Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 35, 29 August 1891 — Na Heahea, Na Hookipa A ME Na Pane Ohehia i ka Halalelo Alii a na Apane Lehulehu i Kipa la e ka Moiwahine [ARTICLE]

Na Heahea, Na Hookipa A ME Na Pane Ohehia i ka Halalelo Alii a na Apane Lehulehu i Kipa la e ka Moiwahine

Mamoli o ks k>k >nr;ikai o k; . i'uuku piliklno okc Aiii k.i M'-i--waliine, oa mni i» rj3- , k »a na .'ieahea, na hor>ki|M ;< i»« • fl » pa"*' ika hiiolelo Alii •» i" aj»in-» i klpa ia eke Alil ka M ihine eiui kana haakai ikp nnk i ii'Mn » aku nef, a oia keia e panee i i ;»ku L°i inalaio iho no ka «i n* inen * |vIU. NA KA APANA «' HVXA M.U. ī ke Alii ka Moiw t!si E mallu mai:—Ma i ;-.ekii v Punahoa, aia h>>i hehl mai li k»>u ilihia i kekahi lihi »> k »'i nupuni i, nolio rula la e kou hui ih.uM Alii i\\ makou hoi e hoik-* u'e-i m-». »i«.* k \ haahaa ame ke Uui<\ ua loaa Inhaawina n ka Muiloau mai ka apa-i na o II ina — ! Oia U«>i, ua \veiu*ia aku naalahrle; na p»»i>t»pti halo n«>u e ka mil'ninli a !vou lahui, a e p īlain i i \ ana l;ou mau la me ko mtK vJ nm iunn imkahi, a i hoike, aia kou ka:i'lii, ai « hof kou l ihui ke poai nei iloko o k;> hiai a me na manao knlukoln. Ka iu tkt>u pal<* e o! t k»> Alii — Knu iiuii U.mvi haih u. Mo !;»■ aloha- Xa Kcmite: 1 S W Kaai * S Kal^o 2 O Unn:t 0 Kau'< \ Alani 0 P(Vnter I" P Kauimakaol^ 1 J (*nin \Vitlt4 II I K Lo.-eg;- ."> P K KaiwLea I- J II Stelli:ij: 0 J P Silva 13 l)r. Ati-u 7Z K Kai[io 14 Win. L" GevenH)yt.Ts. XA KA APAN'A <> KOOI. M'POKO

owiu. K I ke Alii ka Moiwnhine | Liliuok;ilani, | A ke Akua ma Kona lokouiaikiiia i hoonoho ai ina ka Nohoalii. | Aloha oe: —O m.ikou o kekahi| hapa o kou mau iiiakauinaiia e no!i«l ma ma ka npana o K<;.)lau|»oko nei. t'a akoakoi niai nei inalnHi maanei it;o ke uloha ia oe e ke Alii. I ka \va a ka loiio e paliola aua u hiki inai ana oe no ka ike l kou nv.tu makaainana, ua apo aku makou i:v lono nio ka puujvui lokahi, a in iinuli o ko makoi\lohe an\ i ka leol Alii iiiui Kou mai t keia laj ,ke lawe mai nei*a mea he tnak inas nui ua niakou e hoomanao ai mai ,keia la a mau loa aku. A ua n*i'naniina nui makou i ka hoike ana aku ia oe e ke Alii ka Moiwahino, i ka hiki ole ia makou ke haawi iku i im makana i kupono i kou kiekie, oiai ke i»ahai niau nei ka nele a me ka noho ana ilihune i kou mau maka «inana haahaa, aka o ka makee Alii a me ke ;»ioha Alii he oia mau no ia i na manawa a pau. E ke Alii ka Moiwahine, ke hoike hou «ku nei au ma ko'u ano makuainana ia, aole he.iealea, aoh he makona, aole he kue a mokuahana, aka lie poe makaainana inakou a pau ine ka inanao lokahi. A o ka makemake nui o kou mau makaainana e noho nei ma koia apana, o ka hai*al mau o ka noiu» ana maiuhia mnwanna ou a me kou lahui kanaka. Ano la, l#e hoik» hou aku nei au, o kekahi hapa « kou mau makaainana he poe lakou e maalo mau ana maloko o na heiau o ke Akua Mana Loa, e nonoi an;< 110 ke oia Ou e ke Aiii a me koi. lahui kanaka. Me keia mau mapuua ieo uuku, ke nonoi aku nei au e ouiuolu i koi Kiekie e lawe aku i ka makou mai hoomaikai nou. A o ka makou pule, e ola mat loa ka Moiwahlne i ke Akua. A. Ku L. JOHX McCabe. P* Komite NA KA €KALESIA O WAIKA"NE. E ke Alii mana mau, Ka Moiwahine Liiiuokalani Aloha oe:~0 makou na Komile <ek;»hi o kou innu hunahuna lep inakaainan.i i koho ponoia e k. o Waikane, ma kekah hapA o Koohupoko, O.ihu. Ke waiho haahaa aku nei mako-. imui o kou ihiihi kapu e ka Moi wahine, e ae mai i ka leo uai > < !<ou mau makaainana. E iho m;i >e mai kou kiekie a loaa makou ; kou mau kapuai wawae ilalo, t maiiu mai kou hanohano, e puiii aioha aku makou ia oe, & na ke aiona p»\lena ole o kou mau wakaainana e lawe hele ia oe a hiki I ka pahu hopu o knhi t hoomakaukau ia ke aloha la oet Me ka Haahaa. NA KA APASA O KOOLAULOA. E ke Aiii ka Moiwahine Lilluokulani, Ka Haku Alii, ke AIN, ka wohi, ka wela, ke Alli kapu hoano mai kapo nuO. |

! "n hi " K hni e kipa i kaip®[r»a <, KuoUulon, e ike I ea wnl o ilulij t, nx? ka ua Kialina a me ka ;n«kani ahio o Kabao« f • iaa Ika *n o K*mehaikaaa, a e he-e I ka [ :il'i o Mikainm a e auao hoi I ka [vr.uU-I" o Kiiliuwaa. E ike ika • :uU o Minienie a!a, ttie ka Hilu •īioe kahawai o * hoomaha iku i ka home aekai »■ >! .«' na O m ikou kou maa nMkaain.ma, » nnu Komile n.» ka apao&o Ko «lauloa. K 014 ke Ali! ka Moiwahine i ke \kua. Ix>t H. Laine s. Kipu | I.vori K. N'aone J»Na Koioite. s. I\ Ku»iwa | H. Kauaihilo ) V \ K V KKAMWIA O 2fA f.A lIOPE MA LAIE. K ka mea Kiekle, Liliuokalam. Ka Moiwahine oko Hawaii l'ae Aina. —Ke Alii kapu ht»ano, ka >\»'la ka moe, ka wohi Alii kukahiLi, ka haku o ka Ohiuko a me ka i»alaoa l*ae, ka enaena o ke aiu i'oaimoku, ke ahi uio-ai ka papAku • ka honua, kukui a 1 ka uakea, ktiva:na Alii hanau o ka aina. Ka pua alii kiekio Oe i mu-o i iko i lau a hoea mailoko mai o ka ,Mpa aiii. Niaupio, ka pi»« ka mha i me ka wohi, ka poe ut> lakou n;i ri:«pu Akua a me na kapu aki:a alii. A-ili-o, ua-ili a ua-lii nku 1 t. E ke Alii, e ola inau l<»a ue. O inakou o na Komite o kou mau makaainana, ke koena o ke kapu M;imalahoa a kou mau kupun ialii i nala, a he anoano kawowo a ho >ulu i hoola luhui ka tnakla o koei kaikunane Hakulani l im»e hui aku la. Ke maiialo nui uku nei makou pakahi, o inakou hui, a o makou n<> \ pau ia oee Kalani Alii a kalahui, i ku oluolu ana i kou ihilhi .<apu Alii, e iho mai e hui pu me kau mau keikl. Ke hoonani a hoano aku nei mukou i ka leo ou eke Aiil i pa-e iho nei iloko o ko inakou mau ohe teleponn, ka leo i nialihinl a kamiwina ole i ko makou mau pahu olelr>, i na wa a me na kau i hala, mai ko mtkou hanau ana mai a hlki i na minule i inaalo ae la. Me he inea la, o ka leo oii e ke Aiii a makou l loho iho nei, o ka leo o ke Kahikolu o k i lani, a i ole, «» konu mau anela o hoopuni ana i IKonu Noho Alii. Me he mea ia, eia makou iloko o na hihio, na akuUn a iuo na moeuhane e lohe nei a e ike nei i kou klno. S E Kalanl Alii—Ke lawe mal nei makoii i kau nmu olelo a hookt)mo iloko o ko nmkou mau Ipu kuaaha, na kihene, na oma-o, a iloko lilo o na ikoi o ko makou mau puuwai, aie ka awaiaulu la in« ke kaula o ke aloha alii. Aohe he leo alii i waiho ia ma na papahele, na paia a mawaho aku hoi o ua puka aniani o keia Betela. A ke hoike aku uei makou iuiua >u o ke Aiii, e inoe ana makou me kau olelo, e ala ae ana me kau olelo. Mamua oke poi ana i k < makou ipu olelo, ae u i makou ika Mea Mana Loa. E hoeloihi Ih aou inau la oke ola ana a me kou mau makahiki e noho ai maluna o ke Kalaunu o Hawaii a palalauhala, a ka-ikoko a moe I ka moena. i) ka ke Akua ola ia. Keia ka makou pule, e ola mau loa ke Alii.

Mose Nakuaau, Koraite. | NA KA APANA O WAIALUA. £ ke Alli ka Moiwahin® Llliukoalani, A ke Akua i hoonoho inal «l i Moiwahine no ko Hawaii Pae Aina. E ka Mikua: Ma ka inoa o na makaainana o i;i apana o Waiaiua, makupuni )aliu, a oiai ua koho iokahi ia mau)U na makaainaua wahine ou e kn •loiwahine, i komite no ka hookipn iu* raai ia Oe uialoko o na poai < «V*aialua. Nolailn, ua hele mai nei m<ikou ue na manaoiana o ka imuoli, < 'luuiahiehie ana iloko o ko niakou nau puuwai me ka lokahi, t> ap< loha aku ia oe me ka hookipa alo--10 pumehana a kou mau makaainaia, i awaiaulu U a pia loa iloko o :«i makee Aiii oiaio. Noiaila, e Kalani e—E kipa, aoii nea keakea, no ka inea, nou o uka i»u kai t nou o iuna, nou o lal s nou ;e kanaka nul » me ke kanaka iki. O ka makou pulo, e ola Moi*\thine i ko Akua. Mo ke aloha pura«hana. NA KA APAXA O WAIANAE. £ ke Aiii ka Moiwahiae Uiiuokaimnl, Ke AJIi kiekie maluua o na mea i pau loa. Ua poniia oe i makuahine no ka lahui, a ke noho ona aei oe ma na palena huinaha o kou aupunl mai Oawail a Niihau, ma* hopeiho o ko ke Akua kabet aoa mal

i koo Hakn kilkuiuine ka Moi K Ukaaā 1.. ma k* mokaaimi o Ka-j paUkiko, America Iluipuia. Caj maopopo loa koa kuleana e pii akuj U Hooa o ka noho kalaiinu o Nuu-] mealani, ma koa lawe an« a» i k*j h«riU o ke komokamwai i aponoi i] >C. H. IW. K ke Alm k» k < hi o im ku liiiiini •.» <; t l«vi - l»el M »ml »» JU« «ti. M«* k** «»»- *k*h īi. t» maliu an* k«»u We aliuiimuku, uh lveiki.»!ii :> me' kekahi laU kamahele u kou Ahn| Kuhinn n m» ka poi» a piu o kAu| huakni hinohino e k** Ali», h >i-j kc ni*i. Xou t' ka MiHMmhiuo kcilaUw, ma ke aU|>«k«s nau o lunaj iiH* Ulo, nou o loku a iiu* w.iho, u>»' haui&ma k.-i puka »» H:il.iu.u>U—e' komo k\ puali o kt» .iliitiiu »ku. H»*j wnhi jujmihile ko iu a»jtVinin:»n:» A ttii kuoku»? au.i i k* ie-kuku, h»-, Wihi mikipv«i a me k:»hi innn '!i' 1 K ke Aiii ka Minwahine, <• k:uuj whl a moe. j () ka makou puh» if»M I<k» k'.»i:i ! kP Akurt—K hoopuill'*:» »»! * i > k::: Moiwahine nin k:t p>li «» H»w.»i.j (>onui. E ola nnu lot ki« Moiwuhine ],:• liuokalani i ke Akuu. J. Kekahunu,—Luuah(H»in:ilu. S. W. Kauihaloi ) n1- UU |' n. • K.>iuito. H. Keauhulihia | Halualani. J Waianae, Aug. 19, 1301, K ke kapu Makuahine Moi Liliu* ikaUnL ka WaiaiU4C maiihiui kipkio ioa. K oia miu ioa ka M»i i ; ke Akua. E koino o ke Alii ka Moi a me na aiii h imu o ka ain.i a nu' n i ukaii oka puuii Alii. K koino, e ia ae ka puka o ka haU». Kkomo ae e ke Alil o ka n»;\lu,| ua oiioil loa kou mau uikaaainana ij ka ike ana l kou oiwi AUi. Ta no-.i ka hale. Miriama,—LunHhoomahi. Kuikainalii ) Kainano | Kamaka } Koiuitv. [Kaleikaukeha I Kupau.] | Aponoia e ka Halawai. Waianae, Aug. 19, 1891. NA KA APANA O KWA. j 1 ke Aiii ka Moiwahine | Liiiuokaiani, Ke kapu, ka ihlihl ka wohi. Na Keikialii, ke Kuhina nui a rne na lioahelo hanoliano o Kau huakal nlil. Mamull o ka ili ana inai o na ha< na oke Komite malunn o'u. Nolaila, ke puana no nei au Imua o| kou ihihl ma ku aono o na niakaainanu o Kaiahamauleo o ka npana o' Kwa noi. !

Kia ka linle e puuielnum ni, hc wahi fll no e lawaal kn houpo lcwalewa o kainuhelo, a he wahi l-a no. E kipa e Kalani— I E ni a hewa ae ka wnha, Hookahl no uku o ka leo wale no— Malia paha o ka haahaa lou keia o na apana i kipa ia e oe e Kaiani, aka ea, ina e hoomanao iho kou iliiihi, ina e milo ia ke kaulu gula i) ke aloha mawaena ou'a me ou inau makaainana mai o a o, alaila oia ilio la no ka waiwai nui o kau huakai e Kalani Julia S. KAru, Komile. E Kalani Aiii e:— Ua ioaa ia'a wahioe kekahi o kou mau hu*a makaaioana, ka hanoiuihano o ka pane ana aku i kau hai>lelo Alii ma ka aoao ou mau maeaalnana e noho ana ma ka apanu o Ewa. Me ka hiai nui, ua maopopo ke<ahi mau mea ano uui iioko o kau nau halolelo e ke Aiii a puoi ka Pae Alna, oia hoi keia: '' I—Ke ola o ka lahui. 2—Ka lokahi. 3—Ka |soiio a me ka hoopono. Mamuli o ko kaill palanehe ia ina nku o kou mua kaikunane Ka ani Kaulilua i hiiinai nui ia. Ua looikaika oia i na mea e hoiomua ii ke aupuni a me kona lahui kana<a, a he nui wale aku. Ua waiho *ho oia I na hana i pau ole maiunu » kou ki|>oobiwi paiupalu, nau hol ' Huamo aku i na haiu I k<*\ No> nila, e kamaiih) nku au no kē kumu mua oia hoi: I ke ola o ka iahui.—O kekahi mea aoo nui keia a kou puuwal alii » hiipoi nel, he mea nui ka lahui iwaena o na aupum nui o ka honua nel, aoki oiakia aka la no hoi ia o kou moa kaikunane Alll l halc« »ku U I k« kukulu al. A olal, 0 kou iahui ponoi, ke emi maa nei kooa heluoa, aom alii hanau o ka »U)ā ke tmi mau aku oei ka haoa . !

m»*a ia kakou a hui p'i .iku i*4t ko .M'i 'x"i Moiwahine o no<>noo pu i keia hnna ano nui t no ka hum i aiii no ke alii I kr lahui kanaka, a pela na hol na makaainana, | unkaainana no ikn moi. N > h* i s nir.», kr k »m> pa nku nei i#n K.w ■'i :r, i.i ikaainaeu o »u«l ■i. . t > .4 !v!j »» »>l i ai kou lahu. Iv . I \ kekahi nn»a mn ; v.t k<-:» f) ka »ioho ana uupii:;i ar.a, vra likr n » koia moa nu» V . •:.»)»■» a:»; o k » :aakua nn» k»- k"!\ . il»»\ »»> ka n ( i>'> ♦n , t an . , .» «» kuikaiii, a ** holmuua n•< .uK«n. i u\ h ma, po! i i\:»i ko au|-.; K >!ia na niakaaiti'tua i k»» «1,1 ilu hi>i i i«a inakaaiuana. t» i\. ] :n .« i; 1 l <ht i » -uii e h i{mi a?'a u«» k i i"»in »ikai o ka lahul» '. i \ mt> ko auj>tini. t'a hmima.»].. • , j» >no i \ mnh'ipo mai m*i n kol t ; '.•uukaiMwai o ka maknhik) ;»»ia kc k -naw ii n-m i i kaili i!\n k hiiiiuii ke U:t li»v»ikrtik i >• •• .» na maknainana hun*-. |M, na .»1 iMU.I i U.l iiaole, h« • !ak;ii.iakalii o iakou i ohokup i i: ii. i. a o ka liapinui • • h.ioh» *• n«»h-> nn.i ma u:' olhan.i. po?» inaiihini wah' n>. X«» k ni in iiiim ii i iiiii ka pio.i i» na kan . Li, ua ulu ui.ii i»:t haunaolo a iu • ua nunaoawahia e hoopuka ia h-m <> na nup-.'jia, a mal na nnpopa w r, hoi e loh«» ai* ai na kauaka i na ni' • c liana ia auu no ka pouo a ui<» k.t īue ku inmo ole *» ko aupuni h im« ka lahui kanaka» K ke Alii, e ao mai k'>u olu«>Ju ia'u no ka lua o kn manawa. K koino pu hou aku ai)u no o Kwa *» hapai pu im» oo i na moa e h< lop«»:io ai n e iokuhi ai k«»u i]):tti makaain ma mai ua m.ililiini a ua kam »aina. Kke Alii, o hoomanawanui mai ia'u honkahi I kor», :» o kti pau uo i:i. j K i pono a mi* ka ho«»p,>no. —O k , m ikia keia o koii aupuni, oi i k »

»S'>lu!DiMiu i ai. '« ilooih.uu.i ka [Miuo i Ua laliui knnaka." I Imi o ku pono a nu i ka ho<»pouo i ke Akua k.iu iimlu I kukulu ilio iwl, nhihi i.ol»* iii) i welK'Un / ku lvs«lc»io|Kip.i nifHo, i'la Unua: <M> ko kamik.-i pono, o ko'u kanaka lu, i* (lu'lo hoi k v rluuakulo u moo S ko |j 11«' lr > w.;|(diia keia ou <• Kalan;. !ii hawele i kou puhnka i k t paliikaua o ;vH Ulu\no a <• kau i ka \* ifeh)!i!a !t \ lle ma'iaul u; i |ko'u, c 1 luukila no ka pono uialun i oka lu'wa, ni !;a pono o hooulu i ka iahui, a no ka hoopono <> ho >! >• kuhi \ ka noiio ana inawaona o k.> aupuui ame ka luhui. A n'>U*'l:i, oia ka paniun, ?i <• oluolu hoti m r kou ihiihl kapu oke Alll, k'M,

hou nku ka apaua o Kwa »no kc Alii. Ke hooki nei au maanei ni' ki inauaolana e liolomu i ana n > I. •' i apana ma ka pono, ka poni.uki; '» me ka maluhia, a ke puana a-n.i au — E ola ka Moiwahlne KiliuokiiiM i ke Akua a kanikoo a kau i ka ; i aneaue. JI'LIA S, Kal'l", K'i:n! ; Kwa, Augate 22, 1801.