma ka lanai ahaaina ma ke alo iho o ka aualo, a ku laina iho la ma ke alo iho o ka lanai a paiia mai la ke kii e ka malama buke o Mokae, a poholo pu aku ia na malihini ma ia pai kii ana.

      Ka ai ana.  Ua kahea ia o Rev. J. K. losepa e pule, a i ka amama ana ua nuu iho la i na mea ai i hoomakaukau ia a hiki i ka hiki ana mai o Keoni Bulu, a mahope o ka ai ana ua konoia i mau haiolelo, a na J. H. S. Kaleo i wehe ka haioleo, a pau ia ua kahea ia o E. Helekunihi, S. W. Kapule, S. W Kaai, a me Geo. E. Richardson.

      Hookuuia na hana me ke puhi ana o ka bana puhi ohe i ke mele lahui, Hawaii Ponoi.

      Ma ka hora 3 p.m., ua liuliu hou na wahine e komo i ka lua o na @@hu, a kai hou mai ma ka lanai, o ka lole ma keia hookahakaha hope, he mau holoku puahau, papale ohe, lipine na-u me na hulu melemele, 'he nani a maikai ke nana aku, oia no oe la o ka hulu o ka mamo, ka hele a memele lua i ka nahele, i p@kui pu ia me ka nani o na aahu o na keiki o ka bana puhi ohe, oiai no Geremania loa mai no ko lakou mau lole me ka papale, mamuli o ke kauoha a na makua Teodoro.

      Ua noho hou iho la ke anaina e ahaaina hou no ka lua o ka manawa, a ua hapai ia na bana me na haiolelo hou e like me mamua, a p@@@ i hookuu ia ai na hana me ka hauoli.

      Ke mahalo nei ka mea kakau ma ka @@@@ o ka mea hanohano Geo. E. Richardson Lunakanawai Kaapuni o na Hono a Piilani, no ka maikai a me ka naauao o na lawelawe a me ka malamaia ana o ka ahaaina i olelo mua ia, a i oi loa aku hoi i ka ike ole ia o ka waina ma ka papaaina, a i ole ia, uala awaawa @a hoi e like me ke ano mau o na papaaina, a pela i uhi mai ai ka la i Papuhea ma ua ahaaina nei o Hamoa mai ka hoomaka ana a i ka pau ana.

      Ua eo i ka ahaaina laulima o Hamoa ka ai ana i ka malihini kiekie Hon. Geo. E. Richardson o ka oukou amama pono ana.

      Poaono, Apr. 4, 1891, Liliuokalani, vs Ah Chim You, moeklohe, hookuula.

      Puakahi, Apr. 6, Kahele-opio, vs Kamai, koi aie no $120, hoopauia mawaho.

      Ah Ching You, vs Coo Kim, he nota i hookaa ole ia he $38.75, hoopau wale ia.

      Poalua, Apr. 7, Paahu, vs. Alohikea, no ka wehe ana i ka ipu kuaaha, hookuuia.

      Kahelekua, vs. Kauimakaole, he koi poho no $30, hoopau ia.

      Poakolu, Apr. 8, Hana Plantation Co., vs. Naauao, haalele hana, hookuuia.

      Eia na mahiko o Hana ma ke kulana maikai a holomua.

      Hana Plantation Co., Hui Mahiko o Hana, e alualu ana e piha na tona kopaa eha tausani i keia oo ko pela mai o D. Center ka luna nui, a ina e holopono na hoola@a ana no ke kanu ia o ke ko ma na Honookalani keia kau wili, he mea kupanaha no hoi ia, oiai, he aina aa o Kipahulu, e hoike ana i ka hoomanawanui o Oscar Unna i ka paeli, a mailoko mai o ke aa i puka mai ai ke gu@a.

      He mau no ke kulana ohohia a eleu o ka Ekalesia, ke pena hou ia nei ka hale noho o ke Kahu maloko a mawaho.

      Ua eo ia lunakanawai John H. Simeona Kale ka polosi paina i ka mea hanohano Geo. Richardson ma Hamoa i ka Poaono, Apr. 4, o na puaa momona me na i-a hou e kapalili ana no.

      Poalima, Apr. 10, elua mau paina o ia la i hoomakaukau ia, no ka hookipa ana i ka mea hanohano Geo. E. Richardson mamua o ka hoi ana o na kamahele.

      Na J. K. Hanuna me Simeona Kaleo ma Hamoa, hora 12 awakea, a na Rev. J. K. Iosepa me Benismina Kahoopai, ma Honuaula i ka hora 4 p.m.  No ke omaimai o ka lunakanawai kaapuni, sole i hooko ia na polosi aloha a J. K. Hanuna ma, ua minamina nae i ka hiki ole e hooko aku.

      Ma ka hora 4 p.m. ua hele aku e hooko i ke kono a Rev. J. K. Iosepa me Kahoopai, malaila i hooluana ai a hiki i ke ku ana o Waila i ke awa lai o Kapuekahi, mai laila aku a kau iluna o Waila me ke kukui aloha pu ana me ko uka poe a hoaumoe ma ka moku, a i ka wehena kaiao no Huelo, no ke kiola ana i ka laau, a ma ka hora 11 haalele ia Huelo no Kahului.

      I ka pae ana aku iuka, ua hala mua iho la ke kaaahi no Paia, hapapa iho la i alanui e hiki ai, a loaa ke kaa lio, a pela i hookaawaleia ai au mai ka Ho. Geo. E. Richardson mai, a hiki aku la i ka home a hui pu me ka ohana me ka hauoli.

      Ke kulana o ka lunakanawai kaapuni.  He kanaka oluolu oia i na mea a pau e launa aku ana me ia ma na ano a pau, he malama i ka pono o ke Akua, aka, ma kona noho oihana a oiai hoi oia ma kona noho hookolokolo, he ku kaawale loa oia, wahi ana ia S. W. Kapule, ua ike no oe la'u ma ko'u mua, @ole mole hope, mole hoaloha, a ke pau ae ka aha, he mau hoaloha ko'u, a pela no hoi oukou e pono ai ena loio.

      Ua mana ia aku kana olelo hooholo me ka weli ia, a o kana mea e hooholo ai, ua apono na aoao elua.  Pomaikai ka aina i ka noho ana o na kanaka hupono ma ka oihana.

      Ina oia e maimai a nawaliwali a maimai kona kino he hoomanawanui nae ma ka hana; he kaniuhu i ka po, me ka lomilomi wale no e oluolu ai, i ke ahiahi mamua o ka moe ana, a i ke kakahiaka mamua o ke ala ana.

      Hoomanao au i ka olelo a ka mea haku Halelu:  He uwe ana i ka po a hiki mai ke kakahiaka, hiki mai ka oluolu. Na'u no

                                                                                                                                                                        E. HELEKUNIHI

 

      Ua haalele aku ka Peresidena Harrison a me kona poe hoahele i ke kulanakauhale o Wasinetona i ke aumoe o ka la 18 o Aperila, a ua holo ae no Kalepuni ma ke ala ae o na mokuaina Hema.

 

Hoolaha kumau

 

KAKELA ME KUKE

 

KA - HALEKUAI - NUI

 

WAIWAI LIKE OLE.

 

NA LAKO KAMANA!

 

E @aa @@ Pahiolo, Koi Hole, Hama@@,

      Koi mai a me liilii.  Kila. Wlilpuaa,

            @@@@, Ap@p@, Kai o na ano a pau,

                  Kala-kaa, Hae Hoopaa Puka

 

Pohaku Hana, K@p@, L@i Ilia, Kaula@@@

      Ilio, Pahi, Up@, Pahi-@@i@@@, Kalap@,

            Kope-hulu, P@@@p@@@, P@p@ Ka@aka@a, Lima Hao, A@i, Keehi a me

 

      Kaula Opu.

 

PALAU!

O @@ @@@ he @@@ w@@@,

 

Oo, Ho, Kopala, Pe, Kipukua. Hao Kope, Aa

      Ho, apela aku, Kua Hipi, Lei Bipi,

            Kaulahao Bipi, Uwea Pa,

      Uwea K@u@@hao Bipi, Uwea Pa,

Maa Palala, Ipu Hao, Ipu Ti, PA PALAI

 

Makau me Aho Lawaia

 

Iliwai, Papa Holoi, Kupa Ala,

      Kaula Kuaina, Hu'ukai, Ehi Wawae,

            Hulu Pena, Kopaholoi, a p@la aku i

                  Pena Wali, Kioi nui a me liilii o na

                        ane a pau, me ka P@pa Kuhikuhi,

                              Pena Keokeo, Aila Pena, Aila

                                    Hoomaloo, Vaniki Kaa a me

                                          Vaniki Moe,

 

 

Pena Hoomaloo

A ME ANIANI HALE

Aila Mahu, Aila Mikini, Aila Hamo Ili,

      Aila Kaa, Inika Kamaa i P@@da,

            Kukaepele, Kiano Pauda, Uiki

                  Ipukukui o na ano he nui a lehulehu.

 

NA PAKEKE POI

o ke

ANO HOU LOA!

 

Na Mea Piula!

 

MIKIN HUMUHUMU,

 

MIKINI A WILCOX ME GIEBS,

Na Mikini a Remington.

 

      He nui loa na mea hao me na ukana e ae o na ano a pau, @ole hiki ke hai pau ia aku, hewa i ka wai na maka ke ike.

 

LAAU LAPAAU KAULANA LOA A

DR. JAYNE

Laau Hoomaemae Koko,

      Laau Hoop@@ Naio,

            Laau Kunu, Pomikila,

                  Hua@l@, Paakai,

                        Laau Hoopaa Hi @@

 

Na - Laau - Hamo,

A PELA AKU, A PELA AKU.

 

KAKELA & KUKE.

@@@@