Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 34, 22 August 1891 — Page 3

Page PDF (1.94 MB)

This text was transcribed by:  Sharon
This work is dedicated to:  Puakea Nogelmeier

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

PA KUHIKUHI MANAWA HOLO

 

O KA

 

@i Kaahi @e Aina o Oahu,

 

I MANA AI @AI M@I 1, 1@@1, AK@

 

A. M.   A. M.   P. M.   P. M.

@ Honolulu    @        @45    1:45     4:

@                    7@      @49    249      @

@        730      1011    @        @

@        @        11@6  456      @

 

No Manana Wale no.

 

            A M     A M     P M     P. M.

@ (section unreadable)

 

@ HOU HAWAII.

 

@ ku aku ka moku Hok@@o i @ kiko ma ka la 6 o Augate, @ 27 mau la mai Honolulu aku

 

@ k@ la 15 o keia malama, ma Ho@, nei ua hanau mai na ka wa@e @ Mr. Carl Mett, he keikikane.

 

H@ @lulu me Hawaii na moho @ @ kahua o Makiki i kela Poa@o

 

A @ hora 12 awakea Poalua ae@ Augate 25, e huli hoi aku ai @o uahi Australia no Kapala@o.

 

H@ malama hoomaka ae keia o @ o Sepatem@ba aenei.  Nolai@ e @liu na haumana no ka hoi @.

 

Ua hoohui la ma ka mare ma @ia k@lanakauhale, e Rev. E G. @e@w@th, i ka la 1@ o Augate, o @ A L. Cro@ me Miss E. Levey

 

Ua hoi mai o Hon. a me Mrs. @. G Irwin ma ka Australia o ka @@lui nei me na ola maikai mai @ L@@a huakai hooluolu molala i @ la aku.

 

UA i@he ia mai, ua hoohanakaru@ ia aku nei o Wong tim o Wai@ku.  Maui, @ e hool@io ia ana ka @@i @ i@na mau @ie ma ka la 28 o Augate.

Ke l@he ia mai nei, ua loaa ae i kekahi hui k@@u ramie o Kona he @uoha e hoolako aku i na poe e ae @e ka 900,000 mau kumu ramie @@ ka hookahi keneta o ke kumu.

 

Oia kumukuai mua no o ke kopaa @@ ka makeke o Nu Ioka, he 3 ke@ia me 44 @@pa 100 keneta 9 ka @ona hookahi.  Pela na lono o ka @ 11 o Augate mai Nu Ioka loa mai.

 

@ ia ke hoala la mai nei ke kuku @ o ka lanai ahaaina o ka ia hanau @ke A@i ka Moiwahine e kulaia ia @ku a@a i ka la 2 @enei o Sepatem@ba.  O ke kahua kahie kukulu @ @ ka lanai aia ma ka ao@o Hal@l @ @@le o ka pa alii.

 

            Ua loaa aku he 100 tini opiuma @ o ka hale waiho ninuu o ka @ Kiai Awa ma Aala i ka po @ nei.  Ua hulua ia mai ka @uma a me na pake, nolo no ka @u o na makai, aka no ko Mr. W. @ makiala.

 

            Ua hoohui ia ma ka mare i ka la @ o Augate nei e Rev. J. Waia@u, D. W. Aiwohi me Miss Ellen @alo@@, a ma ia la hookahi no hoi @na ia kahunapule hookahi no, o @ Mahelona me Miss Laura @ahelen@una.

 

            Ua komo mai nei he puali kini@po hou iloko o ka Hui Kinipopo @malii oia ko 1 wilai puali, alaila @ki aku la i ka eha ka nui o na @li e paani ai, oia o Aliiolani, @eni@, Sana Lui a me Iwilei.  O @ilei a me Sana Lui ke paani mua @a i Sepatemaba 5.

 

            Ua lawe aenei no ke aupuni na na @hao e hana aku i ke alanui o ka @ o Pele, malalo o ka noho luna @ a John Moore hapa haole, a ma a hio he $1,000 o ka malama.  Kai @ @@ha e haawilia ana na ke koho @ahaa e hoohanaia ai o keia ap@ @a a pau ka wa pono.

 

            Ke noi la aku nei ka oluolu o na Peresidena o na ahahui Hawaii a @u o kela a me keia ano, kane a Wahine, o like la me na ahahui @oola Lahui, hoonaa@ao, Hookuo@ono, Kula Sabati, Opiopio, a pela @ku, e hoouna ae i ka papa inoa o @ lakou mau luna a me ka heluna @ na lala, i ke Keena Puuku o ka @oiwahine ma Hale@ili, mamua @ o ka ia 29 o Augate nei.

 

            A keia Po@ono aku, e kuai kudala ia aku ai ka Aina Hanai Holoholona, Halemano ma waialua, e hoomaka ana mai ka $10,000 ke koho.

 

            A keia Poaha aku, Augate 27 oia ka la i manao ia ai e ku mai ana ka Alameda mai Kapalakiko mai, a o ka Mariposa mai na panalaau mai a holo aku ma na awa like ole.

 

            I ka hora 4 o ke ahiahi Poaha aku nei, ua holo loa aku ka mokuahi City of Peking, mahope o ka hekau ana ma ka nuku o Mamala a @o la po, me 127 mau ohua Iapana a me 261 mau pake no Honokaona.

 

            Ua ku mai ma Honolulu nei i ka hora 8:15 kakahiaka Poalua nei, Augate 18, mahope o ka haalele ana aku la Kapalakiko i ka hora 2 nuina la Po@lun, Augate 11, ka Australia me ka lawe mai ia 40 ohua kapena, 19 ohua oneki, 937 mau tona ukana 973 mau pena mauu me 4, 473 mau galani bia.

 

            Ua hala aku i ka make, i ka hora 11 awake@ Po@kolu nai, Augate 19, o Mrs. Joanna, wahine aloha nui ia a Hon. Antone Ro@a, ma kona hale noho ma Nuuanu.  Ua waiho mai oia mahope nei, he kane, he makuahine, he kaikunane a me ekolu mau kaikamahine me kana kane mua i haia e aku i ka make, oia o Mr. W. N. Ladd.

 

            Ua hoohui ia ma ka mare iloko o ka Halepule Bihop@ i ka la 18 o Augate nei, e Rev. A Mackintosh, o Mr. Paul Jarrett, luna nui o ka aina hanai holoholona o Hon. Samuela Parker ma Waimea, me Miss Kealo Humphreys.  Ma ia ahiahai no, ua kau aku laua maluna o ke Kinau, a hoi aku ia no Waimea.

 

            Ua loaa mai i ka Poalua nei i ka Hui Mahiko o Ewu, he pauma wai nui e hiki ke pauma i umi miliona mau galani wai iloko o iwakalua kumainaha hora, no ke kiekie he 137 mau kapuai, a no ka loa he 5,000 mau kapuai o na paipu wai e inoe ai a holo aku ka wai maloko olaila.  He pauma no kekahi i hiki mua mai a ke kokoke nei e paa i kela wa.

 

            Ua hopula kekahi mau haole Geremania i ka Poaha nei, he makuakane me ke keiki, no ka hoopae malu i ua lako hoonani pilikino kumukuai nui me ke dute oie ia.  Mahope o ka huli ia ana aku nei, ua loaa aku na momi kumukuai nui i koho wale ia ala ma kahi o ka $15,000.  Ua hopu ia laua pakuhi, a ua bela ia ma ka waiwai no i loaa aku ia, ma ka $1,000 pakahi o laua.

 

                        ua komo ia ka halehuai rama Pantehon Saloon i ka po Poakahi aku nei i hala, ekeia aihue paa ole i ka hopu ia e hokai nei, ke ukua lapu hoi o ka oihana makai o Hono lulu nei i makau loa ai a hookokoke ole aku me ke ake e loaa, iloko o ka ekolu malam loihi e hele nei.  H mea inaopopo maoli, aole hoao iki o na makai e loaa keia aihue.  O na mea i loaa i ua kamaeu nei ma ia po hookahi, he eono dala a me elua omole rama.

 

            E wehe ia ana ke Kula Hanai Kaikamahine o Mauna Olu, ina Makawao, Maui, i Sepatemaba 2.  Ua kono la na mea keiki e makaala a e hoomakaukau i ka lakou mau kaikamahine mamua o ka manawa i hoike ia ae la.  Ua hoike mai ke kumukula hou Miss M. Clennan i kona akamai a me kena lokomaikai ma ka hooponopono ana a me ka hoomalu ana i deia Kula kaulana.  Ua loaa mai mai kekahi makamaka mai he $2,500 no ka waihona kuinau.  Owai na makamaka e hoonui ae a hiki i ka $10.00?

 

            Ma ke aumoe o ka po Poaono i hala, Augate 15, ua kii mai la ka make ia Mrs. Annie Kuamoo, wahine mare a John Kuamoo o ka Puali Puhi Ohe Hawaii a hanaumua o Mrs. Haleukala Hart a me Mrs. Hoopii, ma Auwaioiimu, Honolulu nei, mahope o ke kaa mai ana no ka manawa kokoke elua malama.  He lala ikaika oia i ke kokua ma na hana pono  ka ekale@ia makua o Kawaiahao ma ka apana o Maunakiekie, a he hoa kahiko hoi no ka Ahahu Hui Hoonaauao Liliuokalani Mahele II.    Mamuli o kona make ana, ua pau kana mau hana ma keia honua a ua kuu kona luhi.  O ka nui o kona mau makahiki, he 46.  I kona hoolewa ia anan i ke Sabati mai, he kaoo nui o na makamaka a me na hoa'loha kai ukali aku mahope o kanan huakai hope.  A ma ka he kupapau ka Puali Puhi Ohe i kanaenae iho ai he mau leo mele aloha nona.  Ua hala oia, a no ke kane a me na kaikaina a me na keiki a lakou ke makou aloha puamoku.

 

APO ALOHA IA AKU O KALANI ME KA MAILANI NUI

 

Na Hookipa Man@ha@@ a na Makaainana o ka Apa@ao o Waialua i ka Moiwahine Lilioukalani.

 

E ke Kilohana Pookela,

            Aloha oe:--

            He oialo, ua hiki io mai ka Moiwahine Liliuokalani i na kaiaulu o Waialua, Aina kupolua i ka lai i ka Ehukai o Puaena.  Ma na hora kakahiaka o ka Puakahi, ia 10 o keia malama, ua holo hikiwawe ae la na lono no ka haalele o ka huakai a ka Moiwahine ia Laie i ka hora 8 oia kakahiaka no Waialua, a mahope koke iho o keia mau lono e pahola nei, me ka eleu i oi aku i ko ka uwila, oia hoi, e ike la aku ana na alanui ua hele a ohuohu me na lio o na wahine me ko lakou kahiko nani, me na pa-u ulaula makalike me na lole keokeo, me na papale eleele a me na uhi puawe@we ulaula; i ka nana aku, he ku i ka hiehie o ke ano mikimikioi.  He ka emoole, aia hoi pulelo ana na kahiko aliikoa o ke alakai nui o ka la Rev. E. S. Timoteo, a haawi ae la i na kauoha no ka maki ana imua.  He kaoo nui o na wahine e hele ana no Waimea ka palena o ka apana o Koolauloa a hoomaka mai ka apana o Waialua, no ka hookipa ana mai i ka Moiwahine.  O ka huina o keia huakai o na wahine, he 70 i lako wale no me na pa-u, a he ku i ka nani a me ka eehia oiai lakou e ku makaukau ana i ke one o Waimea, no ka hookipa ana mai i ka Moiwahine.  Aia ma ke poo ma Koolauloa o ka uapo o Waimea, ua hana ia he pio na na makaainana o ka apana o Koolauloa, ua kau ia na hua palapala ma ke ano hawawa a ike ole penei:  "Na Lani Ehiku."  O ka mea nana i hana i keia pi-o, oia no o D. Kaaukai ka luna alanui o Koolauloa.

            Ma ke poo hoi o ka uapo ma Waialua nei, ua hana ia me ka mikioi he pi-o ohe i wili ia me na wehi o ka uka.  Aia ma ia poo e ku ana me ka makaukau nui ke Komite Hookipa, oia o Bessie Amara a me ka Ilamuku nui o ka la E. S.Timoteo.  Ma ia wahi pu kekahi kaa pi-o i kinohinohi ia me na wehi o kanahele me ke kahi pi-o kalaunu mamua pono o ke kaa, me hookahi paa lio ikaika kupono no ka huki ana i ke kaa.  He kaa keia i hoomakaukau ia e na makaainana o Waialua no ka lawe ana mai i ka Moiwahine.

            Aia ma na aoao o keia kaa, he elua mau pulo'ulo'u i hanaia me ka lau liko lehua o Waoala, e paa ia ana e Mrs. Kalamekee a me Mrs. Timoteo, mahope iho o laua he elua kukui o Iwikauikaua e paa ia ana e na Mrs. Namauu a me Hale Aikake.

            Oiai ka Moiwahine i hiki mai ai iluna o ka uapo hou o Waimea, oia ka manawa i hookani ia ae ai na kani pu he 21 no ka Moiwahine, he aloha hope no na makaainana o Koolauloa.  A oiai ka Moiwahine e kilohi ana i ka nani o keia uapo hou, ua hoike ae oia i kona mahalo no keia alahaka hou no ka pono o ka lehulehu iloko o kona au e noho alii aimoku ana.  Pau keia makaikai ana, nee malio ka huakai alii a hiki ma ke poo o ka uapo o Waialua, kau ka Moiwahine maluna o ke kaa, a oia hoi ka manawa like i hooho ae ai ka Ilamuku nui o ka la me ka leo eehia i keia mau huaolelo kapu o na alii i ka wa kahiko:  "Kapu-o e E mo-e!"  Oia ka manawa i moe like ae na wahine iluna o na lio, he mau minute ia o ka eehia e pahola ana.  Poha mai la ka leo o ke Komite Hookipa oia o Bessie Amara ma ke heluhelu ana aku i na olelo hookipa a na makaainana o ka apana o Waialua, a oia iho keia:

            "E ke Alii ka Moiwahine Liliuokalani a ke Akua iloko o kona lomaikai kiekie i hoonoho mai ai i Moiwahine no ko Hawaii Pae Aina.

E ka Makua:

            Ma ka inoa o na makainana o ka apana o Waialua, mokupuni Oahu--O makou o kou mau makaainana wahine i koho ponoia i komite no ka hookipa ana mai ia Oe.  Ua hele mai nei makou me na manaolana hauoli e ulumahiehie ana iloko o ko makou puuwai, e apo lokahi aku me ka pahola ana aku i na hookipa pumehana a kou mau makaainana me na naau makee alii oiaio, me ka mailani nui ia oe e ke Alii Aimoku.  E Kalani e, @ kipa e--Aohe mau keakea, nou o luna, nou o lalo, nou o uka, nou o kai, nou ke kanaka nui a me ke kanaka iki.  E oia ke Alii ka Moiwahine i ke Akua."

            I ka pau ana o ka heluhelu ana a ke komite hookipa i ka palapala hookipa, oia ka wa i haawi ae ai ka Ilamak@ nui o ka la i kekahi ho@ilona, a ala mai la na wahine iluna a hooho like ae la i na leo huro ewalu, e hoike ana he ewalu mau Alii Aimoku o Hawaii nei, ia wa i hoomaka aku ai ka huakai e nee me na ukali he lehulehu e ukali ana mahope o ka hokai a ka Moiwahine.

            Eia ka hukai ke nee malie nei no ka Ehukai o Puaena, a me kahi o ke Keikialii J. O Dominis, ia manawa i ki ia mai ai na pu aloha he 21 e ke komite kipu oia o Hale Aikake.  Ua ku laina iho la na wahine maluna o ko lakou mau lio ma ka ipuka pa, a komo mai la ke kaa o ke Alii ka Moiwahine i ka ipuka pa.

            Ua hanaia he pi-o ma ka puka pa me na kalaunu ekolu i wili ia me na wehi o kanahele, ma kela a me keia aono e na ana he elua mau kukui o iwikauikaua.  Mamua o ko ka Moiwahine komo ana mai i loko o ka puka pa, ua pi-e iho la ka leo o kekahi mea i huuaia iloko o ka pi-o i ke@a mau huaolelo o ka eehia "E Liliuloku i ke kapu--e kipa e Kalani."  Ia manawa i komo mai ai ka Moiwahine, a ma ka aoao maloko o ka puka pa e ku makaukau mai ana ka Lunakanawai S. H. Kamakee a me ka hui o na keiki kane i kahiko ia me na kahiko like he palule ulaula wale no, a haawi aku la i ko lakou aloha i ka Moiwahine, a o ka pau hoi ia o na hana oia la.  I ka aneane ana e kani ka hora 4 p. m., ua noho iho la ka Moiwahine na ukali a me ka lehulehu maluna o ka papaaina i hoomakaukau ia, ua ai a ua lawa me @a hoonanea pu ana a na keiki Puhi Ohe Hawaii me ka lakou mau leo mele, a he nuhou makahiapo hoi akahi no a ike ia ma na kaiaulu o Waialua.

            Poalua ae, la 11 hora 11, ua hele kino ae ka Moiwahine a me na ukali iloko o ka H@lepule Hoolepope o Waialua, i kapaia ma kona inoa o "Liliuokalani Halepule," no ka haiolelo Alii.  Aia mamua pono o ka Iialepule e ku ana he pi-o nui me ke kalaunu nui e kau ana maluna pono.  A oiai ke kaa o ka Moiwahine i holo mai ai a ku ma ua pi-o nei, ua poha iho la ka leo o kekahi mea i huna ia me keia mau olelo:  "E Kalani--e, E komo.  Ua hamama ka ipuka o Liliuokalani ia Oe."

            Oia ka wa i komo mai ai ka Moiwahine iloko o ka Halepule e hoohookina ia ana e ka Rev. E. S. Timoteo, oia pu hoi ka wa i ku ne ai o na makaainana me ke mele ia ana mai o kekahi mele ku i ka eehia e na keiki Puhi Ohe.

            Aia ma ka awai hahi i hoomakaukau ia ai no ke Alii, na ukali a me ua keonimana, ua hoowehiwehi ia me na lau o kanahele o Puukapu me ka pi-o hoi i hana maiau ia me ka u@ikioi, a he ku maoli i ka nani ke nana aku.  I ka noho ana iho o ka Moiwahine ilalo, oia pu ka wa o na mea a pau i noho ai ma ko lakou mau noho, ua pihakui o loko o ka haiepule i na makainana.  Ua wehe ia na hana me ka pule a Rev. E. S. Timoteo, a i ka Amene ana, ua kakala mai o S. K. Mahoe ka luna nui o na hana oia la i na makaainana penei:  "I keia wa e lohe ana kakou i ka haiolelo a ko kakou Moiwahine i aloha nui ia."  I ka hooki ana iho o S. K. Mahoe i kana mau olelo, ua ku mai la ka Moiwahine iluna, na Keikialii a me na ukali, a oia pu no hoi ka wa i ku ae ai o ke anaina holookoa iluna, me ke anoano eehia i lohe ia aku ai ka leo o ke Alii me keia mau olelo:

            "E na makaainana o ka Apana o Waialua nei, aloha oukou:--

            Mamuli o ka lawe ia ana aku o ke oia makamae o ko'u Haku Alii kaikunane ka Moi Kalakaua, ua ili iho maluna O'u ka hana nui a koikoi o ka hookele ana i ke aupuni.  Nolaila ua hele mai nei au e ike ia oukou ko'u mau makaainana me ko'u manao aloha, o ke aloha ke kumu nana i koi mai ia'u e hele mai e hui pu me oukou e na makaainana a e kokua pu mai hoi oukou ia'u ma keia hana nui.  O ka lokahi like oia ka mea e holomua ai ke aupuni.  Ua hauoli au i ka hoike ana aku ia oukou, eia ko'u Aha Kuhina ke hooikaika nei e imi i na mea e holomua ae ke aupuni, a ke hoike aku nei au, ke mau nei no ka launa oluolu o ko kakou aupuni me na aupuni nui o ka honua nei."

            I ka pau ana o ka ke Alii ka Moiwahine haiolelo ana, ua ku ae ke komite pane i ka haiolelo alii ma ka aono o na makaainana S. H. Kalamakee, a nana i pane aku ma ka ao@o o na makaainana o ka apana o Waialua nei, pau ia hoike mai ka luna nui oia la i ka poe haiolelo paipai ma ka aono o ke Alii, a o ka mua oia ke Kuhiua nui, pau ia o ka Hon. J. A. Cummins, Hon. D. W. Pua, Hon. E. K. Lilikalani a me James K. Kaulia, a o ka hope loa o na haiolelo oia no ka luna nui o ka la o S. K. Mahoe,  Hookuu ia na hana me ka mele ana o ke anaina hlookoa i kokua pu ia mai hoi e ka B@na i ka mele lahui "Hawaii Ponoi."

            Ahaaina Nui.--Mahope iho o ka hookuu ana o na hana ma ka halepule, ua hoomakaukau ia ka papaaina a na makaainana o Waialuano ka ai pu ana me ka Moiwahine a me kona mau ukali, a me ka lehulehu, e kue@e ia ana e ka hui hololio o na wahine.  Ua ai a ua lawa me ke koe o ka mea ai.

            Ia ike Alii a na Makaainana.--He hapalua hora mahope iho o ka paina ana, ua malama ia ka ike Alii ana a na makaainana o ka apana o Waialua, maialo o ka hooponopono ana a ke komite hoolauna S. K. Mahoe, a penei ka hoonohonoho ana ma ka papa kuhikuhi a ka luna nui penei:

            Ka mua, na luna aupuni, ka Lukanawai Apana, na makai, ka luna Hooiaio Palapala, na Loio a me ka hui o ka Papa Alanui, ka hui hololio o na wahine a me na wahine e ae, ka hui o na keiki kane palule ulaula a me ne kane e ae, na kamalii Kula, ke Kahuna Hoolepope, ka Rev. E. S. Timoteo a me kona mau luna ekalesia o ka hope loa o na haole o kela a me keia ano.  O keia ike Alii, aole me na makana, aka me ka haawi ana i ke aloha me ke kunou.  Ua ku ae ka Moiwahine iluna me na Keikialii ma kona aoao a me ka Kuhina nui.  Ua hoohanohano ia keia ike alii ana e na leo honehone o na keiki Puhi Ohe.  O ka huina nui o na makaainana ma keia ike alii ana, he 187.

            Konoia ka Moiwahine.--Ma na hora ahiahi o ka Poalua, ua hiki kino aku ke Alii ka Moiwahine ma ka home noho o R. R. Halstead a me kona ohana, mamuli o kana kono ana i ka Moiwahine e ike a e launa pu me ia.  Ua hoonani ia ka hale me na wehi o ka nahele, ua kau ia a puni o waho me na kukui Iapana a puni ka nanai.  Ua owela o waho me na kukui Kelemania, ua hele no hoi a hoonuanua i ka nui o na kanaka.  Ua ukali pu ne na Keikaalii Kawananakoa me Kalanianaole, ka Puuku o ka Moi, ke Kuhina nui S. Parker.  Mekia Steward ka Hon. J. A. Cummins a me kana wahine.  Ua apo aloha ia mai lakou a pau e na kainaaina o ka hale, malaila pu ae no hoi ke kumu puni ohe me kana mau keiki punahele.

            Ua kono pu ia ae e na kamaaina o ka hale oia o Mr. R. Halstead a me Mrs. Halstead keia mau kamaaina o ka aina:  Ka Rev. E. S. Timoteo a me kana wahine, ka Lunakanawai S. H. Kulamakee me kana wahine, R. S. Steward me ka wahine, Mrs. Gay me ke kaikaina, Kaiaikawaha me ka wahine a me ka Madame Bessie Amara.  Ma ka aoaoa o ka haku hale, ua hoolauna aku oia i na kamaaina i ana i kono ai imua o ka Moiwahine, i ka pau ana o ka hana hoolauna, ua hiki mai la na pa mea ai, na waimomona a me na mea ai o kela a me keia ano e moni ai ka puukolu, ua ai na mea a pau me ka lawa i ka lokomaikai oia keiki lalawai.  Ua hookuu ia na launa ana i ma hora koliuliu o ke aumoe, me na launa aloha ana inawaena o na kamaaina a me ke Alii.

            Pakele ka Moiwahine no kekahi ulia.--Oiai ke kaa o ka Moiwahine e huli hoi ana, e hookele ia ana e kekahi keiki Pukiki Malihini i na kuaauna, ua loaa aku la he ulia ma kapa o ka mulwai o Anahulu, ma ka iho hewa ana ae ma kahi aohe he alanui kaa, a huli iho la ke kaa ilalo.  O ka Moiwahine, na Keikialii, ka Hon. J. A. Cummins a me ka Puuku ko luna.  O ka mea maalahi nae aole i poino ka Moiwahine.

            Ka huli hoi ana o ka Moiwahine Honolulu.--Ma ke kakahiaka Poakolu ae hora 9, mahope iho o ka pau ana o ka paiua kakahiak, ua liuliu ae la ka Moiwahine a me kona mau hoahele no ka huli hoi ana i ka home.  Ua ukali pu aku ka hui hololio a na wahine no ka hoohanohano hope ana aku i ka huakai a ke Alii a hiki i ka apana o Ewa.  A malaila, ua halawai mai la ka huakai me na makai o ka apana o Ewa me ko lakou luna makai S. Kapu i ke kul@ o Punaluu, a nana i hookipa loa aku i ka huakai alii i ka hale hulahula o ka Hui Ariona.

            E kokoke aku ana i ka hona 4 p. m., ua hoomakaukau ae la ka hui hololio o na wahine no ka huli hoi ana, ua ka-ua iki mai ia ka Moiwahine a nana ponoi i punna mai i keia mau olelo o ka makahehi nui ia penei:

            "Ke haawi aku nei au i ko'u hoomaikai nui ia oukou a piu, no ka oukou mau hana hoohiwahiwa ia'u a hanohano maoli no.  Aole mai Waimea wale no a hiki i Waialua, aka ua hiki loa mai nei iloko o ka apana o Ewa nei.  Nolaila he poe makee alii io mauli no oukou iloko o ko oukou mau puuwai, e mailani ana i Ka'u huakai, nolaila ua kaa ia oukou ka eo a me ka hanohano o ke kapaia ana o ka inoa o ke Keikialii Kalanianaole maluna o ko oukou hui hololio, "Ka Hui hololio o Kalanianaole."  Ka mea hoi A'u i haawi ole ai ma ko'u kaapuni ana i na mokupuni.  Nolaila e hoi oukou a e hoomanao i ke ano o ka oukou hui, a e hoomakaukau i na mea a pau.  Aloha oukou a pau loa."

            Ua haawi aku la ka hui hololio ne mau leo huro ekolu no ka Moiwahine a me ka huakai ali, a kaina@u mai la na lio i ke kula o Kanoenoe, me ka haawi ana aku i ke aloha hope--"Good bye oe Kalani."

Augate 13, 1891         WAIULILI.

 

@oolaha @ o@.

 

MUTUAL 76---NA TELEPONE---BELL 179

H. H. WILLIAMS & CO.,

KA POE HOOKOMO MAI. KUAI AKU A ME

HANA PAKA O NA HOONANI HALE

MAIKAI O NA ANO A PAU ME KA MAKEMONO.

ME NA           K LOAA NO

Piano i Hanaia             Ia He K@papa@

Me ke kup@@@@    Na pohaku Mahela @

kela @a                       wa@ a@ a ka

Aole M@ e komo.      Makemake Lawe.

MAANEI E LOAA AI

NA LAKO KANU KUPAPAU, KAA

A me na Pono Ia loa i ke kino o ka mea aloha.

HELU 10@ ALANUII PAPU          HONOLULU

 

Kula Kumumua Kamehameha.

 

E HOOMAKA ANA KE KULA KUAUAU@@ KAMEHAMEHA ma ka la @@ @@palewala. 1@@1.

            Ke nei ia aku nei na haumana e eleu i ka hoi aua mei i ka wa e hoomaka a:  @@@i@

Olelo Hoolaha.

 

            E IKE AUANEI NA KANAKA A PAUKE nana mai i ke a owau o LILINA PAKE, ke kane mare ponoi a Mr. Pokahi Lilina mamuli o kona haalele ana ma@a @ a hele aka me ke kane manuahi uola@la o ka mea a m@@ mea e hookipa ana i k u wahine mare ma k@ ano he kokua hewa e hoopa no au @@@@ o ka l @a kanawai Apana o Hana ne:  a ke @auleopa @@@@ nei au i ka poe waiwai a me ka p@ mea Hale Kuai, mai hoale i kuu wahine mare aole @o hoi au e hookaa i kona ma@@@@ ke kaka@@le au i ko'u in@ maialo iho             Owa@@@.

HANA PAKE. @ Kaue Mare

Kipahulu E. Maui, @ek @ l@@  @@@@m

 

Hoolaha Hookapu Aina.

            E IKE AUANEI  A KANAKA A PAUKE naua mai i keia hoolaha o maila o na mea nona na inoa malalo ne:,  ke ho ke nei maua me ka manao hooha a me ka ma@a ma@a; Owau o Mrs. Lenia A@@oki ma k@ @@@aoa aina o Belenaba i @ake e wa@@@u@@ m@ W@@ nu.  Apana l ma K@ana@, ekolu Apana ma Koolau Maui.  Owau o Mr. P@@e, ma ke @ @@ ana aina o Pinai i make, o waiho nei ma Wai anu, Koolau, Mau, ua kapa loa na @@ L@ hoki, miula puaa Ke koho nei maua;  @a@ hope nomaua. L. A@moka a me K Ka@a@@ a me Akiu Pake a me ka lanioopa@@e@@p@ @ o John Keola na@a no e koi i ka oka @@ @@@ k@ poo hookahi a nana no e waino a@@ @ ka pa @u puni a me kona mau hope.

            MRS LE I@ @MOKU MRS PELE

Waianu, Koolau Maui, July 2@          @@@@

 

Hoolaha Hooko Moraki.

            I KULIKE ME KENAHIMANA KUAIIHO ike ia maloko o kekahi palapala ia ina i kakau ia ma ka la @ o Mei, I @@ @@a@@ @@ o barenaba Bemam@a a me Ka@@ a@@@@ @h@l@ Mokup@ai o Hawaii, a me J @ Baker@@uahi @o, ihope ia ma ka Bukeoke @upa @ @@ a ao 310, 320 a me 321, a mamuli o ka @@ak@ @ o @a kumu a@like i hoike ia ma kela palapla m@raki, o ia no ka hookaa ole ana i ka @@ pa @@ a me ke kumupaa i ka waiolelo ia m@a ino ia aiua a me na naie @ oleloia, ma@ope o ka pau ana o ka ma @wa a ke ka@awa i kau a no ke@a hoolaha a@a oia no ka la 29 @ A @@@@e. @@@ ma ka ale Hookolokolo ma @@@@ @ ka hora @o ia la, e kuai kudala ia ana keia inau mea a pau i olelo ia ma keia moraki.

            J. T. Baker,

            Mea paa Moraki

            O kela aina, ke waiho nei ma ka Alanui Lua Pe e ma ke @ona o Hilo, a ua kakau ia na palena iloko o ka Palapala Sila Nui helu @@@, nona na eka he elua a oi.  E ninau ia Hitchcock & Hitchcock ma Hilo.

            Hilo, Aug. 3, 18@      23@ 3t

 

Hoolaha Hooko a me ke Kuai o ka Moraki.

            I KULIKE ME NA HOOKO ANA O KEKAHI moraki i hana ia e D @. NAHINU a me ka@a wahine o Hookena, Kona Hema, Hawaii, i a Me@rs. Bishop & Company o Honolulu, Oahu ma ka la 18 o Iolai, A. D. 180, a i hoopaa ia ma ke Keena Kakau Kope ma Honolulu, buke 117 a ma na aoao 292 4

            Ke hoke ia nei ka lohe i na mea a pau, ke manao nei ka poe e paa nei i ka moraki e hooko no ka uhakiia o na olelo oloko, oia ka hooka oie la o ke kumupaa a me ka ukipanee

            A mahope aku o ka pau ana o na hebedoma ekolu mai ka ia aku o kela hoolaha ana, e k@@@ ia aku no ma ke kudala akea ka waiwai i hoopaa ia maloko o ua moraki ia ma ka Hale Kudala o James F Morgan ma Honolulu, i ka hora 12 awakea o ka POAONO Sepatemaba 5, 18@

            No ua mea i koe, e loaa no mai a i Hurston & Frear, na Loio o ka poe e paa nei i ka moraki.

                        BISHOP 7 CO.

                        Poe e paa nei i ka moraki.

Honolulu, Aug 5, 1891.

            O na waiwai i paa ma keia moraki, oia;

            1.  O kela mau aina a pau i kuhikuhi ia iloko o ka Palapal Sila Nui Helu 1454@a William Johnson, nona ka ili he 237 mau eke ma Kau hako.  Kona Hema, Hawaii.

            2.  O kela mau aina a pau i kuhikuhi ia iloko o ka Palapala Sila Nui @elu 1466 ia Henry Clarke nona ka ili he 49 mau eka, ma Kauhako, Kona Hema, Hawaii.

            3.  O kela mau aina a pau i kuhikuhi ia iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 33@7 ia J. M. Kealoha, nona ka ili he 1017 kapuai Kuea ma ilookena, Kona  Hema, Hawaii.

            4.  O kela mau aina a pau i kuhikuhi ia Hoko o ka Palapala Sila Nui Helu 6637, ma ka Pala paia Hoona Kuleana Aina Helu 102@ ia Mikakaia, nona ka ili he 4 4 100 mau eka ma Hookeaa.

[2349-31]

 

Hoolaha Hooko a me Kuai o ka Moraki.

            I KULIKE AI ME NA HOOKO O KEKAHI moraki i ana la e Joao da Costa a me kekahi poe e ae o Makawao, Maui, ia  @. Akana liilii o ia wahi hookahi no, ma ka ia 12 o lulai A. D. 1889, a i hoopaa ia ma ke keena Kakau Kope ma Honolulu, mokupuni o Oahu, Buke 117 a ma na aoao 197 210 a mahope aku hoolilo ia ai ia H. J. Agnew o Honolulu ma ka palapala kuai o ka la 13 o lulai 1889

            Ke hoke ia aku nei ka lohe i na mea a pau, ke makema e nei ka Lunahooponopo o aie e hooko i ua moraki la no ka uhak ia o na olelo oloko, oia ka hookaa oie ia o ke kumupaa a me ka ukupanee

            A mahope aku o ka pau ana o na hebedoma ekolu ma k@ la aku o keia hoolaha ana e kuai ia a @u no ma ke kudala akea a waiwai i hookomo la iloko o ua moraki la ma ka @ale Kudala o J@@ F. Morgan ma Honolulu, ma a hora 1:  awakea o ka PO Kahi, @@palemaba 7 18@1

            O na mea i koe, e loaa no mai a Thurston & Frear mai, na loio no ka Lunahooponopono aie o ka moraki.

                        PHILLIP OPFERGELT,

                        Hope o @ @ AGNEW

            Lunahooponopono aie o ka mea e paa nei i ka moraki.

            Honolulu, Augate 7, 1891

            O na waiwai i paa paloko o na moraki l@, oia

            O keala aina a pau i ike ia o Kaupakuloa Hikina, ma@amakualoa, Makawao, al@@hi@uhi ia na palena iloko o ka @alapala Sila Nui Helu 771, nona ka ili he 1038 mau eka, oi aka a emi mai paha.

                        23@@ 3t

Hoolaha Hooko a me ke Kuai o ka Moraki.

            I KULIKE AI ME NA HOOKO ANA O KEkahi moraki i hana ia e W. Widdifield ia peter Dalton ma ka ia 3 o Febe@uari, i@ o a i hoopaa a ma ka Hake 128 a ma na a @ 2@-7-5 o ke Keena Kakaa Kope.  Noiaila ke hoike ia aku nei ka lope ke makemake n@@ ke mea e paa nei i ka maoraki e nooko no ka uha, ia o na oieio o @a moraki @@ oia k@ hookaa oie o ka ukupanee i ka wa @ hookaa ai

            Ke hoolaha pu ia aku nei mahope iho o ka panena o na hebedoma mai ka ia aku o keia hoolaha ana e hoolaha ia aku ao ka waiwai i moraki ia no ke kuai Kudala akea ma ka liale Kudala o Ja@ F. Morgan ma @oaolula, ma ka hora 1@ awakea o Poakol@, Augate 1@ 18@1.

            Ko @@ mea i koe, @ loaa no ia J. Alfred Magoo@, Loio no           PETER DALTON.

            Ka mea e paa nei i ka Moraki Hanaia ma honolulu, Iulai @0, 18@1.

            O na waiwai p@a ma @a moraki la, oia no:

            Kela apana aina a pau e waih@ ia ma Kaliulalo, Honolulu, Oahu, Ko Hawaii Pae Aina i kuhikuhi ia o ka Apana 1 iloko o ka Palapala Sila nui Helu 1@67 a Kuleana Hoo@a Aina Helu 2@61 la kuukau e like me keia malalo iho@

 

Kuleana Pahale me Kula.

 

            @ hoomaka ana ma ka kihi Kom. Akau @ kohoka ana i ke kahawai a @ holo ana @e@a 2@@ Ko@ 70 Pauka, alila @olo Hema 10@ Kom. 170 Kaulahao e pili ana me ko Kiuiakua a hiki a kahi i hoailona ia P. Alila huli e pili ana me ko K@@ai Ana a hiki i ka pohaku i hoailon@ ia U ma ka pa pohaku Akau @@ Kom.  100 Kaui @ pili ana i ka pa p@aa alaila @oi@ ARAU 7@ kOM. @ 26 Ka@i a hiki h@e i kahi i hoomaka mua ai @ @@a @ @aka.            2@@@--@@

 

He Hoolaha i ka Poe Aie.

 

KE HOOLAHA AKU NEI KA MEA NONA @@ ma ma@a@@@@ @@ hookohu ia mai o a @@@@@hooponopono no ka Palapala Ka@oha a @@@ N@@@@@ Greenw@@ i make o Kealake@@ K@@@, Hawaii

            Uka poe a paa e paa nei i na waiwai o ka mea i make ke kauoha ia nei lakou, e ho@hoi mai @a@a me @a hookaulua ole  @okap@@ a pa@ he ma@ koina ka lakou i ka waiwai o ka mea i ake @ea paha ua paa ma la mor@@@ a ano e ae, @e ka @ha nei lakou e hoike  @ok@

mai me @a ho@ A@@@@ ipoina ina ke paa nei, ma kona wa@i noho ma Kealakekua, maloko mai o eono alama mai ke a la aku, a @ oie ia e hoole mai loa a ako na

            E@@@@RE@H CAROLINE GREENWELL.

            Lu@a Hooponopono o ka Palapala

            Kauona a Henry Nicholas O@@@@

I lai N. 1801    @@@@

 

Hoolaha Hui.

 

KE HOIKE IA AKU NEI KA LOHE O ma@ao na @ea hona na inoa malalo iho nei @a @@@ @ aenei ia maua @aia@o o ka @@@a hu@ COOPER & STEVES no ka lawelawe ana i ka ha ia hui@l@na palapala kopo ia iloko o ke Keena Nakau Kope o ke Aupuni ma Honolulu

            HENRY E COOPER

            O @ STEVES

Honolulu @a@@@ @ 18@@          347

 

Hoolaha Papa.

           

MAI KEIA LA A MAHOPE AKU NEI KE            hookapu loa ia aku nei ua ai a o @@@ uia a loa @ @hema keka@@ kanaka a me wahine papa ma, na o pa oia a@@A @ hoo@oloaolo la no lak@@ e @k@ me ko ka @@@@

E p p@ @a no @@ @@o a pa@ ke loaa ma kela aina @ papa @@ nei

@ @@L@ S EEP STATION  @@I

Kal@oha, Hawaii I @WW @@@ @@@@@

 

Hoolaha a ka Luna Hooponopono Aie o J. Kaeo.

           

Ua hoolilo mai o J Kaeo o Honaonau, Kona Hema, Hawaii, ia @ kona mau @aiuai a pa i @o @a p@ @@ kai o ka poe ana i mea  Nolaila ka h ike a @ki @e ka la@@@ na mea a pau po ma@ k@@pa ko lakou i ka waiwai e ua J Kaeo u @ e waiho koke mai i ko lako mau @@a:  h@@@ki ia ma ka ila@e l eia ma Hookena.  M@ mua a @@ ia i Sepa@emaba. @@@  O ka @@@ a  @au i a @@ ua  Ka@@@ ke koe la aki nei ia a @ e @@@@@ k@k@  mai ia o me ka @aka@a oie o ka poe a p@a e paa ana i kekahi mai waiwai a holohopon@ paha o @a J Kaeo nei, e hoihoi koke ma lakou ia wau wa wai nei, @a kuu l.ma   Wm J WRIGHT,

Lina Hooponopono Aie o J Kaeo.

Honauna, Kona Hema, Hawaii, Iuue 17, 18@1.

            2343 3m@,

 

Hoolaha a na Komisina no ke Kuai ana i ka Waiwai o V. F. Kailiuli.

 

UA KOHO PONO IA NA MEA NONA NA inoa malalo @ei e ka Mea @auohau S. M. D ie kekali o na Linakauawai o ka Ah@ @i@kie i ma@ @@mi@ina no ke kuai ana aku i na Waiwai o V. F Kailiuli i make.

            A mamuli o @a mea ke h@olane ia aku nei @ kuai ia aku @@a ma ke Kudala Akea na apana ninao h ukaka ia malalo nei ma ke Kee@a Kudala o J. F. Morgan ma Alanui Moiwahine, @o no@ulu ma ka POAONO, la 99 o Aug. 18@1, hora 12 awakea.  A penei na apana aina e kudala ia aku ana

1 Apana @@na ma Manoa, Honolulu, Oahu, oia ka Apana @ iloko o ka R. . @@@@.  L. C. A. @@@@ i i ho ko la no kealohapauole nona ka ili he @ @ @ @ka

1 Apana aina a me ka hale laau noi ma Alanui Likeko, Honolulu @, R. P @@@@ i hooko la no @@@e@ake no@@ ka lil 7@20 kap@ai a p@ul.

            1 Apana aina ma kau, Hawaii, Kokok@ i Walohin@, R @ 2@@e i hooko ia no Kalakuniai nona ka @@ 50@ @ eka.

            He maikai ke kuleana o V. F. Kailiuli ma kela ma @ aina.

            No @a mea i koe e ninau ia S. K. Kan@ a i oi@ la W R Kakela.

                        S K. KANE.

                        W R. K@KELA

            Na Komisina no ke kualana i na waiwai o V, F Kailiuli

            Honolulu, Iuly 10, 1@@1.     27@@@@

 

Hooloha Hooko o ka Moraki.

 

I I KULIKE AI ME NA HOOKO ANA O k@@@@@ mo@@@ i hanala e MARY KAIKUAANA a me Paul Moi@@@hawe@kaoakane, o Ma@apai@, Kohala Akau, la James Ke@@on o Kohala!  Oie@@@@ ma ka la 2 o Novemaba, 18@9 a i hoopaa la ma ke K@e@a Kahau @op. Kuke 120, a ma na @oao ll@ a me ll@  Nola@a ke hoike ia aku nei ka @@h@, ke manao nei ka mua @ paa nei i @@ morak@ e hook@ uo ka uha@i la o ha o@elo o ua moraki ia, o @ ka hookaa me ia o ke kumupaa a me ka uku pan@@.  Ke hoike pu la aku nei ka lohe, mahope aku o ka pen@i a o na h@bedoma ekolu m@ ka i@ aku o keia hoo@ha ana, @ kuai kudala ia aku no ka waiwai i paa maloko o ua mo ani ia, make aio ihu o ke Keena Lolo @ il. I Ho@@@e@ ma Kapaau, Kohala  l ol@@@la, ma ka hora 12 awakea Poakahi. luiai 2@, 1@91.

            No @a @n@@ @ koe, e @@@@@ ia H L Holstein,

            Hauaiu ma Koha@a, Iuiai 2@ 1891

            JAMES RENTON.

            Mea e paa nei i ka Mo@@@l,

            O ka waiwai i paa m@ keia moraki, oia kela aina @ wai@o ia ma Honol@@, mo@npu@i o Oahu @@@ ka i@ he @ iwilei kuea, i hoike pihana ma k@ paia, aia hoo lio mai a Kamehameha IV, @ me Emmaka@a alii wahine ia K@@hik@@ ma ka @@@@ Ape@@@a, 1@@@. I no@paala @a ka Buke 13 a @@@@@ ao 1@9 a me 130 a i ili mai ia Mary Kaikueana ma ke ano hooiliua no ke kino o Kauhikoa i make

            Ala ua aina ia ke waiho nei ma kahi kokoke i ka Halemai Moiwahine ma Ilouoiulu.

 

            Ua h opa@ee la ke kuai maluna @e a i ka la 18 o Augate, 18@1.    H. L. HOLSTEIN

            2@@@@

 

KO BIHOPA MA,

BANAKO MALAMA DALA

 

            ELAWE NO MAKOU I NA DALA HOOMOE ma ka hoale ana ma ko makou BANAKO M@am@ Dala malalo o kela mau kumu:

I@a e @@@@@@@ mai ke @aua@a hooaahi i na dala Elima Haneri, e uku ao makou i ka aku pa@ee oia ka Elima Hapaha@eri o ka makahiki, mai ka w@ @@ @ o ka lawe la aua mai o ke dala, ke waipo la ke dala hoomoe i ekolu mahina, a a ua waiho, a paha ke @ la a haia na malama @@@@@@ ka @@ e hooponopono ia ai na helu.  Aole uku p@@ee e helu a maluna o na dala hakina no @a ia ei ua paha o ka mahine

Aole @ku penee e uku ia i na dala @ lawe ia ana ma@oko o ekolu wa@ina mai ka waako o ka h@@@ ia aua mai.

He @@ ia wauiua ae o ka u@uhi ana aku o kekahi ka@aka i kana mau dala, @ hoike @ mai i ka HANAAU a e @@we p@ ia mai ka buke dala i ka WW W kikoo ai.

Aole dala e u@@ la, aia waie no ma ke kikoo a ka ea nan@ i h omoe mai i ke dala me ka iawa p@ mai i ka buke h@@hu dala.

I ka la mua o sepatemaba o kela a me kela makahiki @ hooponopono ia ai na helu o na @@@ a pa @, a o @a uku, a@ee i kuku @@e la mai@@a o @@ p@u dala a pau @ wa ao ana @@ ke k k@o ole la @ @@@@ ia ma ka aoao o ka mea hoomoe dala mai i hala na malama ek@ u a ma ia wa aku e @@ @@ me ke kumupaa maa.

O @a poe dala hao@@@ mai ma @@a o elima h@@@@@ @a a e @aw@ ia no mamu@@ o ka @@ ike @@ aua.

E hamema ana ka Banako ma na a a pa@ o ka hebedoma ko@ na la @abati a me na la kulala

BIHOPA MA.

            Honolulu ian   67@p tf

 

J. HOPP & CO.,

Na Poe Hana ma na Lako Hale o na ano a pau

 

Hana Moe, Na Uluna Pulu, Etc.

Noho no ka Hoolimalima ana, na

Lako Hale me @e kumukuai emi

Ho@o@@@@  @@@@@