Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 25, 20 June 1891 — KU HOU HAWAII. [ARTICLE]

KU HOU HAWAII.

i •i« I'omlii» iho, eku mai ai ka « ► i ilii Au*<tralia mai Kapnlakiko h .M k<- HaUii, ia 28 o lune, e ii.'i »4 hi ka hoike Kula Babati K ;tuj. «pii mnloko o ko lakou hak»' i:i ana ka haole America i 11 pnupuu kaulana Keonl L. 1 •• 1" maloko o ka Hale Melu > . ka h» 2 o lulai aenei. hooholo ia acnt»i ka awaiaulu ikn i keia mua iho, o I'nulo R. • > ''-rx iīw Miin IW'utrice Mcßryde. < 11 >;iu Kau.u ans» no a i eluu> l 1 m.ikaiia ia mai e ke aupunl n.»Tira ia llawaii nei, h»» ipukun kati 1110110, ua hiki ke a no *<I« 1 h nn' ka h')«)pihii aila hou <■ 1 1 il -ko o ia iniHiawa. ! l puka mai ka nupepa namu H• imilama A'/i ParrdnisQ o ka i>ik<t i ka I'onono i hala, a ua 1 !. uii ia kona aouo mua me ke k i Moiwahine Liliuokalani. 1 1 lawa k i wai e hookahekahe i. 1 iiu! ka aina o mahl al no ka 1 'M.piha aua I ka aina puupaa o M.ik iweli o hoihoi al na noonoo o k i }• c i kuleana, e hoohua mai I I'i.imm» inuu tona kopna ike ewmua. M 1 ka ninaninau ia ana o kn hilia lnl.ila hou loa 0 Ailuene Buki i iiu 1 r> ka Aha Hooinalu i ka auina * l' ikahi iu'i, ua waiho loa ia nku » k 'ia hihia helu akolil no ke kau ;iu■ •> lulai aenei. 1 l nima ae ko makou |H)C helu* 1 .>1 1 ka hoolahu a ka Agenn Kula v .1 I*. Sinith e puka aku nel nia « I rp:i o keiu la iualalo o ke poo 1 1 k» Kauoha, no ka'hoike maka--1 k 1 - na Kula Aupunl. '> lionnhilu me Uawali nu mo|io 1 pipa U nlea o Makiki i keia Pon'iii» luue 1:0. l"a mahui Ia mai, la |mii aenei i ka palekana nn ami Inpakiio o ka Mawaii, ae h(H)nahoa in 1 lakou e loaa wahi manu. <» lul.ii aenei ka umlama o na . .1 .< La Aupunl n p:\uo ka alna t hoike ai a hooniaha aku, a oia • in>i ka puni aim o ka nmkahiki ul i. Pau pu ona Kula Olelo Euomi a nn' lluwaii. ll.' mea |K>no I ka poe mea lefa w nlii. nri ma ku Hale Lehi nui >1 Ilouolulu, ke kii ae I na leta i ! iha ia aku ma ka Iheaina puka u .1 me ka nupe|Mi puka pule Awo--1 uie l\t€aitm I Huiia o ka Poao- ' ukii ii« i i hala. Ma ka lokomaikai o ka Mol.nit:o, ua heahea mai oia ia Mr. a M Mk F. Horncr o Lahalna, e | <ii a kakahiaka pu me la ma ka l'-almm i hala, a ua luakaha pu *nu ua malihini tna ua papaaina fclii l» a ke ohaoha I hea mai ui. l'.i hoikeae ka nupepa pukake 1 uka ahiahi o keia kulanakauhale, ' m nui o na ohua a na kaa hipat i 1 hoohikihiki al ma ka la 11 kn 1 Ufi o lune, he 8.325, ol.i paha 1 ka holo ana aku a uie ka hol « n.ai ona kaa tna na ala Uke ole : p.ill. l'.i haalele Kn I kana olelo ■ -u.i, 44 o ka polno o ka poe kanu '• he poiuaikai ia no kakou, " a '■* hiu ae kona alelo a ke mlhi uii n«i ika hune oka alna. Oia , l uiea I oleloi a, e kakalapola la ' ī.ikou a pnu e makou, a ua " ko ia na mea a pau. l'* lawe aku ka mokuahi "Zea~ - no Kapalakiko I ka Poalua nei, 1« 15 ohua kapena, 41 ohua "(>eki, ame na waiwal Hawali, he j >0,377 iiiau eke kopaa, 4.172 muu | hul mal»t, 1441 mau pahu hua ai a me l#ipu haoie no lakou ke kuluukual I koho ia ma kahi oka $104,428,9®.

Ma Koloh, Kaual, lune 16, 1891. I a make o A. W. Maioho Lunakannwai o K.»Uw t Kauai. He umii a me ka naenae iloko o ka umaama kona mai i make al. Nui ke aloha nona. l'a kono ia m&i makou e ke Kahukula .Hal<«ti e b<x>Uha aku, e hoike ana na KuU Babati o ka Moku|mni o Molokai, ma na wahi a me na U malalo iho oei: lulai 5, ko Pelekunu a me Wailau; lulai 12,1 ko Halawa a me Honouliwai; lulal !•», ko Kaluaaha a me Kamalo; lulai 26, ko Kaunakakai. I ka La 6 aku nel o lune, ua bala aku I ka make ma Hilo, Hawali, o H. R. Hikikoki, kekahi o ka Hawaii nel mau ewe naauao i hoohua mai ai. l*a pil oia mal ka noho ana haumana, kumukula, kahukula nui no ke aupuni a Pereaidena no ke Kulanui o Lahainaluna. Ua hanau ia iua I-ahaina, lulai 22, 1936. l f a ku mai ma Honolulu nei Ike kakahiaka noi wale o ka Poaha nei, ka mokuahl hoohikihiki Ilmahana lum(uiro }faru, iloko o umikumamaha mau la holo mai lokahama mal, me 11 ohua kapena a |

me 1,091 lapana. Ua hoolele ia aku lakou I kai o Kaliakaaulana e ' hoomalu ai a keia Poalua aku paht% e hookuu ia mai ai. l'a lohe mai inakou, e hoopau aku ana Ka l*o i ka aoao hapa haole o kona kino a e hoihol ae ana i Huwaii wale no. He nui na kumu i lohe i » e ko makou hanu mea hou oia ka euii mai o ka poe Hawaii luwe, ka pau o na {)oe kakau manao 1 ka hauiele no ke kumakaia o ka Luna Hoo(>ouopono a me ka hopuhopu pinepine iu a he mauUalamaliuuhua i liio i na loio. Ua pau i ka hookuu ia na poe ! liipunn i hoopii la inai nei o Hamakua, liawaii, I hoopii la no ka aeahaukue, a e kipaku mai kaaina aku nei malalo o ke Kanawai hou loa a ku Ahaoleio i hooholo ai, ke ku ka hewu iu lukou. Ua hoopii ioa la mui keia hihia imua 0 Lunakanawai l>ole. O Neuuiaun me WHder 1 110 ku uouo hoopii, aoA. S. Hart- | weil no ka uoao pale. ** £ ike ia kakou hoa kanaka, " wahi a kekahi kukuiu manao o Ka i hoopiiipili ae ai, puhi palu ae ui i kela lu aku nei ahiki i ku hueio loa, louu ole aku ia ka manao i hoa* lu iu iiiui ai ke kumailio ana. Aole anei e uialiioali aku ana J na kJure 0 keiu kuu ue, e ike mui 1 ka nui hi'wulo-wa iou o nu hoopii laihila uiulunu oku hokua o konu kahu, a e alohu iimi? Aoie keiu lie hooiaio uku, oiai iie uiuiuao 110 ka aha kiekie. Uu poni ia no ka oihaua Kahunapule no ka hooiuana Kuanelio i ka po rtubuti aku nei maloko o Kaukeuiio, nu hou lawehanu Pukiki A.W. u lue H. K. Babtbt no ka paaua ana niuwueuu o nu Pukiki. ia Hev. C. M. Hyde ka oleio paipal 1 nu moho; ia Rev. W. 11. Oleaon ka iima ukau o ke alohu; la Rev. O. P. Kmer*on ku haiao imua o ka ekale'ia; ia iiev. S. K. Hihopa ka pule hoolua; ia Rev. K. U. Heckwith, i>. I>., ku heluhelu huuwina t>aibtiia a me ka olelo hoopomaikai; a la lIK. HubtlBt ka pule hookuu. E hoopau la ana keia luukahiki kuia o Kamehameha me ka hoike lua na la 22 a me 23 o lune nei. Ma ka L'oakahi, oia ka U 22, niu* loko no o ka Halekula, mui ka hora l> ahiki i ka honi 12, ka hoike o na pnpa haahaa. Ma ka Poalua ne, ma la wahi hookahi a me ka manawa like, ka hoike o na papa ae malunn. Ma ka hora 3 auina la oia PoiUua no, ka hoike o ke Kula Kumumua o Kamehamuha ma ka halekula no. Ma ia po Poalua no, hora7:3o maloko o ka luaklni o Kawaiahao, na hana hope loa a ka pnpa e puka ana. Ke kono ia nel ka lehulehu a pnu, e makaikai nui ue ma na la hoike e hoolaha ia aku nei. Ma ka paani kinipopo ulumahlehie o ka Pouono i hala ma ke kahua' o Maklki, ua haule hou no 0 Kamehameha no ka manawa elua, mulalo oua ikaika wae o na puall kaiiiko Honolulu m me Hoku i hoohui ia malaio o ka Inoa Honoiulu i kela wa. Ua uahoa a wikani no na mokomoko aoa o oa aoao elua, a ua lilo hoi i mea aaoi nul ia eka poe makaikai llke ole o na aooaoo e paha ana I kela a me keia puall kinipopo e paanl aoa.. I ke komo ana ehiku o Kamehameha, poino ulia Iho la o Wahlnemalkai o Kamehameha ma ka paewa ana o kona kuli poi i ka hookui ana me ke keiki pahu 1 o ka Honolulu, a ua hoihol la aku oia I ka hale me ka eha. KU na puoi ana puali eiua, Honoiulu 6 puni me hookahi komo ana I Koe aoie i paaniia, Kamehameha 3 punl. Alua eo oi a Honolulu no ka makana kaipuu.

Mawaeoa o ka horm 5 a me 6 o ke ahlahi Poakahi nei, maluna o ka oneki o ke Kinau, olai oia e plli aoa ma kona uwapo mau, aia hoi ua hakaka iho la he eiua o kooa mau luina ola 0 Bimeona a me Kanawl. Oiai Laoa e noooke ana, «a hihina like aku la laua a eloa iluna oka uapo, mai ka oapo iho haule aku la I ke kai ma ke kowa mawaena o ka moku ame ka uapo. Va pii mai o Hale mailoko o ke kai, a o Simeona hoi, aoie. Ika imi ia ana aku me ka mea kiloa, ua loen aku oia aa auke loa. Ua naua maka maoli ka poe oluna o ka moko aohe i īeie aku e uwao. Alaa ka make la, no keia hana aloha ole. Ua lawe ia mai ke kino make I Koapapanui, a e koeonelo la aku ana i keia la. —Ma ka nohoana e ke kiure koronelo i ka Pioalua nei e nieie no ke kumu i make ai o Simeona mai kona hakaka ana me Hale maluna oka oneki o Kinau a haule like ai iloko o ke kai, ua hooholo lakou ua make i ka haule ana iluna oka uapo poniuniu a haule loa aku ai iloko o ke kai.