Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 20, 16 May 1891 — Page 3

Page PDF (1.75 MB)

This text was transcribed by:  Tiana Kamiko
This work is dedicated to:  Nā Kumu o ke kula ʻo Kamehameha Kapālama

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KUHIKUHI MANAWA HOLO

O KA

@@@aahi me Aina o Oahu,

 

@[unreadable section]

 

Manawa Wale no.

@[unreadable section]

 

@@@ HOU HAWAII

           

            @[unreadable line] nui la mawaena o na @[unreadable line] Wailuku, Maui, kekahi @@@.

 

            @[unreadable line] ke Kula Kamehameha @[unreadable section].

 

            @[unreadable line] kinipopo e @lele ana @[unreadable line] Makiki i ka hora 3 @[unreadable line] la Poaono, Mei @[unreadable line] Hawaii kue la Kame@@@@.

 

            @[unreadable section] loa mai nei o Hon. @@@ A. P. K@aka i kona noho @[unreadable line] Noho ma Wasinetona, @[unreadable line] i Europa no ka imi @[unreadable section].

 

            @[unreadable line] mai nei ka Lolo Ku- @[unreadable line] poe koho haahaa e hoo- @[unreadable line] mea ai i ka Hale Paa- @[unreadable line] no ka manawa @ he eono @[unreadable line] ka la @@ aku o Mei @@@.

 

            O @@@ palapala e Leilehu o ka la @ o Mei nei nona ke poo manao: @[unreadable line] i hopu hoohiki ole ia @[unreadable line] aole loa e hoopuka ia no @@@ i hoike ole mai i kou inoa olalo.

 

            He @@@@ mahine konane ke @[unreadable line] ka Hui Arion malalo @[unreadable line] kauhale Momi i ka poo @@@@ Mei nei.  Eia na palapala @@@@@ ai a me kaa ahi ke ku @[unreadable line] nei.

 

            @ nukunuku mai nei ka Leo ia @@@.  Mahope ao ka hoonuanua i ku @[unreadable line] na luna hana kapulu @[unreadable line].  Ke @aki nei na kui o @[unreadable line] i kona alelo ponoi, @[unreadable line] kana kumuhinuia o Ka @[unreadable line] mamua aku nei e paiku- @@@.

 

            @[unreadable line] o Mr. T. E. Evans @[unreadable line] wa malama opiua e ka @[unreadable line] Hoomalu i ke kaka- @[unreadable line] Poahaki nei, he $250 ma ke @[unreadable line] hookahi makahike e hoo- @[unreadable line] ma ka hana oolea.  Ua @[unreadable line] hou ka mea hoopiiia i @@@holo.

 

            @[unreadable line] hoopau ia ka uku kaulele no @[unreadable line]  maluna o ka halau ki- @[unreadable line] hookahi wale no auhau e @[unreadable line]  no ka uku komo mau, @[unreadable line] .  No laila ma keia ho- @[unreadable line]  hapaha dala wale no ka @[unreadable line] ai na mea a pau.

 

            Ma ka hookuku kipu pololei o Ka @[unreadable line]  i ka auwina la Poaono i hala, @[unreadable line]  Mr. J. H. Fisher o ka @[unreadable line]  ka helu kiekie o ke ku @[unreadable line] a o kona lalo aku o J. G. @[unreadable line]  $5.  Ko ka papa @[unreadable line]  J. H. Soper ka helu kiekie @[unreadable line] ka ana, no Mr. F. S. @[unreadable line]  me 72. 

 

            Ua hele hou ia mai nei ka moku @[unreadable line]  malalo o ka la 19 o Maraki, @[unreadable line] mai, ma ke ala nenei o @[unreadable line] a hoea mai la i Hoao- @[unreadable line] Nui na keakea i halawai @[unreadable line] ka moku a me ke kapena @[unreadable line] mai ana paha ola i Ho- @[unreadable line] waena o Iune me ka @[unreadable line] kahi, aole paha.

 

            @[unreadable line] kuku kinipopo mawaena @[unreadable line] Hawaii me Honolulu i ka @[unreadable line] hala, ua haalele ino loa ia @[unreadable line] awaii i muliwaa, ma ka 10 @[unreadable line] a ka Honolulu i ka Hawaii i @[unreadable line].  Ua manao ia o make kohahe @[unreadable line] Hawaii, eia ka e loaa ana @[unreadable line] puni i ke komo ana 8.  Ua ne- @[unreadable line] Hawaii i kona hopu popo ole @[unreadable line] kekahi o kona mau keiki eleu, @[unreadable line] i ka mai. 

 

            He elua mau kanaka akeakamai @[unreadable line] aina e i hiki mai i Honolulu nei ka Poalima i hala, oia o Prof. E. Preston o Amerika Huipula me Dr. Adolph Marcuse o @emania.  E noho ana laua maa- no kekahi mau malama e kilo kekahi mau mea i pili no na ni@@@ no ka latitu a me na lonitu, i @[unreadable line] e kokua ai i ka oihona kilo ku ma ka hooholo ana i kekahi @[unreadable line] .  O laua a elua, i hele mai nei @ na pomaikai o ko laua aupuni @pahi iho ma k@la oihana.

 

            O ka nui o na hihia o ke ka kiure kaapuni o Hilo, he 4 man hihia karaima, 17 mau hihia kivila a me 6 mu oki mare.  O ka mea pauaka, o ka hapa o na loio.

 

            Pehea la ke kanaka nana i kapa iho i kona loaa o Wilikanahele, ke akiaki mai nei i na mea o kekahi hale paahao ma Kauai, me ka hunakele i kona inoa mai a makou aku.

           

            O ka palapala pepapeka a Wailele o Hiilawe, i ke Kahukula Sabati nui, aole e hiki ke hoolaha ia, no ka mea he huna oe i kou inoa ponoi, a pela i maopopo ai kou hohe wale a haku epa.

 

            Ua kono mai nei ke aupuni o America Huipuia ia Hawaii, e komo pu aku i na hana o ka hoikeike nui e malemala ana i ka makahiki 1893 ma ke kulanakauhale o Kikako.

 

            E ku mai ana ma ka nuku o Mamala i keia Poaono ae, mai Honokaana a me Iokahama mai, ka mokuahi City of Peking, a e holo koke aku ana @@ la la no Kapalakiko.

 

            NAPOLEON-SCHOLTZ - I ka la 9 o Mei, ua hoohuila e Rev. H. H. Paleka ma ka mare, o Mr. J. Kel@iho olamai Napoleon o keia kulanakauhale, me Miss Johanna Kauakahimahikulani Schultz o Wailuku, Maui.

 

            O ka nui o na la a ka mokuahi kaua hao hou loa Kapalakiko o na numoku o America Huipuia mai ka haalele ana i ke awa o Kapalakiko ahiki i ke ku ana i Kalio, Peru, America Hema, ke hui pu ia me na manawa i kipa ia e ia ma na awa e ae, he iwakalua kumamalima la.  Holo kela.

 

            Imua o ka Aha Hoomalu o Honolulu nei i ka Poakolu i hala, ua hoopaiia keia poe pake malama opiuma malalo iho:  Ah Chow, he $50 hoopai me 30 la hpopaahao; Quon Taek, he $50 hoopai me 30 la hoopaahao; Ah You, he $50 hoopai a me 60 la hoopaahao, a me Young Chan, he $50 hoopai a me ke koina.

 

            Ke makemake nei makou e lohe pono hoi ka poe kakau manao a pau i na nupepa KUOKOA a me PAEAINA i huiia a me PAEAINE puka la, aole loa e hoike wale ia na inoa ponoi o lakou ke hoike pololei mai ia makou me ka manao e kapae a ma ka inoa kapakapa e puka ai.  He nalo loa ia mea ia makou, a aohe luna aupuni nana e kauoha e hoike iki ia aku.

 

            Mawaho o ka nuku papau o ke awa nei o Kou o Mr. McMullen kahi i kukulu ai kana mau mea paahana e hoomaopopo ai i ka papaku o kahi e eli aku ai, a me he mea la ma ka makou lohe wale mai i kekahi poe, o ke one a me ka lepo ka nui i hoomaopopo ia ma kahi papau o ka nuku o ke awa.

 

            Ma ka la 21 o Aperila, i kekahi mau waa elua e aoloolo ana i na malihini mai Waialua aku a i Nahiku, he ekolu o luna o kahi waa a he elima o kahi waa.  I ka puka ana aku i waho o kuaau, kahuli iho la ka waa ekolu kanaka o luna, aka hoolana ia no nae a lana a holo aku la no.  I ka mamao ana aku mai ke @wa paha he mau mile, kahuli iho la ka waa elima kino kanaka o luna a hoolana ia no nae a lana a hoomau no i ka holo.  He hapalua mile paha ka manao hou aku, kahuli hou no keia waa hope o ka lua ia o ka manawa.  Oiai e lana ana keia poe i kahi o ka mano, hiki mai la he waa kokua mai Nahiku mai.  He @na paha ka poe o luna o kela mau waa i kahuli pinepine ai, no ka mea, o ka makou wahi no la e holoholo ai i ka wa liilii mai Kapueokahi loa aku, aole he kahuli iki, a i kela poe ae la nei he kahulihuli wale.

           

            He kanaha minute i hala ae o ka hora 8 o ka po Poaono aku nei i hala, Mei 9, ma Kahehuna, Honolulu nei, ua kii mai la ka anela o ka make ia Miss Annie Kaleimakalii a lawe aku la i ka hanu ola, mahope o ke kaamai ana no kekahi mau malama, a i ka 16 a keu o kona mau makahiki o ke ola ana.  He haumana ole no ke Kula Hanai Kaikamahine o Maunaolu, a mailoko mai o ke kula i lawe ia mai ai ola e lapaau, eia nae, ua oi aku ka ikaika o ka mai imua o ke akamai o ke kanaka.  I ka hora 4:30 ahiahi Sabati mai, ua malamaia he ananina pule hoolewa ma ka hale o ka makena e Rev. C. M. Hyde, a ma ka hora 5:15 ahiahi, ua lawela aku kona kino kupapau a hoohuila aku la me kona mau pilikana ma ka ilina o Koula.  Aloha ino ia kaikamahine opio i lawe @ la aku la e ka make. 

            Ke pii awiwi aenei na paia o ka @[missing line]

            I ke kakahiaka Poaha nei, ua hali aku na kumukula o ke Kulanui o Iolani i na haumana o ke kula iuka o ke awaawa o Manoa o hoohaaina liilii ai mawaena o na liko a me na moani ala o ka waokele.  Ua hiki maikai aku lakou a pau iuka o ke awaawa mamua o ke awakea, a auwana aku la kela a me keia keiki iloko o ka nahelehele.  I ke kupono ana o ka la i ka lolo, ua pau mai la lakou a pau i ka hoi e paina i na mea ai o kekahi papaaina i hoomakaukau ia i ke akea a hoonuu iho la a pau ka ono.  Mahope o ka pau ana o ka paina, ua kauliilii hou aku ia na haumana ma na wahi like ole, iloko o ka ululaau, i ka haku lei a i ka makaikai la Waiakekua, i kekahi poe i hele ai ku ma ke kae o Waiakekua, ua kaa mai la he pohaku mai luna mai o ka pali a pa pono mahope o ke poo o W. W. Gladstone Wright, he keiki Pelekana 11 makahiki a maule iho la oia me ka pau o ka ike.  Ua lawe ia i ka Halemai Moiwahine, a ua hana iho na kauka i ko laua ike, aka aole hiki.  Ma ka hora 3 ahiahi, make loa aku la oia. 

 

NUHOU KUWAHO.

            Ma ke ku ana mai o ka mokuahi "Zealandia" i ka hora 12 awakea o ka Poalua nei, mai Kapalakiko loa mai, ua loaa mai i keia nupepa na nu hou makamaka loa mai na aina mamao mai, a oia keia e awiwi ia aku nei e ike ka poe heluhelu:

 

HAHANA ITALIA IA AMERICA

HUIPUIA.

 

            Wasinetona, Mei 4. - Ua hoouna waeaolelo mai ke Kuhina nui Rudini o Italia ka Maquisa Imperiali, ko Italia elele ma America Huipuia nei, a ua pai a hoolahaia i keia kakahiaka e ka hui o na nupepa.  Ma ia waeaolelo, ua hoaui ae ia i ke kulana no ka maikai paha a i ole no ke ino paha.  O keia nota, aole i manao ia e ike o Blaine, aka ua manao ia nuaanei he houluku wale no i ka lahua Italia, i mea e manao mai ai lakou ke onou ikaika nei ke aupuni i kela ninau no na Italia i pepehiia ai ma Nu Olina.  Aole mau holo palapala hou ana mawwaena o Italia a me Amerika Huipuia mahope mai o ka palapala pane a Blaine o ka la 14 o Aperila.  Aole e lawe ana ke aupuni o America Huipuia e noonoo i kela palapala, aka o ka ke aupuni keehina e lawe ai malia paha o ka episetole i hookahuaia maluna o ka hoike a ka Loio Aupuni Apana o Nu Olina e pili ana i ka lahui a me ke ano o na Italia make.  No ka mea e pili ana i ke kulana o ke Kuhina America ma Roma, eia ka Blaine palapala iaia ma ka la 4 o Mei:

            "He mau hoike manao nee papa i kakauia i ka Maquisa Imperiali e ka Maquisa Rudini, ua telegarapa ia maloko o ka waea mai Roma mai inehinei a ua hoolahaia ma na nupepa o keia kakahiaka.

            "O kahi mea wale no a ke aupuni e lawe mai ai, oia keia olelo malalo ae e kauna koma ia nei:  "Eia imua o'u i keia wa ka nota i kakau ia mai ia oe e Kuhina Blaine, Aperila 14:

            "Ua hoehaeha loa ia au ma ka heluhelu ana i kona mau manao.  Aole au e ku kali ana e alai maluna o ka hemahema a me ka maamaa ole e like me ka Blaine i ulaa ino ae ai i kekahi hapa o ka olelo waea a'u hoouna aku ai iaia me ka hilinai piha he mea malu i wehewehe akaka ia ma na holo palapala aupuni ana a maua, oia wale uo ka mea e noonoo ole ai ka holo palapala aupuni waiwai."

            O ka palapala a Rudini e hoohalahala nei no ka hoolaha akea ia, oia ka waeaolelo e laweia mai nei malalo iho, o ka la 14 o Maraki:

            Roma, Mar. 24. - I ke Kuhina Italia ma Wasinetona: O ka kakou mau noi i ke Aupuni Makua o America Huipuia he palaueka wale no.  O kekahi mau makaainana Italia i hookuuia e ka lunakanawai America, ua pepehila iloko o ka halepaahao oiai e noho ana malalo o ka hoomalu ana a na mana aupuni.  O ka kakou hana pono ke noi aku a loaa hoopai ia ana o ka poe nana i pepehi a me ka uku poho i na ohana o ka poe i pepehiia me ke kanalua ole.  Ke makemake nei au e pakui aku, ke nopu ae nei na manao laulaha o ka lahui Italia, a ina aole e loaa ana he mau hooko ana kupono, alaila e komo auanei iloko o'u ka hoonaukiuki o ka hoike akea ana aku i ko kakou manao pono ole ma ke kahea ana aku i ke Kuhina o ka Moi e ho mai ka aina mai i hiki ole ke loaa ka pololei.

 

KA IMIHALA O ITALIA.

            Roma, Apr. 29. - O keia lunama kaainana mua no o Italia nona ka inoa o Siganera Imbriani, i imihala ai a ahewa aku ia Kuhina nui i pa@ Crisp@ iloko o ka Hale Ahaolelo he elua aenei bebedoma i hala, ua hoala hou ae oia i hoohauna@l@ iloko o ka Hale i keia la.  Ua @hewa aku oia i ke Aupuni i ka @@ ana aku i ke kalepa kauwa kuapaa o Aferica a lawelawe akea ia a me ka hapala pu aku i ke aupuni, ma o ka lawe ia ana holo na kaikamahine oi mai mailoko mai o na lima o ko lakou mau haku mua, malalo o ka malumalu he hoopakele ana ia lakou mai ka noho kauwa kuapaa ana, a hookauliilii ia mawaena o na aliikoa Italia.

            Ua ku mai ke kuhina nui Rudini a kue i kela mau olelo me na hooiaio ole a ua ku mai ke kuhina kaua a kukala, aole oia e noho iloko o ka Hale Ahaolelo ina aole e unuhi ia aku kela mau huaolelo.

            Mamuli o keia uluaoa i hooulu ia e keia wahi lunamakaainana, ua hoopaneeia ka halawai.

 

NA OLELO KAUKAU A KA EMEPERA NO MOLEKE.

 

            Berelina, Apr. 26. - Mamuli o ka make ana o Generala Moleke, ua kauoha aku la ka Emepera i ka puali kaua e komo lakou i ke kumakena ana no ke koa i make no ewalu la.  I ka haawi ana aku o ka Emepera i ke kauoha, ua kalokalo ae oia: "O ka hoa'loha a me ka hoakuka, ua lawe ia aku mai ko'u aoao.  Ke makena kuhohonu loa nei au no keia poino nui i hiki ole ke pani ia o'u, ka puali kaua a me ka aina makua.  A hiki mai i kona hora hope loa, e hauoli ana oia iloko o kona kaulana kiekie loa ma o kona akamai hoonohonoho kahua kaua a me kana mau hookauwa ana la no ka aina makua, nona ka hauoli aohe lua kupapau nana e kanu."

 

"O WAU KA HAKU MAANEI."

 

            Ma ka ahaaina i haawi ia ma Dasseldorf, Geremania, i ke ahiahi o ka la 4 o Mei, mahope iho o ko ka Emepera Wiliama kakahele ana mai no kona makemake i ka noho maluhia a me ka hoomalu ana i na pono o na paahana, me kona hauoli i ka hooholo ia ana o ke kuikahi kalepa me Auseturia, ua hoopuka ae oia i keia mau olelo:

            "No ka mea e pili ana i ko kakou kumuhana kuloko e pii mai nei e hookahua, aole loa e hiki ia'u ke ako ae i wahi lauoho mai ke ala mai a'u i hooholo ai.  Owau hookahi wale iho no ka haku o keia aina, aole kekahi mea e ae."

            O na huaolelo koikoi no ke kuikahi mawaena o Geremania, oia hoi ke kuikahi a Bisimaka i kue ai a me kahi e pili ana i na hana kuloko, ua manaoia he kuhikuhi mai oli ana aku ia no ko Bisimaka kue.

 

KA HANA INO A PERESIDENA BALAMACEDA.

 

            Ua hoea aku na lono i Ladana malalo o ka la 4 o Mei, ma ke ala aku o Buonasa Arisa no ke kulana inoino loa ma Kile, mamuli o ka hune i ka mea ai a me ka hoopalaleha o ka poe mahiai, i hui pu ia hoi e na maewaewa a ke kaua.

            Ma Sanatiago, ua hoomaewaewa loaia ka poe i hoohuoiia he kue i ke aupuni e na agena o ke aupuni.  Ua hopu ia na wahine o na ohana kiekie ma na alanui a hahao ia iloko o na halepaahao me ka nui o na ehaeha.

            Ma Valaparaiso, ua hiki aku ke kumukuai o ka berena i ka papakolu o ke kumukuai mau, a he nui o ka poe hana ole hele wale la ma na alanui e hooweliweli la.  E hopuhopu mau ia ana ka poe i hoohuoiia e kokua ana i ke kipi, a o ko lakou hopena, ua pepehiia me ka hookolokolo ole ia ma ke kauoha a ka Peresidena, mai na hoike kaulei a ke telegarapa e hai mai ai.

 

Hoolaha hou.

 

Hoolaha Hooko Moraki a Kuai.

 

            I kulike ai me ka mana ku'ai iloko o kekahi m@ a@i i hanaia e Kahele (w) ma ka la 2@ o Maraki, M. H. 1888, i kopeia ma ke Keena Kope Hawaii ma Honolulu, ma ka Buke 109, ma na aoao 382, 383, a me 384, ia S. Roth, ke hoikeia au nei ke makemake nei o S. Roth ka mea i morakila aku ai e hooko i ua moraki ia no ka hahakiia ana o na kumu, oia hoi: ka uku ole ia ana o ke umupaa a me ka ukupanee i ka wa hoakakaia i e uku.

            A ke hoike hou ia aku nei mahope iho o ka hoolahala aua aku o keia hoike no ekolu pule, e kuaiia aku a a ma ke kudala na aina i morakiia, ma ke keena kudala o James P. Morgan, ma Honolulu, ma ka la 22 o Iune, M H 18@1, ma ka hora 12 awakea.

                                                                                    S. Roth, Mea i Morakila aku.

            No na mea hou aku, e ninau ia A. Rosa, Loio ma ke Kanawai.

            Hanaia Honolulu, Mei 12, 1991.

            Hoakaka o ka waiwai i morakila:

            Ekahi - O ka apana aina a pau loa i hoakaka ia ma ka Apana @ o ka Palapala Sila Nui @@@@, Kuleana @@@@ no Kaahea, nona hoi ka ili o hookahi eka, oi aku a emi mai paha, e waiho la ma Puunui ma Honolulu i oleloia, oia hoi, he aina kalo, mauka iki aku o kahi e nohoia nei e J. H. Soper.

            Elua - O kela apana aina a pau loa e waiho ia ma Puunui i oleloia a ua hoakaka piha ia hoi na p@lena ma ka Palapala Sila Nui @@@@, Kuleana @@ no Kaha, @ na hoi ka ili o elua @ka, oi aku a emi mai paha, a he apana pahale hoi a me aina kalo, mauka iho o kahi e nohoia nei e J. H. Soper.

 

Hoolaha Hooko Moraki a Kuai.

 

            I kulike ai me ka mana ka@i maloko o kekahi moraki i hanaia a Kahele (w) i ka la 20 o Maraki, MH 1888 i kopeia ma ke Keena Kope Hawaii ma Honolulu ma ka Buke 77, ma na aoao 370 a me 371, ia A Jaeger, Kahu Waiwai, a i hooliloia hoi e ia ia S. Roth, ma ka la @@ o Maraki, MH 1888, i kopeia ma ke Keena Kope i oleloia ma ka Buke 77, aoao 371, ke hoikeia aku nei ma keia na makemake o S. Roth i oleloia, ka mea i hooili@@ aku ai o na moraki la, e hooko aku i ua moraki ia no ka uhaila o na kumu, oia hoi: ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa i hoakakaia ai e aku.

            Ke hoike hou ia aku nei no hoi mahope iho o ka hoolahaia ana no ekolu pule o keia hoolaha, e hooliloia aku no ka aina i morakila ma ke kudala ak@@, e malamaia hoi ua kuai ana ka ma ke keena kudala o James P. Morgan, ma Honolulu, ma ka la 23 o Iune, MH 18@@, ma ka hora 12 awakea.

            S. Roth, mea i hooliloia aku ai ka Moraki.

            No na mea aku i koe e ala@@ ia A. Roth, Lolo ma ke Kanawai.

            Hanaia Honolulu, Mei 12, 18@@.

            Ma keia iho ka hoakaka ana o kahi i hooliloia ma o ka moraki i oleloia:

            O keia apana aina a pau loa e waiho la i Puunui, ma Honolulu, a i hoakaka pihaia hoi na palena ma ke Palapala Sila Nui Moi Kuleana @@ no Kaha, nona hoi ka @@@ o 2 eka oi aka a @@@ paha, oia hoi, he aina p@-hale a me aina kalo, mauka iki aku o kahi o A. S. Hartwell a e moh@la nei hoi e J. H. Soper.

 

Hoolaha Hou

 

MUTUTAL 76 - NA TELEPHONE - BELL 179

H.H. WILLIAMS & CO.,

KA POEPOE HOOKOMO MAI, KUAI AKU A ME

HANA PAKA O NA HOONANI HALE

MAIKAI O KA ANO A PAU ME KA MAKEPONO

 

ME NA

Piano i Hanaia

Me ke kapeno i k@'a ea.

Aole Mu e komo.

 

E LOAA NO

Na He Kupapau

Na Pohaku Maheia e

wae ai a ka

Makemake Lawe.

 

MAANEI E LOAA AI

NA LAKO KANU KUPAPAU, KAA

A me na Pono Ia-loa i ke kino o ka mea aloha.

HELU 10@ ALANUI PAPU - - - - HONOLULU

 

ALLEN & ROBINSON

 

            Na mea kuai papa o na ano a pau e loaa no ma ka @@@@@ Pakaka, Honolulu ma ke kumukuai makepono loa, no ka pomaikai o ka lehulehu e makemake ana e kukulu hale.  E kipa mai a e ike kumaha.

 

Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai.

 

            Ua hookohu pono ia mai na mea nona na inoa malalo iho nei i mau Luna hooponopono Waiwai no ka waiwai o KAUKINI (k) i make, no Punahoa, Hilo.  Nolaila, o ka poe a pau @ aie i ka mea i make e hookaa ae ia laua, a o ka poe he mau koina ka lakou, e waiho koke ae @oko o na mahina eono me na hoo@a@o kupono, o hoole mau loa ia aku.

SAMUELA KALAHIKI

MRS. HOAPILI KALAHIKI

Mokuhonua, Hilo, April 29, 1981.

 

Hoolaha Hoolilo Waiwai.

 

            Ua hoolilo mai nei o M. G. Correa o Hilo, Hawaii i keia la i na mea nona ka inoa malalo iho i kona mau waiwai a pau no ka pomaikai o ka poe ana i aie aku ai.  Nolaila, ke hoike ia aku nei ka lohe i ka poe a pau he mau koina ko lakou i kela mau waiwai, e waiho koke mai mamua ae o ka la 1 o Iulai 1881, a o ka poe i aie i kela waiwai, e hookaa koke mai ma ke keena o HITCHCOK a me HITCHCOCK.

            Na Lunahooponopono Aie o M. G. Correa.

Hilo, April 23, 18@4.

 

Olelo Hoolaha.

 

            E ike na mea a pau, ua haalele kumu ole mai ka'u wahine mare oia o Papahilei Kaapuiki, o Kauauila, Waialua, Oahu a ua hele aku oia e like me ke alakau ana a kona; nolaila, ke hai ia aku nei ka lohe i na mea a pau, o na aie a pau i aie ia mahope aku o keia la e ua Papahilei Kaapuiki nei, aole loa au e uku iki ia mau aie mai keia la aku: a o ka poe hoi e malama ana iaia, e hoopii ia lakou ma ke kanawai.

                                                                                                                        ISAAC KAAPUIKI.

Kauaula, Waialua, Oahu, May 4, 18@@.

 

Hoolaha Hooko Moraki.

 

            Ke hoolaha nei ka mea nona ka inoa malalo iho Mr. M. Phillips & co., o Honolulu, Oahu, ke makemake nei lakou e hooko i ka moraki uo ka u@aki ia o na olelo, oia ka hookaa ole ia o ka aie i hoopaaia maloko o kekahi moraki i hanaia mawaena o W. H. Daniel o Wailuku, Maui, o ka aoao mua, a me Phillips & Co., i oleloia ma ka aoao elua i ka la 1 o Mei 1882, a i hoopaaia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni, Buke 111, a ma na aoao 480 me 482, a mahope aku o ka manawa i kaupalenaia e ke kanawai, e kuai kudala akea ia ma Honolulu, na aina a me na waiwai e ae i hookomoia ma ua moraki la.

            O na waiwai i paa maloko o ua moraki la, penei no ia:

            1.  He 1/4 kuleana iloko o Kolii, Palapala Sila Helu 504, he 2 3/4 na eka.

            2.  He 1/4 kuleana iloko o Kaawa, Palapala Sila Hula 446, he 1 3/4 na eka.

            3.  O na waiwai piepiele a pau, a me na lako iloko o ka halekuai o Daniels ma Wailuku.

                                                                                                                        M. PHILLIPS & CO.

Aperila 27, 1891

 

Kuai o na Hoolimalima o

NA AINA MA HAMAKUALOA,

MAUI.

 

            Ua loaa mai ia'u ke kauoha e kuai aku ma ke kudala akea ma kuu Hale Kudala ma Honolulu, ke hiki aku i ka hora 12 awakea o ka POAKAHI, Mei 25, 1891, i ka Hoolimalima o ka Aina o Kealia-iki, nona na eka he @@ a e waiho la ma Hamakualoa, Maui.

            O ka oihi o ka manawa hoolimalima, he 10 makahaiki.

            A ma ia manawa hookahi no e kuai ia aku ai ka hoolimalima o ka aina o Keaaula ma Hamakualoa, Maui, nona na eka he 88.

            O ka lohi o ka manawa hoolimalima, he 10 makahiki.

            O keia mau aina maluna ae, he pono wai ko laua ua kupono hoi no ke kanu kope a ano mahiai e ae.

            No na mea i koe, e ninau ia.

                                                                                                                        JAS. P. MORGAN.

                                                                                                                                    Luna Kudala.

 

Hoolaha Hooko Moraki.

 

            Mamuli o kekahi kuai i hoikeia maloko o kekahi Moraki i hanaia e Kaaikao (w) a me Kaukaaiole kana kane mare ia John McKeague o Heeia, Koolaupoko, Oahu, ma ka la 20 Augate, A. D. 1879 a i kopeia ma ka buke @8 aoao 446 me 447 a o ua moraki la ua hooliloia mai ia Heeia Agricult Company Limited ma ka la 25 o Okatoba, A. D. 1885, a i kopeia ma ka buke @ aoao 294 a 297.

            Nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nana e paa nei ka moraki, e hooko ana oia i ka mana ia haawiia ma ua moraki la, mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, oia hoi, no ka hookaa ole ia o ka ukupanee a me ke kumupaa.

            A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o ka pau ana o na pule ekolu mai keia la aku, alaila, e hoolahaia aku aina i hoikeia ma ua moraki ia no ke kudala akea ana, ma ke keena dudala o Ja@ P. Morgan, ma Honolulu, ma ka Poaono, la 23 o Mei, A. D. 1891, ma ka hora 12 awakea o ia la.

            E loaa na hoakaka ana o keia moraki ma ke Keena Lolo o S. K. Kane.

            Penei na aina ia morakila.

            1 - Eka Aina ma Heeia, Koolaupoko, Oahu, i hoakakaia ma ka R. P. 3627 L. C. A. 7341 ia Papa a i hooliloia mai e J. L. Keaunui ia Kaaikao, ma kekahi palapala kuai i hanaia ma ka la 22 o Iune, 1873, a i kopeia ma ka buke @8 aoao 443 me 448 a pela pu hoi me kela apane aina a pau loa e waiho ana ma Heeia, nona ka @@@@ 69-100 eka i hoakakaia ma ka R. P. @@@@ L. C. A. @@@@ ia Puhene ka makuahine ponoi o Kaaikao.

HEEIA AGRICULT COMPANY LIMITED.

                                                                                                            A. ASCHMKIM, Peresidena,

                                                                                                                        Mea Moraki.

S. K. Kane, Lolo no ka mea moraki.

Hanaia, Honolulu, April 29, 1891.

 

KO BIHOPA MA,

BANAKO MALAMA DALA

 

            E lawe no makou i na dala hoomoe ma ka hoaie ana ma ko makou Banako Malama Dala malalo o keia ma@kumu:

            Ina e hoomoe mai ke kanaka hookahi i na dala Elima Haneri, e uku no makou i ka ukupanee ma ka Elima Hapahaneri o ka makahiki, mai ka wa aku o ka lawe ia ana mai o ke dala, ke waiho ia ke dala hoomoe i ekolu mahina, a na waiho ia paha ke dala a haa na malama ekolu i ka wa e hooponopono ia ai na helu.  Aole uku panee e helu ia maluna o na dala hakiaa ua na la aina paha o ka mahina.

            Aole uku panee e uk@ ia i na dala e lawe ia ana maloko o ekolu mahina mai ka wa aku o ka hoomoe ia ana mai.

            He @@ la mamua ae o ka unuhi ana aku o kekahi kanaka i kana mau dala, a hoike e mai i ka BANAKO, a e lawe pu ia mai ka buke dala i ka wa e kikoo ai.

            Aole dala e uku @o aia wale no ma ke kikoo a ka mea nana i hoom@a mai i ke dala me ka lawe pu mai i ka buke hoahu dala.

            I ka la mua o @epaiamaha o kela a me keia makahiki e hooponopono ia ai na helu o na mea a pau, a o na uku panee i uku ole ia maluna o na pua dala a pau e waiho ana me ke kikoo ole ia, e helu ia ma ka aoao e ka mea hoomoe dala mai i hala na malama ekolu, a ma la wa aku e hui ia me ka kumupaa mua.

            O na puu dala hoomoe mai maluna o elima haneri dala, e lawe ia no mamuli o ka @@li@@ pu ana.

            E hamama ana ka Banako ma na la a pau o ka h@h@@@ma koe na la Sabati a me na la kulaia.

                                                                                                                        BIHOPA MA.

Honolulu, I@@

 

HE BUKE MOOLELO NO

GABERIELA LENOA!

Ke Ahikanana o ka Puali Kuresia.

 

            Mamuli o ke noi pinepine mai o na makamaka i ka moolelo @@ GABERIELA LENOA h@ pukaia maloko o ka Nupepe Kuokoa ma ola@@@ i ka mua kakai.  Me @@ Spencer Kama@@ ke kaapau loa ana aku me ka holonui i ka moolelo piha o na Kapena kaili wahine la o ka Puali K@@@@@ e hoomaka ana mai ka hale alii mai o @iana - Ka mare ana i ka wahine - Ka huakai i Beretina - K@ kana Auseterika me @@@@ a me ka hui @@@ ana me kaua ipo aloha.

            O na hoe@@@@ a me ka h@inainau e hookahe ia aku ana ka uila @@@@@ o ka wai @[unreadable section] malie o ke aloha kane a me ke aloha wahine me ke kii o ua ahikanana nei.  @@@@@ o kona aahu koe piha o ka Puali Kuresia.

            He $100 no ka Buke a e hoouna mai na @@@ oha i ka mea nona ka inoa malalo iho.

                                                                                                                        S. K. PUA

Pahu Leta Helu

 

Aina Kuai a Hoolimalima.

 

            1.  He 500 mau eka a na kuahiwi a pali i puka i no ululaau a he aina wai.  He aina kalo k@kahi he 20 paha loi, a he hiki no ke hoomahuahua aku ma ka hoohuahua i na aina ka@@ la@@ a me maia.  Aoha @@@@ kuku lanalana e keia aina.  Hoolimalima no ka malama he $25@ a ua hiki no ke k@ana no ke ka@@kuai makepono.

            2.  He 10 paha mau eka aina kula ma ka @@oi aku a emi moi paha, i hiki loa ke @@@@@@ i aina kanu laiki, ma@a a kalo paha he mau loa no kekahi maluna o ka @.  Aia keia a@@a ma kahi he hapalua male mai ke awa kameku maikai aku, kumuku@@, he @@@@ a ina ma ka hoolimalima, he $@@@@@ ka malama.  Aohe laau kuku lanalana o luna o kela aina.  O keia mau aina, aia ke waiho nei ma Molokai.

                                                                                                                        TRUSTEE

Keena Bulletin, Honolulu

 

Hoolaha Hui Aina o Peahi a me Opaua ma Hamakualoa, Mokupuni o Maui.

 

            E ike auanei na lala a pau i kule ana i ka Hui Kaai Aina o Peahi.  Ke kauoha ia aku nei oukou pakahi i kuleana i keia Aina Hui, e hele mai oukou a pa'i ma kauwela ke hiki aku i ka la 22 o Mei, MH 1891, o ia ka Poalima, hora 10 A.M.  Oia ka la e akoakoa ai na Lala o ka @lui a e lawe pu mai me na kenikeni $1@@ ma@@ a o ka mahele hookalo, na kekahi mau mahele o kekahi lala i hoihoi mai i kona kuleana i ka Hui Kuai Aina e Peahi.

            Nolaila ke kauoha pa ia aku nei na lala a pau i makemake e komo hou i ka aina o Opaua e hele mai a pau loa ma ka la i hai ia mahina, oia ka la e lohe ai i ka nui o na dala maluna o ka mahele hookahi.

            Ma ke kauoha a ka Peresidena.

                                                                                                                        MOSES KAHIAPO

                                                                                                L. K. WAIPA, Kaka@@lelo a Puuku.

 

Olelo Hoolaha a ka Luna Hooponopono Waiwai

 

            Ua hookohuia mea nona ka inoa malalo iho e Hon. F. S. Lyman Lauakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina i Luna Hooponopono Waiwai no Kekaloaku i make kauoha ole.  Nolaila i o Kekilo @@@ i oleloia, e hoihoi mai ia'u aina he mau koi aie, e waiho mai iloko o na malama eono mai keia la aku o hoole mau loa ia.

                                                                                                                        J. KAHALEWAI

                                                                                                Luna Hooponopono Waiwai o Kekilo

Keaa, Kau, Hawaii, Aperila 20, 1891

 

Hoolaha i ka Poe a John Kakina o Hanalei, Kauai, i Aie aku ai.

 

            Oiai na hoolilo mai nei ia'u o John Kakina o Hanalei, Kauai, i kona mau waiwai a pau no ka pomaikai o ka poe ana i aie aku ai me ka o@ana piha o ka hope e lawelawe nona.  Nolaila, ke hoikeia aku nei ka lohe i na kanaka a pau he mau koina ka lakou i ka waiwai o na John Kakina ia, e waiho mai i ka lakou mau koina ia u ma ko'u keena hana ma Hanalei.

            A o ka poe a pau i aie i ua John Kakina la, ke noi ia nei lakou e hookaa koke mai ia'u, a o ka poe a pau e paa ana i kekahi o kela waiwai, e hoihoi mai ia'u.

                                                                                                                        W. E. H. DEVERIL

                                                                                                Luna Hooponopono Aie.

Hanalei, Kauai, Aperila 24, 1891.

 

Kuai a ka Waihona Waiwai.

 

            Mamuli o ka olelo hooholo a ka Hon. S. B. Dole, kekahi o ua Lunakanawai o ka Aha Kiekie i hoopukaia ma ka la 27 o Aperila, 1891, ua hookohuia mai ka mea nona ka inoa malalo iho i Waihona Waiwia ma ka hihia a Bihopa & Co kua ia John Richardson.  I ku@@ke ai me kela olelo hooholo, nolaila mahope aku o ka la 23 o Mei, 1891, e kuai kudala ia aku no a kuai malu paha ma Wailuku, mokupuni o Maui, i na poo pipi kokoke he 2@0 oi aku a emi mai paha i uni ia me ka hao (k) me ka lakou mau keiki i hanau mai ka la 21 mai o Maraki, 18@@ a me 75 paha mau ho, oia ka waiwai o John Richardson.

            E kuai ia aku no ma na puu e like me ka makemake o ka poe kuai mai.  Kuike ke @aia.

                                                                                                                        L. VON TEMPSKY

                                                                                                                        Waihuna Waiwai

 

Hoolaha Hoohui.

 

            Ua hoohui ia he hui a o ka poe no lakou na inoa malalo iho na iaia E. O. ALL @ SON, JONATHAN AUSTIN, WILLIAM V. LOCKWOOD  a me EDWIN O WHITE, eia akou a pau ma Honolulu e noho nei.

            O ka hana a keia hui, oia ka lawe mai a me ka @@@lako kukui ulia.

            O ka inoa o ka hui, o ka

Hui Uwila Hawaii.

 

O kahi e lawelawe hana ai aia ma Honolulu.

Honolulu, May 7, 1891.

 

J. HOPP & CO.,

Na Poe Hana ma na Lako Hale o na ano a pau!

Hana Moe, Na Uluna Pulu, Etc.

 

Noho no ka Hoolimalima ana, na Lako Hale me ke kumukuai emi.

Honolulu

 

Hookapu Kai Lawaia.

 

            E ike auanei na mea a pau ma keia, ua hookohu aku makou ia George Kaainoa o Kohalaloa i Loaa nana e malama a kiai i ko makou Kai Lawaia o Kaakaukuikae a me Kohalaloa, i hoolimalima ia mai e Mrs. Pauahi Bihopa, James I. Dowset, a me John Sumner.

            Nolaila, ka papa ia aku nei na mea a pau, aole e lawaia ma na mea a pau, a ki pu paha ma kea mau kai.  Ua kapu ka ke kii ana i na Hee no elua mahina mai Augate 12, a pau na malama elua.  O ka mea e kue ana i keia e hoop@@ la no ma ke kanawai.

            Owau o Letano, ke papa aku nei au i kuu kai hoolimalima makai o ka uwapo o Haali@@manu a ma Waikiki o ke Alahao o Oahu a hiki i ke awa kumoku a me ka Loko o Kuwili.  Ke houkahu aku nei au ia H. Pumanaa i Loaa nana o malama i kuu Kai Lawaia.  Ua kapu loa ka kai i na mea a pau.  O ka poe makemake lawaia e ninau mua ia Leong Ka@.  O ka poe hoolohe ole e hoopii ia no ma ke kanawai.

                                                                                                                        LEONG KAU.

Honolulu, Feb. 21, @@@@.

 

Hoolaha H@@au,

KAKELA ME KUKE

 

KA HALEKUAI NUI

O NA

WAIWAI LIKE OLE.

 

NA LAKO KAMANA!

 

E laa na Pahiolo, Koi Hole, Hamale,

            Koi nui a me liilii, Kila, Wilipuaa,

                        Kela, Apapa, K@i o na ano a pau.

                                    Kalakaa, Hao Hopaa Puka.

 

Pohaku Hoana, Kepa, Lei Ilio, Kaulahao

            Ilio, Pahi, Upa, Pahi-emiemi, Kalapa,

                        Kope-helu, Pelupelu, Pepe Kala-

                                    kala, Lina Hao, Ami, K@ehi a me

 

Kaula Opu.

 

PALAU!

 

O na ano he nui @@@e.

 

Oo, Ho, Kopala, P@, Kipikua, Hao Kope, Au

Ho, a pela aku, Kua Bipi, Lei Hip@

Kauiahao Bipi, Uwea Pa,

Uwea Keleawe, HAO PILI PIULA

Kaa Palala, Ipu Hao, Ipu Ti, PA-PALAI

 

Makau me Aho Lawaia

 

Hiwai, Papa Holoi, Kopa Ala

            Kaula Kuaina, Huakai, Ehi Wawae,

                        Hulu Pena, Kopaholoi, a pela aku:

                                    Pena Wali, Kiui nui a me liilii o na

                                                auo a pau, me ka Pepa Kuhikuhi,

                                                            Pena Keokeo, Aila Pena, Aila

                                                                        Hoomaloo, Vaniki Kaa a me

                                                                                    Vaniki Moe,

 

Pena Hoomaloo

 

A ME ANIANI HALE

 

Aila Mahu, Aila Mikini, Aila Hamo Ili,

            Aila Kaa, Inika Kamaa; Panda.

                        Kukaepele, Kiano Pauda, Uiki

                                    Ipukukui o na ano he nui a lehulehu.

 

NA PEKEKE POI

O KA

ANO HOU LOA!

 

Na Mea Piula!

 

MIKINI HUMUHUMU,

MIKINI A WILCOX ME GIBBS

 

Na Mikini a Remington.

 

            He nui loa na mea hao me na ukana a ae o na ano a p@@, aole hiki ke hai pau ia aku, hewa i ka wai na maka ke ike.

 

LAAU LAPAAU KAULANA LOA A

DR. JAYNE

 

Laau Hoomaemae Koko,

            Laau Hoopaa Naio,

                        Laau K@n@, Penikila,

                                    Hoaole, Paakai,

                                                Laau Hoopaa HI me

 

Na - Laau - Hamo,

 

A PELA AKU, A PELA AKU;

 

KAKELA & KUKE.