Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 22, 30 May 1891 — Page 3

Page PDF (1.81 MB)

This text was transcribed by:  Breena Kaleikini
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

@HIKUHI MANAWA HOLO

 

O KA

@aahi me Aina o Oahu

@

@

@

@

@

@

@anana Wale no.

@

@

@

@

@

@

 

NUHOU HAWAII.

@  heihei o ka la 11 aenei @kelekele ia mai nei i @.

 

@a ka mai @a @p @ea, Kauai, wahi a kekahi @u.

 

@ mai ke kumukuai o ke @ mau keneta wale @a.

 

@ pu mai nei ka mokuahi  Ua he $50,000 ma k@ lelo o ka Huip@ia no Honolulu nei.

 

@ paha mau @ona laiki i  @ mai Kapalakiko no ka @ i @ Honolulu nei hune.

 

make mai nei ka wahine a @ J.F.B. Marshall (Makala) wale no mau la mahope iho @ aku o kona kane i ka @e.

 

@ hora @0 kakahiaka o ka Po- @ Iune 2, maloko o ka @ o Kaumakapili, e wehe ia @ halawai makahiki o ka Aha- @ nui o ka Pae Aina.

 

a ma ke awa o Honolulu nei, ok@ kona elima kia, i ke ahi- @oaono nei ke ku ana mai me @ lanahu no ka Hui o W. g. @ keia kulanakauhale.

 

@ keia P@aha i haalele aku ai @uahi Alameda ia Kapalakiko @ mai no Honolulu nei a me @nalaau. O keia Poaha aenei, @ kona ia e ku mai ai ianei.

 

@a ahaaina mahiua konane a ui Ariona i haawi ai ma ke kauhale Momi i ka po Poaono @a hahai ia no ia e kekahi he- kupono i kakahe aku e hoo- manawa malaila, a ua holopono mea a pau me kekahi ku ia

 

@ ana o Rev. S. Kapu a luakini o Kawaiahao no ke uhana na misiona kuwaho, i o na anaina hi o na ekalesia wa@ahai a me Kaumakapili, @ki aku i ka hora 11 awakea @. Mei @0. Mahope o ka hai- he lulu no na misiona ku- @.

 

@ ke kahakaha ia nei ma ka l2 o ko ka Moiwahine h@au @ kona au, na Kuhina  lola, na ohu oihana makemake ole ia @ o ka in a, ka mai ahulau a @ mak@paa wai o Honolulu nei. @k@ ia a hookahi wa e onou @ai ai maluna o ka aina.

 

ka hoouka kinipopo hahana waena o Honolulu a me Kame- eha i ka auina la Po@ono i hala @a o ke ainaina nui o na poe ma- @, ua kaa ka eo ia Honolulu @ puni a ka Honolulu i ka 7 @ n@ puni a Kamehameha. Ulu- @ ke anaina ma keia paani @ ka eleu o na hui elua ma ka @ ana.

 

ka la 22 aku nei o Mei, i mua o makanawai Kiekie Judd ma ke ena, ua hooiaio ia ko M. F. Cor- o @ilo, Hawaii, @anakarupa. He @ poe ana i aie akuu ai i hui ae i lakou mau k@ina aie, a ua ikeia @ ka huina houluulu O ka @ 11 iho la keia e na poe aie kaa @ a no lakou a pau ka puu dala @ aie he $164,@. @.

 

            Ua make ma kendall Green, Ma- @ukaeia, i ka la 6 Mei nei, o Ge- @ James Fowle Baldwin Mar- hal (Maikala) o Kauai mamua, a @olelo ai no ka @a Kuokoa o Ha-waii nei ma ka ahaaina o Kapala-ma. Ua hanauia oia ma @tona i ka la 8 o Aperila, 1818, a ua hiki m@ i Hawaii nei i ke kan@lima paha. O kona mau ia o ke ola ana he 72 makahiki.

 

            Ua waiho aenei o Mr. W, S, Luce i kona mau waiwai a pau malalo o na lima o ekolu mau luna hooponopono aie. no ka pomaikai o ka pe ana i aie aku ai.

 

            Halo Kale Mahope A Heaha keia o na kukui uila o hoopau ia mai nei ka hoomalamalama ana i na alanui? Ua lona anei ka uila i ka la garipa, o ka lolo paha o ke kuhina kai hehee?

 

            Ua emi ke kumukuai o na mahele o ke Kulaokamaomao a i ka @11 o ke kuleana hookahi, mao ke kuai ia ana o kanakolu mahele i ka la 6 aku nei o Mai ma Kapaiakikio.

 

            I ka hora 9 o ke  kakahiaka poalua nei, ua ku mai ka mokuahi Australia ma Honolulu nei, mai Kapalakiko mai, me 67 ohua kapena 28 ohua oneki 58 eke leta a me 1,128 mau tona @kana a me $50,000  ma ke gula Amerika.

 

            O ka moku kiapa Hawaii Ali@ia i hoolaha ia mai ai mamua aku nei ua ili a nahaha ma Samoa, ua kapili hou ia no a paa, a eia aku ke hoohikihiki mai la i na ukana olulo  o na moku kaua America i pau ai i ka ili a nahaha ma Samoa mamua aku nei.

 

            I ka Puaha nei i noho ai ka Lunakanawai Hoomalu e ninaninau i na pake pepehi pake a me puhi ahi o Kamoiliili, mahope o ka ke kiure  koronelo hoohoio ana, ua make pepehila kei hoakanaka o lakou.

 

            A ka hor 9 a,m., o ka Poakolu aenei, Iune 3, e malamaia ai ke hoike makahiki o ke Kula Hanai Kaikamahine o Kawaiahao maloko o ko lakou Halekula. Nalaila, ke kono ia kau nei na makamaka o ka naauao, e hele nui ae ma kahi a me ka manawa i hoikeia ae la.

 

            E hiki mai ana i honolulu nei o John L. Sullivan, keia haile kaulana i ke palepale a me ke kuikui puupuu, i ka malama ae nei o Iulai, ma kona ala e holo loa ana no na panalaau o ka hema. Ua hiki e mai nei kona agena maanei, a in a e holopono na hoolala ana, alaila, e  hoike ana oia i kona akamai kuikui puupuu.

 

            Mamuli o ka liuliu hoohoihoi maikuahonowai no ka eli ia aku o ka nuku o ke awa, nolaila ke hoolaia mai nei o Kale Mahope, e hahau pa pohaku i kei wahi kohala o Kakaako aenei, i kahua kahi e lu aku ai i na lepo one a ako'ako;o a o ka nuku i ka wa e eliia aku ai o ka nuku o Mamala.

 

            I ka hora 11:30 o ke aumoe Poaha nei, ua ike ia ka mokuahi hoohikihiki paahana Iapaua Miike Maru me tausani a oi paahana ma kona oneki, no Hawaii nei. I ke kahkahiaka Poalima nei, mahope o ka pau ana o ka ke kauka o ke awa nana ana, ua hookomo loa ia mai illoko nei o ke awa a o Kahakaaulana aku ana ko lakou kahua e houluulu ia ai a pau ae na ia hoomalu, alaiala hookuu ia mai.

 

            Mawaena o na ohua kamaaina i hoi mai ma ka mokuahi Australia o ka Poalua nei, o James Campbell, ka wahine a me ekolu keiki, na mea Hanohano V. Kamuka a me Kikila Balaunu , kauka J. Brodie, S. M. Carter, ka wahine a me elua kaikamahine, Mrs. Bruce Cartwright a me elua keiki, Misses M. K. Dowsett a me aNna S. Walker, C. HAmmer a me W. C. Peacock, Mrs. Pogue a me ka bebe a me ke kahi poe kamaaina e ae.

 

            Mamuli o ka ike ana o kekahi poe lehulehu loa o ka aoao lahui i ka hoi kpe o ka aina i keia wa, me ka ike maolko ana me ko lakou mau maka ponoi i ka laha nui o ka hune ma na  wahi a pau, ka hapai ole ia mai o na hana hou iloko o ka aina e ka poe waiwai, ka paakiki o ke dala mai ka poe mea dala mai o ka aina a me ka hune hana mai, nolaila ke mihi mai nei kekahi heluna nui o lakou i puni ai, i ka mihi a Iuda Isecariota ke kumakaia mua loa, a i ole iam e like me ka lahui hookuli i ka wa mamua o ke kaiakahinalii.

 

            O na tatari mokomoko o ka uina la Poaono, oia no o Honolulu kue ia Hawaii. Ma keia paani ana a ka Hawaii, e konoia ana e Simmons ma kahi o ka hopu popo mahope o ka pahu-hahau, e Palmer Wood hoi ma kona pahu mau he hou, a e hoihoi ia ana ao Pryce mahope o ka inoa ana o ka hopu popo mau Makauahoa i ka ulia a pani ia ai o Pryce i hopu popo. Nolaila e uahoa ana keia paani ana aku.

 

            O ka Poaono, NNei 30, oia ka la hoohiwahiwa i na luakupapau o na puuwai America i mauna i ke lakou mau oia makamae no ka hoopaa ana aole e mahae na mokuaina  o America Huipuia ma keia kaua huliamahi mawaena o ka Akau a me ka Hema i ka 1861. E malama ana ko Honolulu nei Puali ia ia ma ka ilina o Maemae.

 

Huakai a ka Moiwahine

 

Ua loaa mai ia makou na lono oiaio l loa hiki ole ke hoopaapaa ia mai, e lawe mai ana ka "Malulani" i ka Moiwahine a me ka huakai mai Kailua, Hawaii mai, i ka po Poaha a hoolele ae ma Maaiaea, Maui, i ke kakahiaka nui Poalima, Mei 29. Enoho ana ka Moiwahine ma Wailuku a hiki i ke ahiahi Poakahi, Iune 1, alaila e kau mai ana ma ke "KInau", holo no Lahaina  alele no laila. E noho ana malaila a hiki i ke kahiaka nui Poaono, Iune 6 , kau maluna o ka mokuahi  "Waila," holo pololei no Pukoo, Molokai. E ike ana i na i na makaainana a pau malaila, no ka manawa mawaena o ekolu  a me eha mau hora. kau hou maluna o ka Waila i ke awakea o ia ia no, a huli hoi no Honolulu nei me ka manao e ku mai ka wa e napoo ai ka la.

 

Ka Weli ia e Bisimaka.

 

            Berilina, Mei 3, -Ua koho ia o  Bisimaka i Lunamakaainana no ka Hale ahaolelo Makaainana o Geremania.

            Eia ka olelo a ka nupepa Humburger-Nachrichen: "Mamuli o ka make ana o Generaia Von Moleke, ua pakui mai ia i ko Geremania makemake e ike aku ia bisimaka  e hoihoi ia ae ma kapapa mua loa o na kalaiaina. Ua poha ka emepire me ka noonoo naluea. O keia mua aku, he maopopo ole na ouli. O na kanaka hou loa i hilinai ia aku ai iloko o ko lakou mau lima na pomaikai o ka Ainamakua, aole e hoeueu ia ka aina e lakou."

            Ma ke ahiahi o ke koho hou ia ana o na balota, Hoko o ke kukakuka kamailio ana me ia ua kukala ae oia, i na oia e hele hou ana i ka ahaolelo, aole laoa ola e hakoko pololei ana maluna o na kumuhana i kukulu ia e ka Emepera, a o ke kuamoo e hele ai oia, ma kela alanui mua no ana i hele ai mai ka wa mai i haalele ai oia ia Berelina. Ua maopopo loa iaia, o ka pilikia nui o ka Ainamakua, aile ia mai waho mai, aka mailoko ae no ia o ka in a. Aole oia e huna ana i ka hoike akea ana aku ia mea, aka aile nae oia e olelo ana i kekahi mea  akona mau enemi e kapa mai ai e hakoo ana oia me ka Emepera mai na manao piikino mai.

            Mamuli o na kahoaka e kau mai nei e hoi mai ana Bisimaka iloko o ka Ahaolelo, ua hoeueu aku ia ko ke apupuni mau hoolala e hoolauleaaku a hoakoakoa ae i na aoao kalai aupuni i mea e makaukau ai lakou e paio mai no ko ke aupuni pono. Ke loaa mai nei i na aoao kalai aina kuwaena  a me Fereisiningi a me Guelepa a me Polani na hoolaulea ana a ke aupuni. O ka mea hope loa i laulaha ia ae ma keia hoakoakoa aua o ke aupuni e hoolaulea, oia ka hoawiwi ana i ka hana pono aku i na Polani, ma o ke ao akea ana aku i ka olelo ponoi maloko o na kula, ma o ka haawi ana aku i na iana a me ka hoomahuahua ana aku i ke kaana i na ohana Polani ma na oihana.

 

Na mea hou o ka Halemai Moiwahine.

 

E MR. LUNA HOOPONOPONO;

Aloha oe:

 

            E noi aku ana au i kou oluolu e hoike ae ma ke akea, nona ke poo manao maluna ae, e pili ana i ka Halemai Moiwahine.

            Mei 5, oia ko'u la i hoi ai iloko o ka Halemai, no ko'u mai he fiva, na noho loihi au mawaho no hookahi pule, aka, i ko'u hoi ana iloko o ka Halemai, ua loaa ia'u ka palekana, a o D. Puhi kekahi a'u i ike ai iloko e ka Halemai, mamua aku konaboho ana, ua piha iaia ka elua malama.

            A o ko'u mahalo no na kauka o ka halemai, he nui ka oluolu ma ke ano in a he mai nawaliwali, aole oia kamilio me ka leo ikaika, aka, me ka nanahe  oia e kuka ai i na mea e pono ai ka mai, a ua ike maoli no hoi au i ke ano o keia mau kauka, kupono maoli no no keia Halemai, a pela pu no me na kuene, kupono maoli no keia mau kanaka a me ka ainaninau pibi ana i ka mea aia ka mai e  makemake ai, aole me ka leo nui, aka, me ka leo malie.

            O ke kuiana o ka Halemai, he mau hale nui i hookaawale pono ia me na rumi, oluolu ka noho ana, pela pu no me loko o ka pa, oluolu ke komo aku i ka malumalu o na laau, mea ole na ia wela o keia mau la e nee nei.

            Nolaila, eia keia Halemai ke ku makaukau nei nou e ke kanaka i na wa a pau. He puuhonua keia no ka poe i loaa i na palapu a ka mai, aka, in a he mai ua nawaliwali, mai hoi mai, o olelo ae nei i make i ke kauka.

            E like me kekahi whale e Kaliko ka iona, a me kana kane o Japono a me 2 keiki liilii, ua hoihoi ia mai laua i ka la 13 o keia malama no ka mai fiva, a o ka wahine nae ka mea ano nawaliwali o laua, a me ka la 17 ua haalele mai la oia  i keia oia ana, a koe ke kane me na keiki, nolaila, he mea ehaeha no ka anao o ke kane no kana mama i hala aku ma keia aoao o ka make, a aole no hoi i hoike ia ka lohe i keia kane, ua make kana wahine. A in a la paha e like me j. Kalana a me kona mama ka laua mau keiki ua hoi mai no iloko o ka Halemai no ia ano mai hookahi he fiva, a ma ka la 20, ua hookuu maikai aku ke kauka ia laua e hoi, nolaila ua hoi laua me ka hauli o ka manao, aole hoi e like me kela mau mea ae la i hoakaka ia ae la ko laua komo like mai i ka Halemai, a make e hoi kekahi o laua. Aloha ino.

            Maloko nei o ka Halemai, he nui na ano mai like ole iwaena o na kanaka, Pake, Iapana, Haole, Pukiki, Nika, a he ku no oe i ka walohia ke ike aku i ka hana a na kauka no ka poe nawaliwali.

            A no ko'u manao eia paha iloko o keia lahui ponoi kekahi mau manao kanalua ke hoi mai iloko nei o ka Halemai, nolaila ke hoike nei au i ka'u mau mea i ike pono ai me ko'u mau maka elua e like me ka loihi o ko'u noho ana maleko nei o ka Haelmai, aile hoi he lohe olelo, he oi aku ka maikai ke loaa i ka mai a hoi mai iloko nei o ka Haelmai, oiai, he malama kupono ia ma na ano a pau, a he hale leo o le keia.

            A no'u iho, he mau la koe o'u iloko nei o ka Halemai, alaila, ke hoike nei au i ko'u manao i ke akea, a nau ia e koho. Eia no au iloko nei o ka Halemai.

P. PUHALAHUA.

Mei 25, 1891.

 

Hoolaha Hou.

 

Hoolaha Hooko i ka Moraki.

 

            KE HOIKE IA AKU NEI KA LOKE I NA mea a pau. i kulike ai me ka mana kuai i hookomia iloko o kekahi moraki i hana ia e Elzabeth K. Nahaolelua a me Kia Nahaolelua ia Charles R. Bishiop. John H. Paty a me Samuel M. Damon, na hoahui e lawelawe hana ana amalalo o ka hui o Bishop & Company, ma ka la 7 o Augate. 1888,, a i hoopaaia ma ke Keena Kakan Kope o ke Aupuni. Buke 113 a ma na aoao 178-180. a e paa ia nei e Bishop & COmpany ma ke ano he hoopaa no ka hookaa ana ia $5,000 i hoikeia hialoko o laila a me $1500 hou aku i hanaina ma kekahi moraki hou aku o ka la 9 Apr. 1890 a i hoopaaia ma ke Keena Kakau Kope. buke 123 a ma na aoao 269-270. a me na ukupanee maluna o keia huina dala ma ka 7 pakeneta no ka makahiki, ke makemake nei ka poe nana e paa nei i na moraki e hooko. mamuli o ka uhakiia ana o na olelo maloko oia mau moraki. oia ka hookaa ole ia o ua ukupanee, a ua hale hoi ka manawa hookaa.

            Nolaila ke hoikeia aku nei ka lohe. mahope aku o ka manawa i kaupaleuaia no ka hoolaha ma ka olelo Enelani a me Hawaii no ekolu pule. i kela mau aina a me na waiwai i hookomoia a i kuhikuhi ia iloko o kela moraki. e hoolaha ia aku no e kuai ma ke kudala akea i ke awakea o ka la 20 o Iune. 1891. ma ka liale Kudala o J. F. Morgan. ma Honolulu, Oahu.

            O ua mau aina la i komo iloko o na moraki o ia:

            (1) O kela mau aoana aina a pau e waiho ia ma Kamakela. Honolulu, oia hoi na aina maleko o ka Palapala Sila nui Helu 1985 a Palapala Hoooa Kuleaa Aina 6245. oia na apana 1. 2. 2a me 4 nona na ili, he 6,836, 2456, 0796 a me 1704 mau eka.

            (2) O kela mau apana aina eha e waiho ia ma Pawakua a me Heleu ma Lahaina. Maui. oia na aina i kuhikuhi ia maloko o ka Palapala Sila Nui Helu 1880 Palapala Hoona Kuleana Aina 6626 a no laua ka ili he 0.445 a me 1.35 may eka pakahi.

            (3) O kela apana aina e waiho ia ma Kuhua, Lahaina. oia na aina i kuhikuhiia ma ka Paia paia Sila Nui Helu 3438 Palapala Hoona Kuleana Aina 971. nona ka ili he 29 perece.

            (4) O kela apana aina e waiho ia ma Puako, Lahaina . oia hoi ka aina i kuhikuhiia ma ka Palapala Sila Nui Helu 5646, a Palapala Hoona kuleana Aina 6325, a nona ka ili he 36 perece.

BISHOP & CO.

Na poe e paa nei i na Moraki.

Thurston me Frear, na loio no ka Moraki:

2838-@.

 

Hoolaha Hooko Moraki.

 

            KE HOOLAHAIA AKU NEI KA LOHE. I kuiike ai me kekahi mana i hookomoia maioko o kekahi moraki i hanaia e Tui Po Apa Aliae Wong Fat. ia Lee Ahio, ma ka la - o Okatoba, 1887, a i hoopaaia ma ke Keena Kakau Kope, buke 108 a ma na aoao 419-42@ a e paa ia nei ma ka hoolilo ia ana, e W F Allen, Kahu manao nei e hooku i na moraki ia no ka ahakiia o na olelo oloko oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka uku kuaia oiai ua hala ka manawa hookaa.

             Nolaila mahope aku o ka puka ana o keia olelo hoolaha no ekolu hebedoma, a hoolahaia aku no e kuai ma ke kudala akea i ke awakea o ka la 17 o Iune, 1891  a ka Haie Kudala o Jus. F Morgan ma Honolulu, Oahu, keia mau aina malalo iho:

            O keia aina Kana Laiki ame Kane Ko e waiho la ma Heeia a me Kaneohe, ma Koolaupoko. Oahu. e on a ia nei e Wong Fai, me ka mea apau i pili ilaila. a me na pipi a pau, na lio, ua kaa, na mea paahana. ua hale, na lako wili laiki a me na waiwai r ae a pau maluna iho a i hoohana ia ma ka aina na ko, na laiki a me ke oo ulu nei maluna iho. na olelo aelike i pili ilaila ame na aina a pau a me ua hoolimalima e pili ana i keia mau aina mahi, a i hui pu.

            (1) O kela apana aina apau e waiho la ma Heeia, Koolaupoko, Oahu, i kuhikuhiia na palena iloko o ka Palapala Sila Nui 195 ia Kulailua, a nona ka ili he 3.66 mau eka aina kanu laiki i hoolilo ia aku ia Wong FAt ma ka palapala i hanaia i Ianuari 10, 1873, ai hoopaaia ma ke Keena Kakau Kope, buke @ a ma na aoao 27-28.

            (2)Ka hoolimalima mai na Komisina mai o ua Aina Lei Alii ia L Ahlo, o ua eka kanu laiki he @ a me na eke kanu ko he 33.14 a me aina kula he 6.50 mau eka, no ka manawa he 15 mau makahiki mai Ianuari 7, 1891 mai, ma ka uku hoolimalima he $300

(3) Ka hoolimalima mai a W E Pii mai ia Wong Fat, o na eka aina kula he 3.24 a me @ eka aina kanu laiki, no ka manawa he 10 mau makahiki mai Ianuary 1 189@ mai, ma ke $50 hoolimalima o ka makahiki, a i hoopaaia ma ke Keena Kakau Kope, buke 115 a ma na aoao @.

4) Ka hoolimalima mai a W E Pii mai i ua Wong FAt la o ekolu apana aina kanu laiki no 10 makahiki mai Ianuari 1, 1855 mai, ma ka @ o ka makahiki.

            (5) Ka hoolimalima mai na Komisina Aian Lei Alii mai ia Ah Fat @ 3 mau eka aina kanu laiki a me ka lako, no 13 makahiki mai Ianuari 1, 18@, ma ka uku hoolimalima he @ o ka makahiki.

            (6) Ka hoolimalima mai a Kamaunu mai ia Wong Fat o 2.@ mau eka aina kanu laiki, no 6 makahiki mai Feberuari 1, 18@ mai, no ka uku he $@ o ka makahiki

            (7) Ka hoolimalima mai a S.K.Kane mai ia Wong Fat o 1.6 mau eka aina kanu laiki, no 10 makahiki mai Ianuari 1, 1889 mai, ma ke $30 o ka makahiki.

            (8) Ka hoolimalima mai a Makahio mai ia Chulan & Co, o elima loi kanu laiki, no 8 makahiki mai Iune 5, 18@ mai, ma ka $7 o ka makahiki.     W.F. ALLEN, Kahu.

            Thurston me Frear, na Loio no W.F.Alice Kahu.

Honolulu, Mei 2@, 18@    @

 

hoolaha hou

 

 MUTUAL 76-NA TELEPNE-BELL 179

 

H. H. WILLIAMS & CO.,

KA POE HOOKOMO MAI. KAUAI AKU A ME

HANA PAKA O NA HOONANI HALE

MAIKAI O NA ANO A PUA ME KA MAKEPONO.

 

ME NA

Piano i Hanaia

Me ke kupono

keia ea

Aole Mu e komo.

 

E LOAA NO

Na He Kupapau

Na Pohaku Mabela, e

wae ai a ka

Makemake Lawe.

 

MAANEI E LOAA AI

NA LAKO KANU KUPAPAU, KAA

A me na Pno la-loa i ke kino o ka mea aloha.

HELU 105 ALANUI PAPU - - - - HONOLULU.

 

Hoolaha Hooko Moraki a Kauai.

 

            I KULIKE AI ME KA MANA KUAI HOKO o kekahi moraki i hanaia e Kahele (w) ma ka la 26 o Maraki, M.Hm 1888, i kopeia ma ke Keena Kope Hawaii ma Honolulu ma ka Buke 109, ma na aoao @ a me @ ia S. Roth, ke hoikeia aku nei ke makemake nei o S. Roth ka mea i morakiia aku ai e hooko i ua moraki la no ka hahakiia ana o na kumu, oia hoi, ka uku ole ia ana o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa hoakakaia i e uku

            A ke hoike hou ia aku nei mahope iho o ka hoolahaia ana aku o keia hoike no ekolu pule. e kuaiia aku ana ma ke kudala ua aina i morakiia. ma ke keena kudala o James F Morgan. ma Honolulu. ma ka la 22 o Iune, M H @ ma ka hora 12 awakea.

            S ROTH. Mea i Morakiia  aku

            No na mea hou aku, e uinau ia A. Rosa, Loio ma ke kanawai.

            Hanaia Honolulu . Mei 12 1891.

            Hoakaka o ka waiwai i morakiia.

            EKAHI - O ka apana aina a pau loa i hoakaka ia ma ka Apana 2 ka Palapala Sila Nui 4378. Kuleana 8548 no Kaahea. nona hoi ka ili o hookahi eka. oi aku a emi mai paha e waiho la ma Puunui ma Honolulu i oleloia. oia hoi, he aina kalo mauka iki aku o kahi e nohoia nei e J H Soper.

            ELUA  - O kela apana aina a pau loa e waiho la ma Puunui i oleloia. a ua hoakaka piha ia hoi na palena ma ka Palapala Sila Nui 3591. Kuleana 932 no Kaha nona hoi ka ili o elua eka oi aku a emi mai paha. a he apana pahale hoi a me aina kalo. mauka iho o kahi e nohoia nei e J H Soper.

 

Hoolaha Hooko Moraku a Kuai.

 

            I KULIKE AI ME KA MANA KAUI MAloko o kekahi moraki i hanaia e Kahele. (w)  I ka la 20 o Maraki M H 1883 i kopeia  ma ke Keena Kope Hawaii ma Honolulu ma ka Buke 77 ma na aoao 370 a me 371  ia A Jaeger, Kahu Waiwai a i hooliloia hoi e ia ia S Roth. ma ka la 28 o Maraki. M H 1888 i kopeia ma ke Keena Kope i oleloia ma ka Buke 77 aoaoa 371  ke hoikeia aku nei ma keia ua makemake o S Roth i oleloia ka mea i hooliloia aku ai o ua moraki la, e hooko aku i ya moraki ia no ka uhaiia o na kumu. oia hoi: ka hookaa ole ia o ke kumu paa a me ka ukupanee i ka wa i hoakakaia ai e uku.

            Ke hoike hou ia aku nei no hoi mahape iho o ka hoolahaia aua no ekolu pule o keia hoolaha, e hooliloia aku no ka in a i morakiia ma ke kudala akea. e malamaia  hoi ua kuai ana la ma ke keena kudala o James F Morgan. ma Honolulu, ma ka la 22 o Iune. M H 1891 ma ka hora 12 awakea.

            S. ROTH, Mea i Hooliloia ku ai ka Moraki. No na mea ku i koe, e ninau ia A. Rosa, Loio ma ke Kanawai.

            Hanaia Honolulu, Mei 12 1891.

            Me keia iho ka hoakaka ana o kahi i hooliloia ma o ka moraki i oleloia:

            O kela apana aina a pau loa e waiho la i Puunui, ma Honolulu, a i hoakaka pihaia hoi na palena ma ka Palapala Sila Nui 3591, Kuleana 932 no Kaha, nona hoi ka ili o 2 eka. oi aku a emi paha ,oia hoi, he aina pa hale a me aina kalo. mauka iki aku o kahi o A S Harwell a e nohoia nei hoi e J H Soper.     2337-4t

 

Hoolaha Hooko Moraki a Kuai.

 

            I I KULIKE AI ME KA MANA KUAI I hoakaka ia maloko o kekahi moraki i hanaia e M G CORREA o Hilo, mokupuni o Hawaii, Paeaina Hawii. a i hania ma ka la 13 o Okatotoba, M H 1888. i kopeia ma ke Keena Kope Hawaii ma Honolulu, mokupini o Oahu, Paeaina Hawaii i oleloia Hoko o ka Buke 115 ma na aoao 53, 54 a me 55, ia A. Jaeger o Honolulu i oleloia. Kahu Waiwai. ke hoikeia aku nei ma keia ua makemake O A Jaeger i oleloia ka mea i morakiia ai. e jooko aku i ua moraki ia no ka ukuoanee a me ka uku hoolimalima o kahi i morakiia.

            ke hoikeia aku nei no hoi mahope iho o ka hoopukaia ana o keia hoolaha no ekolu pule. e hooliloia aku ana ka waiwai i morakiia ma ke kuai kudala akea ma ke keena kudala o Lewis J. Levey, ma ke kihi o na lanui Moiwahine me Papu. ma Honolulu i oleloia. ma ka la 6 o Iulai, M. H. 1891, ma ka hora 12 awakea.

            A. JAEGER.

            Mea i Morakiia aku.

No na mea i koe e ninau ia A, Rosa Loio ma ke Kanawai.

            Hanaia Honoulu. Nei 18, 1891.

            Hoakaaka o ka waiwai i morakiia:

            He palapala Hoolimalima i janaia mawaena o na Komisina o na aina Leialii a me M. G. Corres. i hanaia ma ka la 26 o Ianuari M. H. ko o ka Buke 97 ma na aoao 41, 42, 43 a me 44 a me ka aina i hooliloia mamuli oia palapala. a o kekahi o ke kulena pono a pomaikai a pau  o M. G.  Correa i oleloia iloko a malalo paha o ua palapala la. o ua hoolimalima ia no ka apana Heu 2 ma Piihonua. ma Hilo, i oleloia. me na makahiki i koe.   233@-6t

 

Hoolaha Hooko o ka Moraki.

 

            KE HOIKEIA AKU NEI KA LOHE. I KU LIke ai me ka mana kuai i hookomoia iloko o kekahi moraki i hanaia i ka ia 20 o Mei. A D 1889 e Malie lese (w) o Waipio. Jamakua, mokupuni o Hawaii ia ALexander J Cartwright o Honolulu, mokupuni o Oahu. kahu o ka Waiwai o R. W. Holt o Honolulu i make. i hoopaaia ma ke Keena Kakau Kope Buke 114 a ma na aiaia 453, 454, 455, ke manao nei ka mea e paa nei i ka moraki e hooko no ka uhaki ia o na olelo oloko. oia ka hookaa ile ia o ka uku panee a ua hala hoi ka manwa.

            Ke hoikeia kau nei ka lohe, mahope aku o ka puka ana o keia hoolaha ma na olelo Enelani a me Hawaii no ka manawa he ekolu hebedoma, alaila e hoolaha ia aku no na aina a me na waiwai a pau i kuhikuhi ia ma ua moraki la e kuai ma ke kudala akea ma ke awakea o ka Palua la 23 o Iune. A D 1891 ma ka Hale Kudala o James F Morgan ALanui Moiwahine Honolulu.

            O ka waiwai i paa maloko o ua moraki ia ia:

            Oia kela hapalua i mahele ole ia o kela mau apana aina elua e waiho ia ma Waipio, na apana 1 a me 3 o ka Palapala Sila Nui Helu 5019 a palapala Hoona Kuleena Aina Helu 9@29 i hoopuka ia no Luai. Apana 1. aia malaila he 2 mau loi o lakou ka ili he 2.28 mau eka a ma ka Apana 3 he aina maloo me ka pa hale nona ka ili he 1.06 na eka o ua mau aina la oia no ka aina i hooliloia ai ia King George (Kini Keoki) e na Luai la ma ka palapala i hanaia i ka la 10 o Iulai 1876 i hoopaa ia ma ke Keena Kakau Kope o Honolulu Buke 45 a ma na aoaoa 274-5 a me hookahi hapa i hooiliia maai i na King George ia e kona kaikamahine ka mea moraki

            A J CARTWRIGHT

            Mea e paa nei i ka moraki:

            J M Monserrat

            Loio no ka Moraki

            Honolulu, Mei 22, 1891

 

Hoolaha Hooko o ka Moraki.

 

            KE hoikeia aku nei ka lohe. i kulike ai me ka mana kuai i hookomoia Hoko o kekahi moraki i hnaia i Septatemaba 2 A. D. 188@ e Abraham Kekai o Kapalama. Honolulu, mokupuni o Oahu ia James R Holt. Jr. o Honolulu o. a i hoopaa!a ma ke Keena Kakau Kope. Buke 9@ a ma na aoao @ a me @ a i hoolilo ia aku e ua James @ HOlt Jr la ia A J Cartwrigt, Kahu o ka WAiwaio R.W. Holt i make o Honolulu ma ka palapala hoolilo i kanaka i Maraki 21, 1887 a i hoopaaia ma ke Keena Kakau Kope Buke @ a mana aoao @-2, ke makemake nei ka mea i lilo ai o ka moraki e hooko i ua moraki la no ka uhai ia ana o na olelo oloko, o ia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee, a ua hala ka wa hookaa

            Ke hoikeia nei ka lohe, mahope aku o ka pau ana o ka manawa no ka hoolaha ana o keia ma na olelo Enelani a me Hawaii no ekolu hebedoma, e hoolahaia aku no e kuai kudala ia ua aina a me na waiwai i paa maloko o ia moraki ma ke awakea o ka Poalua, ia 23 o Iune A.D. 1891 ma ka Hale K@ o James F. Morgan, Alanui Moiwahine Honolulu.

            O na waiwai i Morakiia oia:

            Kela apana aina e waiho ia ma Kapalama, nona ka ili he @ hapa @ o ka eka, a oia hoi ka apana 3 oloko o ka Palapala Sila Nui Helu @. Palapala Hoo@ Kuleana Aina @ ia Kapalu, a oia no hoi ka aina i hoolilo ia i ka mea moraki o @ Napakukapa a me kekahi poe e ae ma ka palapala @ i hanaia i ka la 6 o Dekemaba 18@ a i hoopaaia ma ke Keena Kakau Kope Buke 7@ a ma na aoao @-7.

            A J CARTWRIGHT

            Mea e paa nei i ka Moraki

            J M MONSARRAT

            Loio no ka Moraki

            Honolulu, Mei 21, 18@

                                    @

Hoolaha Hooko Moraki a Kuai.

 

            I KULIKE AI ME KA MANA KUAI ILOKO o kekahi moraki @a@a@a e M G CORREA a me kana wahine @ mokupuni o a Hawaii. Paeaina Hawaii @anaia ma k@ la 9 o A@. M H @ kope @ ma ke Keena Kope Hawaii ma Honolulu, mokupuni o Oahu. Paeaina Hawaii ol@. @ ka Buke @. ma @ aoao @ a e @ Mary E @ ke @ aku nei ma @ makemake o Maru E @ i oleloia ka mea i moraki aku @ e hooko aku i na morkai @ a no k@ kumu oia hoi n ka hookaa ole @a o ka @ i ka wai @ ai e aku a @ ole i na @ o ka moraki @ oleloia.

            Ke hoike @ aku nei no hou mahope iho o ka @ ana o keia @ no ekolu p@. @ hooliloia aku no ka aina imorakiia me ke kudala akea e malamala  @ hoi@ kuai @a ma k@ keena kudala o Lewis @ Le@. ma Honolulu i oleloia ma ka @ o Iulai. N H @ ma ka hora 12 awakea.

            MARY E. FORSTER.

            Mea i Moraki aku ai.

No na mea i koe aku e ninau ia A Rosa Loio ma ke Kanawai.

            Hanaia Honolulu Meo 1@ 1@1

            Hoak@ka o ka aina i morakiia

            O ke@a apana aina a pau loa e waiho la ma Kukuai. ma Hilo oleloia n@na ka @ o @.  a oi aku a emi mai @a@a a oia hoi kekahi ma hele o ke  Kuleana helu @ Palapala Sila Nui Helu @ no Haae. a i @a@ piha @ hoi na palena ma kekahi palapala honolulu ma@ a Mary S Coney Levey a me Samuel J Levey, Kaua @ ia W @ Jones. @ ma ke Keena Kpe i oleloia @oko @ ka Buke @ aoao @ a @ no hoi kahi i hooliloia i ka mea moraki ma ke kahi palapala hoo@ mai @ James @ M@ i kopeia maloko o ke Keena Kopw i oleloia @oko o ka Buke 102. ma ka aoao @ a me @.

@-@

 

Olelo Hoolaha a ka Lunahoopono Waiwai.

 

            UA HOOKOHU ia aku ka mea nona ka inoa malalo iho e Hon. Geo. E. Roichardson, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii Paeaina, 1 Lunahooponopono waiwai no Frank 1 Rilron i make kauoha ole. Nolaila, o ka poe a pau e paa ana i kekahi mau waiwai o Frank I Tilton , e hoihoi mai ia’u, a i na he mau koi aie, e, waiho mai i na koi i hooiaio ia iloko o na malama eona mai keia la aku, o hoole mau ia.

            ELLA HELEKUNIHI

Luuahooponopono Waiwai o Frank I. Tilton.

            Hamakua Maui i make

            Haiku Maui Mei 9, 1891

 

Olelo Hoolaha.

 

E IKE NA MEA A PAU. UA HAALELE kumu ole mai kau wahine mare oia o P a pahilei Kaapuiki o Kauaula, Waialua, Oahu: a ua hele aku oia e like me ke alakai ana a kona. nolaila ke hai ia aku nei ka lohe i na mea a pau, o ua aie a pau i aie ia mahope aku o keia la ua Papahilei Kaapuiki nei, aole loa au e uku iki ia mau aie mai keia la aku: a o ka poe hoi e malama ana iaia e hoopoo oa lakou ma ke kanawai.

            ISAAC KAPUIKI

Kauaula, Waialua, Oahu, Mau 4 1891  2336 2ms*

 

Olelo Hoolaha!!

 

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU MA keia palapala: owau o Mrs. EMMA DEVERILL no Waimea Hawaii. Ke hoike aku nei au imua o ka lehulehu, ma keia palapala, ua hoopau loa au i ka mana o kekahi Palapala aku. ai i kakau inoa ia e au no hookahi dala ($1.00) maluna o kau mau keiki Oiai aole au i kakau ia palapala me kuu manao maikai i hanaia ma ka iaia hope o Aperila M H 1891.

 

Hookapu Kai Lawaia.

 

            E IKE AUANEI NA MEA A PAU MA KEIA, a hookohu aku makou ia George Kaainoa o Koholaloa i Luna nana e malama a kiai ko makou Kai Lawaia o Kaakaukilikae a me Koholaloa, i hoolimalima ia mai e Mrs. Paiahi Bihopa, James L Bowset a me John Sumner.

            Nolaila, ke papa ia aku nei na mea a pau, aole e lawaia ma na mea a pau, a k@ pu paha ma keia mau kai Ua kapua loa ke kii ana i na malama elua. O ka mwa e kue ana i keia e hoopii ia no make kanawai.

            Owau o Letano, ke papa aku nei au i kuu kai hoolimalima makai o ka uwapo o Haaliliamanu a ma Waikiki o ke Alahai o Oahu a hiki i ke awakumoku a me ka Loko o Kuwili Ke hookohu aku nei au ia H Piimauna i Luna nana e malama i kuu Kai Lawaia. Ua kapu loa ke kai i na mea a pau. O ka poe makemake lawaia e ninau mua ia Leong Kau. O ka poe hoolohe ole e hoopii ia no ma ke kanawai.

            LEONG KAU.

            Honolulu, Feb 21 1891

23@ 2m

 

KO BIHOPA MA,

BANAKO MALAMA DALA

            E LAWE NO MAKOU I NA DALA HOOMOE ma ka hoale ana ma ko makou Banako Malama Dala malalo o keia kumu:

            Ina e hoomoe mai ke kanaka hookahi i na dala elima haneri. e uku no makou i ka uku panee ma ka Elima Hapahaneri o ka makahiki, mai ka wa aku o ka lawe ia ana mai o ke dala. ke waiho ia ke dala hoomoe i ekolu mahina a ua waihoia paha ke dala a hala na malama ekolu i ka wa e hooponopono ia ai na helu. Aole uku panee e helu ia maluna o na dala he kina no na la elua paha o ka mahina.

            Aole uku panee e uku ia i na dala e lawe ia ana maloko o ekolu mahina mai ka wa aku o ka hoooe ia ana mai.

            He 30 la mamua ae o ka unuhi ana aku o kekahi kanaka i kana mau dala, e hoike e mai ika Banako a e lawe pu ia ai ka buke dala i ka wa e kikoo ai.

            Aole dala e uku ia, aia wale no ma ke kikoo a ka mea naua i hoomoe mai i ke dala me ka lawe pu mai i ka buke hooahu dala.

            I ka la mua o Sepatemaba o kela a me keia makahiki e hooponopono ia ai na helu o na mea a pau, aole uku panee i uku ole ia maluna o na pau dala a pay e waiho ana me ke kikoo ole ia, e helu ia ma ka aoao o ka mea hoomoe dala mai i hala na malama ekolu a ma ia wa aku e hoi ia me ke kumupaa mua.

            O na paa dala hoomoe mai maluna o elima haneri dala, a lawe ia no mamuli o ka hoike pu ana.

            E hamama ana ka Banako ma na la a pau o ka hebedoma koe na la Sabati a me na La Kudala.

                                                                        BIHOPA MA.

            BIHOP MA,

            Honolulu,Ian                           2331 tf

 

PERTER P. DAVIS

KAMANA.

 

            E LOAA NO KE NINAU MA KE KEENA Ana Aina o S M Kaaukai, maluna ae o ka Banako o Bihopa Ma. E hoolawa pu ia ua hana ma na Kuaaina ke hoouna mai ma ka leta.

 

J. HOPP & CO.,

Na Poe Hana ma na Lakp

Hale o na ano a pau!

Hana Moe, Na Uluna Pulu, Etc.

 

Noho no ka Hoolimalima ana, na Lako Hale me ke kumukuai emi.

Honolulu 2431-tf

 

Hoolaha kumau.

KAKELA ME KUKE

 

KA-HALEKUAI-NUI

 

-O NA-

 

WAIWAI LIKE OLE.

 

NA LAKO KAMANA!

 

E laa na Pahioio, Koi Holem Hamale,

Koi nui a me liilii, Kila, Wilipuaa.

Hula, Apupu, Kui o na ano a pau.

kala-kaa, Hao Hoopaa Puka

                                                                                         

Pohaka Hoana, Kepa, Lei ilio, Kaulahao

Ilio, Pahi, Upa, Pahi-umiumi, Kalapu,

Kope-hulu, Pulupulu, Pepa Kala-

kala, lina Hao, Ami, Keehi a me

 

Kaula Opu.

 

PALAU!

 

O na ano he nui wale,

 

Oo, Ho, Kopala, P@ Kipikua, Hao Kope, Aa

Ho, a pela aku, Kua Bipi, Lei Bipi,

Kaulahao Bipi, Uwea Pa,

Uwea Keleawe HAO PILI PIULA

Kaa Palala, Ipu Hao, Ipu Ii, PA PALAI

 

Makau me Aho Lawaia

 

Iliwai, Papa Holoi, Kopa Ala,

Kaula Kuaina, Huakai, Ehi Wawae,

Hulu Pena, Kopaholoi, a pela aku;

Pena Wali, Kini nui a me liilii o na

ane a pau, me ka Pepa Kuhihuhi,

Pena Keokeo, Aila Pena, Aila

Hoomaloo, Vaniki Kaa a me

Vaniki Moe,

 

Pena Hoomaloo

 

A ME ANIANI HALE.

 

Aila Mahu, Aila Mikini, Aila Hamo Ili,

Aila Kaa, Iuika Kamaa; Pauda,

Kukaepele, Kiano Pauda, Uiki

Ipukukui o na ano he nui a lehulehu.

 

 NA PAKEKE POI

O KE

ANO HOU LOA!

 

Na Mea Piula!

 

MIKINI HUMUHUMU,

 

MIKINI A WILCOX ME GIEBS,

Na Mikini a Remington.

 

 He nui loa na mea hao me na ukana e ae o na ano a pau, aole hiki ke hai pau ia aku, hewa i ka wai na maka ke ike.

 

LAAU LAPAAU: KAULANA. LOA A

DR. JAYNE

 

Laau Hoomaemae Koko.

Laau Hoopau Naio,

Laau Kuni, Penikila,

Huaele, Paakai,

Laau Hoopaa, Hi me

 

Na - Laau - Hamo,

A PELA AKU. A PELA AKU.

 

KAKELA & KUKE.

@-@.