Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 28, 11 July 1891 — HE MOOLELO WALOHIA NO KE Keiki Iapana Imi Pono. [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KE Keiki Iapana Imi Pono.

\T « '» k»'t m<v>ioT« Hi ok* Ahiha'. J'i" Alc». Inn»* l»W, e k« Klha Kk«'>«la o K«'ik»-*no. K. G. U D . » i no'.ia e !!ar«!<> U'a*ak* haak' * bn'ihl t ho<> *h* akn r o kk (Kimaikilo Nolalla, no ehlku mau makahlki a lakou i lohe ole al nona, a ua kanikau lakou nona me he 1» ua make. Ano, ua hiki iaia ke hoike aku ia lakou no kona hauoli a hu wale aku. Ua hiki iaia ke hoike aku i kona wa e makaukau ai, a e lawe pu iku i ka malamalama ana I hele mal ai e huli, oial, ua akea ka puka a ka ilaku i hoolauna ai nona. Ua lualele ka manao iloko ooa pehea la e hiki ai iaia ke hoi aku i kona aina oi wi e ao aku ai la lakou i ke aU o ke ela, a eia ua hamama ke ala nona me kona hull ole aku mamua o kona inakaukau ana no ka hol aku.

Ma la wa wai, ua huli h»i nku ola me ke aluka c na elele, hele pu ola me Ukoa ma ka lakou mau huukal, mal kahl alna a i kahi alna aku, a 1 waena o na aloalll, na aha kuhlna a me na Mol, a ua hoomaopopo ola I ka olalo e like me na iuea 1 olelola ma ko kakou poo'lelo. na mea e hooinalkal mal la'u, Na*u lakou e hoomnlkai aku." A ua hoomalkal lo aku no ola 1 ke Akua me ke akahele a roe ka hopo ole. Olal, he poe pegana a ike Akna ole bol na boa o ka olhana •lele aupunl o lapana, nolalla, aohe o lakou hoomaopopo ana no ke Sabatl, aka ua pau nul aku no ma na kaamahu, a hooinau aku la i ka hel* ana e like ta me na la noa. Aka, āole loa pela ka kukou malihlnl, ua kapu ka la o ka Haku lala. Ke hoea mal ke Sabat! ma kela ame wahi a lakou e hele al, ua hookuu aku ola 1 oa elele e hele lakou, olal, 0 ka hlku o na la, he la hoomaha ia nona, a e malama hoi I oa kaoawal oke Akua. E hana aenel oukou pela? O kekahi la o na mea malkai loa 1 hana la e !a, a ua hoomalkalia ola • lakou. Aua olelo lakou, u O ke kanaka e kupaa ann nona ibo maoa mea ana I manao ai he pono, pela oo la kanaka e hilinalla al." Aoa hilloai lakou iala ma la la a hlkl wale I ka pio ana o kona aho, oiai, aohe ht kanaka e ae ma lapana bolookoa I paulele la e lakou ma ka hlllnai aoa e llke la me ia. Ua lawe lakou I kana a'o ana. l r a hoolUola kana holke I kahua no ka hooponopono naauao ana no ka emepaea. Ai ka hoea ana mai i kooa wa e makankau al no ka holl hoi ana aku I kona aina kolalwi, ua hookipala oia e lakou ma ke ano he hoa'loha a ho ho*« kuka, aua kakoo nul aku hoi lala ma kana mau hoelala ana no ka hoomaianialama I kona alna. A ua heea lo mai no ka wa nooa • huli hoi ai. K hol aenel oia me ka neleT l'a loaa iho iaia he moeuhane ne kekahi haoa nui no lapana. Oia oo ka hookumu ana I kekahl kulanul, I kulanui Karlatlano, 11110 lo ai hol oia ke klko waena oka naauao lloke o ka alna. Aka, pehea la e hlkl ai I kekahi kanaka oplopio lluhune ke kukulu i kulanui? Me ke dala wale do e hlkl al ke hoaia i na baoa ano nui, he mau Umaani lehu* lehu, a ua nele nae ola ia mea. Aka, he manaolo kooa 1 ke Akua, a pela oo loa kanaka maikai. NolaHa, oa olelo aku oia I kooa poe hoa'loha. «*E nonol aenei au oo ooa walil dala e hoihol aku ai i lapana, I mau tanaan! kakaikahi • hoonaka wale al no no kekahi hana aoo nul a*u I manao a)? A oapaoe aaal lakoo, *«Mal hana oe pela.*' Ua 01010 mai kaia ame keia mea lala. «*Mai hana oe pola." Ola k«kahi o na poe e haiolelo aaaaa kekahl halawal o ka Papa Aomiea nia Rutelana VereaMaa, U nuq hakileio boolan«faiM wnlo oo mamaa o kona hoi ana aku m koai homo o oa la oplo.

««Aole aonel he pooo i&U ke o» nol aku i m poe mnikal naloko oU haUw»l f oo oaa wmhi d*la aokn • hoomaka ika ai oo kana haoā • ke kukalu iioAoku i kaUnui?" A ua pAoe mai Uk#u a poo Uia, *«oole mai hana oe peU." Koe oae he hookahi o īea, aua oielo mai oia, "PeIa io paha,? Ua hoomakaukao oU i kana haioleio palanaikl, aka I kooa kaheoU ana oae e haiolelo imoa o ke aoaioa □ui r oa poioa oia i kaoa man hua«/lek> e kamailio ako ai; a oa ku loha iho UoU me ka haalalo imua o ke anaioa. Aka, oa emoole ke ko mo aoa mai iloko o kooa ooonoo oo oa ilnl o kooa aioa, a oa hoomaka ! koke aku UoU e awaio oo lapaoa. N a na walmaka no e hiolo U iaU e uwalo aoa oo ka pouli o kona aioa, a i kooa iioi oo ka maUmalama. A mahope ua olelo okoa aku oo oia. "Aole loa e hiki U'o ke hoi i lapaoa me ke daU ole • hookomo ai i ona kolanoi Karlstiaoo } a maanei no ao e ooho al a hlki 1 ka looa aoa oka lini a kuu maoao." A ia wa koke oo 1 hoea mai ai ke elala. *«E hoopaa iho U'a no ka hookahi Ua<«oi dala, M 1 pane mal al ke Kiaaina o Veremooa. "A i hoekahi haneii la'u/' wahi a kekahi mea kauUoa mai Waalnetona mal, "A 1 elima no hoi baneri ia'u," wahi a kekahi mea mai Nu loka mai. «A I eiima haneri la'u," wahi a kekahi mea maf Bosetona ma. A peU aku no, oiai no oia maUila e kakall ana me ka uwe, ua haawi mai U lakou he elima tausani dala noka hoomoe ana i kn papohaku o kana kulanui Karistiano.

Ua hol aku oiu no lapana me ka hanohano, ua hoi aku oia pae na uwalo haipule ana a na poe maikai e uhai ana ma kona meheu, ua hoi aku ola e hookipa hauoli la mai e ka poe koikoi o kona aupuni, a ua kukulu oia i kana kulanul, ua palanaiki 1 kinohi, aka, ua kupu ae mahope iho. Ua laha aku, ua roahuahua ae, aua lehulehu aku. Ua laweia aku oia e ka poe kukonukonu iloko o ko lakou mau kukakuka ana, a ua haawi mai i na hoohauoli ana. Ua makawalu mai na oplo o ka aina lmua ona, a ua noho nui ma kona mau kapuai, e omo ooi ana hoi I ka olaio aoa i molla al i kona ola e hull a e lawe mai i o lakou. Ala i kela wa ke ku ia ma ke kulanakauhale laahia kahiko o Kioto, ke kiko WHena hoi no tauaaol makahiki o na oihaua pegana, ke KuUnui Doahi9ha, ke kahua hoonaauao nui a me ka lako pono ma ia emepaea holookoa, me kona keena waiho buke nanl, kona Hale Ake* akamni, kona keena halpule hiwahiwa, kona mau hale moe he 13, a ua oi aku hoi oiamua o 900 na kaae a me na wahlne oplo e komo aku ana lloko o ke aUula ollnolino ana 1 holhol aku al i lapana kahiko.

O ka hopena keia i loaa mal i ke kelkl pegana Ilihune, mamull o ke kapae ana i na mea a pau a haawi aku iaia iho ike Akua. Aole wale oo o ka ke Akoa hoomaikai ana, aka ua hoomaikai U oia e na poe walwal a me na poe ilihue. Ua alohala ola e oa poe a pau o ka aioa. A 1 kona make ana ma kahi e mai kona home aku, he makahlki aenei hoi i haU i ka la 23 o lanuari, ua ol ako i ka 700 o kaoa mao haumaoa aloha I hele aku ileko 0 ka ino o ka po, Iloko hoi o na mile he elua me ka hapa e holhoi mai i kona klno koou, he 700 i laweUwe pu i kona haawe no ka hoihoi aoa 1 kooa wahl hoomaha hope loa. A I ka hiki ana mal hoi I kona wa e oalo ai, ua oi aku mamua o eha tausaoi poe I hele mai maluna ooa r nwe al. l r a hele mai ka poe Kari?»tiano mai kela a mai keia pea o ka aina, ua hele mai hol na KUaina a me na poe koikoi o ka aina, na kahunapule Bodlsa, ka lehulehu a me na poe pegana e Ike hope loa lala. Ua uhlia iho kona holowaa e lakoo a oopaoopo me oa poa, pela pu hoi me ke alahele, he mlle aei ako ka lohi o ka huakal hoolewa i okaii ako mahope o kooa kino lepo a nalo aku.

Oi® ae U ka moolelo o Neeeima, ke mahuka o Impaiul Na ookoa no e ike mai i na loio* o kei« moolelo a e hooauiopopo iho hoi Ike ktona. Ke Ike mai U ookea i ka maemie, ke lrapu f ka mmnaolo, ke ake mahimalāma, ka manao kllakila a me ka haawi a hoolaa laahia ana. A e Ike no hoi eokou I ko ke Akua hooko ana i Kana mea I olelo ai. ««O oa mea e hoomaikai mai la*o, Na*a lakoa e hoomaJkai aku." £ manaoio 1 kela mao olcto e o*« mao hoa'loha opio. K hoomalkai ako 1 ko Akoa me koa oaau haahaa, a e maopopo leo hoi e lohe ako ana oe laU e olelo mal ana I nei wa ano a mohope aku poh*. **He pono kou maUma ana i na mea aaka, e hooooho oo Ao U oe malaoa o oa mea he nai loe t e komo oe Ooko o ka olioll o koo Ba|i. M