Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 34, 22 August 1891 — Page 2
This text was transcribed by: | Rob Escuadro |
This work is dedicated to: | ko'u kaikaina Randal James Escuadro (Randy) o Makakilo Oahu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ka Nupepa Kuokoa
ME
Ko Hawaii Paeaina i Huiia
No ka Makahiki…………………..$ 2.00
No Eono Mahina………………… 1.00
Kuike ka Rula.
@ O na Olelo Hoolaha a pae o hoo@uaia mei ana no ka Holaha maloko o keia Nupepa, e hooe@ pa mai me ka @, a ina aole, nohe hookomo ia. O ka aku he $1.50 no hookahi puka ana o ka Olelo Hoolaha hookahi iniha ke akoa, a he .50 keneta no na puka ana pakahi mahope aka.
MOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO.
H. M. WHITNEY, Luna Hooponopono
POAONO,…………..AUGATE 22, 1891.
NA NOONOO ANO OLE.
O ka poe e hoonioni nei i ka onou ana mai i ka manao hoohui ia Hawaii nei me America Huipula, he poe mahaoi, hoohuakeeo a noonoo lili makaewaewa wale iho no lakou. Aole loa i ike la ma kona moolelo, he mau panalaau kekahi a America Huipuia i pakaha a kaili ai mawaho aku o ka aina puni ole e o la i kona inoa iloko o ke keneturia makahiki a oi o kona ku ana he aupuni kuokoa. A ina hoi, he makuleho kona ia Hawaii nei, pehea oia i kaawi wale mai ai i ke Kuikahi Panailike mai ka 1875 mai a hiki i ka 1899 me ka poho nui ma kona aoao, i mea e kokua ai i ka poe paeli kopaa nui o keia aina mai ke poholo ana iloko o ka mimilo o ka ulupa ia. Aole no hoi e ae iki la ana ma kona aoao na onou hoohui aupuni me ka ike e ia aia me na lilo nui e lu ia ai ma kona aoao no ka malama ana la Hawaii nei.
NA PONALO MA NA OIHANA
He mea kahaha nui iloko o ko makou nalu ana, ka loaa koke ana o ka ponalo iloko o kekahi mau wahi o na punahele i hookohu ia iho nei ma na oihana e kela au.
Mamua koke iho nei, ua hoopii koi poho la ka Ilamuku e kekahi wahine Hawaii, he $1,000 ka nui o ia koi, a eia imua o ka Aha Kiekie ia e hele nei, o ka hoolokolo ia aku koe.
I ka po Sabati aku nei hoi, loaa aku la iloko o ka Hale Waiho ai a na holoholona o ka Luna Kiai Awa Col. J.D. Holt, he haneri mau hapalua paona tini opiuma i ka pake i noho huna malalo ona. Oiai, aole i loaa keia mau opiuma ma ka lima ponoi o ka Luna Kiai Awa, aka aia no nae maloko mai o kona malumalu i noho alii ia e kona mana. He nui na noonoo like ole a hoohuoi no keia mea mawaena o keia anaina, a ke koho koho nei kela a me keia i kana mea i manao ai oia ka pololei, aole oia ka pololei. Me he mea la no nae, ua hooholo e kakahi poe i ko lakou manao i kahi e kauhihi aku ai, aka he mea pono ke lohe ia na aoao elua.
KE KULA HANAI KAIKAMAHINE.
" Ua hoomaopopo ia mai makou, ua hooholo iho nei ka Papa Kahu Waiwai o ke Kula Hanai Kaikamahine o Kawaiahao e hoaahu la na haumana o ke Kula me na aahu makalike. Ua makemake nui lakou e pakiko na haumana a e hoomaopopo i ka waiwai io o ke dala. I mea o hiki ai ke hooko la keia, ua manaoia he mea oi aku o ka pono e kaupalena ia na haumana ma ke ano o ko lakou mau aahu. O na aahu keokeo akahai me na papale i kapala na papale luina (Sailor Hats) oia ke aahu la ma ka hele ana i ka pule, a e hooholo la ana he ka pule, a e hooholo la ana he ano ahu makalike no ke Kula. Aole e lawe mai na haumana i na lipine kaei, aole hoi i na papale nunui a kumukuai nui me na hulu, iloko o ke Kula. Ua manaoia i hookaumaha ole la ai na makou me na lilo hou aku. Ua makemake ia na makua a me na kahu malama o houko i na keiki malalo o ko lakou malu me ona mau lako aahu kupono, i hiki ai ke hooholo ia ka aahu makalike iloko o na makahiki e hiki mai ana. E holako ia aku na aahu makalike make Kula me ka auhau haahaa loa no ka lilo o na haumana. Na ka hooina kaukau ana i na aahu no ka makahiki e hiki mai ana, e oluolu e hoomaopopo a e hooko i na kuhikuhi a me na kaupalena mamua ae nei"
Ke kokua nei makou i na noonoo o keia hoololi ana i na aahu o na haumana a i ka makalike, pela hoi me na papale, ma na lako emi o na kumukuai, aole hoi me ka hookuu wale ana, na kela a me keia makua e hoonuanua wale iho i na aahu aku a hihimanu, oiai nae ke kulana o na makua aole i kuonoono loa no na hookelakela aahu ana. Nolaila ke hookuu aku nei makou e hoao la keia noonoo me ka lana e holopono ana.
NA AIHUE HOU O KE KULANAKAUHALE.
Ma ka po Poaha o ka hebedoma i hala, ua komo kolohe ia o loko o ka Hale Oihana o Mr. E. B. Thoas ma alanui Moi ma ke komo ia ana mai ma ka uka aniani, a ua noke ia o loko i ka huli, aka aohe nae he mea waiwai i lilo aku. Ma ia po hookahi no, ua komo ia ka Hale Hawaiian Bazaar, eia nae aohe no he mau mea i loaa iaia, malia paha ua puiwa e i ka nakeke aku o ke alanui, haalele honua a holo loa me ke ko ole o kona mau manao kolohe.
Ua komo aihue ia ka halekuai hou loa o Egan & Gunn i ka po Poaha nei a ao ae inehinei.
HE MAU MOKU HAWAII HOU.
Aia ke kapili ia la a ke hoolala ia la ma Glassgow, Sekotia, he eha mau moku pea hao kila e hooholo ia aku ana malalo o ka hae Hawaii. O ka moku mua, he 1,500 tona no Kapena Newell, a e hoolana ia ana iloko o Augate nei. O ka lua, he moku kiapa 990 tona no C. Brewer & Co, a e hoolana ia ana i Dekemaba penei. O ke kolu o ka moku no Kapena O. Kustel, he kiaha nona ka loa he 260 kapuai, akea 43 kapuai, a me 23 kapuai hohonu. Aia i Ianuari e hoolanaia ai ola. O ka ha o k amoku, no Kapena Schnaner, he kiaha nona ka loa 800 kapuai, akea 48 kapuai hohou 25 kapuai Aia i Aperia aku e hoolana ia ai. O keia mau moku a pau, e pakui la mai ana lakou no ke aumoku kalepa o Hawaii nei.
KAMEHAMEHA ME HONOLULU.
O ka hookuku kinipopo mawaena o Honolulu a me Kamehameha i ka auina la o ka Poano i hala, oia kekahi o na paani hookelakela o na puali elua. Ua pokole ko Kamehameha puali ma o ka hala ana o Keliinoi, Meheula a me Crowell, a ua paa no nae i ka poe pani. Ua hoihoi ia o Pahau ma ka hopu popo a o Davis ma ka nou popo. Ma na komo mua loa ana a na puali i kinohi, ua loaa he 3 puni pakahi, o Honolulu ke komo mua. Ma ke kolu o ka Kamehameha komo ana, loaa 1 puni. Ma ka eono o ke komo ana a ka Honolulu, loaa he 1 puni. Pai a pai na puna a laua. I keia hele ana aku la, aohe puni aohe puni a pau wale no ka eiwa komo ana o na aoao elua. Hoomau no i ka paanei ana ahiki i ka 12 komo ana a na aoao elua. Ia komo ana no hoi i loaa ai 1 puni ia Kamehameha a eo aku la laia iloko o na huro ana a keanaina nui o na makaikai i akoakoa ae. He paani ana keia i hooikaika maoli ai na aoao elua i ko lakou akamai kinipopo, a ua kaa ka hana nui o ko Kamehameha ia Pahau a me Davis, a he kuhihewa nui ka waiho la ana o ka nou popo Davis mai ka hoomaka ana mai o ka paani a i keia mau la hope e paani ai ola.
Ua hookui aenei ma ka la 11 o Augate na piko o na waea kamailio mai Waiohinu mai a hiki i Hilo. Nolaila o kahi akou i koe o Hawaii, ola mai Kawaihae aku, na Kona a hiki i Kau.
Ka Moiwahine no Waianae.
Ua kau aku ke Alii ka Moiwahine, maluna o ka mokuahi Kaala i ka hora 9 o ke kakahiaka onehinei, i ukali ia e na Kaikialii Kawananakoa a me Kalanianaole, a me Kuhina nui, na ukali wahine o ke alo alii, ka Hon. J. A. Cummins, ka Puali Puhi Ohe, a holo aku no Waianae, no ka ike makaainana ana. E moe ana ma ka hale noho o ke Kahu Ekalesia o Waianae hookahi po, a ma keia Poaono, e hoihoi mai ana no ke Kaala i ka huakai a hoolele ae i Puuloa, a malaila ae i Waipio, Ewa, he malihini na Mr. a me Mrs. C. A. Brown. E hoaumoe ana malaila hookahi po, a e kipa ana i ka pule kakahiaka o Waiawa.
He Mokini Hoolele Kamailie.
Eia ke hoohana nei o C. V. Broughton, ke Kakauolelo a me ka Luna Nui o ka Hui Hana Sila a me Papapai o Bufalo, i kana mekin kamailio no na wahi mamao. Aole oia i makaukau i keia wa e wehewehe pono i kana hana, oiai aole i loaa mai na palapala kuleana kuwaho. Ua makahiki aenai ka loihi o ka manawa o ko keia haole hoohana ana, a ua hoolilo aku hoi he puu dala he $4,600. He uila ka mana nana e hoolele. Aole he mekini no na hailona, aole hoi no kekahi mea e ae. Ua hiki loa i na haiolelo ano nui a me na manao naauao o na nupepa ke hookomo ia a hoouna i ka moku he umi mile ka mamao i ka moana.
Ka aPamalo a me ka Loli ano o ma Rusia
Ke maloo mai nei ka aina o Rusia, ke papau mai nei kekahi mau kai a me na lokowai ke emi aku nei ka wai o kekahi mau muliwai, a ua lilo hoi i kumu hopohopo nui ia ma Rusia. No keia mea, ua hoopuka ae ka nupepa Rukini puka pule Nodelo o Sana Peteroboro o na la hope o Iulai penei:
O kekahi kela o na hiohiona hooweliweli, a o kona mau hopena popilikia aole e hiki ke ana ia i ka wa ano. Ke pikao awiwi loa mai nei kekahi aina nui o Rusia, aole wale o na muliwai, aka o na kai a me na lokowai kekahi mawaena o ka aina, e papau mai nei a olowi. O ke koo'u keia o ka lepo he mau hapa haneri mahuahua ka emi malalo iho i ko na makahiki kakaikahi i hala aenei. Ua maloo aku na wai o lalo o ka honua, a no la mea o na punawai kahiko keia ma na wahi a pau o ka Emepire o Rusia, aole he puka mai o ka wai, aia wale no a eli hou aku a hohonu he mau kapuai lehulehu hou aku, a aia no hoi a hooikaika hou ia aku ka eli ana i na punawai aniani, alaila puka mai la ka wai.
Ke ano e pu mai nei ke ea a loli ae la a kohu mau aina waoakua o Asia. O ke kulana maa mau o ka wela i ka wa la, ua pii ae la ka nopu he mau degere ekolu, a i ka wa anu hoi, ua haule iho la ke anu o like me ia mau degere o ka wela. He ili aina akea o na oneae i ku puu liilii a hookokoke mai i na wahi lepo maikai i kupono i ka mahi. He mau waoakua one oiaio ke moe nei iwaena konu o Rusia. O ke ano o na aina akea palahalaha, ua loli ae ma o ke ku a owawa hohonu ana. O na holoholona a me na pua o ka aina holookoa, ua emi loa ma na makeke no ka inoino mai. Nolaila, ua puka mai na peelua a me na mea kolo o na ano a pau a noho iho la maluna o na aina maikai i ka mahi ai, a mamuli o ka palaala a me na pau ahi o na nahelehele, ua ulupa ia na mea kanu ai.
Ke a Emepera o Geremania mau Makahiki mua Ekolu.
Akolu aenei mau makahiki o ko ka Emepera Wiliama II. noho alii ana, a i ka hoomaopopo aku mai keia mamao a ma keia manawa, me he mea la ua halawai oia me ka holomua, aole wale ma ka eo ana iaia o na mahale ana a na aha kuhina kuwaho, aka ua hooikaika pu la kona hookele aupuni ana maloko iho o ka aina. Ke pani nei oia i ka noho o kona makuakane i anoi nui ia, a i lawe koke ia aku; a o kona kupunakane hoi, ua waihoiho oio he moolelo kaua kaulana nona mahope nei, a o ka moolelo kaua wale no o Ferederika II. ka mea hoohaike e hookuku uku ai.
Nolaila, aole he hana maalahi na ka Emepera opio ka hana nui imua ona, no ka mea o kana hana kupono wale no ka hooneo i ka lili, a e hookomo aku iloko o ka lahui i ka hilinai ia mai no kana mau mea i makemake ai e hoohana a=uku e like me ka ike i oaa iaia. O ka mea huna o k oka Emepera mana maluna o kona lahui, oia no keia mau kumu ekolu: He manao kou kona; he hoopono; a he Geremania oiaio. He olaio, ua halawai no oia me kekahi mau kuia liilii, aka aole nae he kuia e kumakaia aku ai oia i kona lahui no ka nele i na mea e hooholomua ai i ko lakou nee ana, a pela no hoi i anuu ai oia ma na paikau hookahakaha koa nui, aka aole nae i lilo i mea no ka Puali Kaua e hookae ai, aka ua oi aku ko ka Puali kaua hauoli i ka ike mau aku iaia e anoi nui ana no ka pomaikai o ka oihana koa mamua o ka haalele wale ia o ka mea ponol.
Eioa hoi kekahi mea e hoike ana i kona maamaalea haiolelo, ma kana pane i ke kalokalo i inu ia no ke ola o kana Emeperese, ma ka ahaaina i haawiia ma ka okana aina kahi o ka Emeperese i hanau ai, i ka wa o kela paikau koa a moku kaua hui o ka 1890, i hoohanohano ia ai o Adimarala Hornby i Elele no Beritani Nui, a o Kapena Ward no America Huipuia. O kana pane i ulu ae ia wa pokole, penei no ia: "Ke makemake nei au e pahola aku la oukou, e ka poe a'u i aloha ai, i ka hauoli i anoi ia e ka Emeperese a me a'u no na huaolelo akahai a kakou i lohe iho nei; a ma ia wa pu ko maua mau hoomaikai no ka lehulehu no ka la a kakou e hoohala nei a no ka ahaaina a ka okana aina i hoomakaukau ai mo maua. O keia la, he mea makehewa paha ka hooia ana aku no na hookipa pumehana i loaa iho nei ia kakou maanei. O ka hipuu nana i awaiaulu ia'u i keia okana aina a i hoopaa ia'iu ma ke ano okoa loa mai na okana aina e ae o ka emepire nei, oia no keia momi e hulahulali nei ma ko'u aoao, ke Alii ka Emeperese. Ua puka ae oia mai keia lepo, he kauna no na haawina hemolele o ke Kama'liiwahine Geremania oiai, nona au i aie nui ai ina e hiki ana iaia ke halawai me na luhi ehaeha o ko'u oihana me ka uhane oluolu, a hooholo aku imua me ke ku e ia lakou."
NA LETA.
[Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi o ua hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo e ko makou mau mea kakau.]
Pauahi ma Paeahu, Honuaula, Maui.
Ma ka la 31 o Iulai, 1891, ua hanaia kekahi hana kolohe e kekahi mau keiki a Kaiaikamalie, ma ka hoolei ana a Asiona i ke ahi koe maluna o na mauu manienie, o la hoi ka aina o J. Makee mamua i lilo ino nei ia Hon. J. I. Dowsett o Honolulu.
E iho ana keia poe keiki me na holoholona ukana ma na kahakai o Kahemanini i ka wai, kokoke ma ka hale o ka lunakanawai o Honuaula nei.
Ia lakou i hiki ai ma ke kula manienie o Puuloa, ia wa ua ike aku la ua poe keiki nei i ka a ana o ke ahi, a pela pu hoi o Kahala, makuahine o Asiona, me ka hoohoana, Auwe ka pilikia o kakou i ka haole e!
Ma la wa i kuu pau aku ai o Kahala i ke kahea me na leo o ka pilikia, e kahea ana hoi i na keiki e haalele i na holoholona me na ukana, a na lakou no ia e hele e like me ka hiki ia lakou.
Ia wa i kuu pau aku ai lakou i na ai a ka ui ma ke kinai ana i ke ahi a po ia la, a ma ia po a ao, a ma ke ahiahi oia la hiki aku la ke ahi a pili i Puio, oia ke alanui e hele la mai Ulupalakua aku e holo la no Makawao a pili i Kamaole.
Eia ka mea apiki, ua lilo aku na wahi welu lole i ke ahi, a o na wahi ukana hoi ua koe mai ka alualu iluna o kahi Piiola.
O ka nui o ka poe i kinai pu i ke ahi he 14. Mamua ae o ka hiki ana mai o ka luna nui o Ulupalakua a hui pu me lakou, ma ia wa i hoihoi ia mai ai ka haluhalu o ko lakou mau pukaihu a ma ke pihoihoi o ko lakou mau puuwai pakahi.
Me ka manalo,
NA IKEMAKA.
He Hoalohaloha no A. W. Maioho.
Ma koloa, Kauai, ma ka la 28 o Iune, ua kii mai ka Haku ia A. W. Maioho a lawe aku me ke aloha, he mau ia pokole wale no kona kaa ana i ka mai a hala aku la.
Nolaila, o makou o na lala o ka Ahahui Opiopio Imi Pono Karistiano o Koloa nei, ma ko makou komite la, ke haawi nei makou i keia mau olelo hoalohaloha:
1 - Hooholoia, ke haawi nei makou i ka hoomaikai piha i ke Akua ka Makua, i Kona kii ana mai ia A. W. Maioho, a lawe aku me ke aloha, a hiki no. Nana no i haawi mai, a nana no i lawe aku. O kona makemake ke hana ia.
2 - Ke haawi nei makou i ko makou aloha ia Mrs. E. K. Maloho,ka wahine i hoonele ia i ke kane ole, a me na keiki i hooneoe ia i ka papa ole. Ke hui pu aku neimakou e auamo pu i ka ukana nui a ke aloha, ua hiki no, no ka mea, aole he wahi paa no kakou maanei. E hele mai no ke Keiki a ke Kanaka iloko o ka nani o Kona Makua me kona poe anela, alaila e uku aku oia i keia kanaka keia kanaka e like me kana hana ana. Mat. 16:27.
Edward Kaaloa,
J. K. Smith,] } Komite.
W. M. Kekoa.
NA OLELO HOALOHALOHA IA A. W. MAIOHO.
Mamuli o ka oluolu o ka Makua Lani ka lawe ana aku i ka hanu hope loa o A.W. Maioho, ko makou hoa luhi i na hana a ka Haku Iesu Karisto; he hoahanau oia, he lala no ka aha luna, he hoa no ke Kula Sabati o Koloa, a he Kahu kula Sabati Nui no Kauai Komohana.
Nolaila, e hooholoia: O makou o na hoahanau, ka aha luna a me na haumana o ke Kula Sabati, ke komo pu aku nei makou e kauikau pu me ka wahine kanemake, a me ka ohana pu o ka mea make, ma o ko makou Komite la.
Edward Kaaloa,
W. A. Kiha,
M. A. Mikaele, } Komite.
Jacob Kala,
W. M. Kekoa,
Luis Mictell.
NUHOU KUWAHO\
Ma ke ku anan mai o ka mokuahi Australia i ka hora 8:30 o ke kakahiaka Poalua aku nei mai Kapalakiko mai, ua loaa mai la ia makou keia mau mea hou makamaka loa malalo iho:
HAALELE KE KUHINA AMERICA O HETAI.
Ua hoouna ae o Ferederika Douglas (Paele), ko America Huipuia Kuhina Noho ma ke aupuni paele mokupuni o Hetai, i ke Keena o ke Kuhina nui, i kana palapala e waiho ana i kona kulana oihana malaila. Aole oia i waiho mai i ke kumu.
NA HOOLALA A NA AOAO KALAI AUPUNI.
Mawaena o ua aoao kalai aupuni kahiko o America Huipuia, o ko lakou noonoo nui o na moho Peresidena o ka 1892 aenei a me na kumu e hoohana aku ai e puka ono ai kela a me keia moho o na aoao e hakoko ai no ka lanakila. Me he mea la i ka nana aku, aia ka aoao Ripubalika ke mahae nei ma ka hoomau aku ia Harrison a me ka onou mai ia James G. Blaine. Ma ka aoao Democarata hoi, o Cleveland wale no ka inoa ikaika e hooho ia nei.
KE KOHO BALOTA MA IOWA.
Aia he hoolaulea mawaena o na aoao Ripubalika a me HOole Waiona o ka mokuaina o Iowa i keia manawa, no ka hopohopo o puka inoa loa ka aoao Demoarata i keia kau koho iho. He mau aoao ku kukaawale ka Ripabalika a me Hoole Waiona mamua aku nei, a he mau moho like ole ka lakou e koho ai, aka ke kuai nei nae ka aoao Ripubalika i ko lakou aoao i ka aoao puali inu wai.
KO RUSIA HAPA O KE KAI BEHERINA.
Ke olelo ia mai nei, aia na Rukini ke hopuhopu mai nei i na poe peehi sila ma ko akou hapa o ke Kai Beherina. He kokua nui kela no ka hoopaapaa e moe nei.
E LANAKILA ANA PAHA NA KILE.
Ua koho io ia mai nei e na ahaolelo o Kile malalo o Balamaceda i ka la 25 o Iulai, he Peresidena hou a Vinuca, a ma ka la 18 o Sepatemaba aenei e noho kino mai ai oia e lawelawe i na hana o ke aupuni. O ke pani ko keia a Balamaceda i hooikaika ai e lilo, a ua ko io no. Ke olelo nei o Adimarala Mccann o na aumoku kana America ma Kile, ina e ku mai ana na moku kaua hao hou loa o Kile mai Farani mai, alaila e loli ana na mea a pau no ka aoao aupuni. Ua haalele aku ka moku kaua hou loa "Errazuriz" ia Lisebona, Potugala, me kekahi mau luina kupono a me na lako kaua a mea ai e lawa ai, a e holo ana a ku ma kekahi awa ma ka aoao Atelanika, malaila e halawai ai me na luina puni kaua he 250. Ua ulolohi loa ka aoao kipi aohe nee aku imua, he huue a make i ka pololi a ka ai, a ua hoolohe ole kekahi puali he 1,000 i na kauoha e hele i Atacama, no ka uku ole ia.
KA MOKUAHI "KALEKONA."
Ua hoopuka ia ke kauoha mai ke Keena Aumoku Kaua mai ma Wasinetona ma ka la 10 o Augate, e hoomakaukau me ka awiwi a e holo no Sanahai, Kina, nu ka haunaele e upu ia la malaila o poha ae. O ka la 12 o Augate, ka la i manao ia ai e haalele ia Kapalakiko, alaila holo no Sanahai me ke kipa mua nae ma Honolulu nei.
HOPU PIO IA KA MOKUAHI AMERICA.
Ua hopu ia a kaili ia ma La Libertad, ka mokuahi "City o Panama" o ka Hui Hooholo Mokuahi o ka Pakipika, e holoholo nei mawaena o Nu Ioka a me na awa ma ka aoao Atelanika o ka Puali Panama, e na mana aupuni o Sana Salavadoa, no ka haalele i ke awa me ka palapala ae holo ole. Ke olelo la ke Kuhina Kalepa o ua aupuni la, ke hoohalike nei lakou e like me ka America Huipuia i hana ai no ka mokuahi Itata.
ELUA MAKALUA HAKAHAKA.
Ma ka halawai a ke Komire Lahui o ka aoao Ripubalika i malama ia ma Wasinetona i ka la 27 o Iulai, he ehiku wale no mau laia mailoko mai o ka umikumamakolu i hiki ae. Ma ia akoakoa ana, ua heluhelu ia mai la na palapala a ka Lunahoomalu Quay a me ka Puuku Dudley e waiho mai ana i ko laua mau noho lala ana no ke Komite Lahui. Ua ae ia ka laua mau noi a ua waiho ia ma ka papa no ka noonoo ana o ke komite lahui piha.
KA RUSIA HOOMAIKAI IA FARANI.
Parisa, Iulai 29. - O ka manao nui o ka olelo waea a ka Emepera o Rusia i hoouna mai ai ia Peresidena Canota, no ka mea pili i ke aumoku Farani e makaikai la ia Cronstadt, oia keia: "O ka hiki kino ana mai o ke aumoku he mau hoike makamaka hou loa ia o hookelakela kuhohonu e awaiaulu ai ia Farani a me Rusia. E ia iloko o ko'u puuwai he mea nui na'ui e hoike aku ai i ko'u mau hoomaikai piha no keia mea"
Ma ka po o ka la 28 o Iulai, ua haawi ae na aliikoa Rukini o ka Puali Pukaa Kiai o ka Imeperiala, he ahaaina hoohanohano ia Adimarala Gervais a me na aliimoku o ke aumoku Farani ma Sana Peteroboro. O ka mea nui oia ahiahi, oia ke ku ana o ka Adimarala iluna no ka pane ana i ke kanaenae no ka Puali Kaua Rukini. Hapai ae la ka Adimarala i kona kiaha a kiekie, alaila kalokalo ae la me keia mau huaolelo: "Ke Inu nai au no ka puali kaua o Rusia. Ina iloko o ko ke Akua noonoo e kena mai e ku pale aku no ka aina makua, ke manaolana nei au a ke manaoio nei, e papahi hou ia me na kiheahee o ka hanohano."
E ia he lono lauahea e pahola nei ma Europa, ua apono ka Emepera a ua kakau inoa na kuhina i ke hope o ke kuikahi i lawe ia i Rusia e Adimarala Gervais o ke aumoku kaua Farani, HALAWAI O NA KUHINA NUI O FARANI ME RUSIA.
Ua pahola ae ka lono e halawai ana na Kuhina o ko na aina e o Farani a me rusia, ma Helevetia, mamuli o ka hooholo ana a na aupuni elua iloko o kekahi mau pule o Augate nei. Ia wa auanei e olapa mai ai na nupepa i ka lakou hoonuinui.
NA POINO A KE KANAWAI A MAKINALE.
Ladana, Augate 10. - Aia maloko o ka nupepa Observer o keia kulanakauhale, he manao alakai hoohikilele e ahewa ana i na alakai kalai aupuni o Enelani, no ko lakou ike e ole i o la honua i na hopena ehaeha a ke Kuikahi Sepania - America e anai mai ai maluna o ko Enelani mau pomaikai ma Inia Komohana. E ia ka olelo, e paniku mai ana ke kuikahi i ko Enelani mau pomaikai ma Inia Komohana mai na makeke mai o America Huipuia, a e paniku ia na mekeke o ko Cuba ia Canada. E hiki ana ka nui o na poino o ko Enelani mau pono kalepa i ka makahiki ma kahi o ka $10,000.00 ke poho. O kana e koi nei, oe hoeueu ia na launa kalepa ana mawaena o Canada me Cuba i kumu e hololea ole ai ke kuikahi.
Ladana, Augate 10. - Ua hoolaha mai ka nupepa Sana James Gazettte o keia kulanakauhale, penei: Mamuli o ka hoomaopopo ana i na hoike i hoopuka ia e ka Papa Kalepa, me he la i ka nana aku, ua hiki aku nei kakou i ka panina o ka wamaikai. O ka emi nui ana o na waiwai Beritania puka aku iwaho ua maopopo maoli no ma ka hana kinai no la a kela kanawai a Makinele. Ua hai ia mai kakou, he kanawai hooponoino keia ia America Huipula: aka o ka mea nae e ike ia nei o ka paluku ia o na waiwai o na aina e ae, a o Beritania nui ka oi loa aku.
Eia malalo iho nei ka papa kuhikuhi paani kinipopo a ka Hoi Kamalii, e hoomaka ana mai @ aku, penei:
St. Louis vs. Crescent…………………………………………….. @ @ @
Iwilei vs. Aliiolani………………………………………………… @ @ @
St. Louis vs. Aliiolani…………………………………………….. @ @ @
Crescent vs. Alliolani…………………………………………….. @ @ @
Aliiolani vs. St. Louis…………………………………………….. @ @ @
Crescent vs. Iwilei………………………………………………… @ @ @
Iwilei vs. St. Louis……………………………………………….. @ @ @
Aliiolani vs. Crescent…………………………………………….. @ @ @
Crescent vs. St. Louis…………………………………………….. @ @ @
Aliiolani vs. Iwilei………………………………………………… @ @ @
St. Louis vs. Aliiolani…………………………………………….. @ @ @
Iwileli vs. Crescent……………………………………………….. @ @ @
St. Louis vs. Crescent…………………………………………….. @ @ @
Iwilei vs. Alliolani………………………………………………… @ @ @
St. Louis vs. Iwilei………………………………………………… @ @ @
Crescent vs. Aliiolani……………………………………………… @ @ @
Aliiolani vs. St. Louis……………………………………………… @ @ @
Crescent vs. Iwilei…………………………………………………. @ @ @
He mau malama lehulehu i laia @ @ loaa o Mr. Henry Plummer o @ @ @ leponi, i ka mai ikaika ha @ @ @ lala. Ua mau nae oia i ka hoo@ @ @ ke ki ana i ka mopina, aka @ @ @ hoopena inoino ke pohala ae, ua @ @ ka loa ia oia he mau hora mahope @ @ @ haalele ana mai o ka mai. Ua @ @ @ aku au iaia e hoao i ka @ @ @ Colic, Cholera a me Diarohoea @ @ mahalo loa oia ia laau, no ka @ @ @ wawe loa ka hoola ana, a aole @ @ @ hoopapuka e hahai mai mahope. @ Bamert, Luna uni, Farmers @ @ Clements, Cal. E loaa no ma na @ Laau Lapaau a pau.
BENSON, SMITH @ CO.,
Agena
AOLE huaolelo ikaika kupono e @ @ ai au i ko'u majalo nui no ka laau @ kunu a Chamberlain's Cough Rea@ @ iaau ola no ke kunu kalea a me ke @ kani o ka puu a'u i ike ni. Iloko @ @ @ mamaualu mau makahiki i hala, @ @ a kokoke e pau na laau kunu @ @ @ ua makeke, aka ke olelo nei au me @ @ o ka Laau Kunu a Chamberlain. @ Remedy oia ka oi o lakou a pau. @ @ Rhodes, Bakersfield, California. E loaa no ma na Halekuai Laau Lapaau a pau.
BENSON, SMITH & Co.,
Agena.
Hoolaha Hou.
A HA HOOKOLOKOLO KIEKIE O @ @ wali Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o @ @ i make.
Ma ka heluhelu a @ e ka waiho ana ma @ Palapala noi a David Dayton, Lunaho @ @ no o ka waiwai o Kukuinui (w) i make @ @ aua no kekehi kauoha kuai o ka waiwai @ @ kela waiwai, me ka waiho mai i keka@ @ @ mu kupono no ke kuai ana i ua waiwai @ @.
Nolaila ke kauoha ia nei na mea a pau @ @ la Kukuinui a me ka poe a pau i kuleana @ waiwai la, e hele mai i mua o keia Aha @ @ POAKOLU, la 24 o Augate, A. D. 1891. @ @ @ kakkahiaka, ma ke Keena ilookolokolo @ @ Aha, ma Honolulu, a ma ia wa a malaila @ @ @ mai ai ina he kumu io kekahi e hooleia ai @ noi la no ke kuai i ua aina la.
A ke kauona hou ia nei, e hoolaha ia @ koe o keia kauoha no na hebedoma eko @ @ mua ae o ka la e hoolohe ia ai, iloko o ka nupepa KUOKA, he nupepa i pai ia ma Honolulu hanaia ma Honolulu, Augate 6, 1891.
Na ka Aha:
ALFRED W. CARTER
Hope Kakauolelo.
2349-8t
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI Kaapuni, Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o S Kamali, no Waiohinu, Kau, Hawaii, i make.
Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala @ a J. H. S. Martin, ka Luna Hooponopono, @ @ waiwai o s. Kamali no Waiohinu. Kau Hawaii, i make, e noi ana e haawi aku iaia @ mana e hoolilo aku kekahi waiwai paa o ka @ i make, i mea e hookaa ia ai ua aie o ka @ make; nolaila, ua kauoha ia na mea a pau @ @ o ka POAKA I , oia ka la 7 o Sepatemaba. @ H. 1891, i ka hora 9 kakahiaka ma ka al@ @ kolokolo ma Waiohinu, Kau, Hawaii, oia @ @ me ka manawa i koho ia no ka hoolohe @ ua noi la me ua mea kue ke hoike ia.
F. S. LYMAN,
Lunakanawai Kaapuni, Apaua Ekolu @ P. A.
Hilo, Hawaii, Juluy 81, 1891.
23@ 3t
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI Kaapuni, Apana Ekolu o ko Hawaii @ Aina. Ma ka waiwai o J Boaka, no Waiohinu, Kau, Hawaii, i make.
Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala @ a Kaumakekoi Boaka, ka Lunahooponopono @ na waiwai o J. Boaka, no Waiohinu, @ @
Hawaii, i make, e noi ana e hoapono ia @ @ ike hope, a e hooholo ia ka waiwai @ @ @ na, a e hookuu aku iaia me kona hope @ @ oihana; nolaila ua kauoha ia na mea a @ pili, o ka POAKAHI, oia ka la 7 o Sepatemaba @ M. H. 1891, i ka hora 9 kakahiaka, ma @ @ Hookolokolo ma Waiohinu, Kau, Hawaii @ kahi me ka manawa i koho ia no @ @ aku i ua noi la me na mea kue ke h@ @ .
F. S. LYMAN
Lunakanawai Kaapuni, Apana Ekolu, H. P. A.
Hilo, Hawaii, July 27, 1891.
@ @ @
ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE o ko Hawaii Paeaina. AGNES @ LAMB kue ia LEWIS MORRISON LAMB Hopii oni mare.
LILIUOKALANI, ma ka lokomaikai o ke @ o ko Hawaii Paeaina. Moi:
I ka Ilamuku o ku Aupuni a i ole i @ @ me ka mahalo:
Ke kauoha ia aku nei oe e kii aku @ @ Morrison Lamb ka mea i hoopii ia @ @ @ mai ana oia i kana pane i kakau @ @ @ he iwakalua mahope iho o ka hoo@ @ @ keia, e hele mai imua o ka Aha @ @ @ Kiekie i oleloia ma ke Kau o Iu@ @ @ @ malama ia ana ma ke Keena Hoo@ @ @ Hale Hookolokolo ma Honolulu, @ @ @ Oahu, ma ka Poakahi, la 5 o @ @ @ pua. ma ka hora 10 kakahiaka, e @ @ @ ke aha ia e ae ole ia ai ke @ @ @ Lamb ka mea hoopii, e like me ka @ @ @ ka ia iloko o kana palapala hoopii @ @ @
A e hoihoi mai i ka palapala k@ @ @ @ piha o kau mau hana no lia mea.
ikea ka mea Hanohano A @ @
Lunakanawai Nui o ko @ @
(Sila) Hookolokolo Kiekie ma @ @
la ia 14 o Aperila, 1891.
HENRY SMITH, @ @
Ke hooia nei au o ka mea maluna @ @ @ oiaio no la o ka Palapala Kii ma @ @ @ @ panee ia ka hihia a ke Kau ae o O@ @ @ mai ana.
Kakauia ma Honolulu, Iulai 9 @
HENRY SMITH
Kakauolelo o ka A@ @
2346-@
HOOLAHA HUI.
O NA MEA NONA NA INOA MALALO iho nei, o D. Kaluuwai a me @ @ leiwi, no Wailuku, mokupuni o Maui @ @ hui maua la maua iho malalo o ka @ @ @ Kainuwa & Co., ma ka oihana H@ @ @ Nolaila, mai keia la aku, ke hoike ia @ @ @ ka lohe i na mea a pau, ua hoomana @ @ @ Kahaleiwi e ka Hui, oia wale no ka ma @ @ i na alo a pau i ka Hui, a e kakau @ @ me @ inoa o ka Hui. Aole i ae ia kekahi mea e ae
D. KAINUWAI
W. B. KAHALEIWI
Wailuku, Aug. 5, 1891.
@ @
Hoolaha.
UA HUI NA MEA NONA NA INOA MALALO iho nei, i mea MALAMA HALE @ KOPE, me kuai aku i na mea ai ma ke @ @ ALANA & ALUA.
ALANA, ALUA
Hilo, July 17th, 1891.
2349 @
Halekuai Hou!
UA WEHE A E NEI AU HE HALEKUAI HOU ma ke kihi Hikina maka aoao mauka pono iho o ka Ne ina ma laua. Hotele. Ia oukou e na kini maka ona @ a me ia Lede maka palupalu, e noho ana ma ae ona o Kakuhihewa, e naue nui mai oukou me ko u Halekuai, e nana a e kilohi e like me ko oukou makemake. Aohe mea i hoonele ia o keia a ae kaia ano, ua lawa, a he oluolu loa ko kumukuai.
MANUEL F. XOEEW.
@ @