Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 39, 26 September 1891 — Page 2

Page PDF (1.70 MB)

This text was transcribed by:  Uilani Paalua Campana
This work is dedicated to:  William H. and Ruth L. Paalua

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA NUPEPA KUOKOA

ME

KO HAWAII PAEAINA I HUIIA

No ka makahiki $2.00

No Eono Mahina 1.00

Kuike ka Rula.

 

AUHAU NO KA HOOLAHA ANA

Na Puka Ana     1     2     3     4     5     6

@Iniha        $1.00   1.50  2.00  2.50  2.75  2.00

1Iniha          1.00   2.00  2.50  3.00  3.50  4.00

2Inaiha         2.00   2.00  3.50  4.00  4.50  5.00

3Iniha          2.00   3.50  4.50  5.00  5.50  6.00

4Iniha          3.00   4.00  5.00  6.00  6.75  7.50

5Iniha          3.00   4.75  6.00  7.00  8.00  9.00

6Iniha          4.00   5.50  7.00  8.00  9.00  10.00

@@ O na Olelo Moolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa o hoouna pu mai me ke @@@, a ina aole. noho hoolomo la.

 

HOOPUKAIA E KA

HAWAIIAN GAZETTE CO.

H.M. WHITNEY, LUNA NUI,

J.U. KAWAINUI, LUNA HOOPONOPONO

 

POAONO, SEPATEMABA 26, 1891.

 

E AO KANAKA KAKOU.

 

Ke neenee mai nei ka manawa e koho halota ai ka lahui i na moho Lunamakaainana a me ka hapakolu o na Alii Ahaolelo e pani ai no na hakahaka o ka poe i pau ka manawa ma ke kumukanawai a me ka poe i waiho mai i ko lakou mau noho.

 

Ua loihi no ka manawa o ka moe lolii a hoiloli ana o na aoao kalai aupuni o kakou, a me he mea la ua makakau paha lakou i na moho no ka onou mai imua o ka poe kupono i ke koho halota i keia wa, aka aole no nae he mau halawai ahaolelo wae moho i kahea ia e maopopo ai na inoa o na moho a kela a me keia aoao.  Oiai he kau Ahaolelo ano nui ae keia e hiki mai ana, nolaila aole no paha i nele na aoao i ka wae ana i ko lakou poe kupono no ka hele ana e kau i na kanawai a e kaona ai no na loaa, na hooiilo, ke ola o ka lahui, ka oihana hoonaauao, na ana helu waiwai, na hoololi kumukanawai, na hana i hoolilo ia ai na dala o ka lehulehu a e hoole ia nei ka hoolawa ana aku a paa pono o keia Aha Kuhina, ka poke ana mai i na hoolilo aupuni no keia wa pihopiho, na hana hou, a maluna ae o na mea a pau, o ka loaa ona laau lapaau e ola ai ka ilikole o holopapa nei maluna o ka aina mai o a o, e hoihoi hou ole ia ai o Hawaii i ke kulana hume malo e na kupuna i na la ia au wale aku.

 

No kela mau hana ano nui a makou i helu papa ae la mamua, i manao ai makou he mea pono i ka lahui e loaa ona mau kanaka aloha io no Hawaii e hele ai iloko o ka Ahakuka o ka lahui.

 

Mai ae hou ia oukou e lilo i “mau iwi puke” wale ia e na haole o ka poai i kapa iho nei ia lakou i ke kau koho halota o 1890, ka Aoao Lahui, aole hoi e hoololi hou ia oukou iho i “maunu puhi” na ia poe, no ka mea ia oukou i ae ai i “ai puupuu” oukou na lakou ia kau, na haakei aku lakou maluna o oukou a nana ole mai la.  Heaha ka keaku i hana ai no ka pono o ka lahui mai o a o?

 

Eia ka makou i ike a o ike nei; ue ho@@ai la ke kulana o ka aina i ka hune, ua hopohopo ka lahui i na hookolo hou o ka waa aupuni a ua @uhi ia aku na dala hoahu banako hale leta me ka awiwi, na oki pu ia na hana o ka aina i hoolilo ia ai na dala he nui a i haawi ia na dala e hoopaa loa aku ai, ua hoopaakiki @ho ka Moi e noho ana iloko o ka hauoli o ko Hawaii pomaikai ana i huli kino ai a hoole i ka lawelawe ana i ke koohina e hoomau ia aku ai ia pomaikai i ka wa a kona mau hookolo @@@@ i ike ai e i ae ka nalu ke ku mai nei e haki, a ua hono kino maoli aku olu e hopu i ke kino wailua o ua pomaikai la i hoowahawaha mua ia ai e ia mahope o ka hala ana o ka manawa, a o ka hopono o kona kimo ponoi.  Ke ku nui he hookolo hou no Hawaii he wahine, iloko o kona mau la mua o ka honu ana, ua kipuku ola i ko ka lahui Aha Kuhina i lawe ia ai ka olelo hilinai ole a haule, a ua pani i oia he Aha Kuhina palupalu haalele loa me ka pepa ka lahilahi, i lawa me na kumuhana ole no ka lakou kuhikuhi, a he naka haalulu wale iho no e puke ai na kuli ina e hookoikoi aku ke kapena wahine.  Ke makapa a noho hune nei ka aina, e emi ana na auhau aupuni, a ke emi pu mai nei na uku paahana ma ua wahi a pau.  Alalia heaha aku koe?

 

E pun i hou aku ana no anei oukou i ka poe leatea kamilio aohe wahi huna lepo o ko lakou mau kapuai e ku iho ai ma Hawaii nei?  Heaha ka lakou pono?  Aole.  He hune me ka nele ke hahai mai maluna o ka poe alakai paewaewa a aloha oie ia oukou.  Aka no lakou ka poe a oukou i haawi ai i kou oukou mau pepeiao, ke ike iho i ko ka aina nele, he ku ae no lulu i ka lepo o ko lakou wawae la Hawaii nei, a auwana hele hou aku e like me ko lakou aea ana mai.  O keia anei ka poe a oukou e paulele aku ai?  E paulele aku kakou i ka poe he iwi a he lo ko lakou maluna o Hawaii nei, he home a he kuonoono ko lakou e auauao pu ai i na auhau no ka pono o ke Aupuni.

 

“UA MAKEMAKE IA ANEI?”

Malalo iho, ke unuhi mai nei makou i ka manao o ka nupepa Independent o Stockton, Kaleponi, America, nona ke poo e kau ae la maluna iloko o ke kauna koma, no ka hoohele noonoo pupuahulu ole e hoohui aku la Hawaii me America Huipuia.  A o ua manao nei, ua haku ia me ke akahele a alunu ole e like me ko kekahi poe e ae kanana ana:

 

“O ka hoohui ana mai ia Hawaii, e olelo la mai nei e na nupepa o Honolulu, ma ke ano o la ka hua o ka hila kanawai a Makinele, aohe e pono ke apo pupuahulu ia aku o ia kekahi o na pomaikai o ua hila kanawai la e lawe mai ai.  O ka pakui ana mai i ka poni kalai aupuni o kekahi heluna nui o ka lahui no lakou na ano hoonaauao a ano noho ana i kukaawale loa i ko kakou ko na America, ola kekahi o na hana kanalua loa.  Eia no he heluna nui ma America Huipuia e makemake nei la manao hoolala, a o ua poe ia i hookahua la manao ua hauoli loa lakou i ka ike ana ma na olelo i uwea ia mai Kikako mai, ala ua manao hoohui nei ke ulu la e loaa ona keehina e ku ai ma Hawaii.  Aka o na kamaaina noonoe loea a pupuahulu ole, e nalu ana lakou manua o ke kokua ana aku i ka hooulu ana ia manao.  Eia ke hele loa aku nei o American Huipuia i ka nui loa e hiki ole ai me ka hoohui ole, a i mea e hoopalahalaha aku ai i na palena aina, e oi aku auanei ka pue ana pela.  Oiai, noho no he mau popilikia ku ia koke o ka hoohui ana mai, aka he pono i ka lahui America ke hoomaka e noonoo nui no keia kumuhana mamua o ka lilo ana i mea makahehi, a o ka alapoho ana auanei la mea, malia o lilo i kumu e ehaeha ai, a i ole e mihi ai paha.”

 

KA NUPEPA “ELELE.”

Ua hoopukaia mai ka nupepa Elele o ka la 19 i hala o Sepatemaba, ma ke kino pananaiki i like me ke kono o ka Paeaina puka ia, me na aoao akahi a me hope i hoopiha ia me na olelo hoolaha o kona kino nui i kapae la, a me ka aoao ekolu i hoopiha ia me na palapala pilikino ia Kahoonei, a me ka aoao elua i hoolawa ia me na manao ma ka olelo haole pahemaheina, e nuku, hoino a e pahi ana i kekahi poe luna aupuni a me kekahi mau keonimana ano koikoi a maka hanohano o keia anaina o ka poe e ola nei a me kekahi mau mea i make.  He mau mea a makou i ike ole ui mai kekahi mau nupepa e ae i hooponopono ia e na kanaka Hawaii, koe wale no ka pule umi a kekahi nupepa Hawaii e anaana mai nei e make ka Moi wahine.

 

Mahope mai o ka puka ana aku o ke Elele, ua hope ia kona Lunahooponopono a hoopaa ia ma Kuapepanui, a no kekahi mau hora mahope iho, ua hookuu ia mai.  Ua pani la ka halepai Elele, a ua papa pu ia ka hoolaha ana aku i na Kope o na Elele la. O kona Lunahooponopono Laiana, ua hoopaa ia ma ka Halemai Pupule.

 

MO KE KI E MAKE.

Eia ka puni a ka nupepa Ka Leo ke hou nei i na Hous. E. C. Macfarlane, John Phillips a me T. R. Lucas, ma ke kapa ana ia lakou he mau hoa ahaolelo palakai- “he pakolu maikai nana e hoouna i ka Hui Mikanika i kona lua kupapau kakalilaka wale.”  O keia poe ae la maluna a ka Luna Hooponopono i kui lima pu ai i ke kau i hala, ela ke pakaha ia mai nei e moku i ka puhi.  Me he mea la e hoike mai ana i ke kui kahi ole mawaena o na kuka ana o kela poe, a e hoomahae ana i ka pili.

 

Oiai aole makou i maopopo i ko lakou kulana kalai aupuni i kela wa, aka malia paha ui ike lakou i kela manawa a ka hune e hapapa nei maluna o ka aina, he mea oi loa aku o ka pilikia no ka aina a me ka lahui ke hoomau hou ia aku ka manawa e like me keia a pela lakou i manao ai e huki no ka pono a me ka pomaikai o ka heluna nui, a e hana me ka lokahi, alaila he hana maikai ia.  Aia i ka “lokahi ka ikaika.”  E upu aku kakou a pau no l@@ pomaikai o Hawaii, aole ka lili me ka manao e ka i ka ula loa.

 

HE84.166.67 UKU O KA MALAMA

O keia huina ae ia maluna ka uku malama o ka Peresidena o America Huipuia.  Na ka Eleele kuikawa o ka Oihana Waiwai e halihali mai i ke kiko dala a loaa ka Peresidena i ka Hale Keokeo, a mahope o ke kakau ana o ka Peresidena i kona inoa ma ke kua o ke kikoo dala e ae, alaila na kana Kakauolelo ponoi e halihali aku i ke kikoo a hoahu iloko o ka Banako Columabia.  Ina ua hala ka Peresidena mawaho o ke kulanakauhale, alaila e hoouna loa ia aku ana ke kikoo dala iaia ma ka leta.  Pela no e uku ia ai ko na Lunakanawai o ka Aha Hookolokolo Kiekie.

 

WILIWILI O NA PUUPUU LIMA O EUROPA.

I ka hakiio aku ia Europa mai keia mamao aku, me he mea la aia he kulana paoioi kolaila i like ole aku me ka nanaina o na makahiki i hala.  Oiai aole he kaua i kukala ia, aka eia nae na aupuni nui o Europa ke wiliwili aku nei wiliwili mai i na puupuu imua o na maka pakahi o lakou.  Ke hana nei lakou i kela, i mea e hoohana ia ai na puali koa o lakou.

 

Eia o Geremania ke hookahakaha a ke paikau nei i kona mau koa nui iloko o Alasace.

 

Ma kela mau aoao mai hoi o ka laina, ko Farani mau kolamu koa pukonakona e paikau mai la.

 

Ma kekahi aoao ae hoi, ko Auseturia mau puali koa e akoakoa nei ma na heluna nui.

 

O Serevia hoi a me Bulagaria ma ka hikina hema, ke hoomau mai nei no hoi laua i ka nana ana.  Ua hoouna aku laua e kukulu i na koa e ku kiai ma ka laina nana e mahele i ko laua mau palena.  O keia paani a keia mau wahi kamalii, ua papa ia mai e Tureke ma kekahi aoao, a e Rusia hoi ma kekahi aoao.  Ua manaoia malia ma kekahi hana naaupo a keia mau wahi aupuni liilii e lalapa mui ai ke ahi, nolaila i papa ia aku nei mamua ae o ka wa e nui loa aku ai.

 

Mailoko mai o keia heluna nui o na koa e paikau ia mai nei ma na kaua hoomeamea, me he mea la, aohe i umi hapa haneri o na aliikoa a me na kou i manao iki i ka pono o ke aupuni e kauo ia aku ai iloko o ka hakaka maoli.

 

O keia mau mea, aole ia i helu ia e hoopomaikai aku ana i kekahi hana aloha kanaka.  Ua ohi hapuku la na kanaka iloko o na puali koa ina he makemake ke kanaka a makemake ole paha.  E kaua ana lakou i ka wa e kauoha ia aku ai, a i ole ia i na hopena maopopo ole.  Maila paha he mau kipu ia ana aku kekahi i ko lakou mau aliikoa i ka wa e ulia mai ai, aka o ia wale iho la no.  Oiai o na alii imeperiela hanohano a me na kino alii kiekie na lakou e houla nei ke kaua, aole o lakou hookokoke mai i ka wa e kaua ai.  Aole uo paha hookuhi o lakou e make ana.  Aka ina he mau pomaikai a hanohano kekahi e loaa ana, o lakou ke kaulana.

 

O ke kahua o keia oehuehu ma Europa, o Rusia wale no.  Ke makemake nei oia i puka e hemo ai ma ka hema.  Ua paku ia oia a ina iloko o ke Kai Balatica i ka wa makelii.  O ke ala hookahi wale no a Rusia i ake ai e loaa, oia ke Kai Dadenela.  Aka ina e ae ia ana oia e puka malaila, alaila e lilo ana ke Kai Waenahonua i loko wai no Rukini; e loaa auanei ia Enelani he kanaka nui ma kona alahele i Iuia; a e hopepe loa ana o Auseturia a me Italia.  I ka Rusia hoo mua ana e lilo ke kulanakauhale o Konatinopela iaia i ka 1854, ua pao ioa na aupuni o Europa i ke kue iaia.  Ua kue kino na koa o Enelani, Farani, Tureke a me Italia ia Rusia ma na kahua kaua.  Ua kuemi hope aku o Auseturia e kali ana no ka loaa ona wahi pomaikai, a o Perusia hoi, ua haka pono loa mai la no ko Auseturia nee ana.

 

Ua loli ae nei ka papa konane o ko Europa kalai aupuni.  Eia o Geremania i keia wa, malalo o ke alakai ana a Perusia, i kela kulana o ka Emepire Hemolele o Roma.  O Farani hoi i keia wa, ua kaili ia mai a lilo ia Geremania kela mau apana aina waiwai nui ona.  Aka me he mea la nae he ulele wale no koe o ke kaua mawaena iho o keia mau aupuni.  Nolaila ua hiki ke hoomaopopo ia, ua kaawale o Farani a me Geremania mawaho o ko Rusia alahele e keakea mai ai Maka mea oiaio, aohe mau aupuni e ae mawaho o Enelani, Auseturia a me Italia nana e keakea mai ia Rukini.  O kela aelike hana akamai auanei i kapaia ke Kuikahi Kahikolu, ua lilo i mea kalekale wale e hoopohihihi ai i ke kulana oiaio.  Ua komo iloko o keioa kuikahi o Geremania, Autsetuia a me Italia.  Aka he aelike kiekie o ka naauao o ka hana ia ana, no ka mea ina e hina ana o Farani maluna o Geremania ao o Rusia hoi maluna o Konatinopela ia wa hookahi, e haule wale auanei ua kuikahi la.  Ia wa e paa ai ko Geremania mau lima i ke kaua, a hoao ole ia kona ikaika me Rusia. 

 

Alaila ua hiki ke houluulu ia ae ke kulaua oiaio a penei:  E loaa ana ma ko Rusia aoao, ka mea i loaa ole iaia mamua he hoahui ikaika oia no Farani.  Oiai e wiliwili ana na puupuu lima ma na wahi a pau o keia mau aupuni ae la, aia hoi hoea mai la ka lono, ua ae aku la o Tureke i ka mea a Rusia makaleho loa ai, oia ka hoopuka ana aku i kona mau moku kaua a me na moku kalepa i hoopiha ia me na kanaka maloko aku o ke Dadenela, oiai maloko o ia kuikahi, ua ae ia na moku kaua o na lahui e ae e komo maloko o ke Dadenela a papa ia ko Rusia.  Me he la ma na mea e lohe ia ne, ua hui like aunei o Rusia a me Tureke ma kekahi mea a heaha la ia no ka mea aole hookahi mea mawaho ae o laua i ike iki.

 

Eia ke hoohana ia nei ka mana holo palapala kilo aupuni i mea e pohopoho ia ai keia pilikia.  Ua oi ae ko Rusia ikaika i keia wa ma o ka loaa ana o kona hoahui ikaikai loa ma ke Komohana o Europa.  Ina e loaa iaia kana mea i anoi ai ma ke kukakuka a kaua paha, alaila ua make wale ko Enelalii mana mana ma Inia, a i ole ia e like ka loihi o ko Enelani noho mana ana me ka loihi a Rusia e ae aku ai.  Heaha la ka mea e ae e hoea mai ana.

 

NA ALAHELE MOANA NUI O KE AO NEI.

E like me ka alahele kaa mahu, pela no ke ala moana e hahai ai.  Nolaila, ke waiho aku nei makou i na alahele moana ano nui a na mokuahi e aoloolo nei malalo iho:

 

  1.  Oia ke alahele ma ka Moana Atelanika, maloko aku o ke Kai Waenahonua, ke Alaoki o Sueza a me ke Kai Ula ahiki i Inia, Kina, Auetaralia ame Arerika Hikina.
  2. Ke alahele ma ka Moana Paipika ahiki i Iapana, Kina a me Ausetaralia.
  3. Ke alahele ma ka Moana Atelunika ilalo ma na kapakai hikina o America Hema, malalo ae o Lae Hao ahiki i America Komohana a me Auseteralia.
  4. Ke alahele ilalo o ka Moana Atelanika a me na kapakai komohana o Aferica, malalo ae o Lae Gude Hope ahiki i Aferica Hikina, Ausetaralia a me ka Hikina.

 

O ka nui o na mokuahi e kaukoe nei maluna o keia mau alahele moana nui a me na wahi e uku nei ia lakou, ua koho ia aia aku maluna o umikumamakahi lausani lakou, a uia keia.

 

Beritania nui, he 6.403; Gerermania he 741, Farani, he 536, Amerika Huipuia, he 416, Italia, he 212, Rusia, he 206.

 

NUHOU KUWAHO.

KAHOOLELE HAULI KAUA!

HAO O ENEANI IA SIGN@L!

HE AWA NO TREKE!

PAKELE O BALAMACEDA!

KO KINA KULANA UHALU.

Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Mariposa i ke kakahiaka i Poalima nei, mai Kapalakiko mai, ua loaa mai keia mau mea hou hoolele hauli kaui malalo iho nei:

 

KA HOOLELE HAULI KAUA.

Ladana, Sept. 15. He nui ka pioloke mawaena o na poai kilo aupuni a me plepiele dala i ka la i nehihei, ma o ka lohe ia ana mai maanei mai Konatinopela mai, ua hao aku la ke aumoku Beritania a kaili ae la i ke awa o Sigri ma ka mokupuni o Matelene, a ke hoomaka la ka hoolako ana i na papu pale aku no ke awa.  Ua loaa ae keia lohe i na kulanakauhale nui a pau o Europa, aka o ke Keena o na aina e maanei, aole o lakou hoole mai, aole hoi ae mai no keia lohe.  Oiai o ke awa o Sigri, he mamao ia no na hora eha e holo aku ai na moku wahu ahiki i ka nuku o ke Dadenela, nolaila ua manao ia, o ka Enelani puupuu mua keia e kui nei ma ke ano he pane no ka Rusia hana o ka hookikina ana ia Tureke e ae mai i na moku kaua pualu o Rusia e puka aku ma ke Dadenela.  Aka i keia la, ua make wale na pihoihoi i ka wa i wehewehe pono ia mai ai, ua ala mai keia mau lono hoohikilele ma o ka hoolele ia ana o kekahi mahele koa iuka o ka aina e paikau ai.  Aka eia no nae ke kau nei na mea hoopahaohao, aole no i hala ole keia nee ana, oiai aole ia o ka manao o na luna aupuni, aka ua hana io ia ne ma ke ano hookuia la Tureke a me Rusia a mahope aku e kaili loa ia ai me ka pilikia ole ina oia ka mea pono.

 

PALEKANA O BALAMACEDA.

Ua palekana o Peresidena i pau o Kile, Balamaceda, mai na maiuu mai o kona mau enemi, ma o kona hoolala mua ana me Adimarala George Brown o ke aumoku kaua America ma Kile, e hoopakele i kona ola a me ka ae ana aku o ka adimarala.  Nolaila, ua lawe ia he paa lole luina moku America i kona wahi e poo ana iloko no o ka hale ana i noho ai ma ke ano Peresibena, ua hookomo ia me keia aahui maa ole iaia, alaila ua hoonaona iho la oia me he luina America la, ua puka malu aku la ma ka puka mahope a hoea i ke alanui hele, me ke kiai ia no o ka hale e na kipi, ua hui aku la me ka poe luina moku a hookahi ka hele hio ana loa ia nei ahiki i kahakai e kali ana ka waapa o ka moku Adimarala Kapalakiko, ua hoohina aku la oiaa iluna o ka waapa e like me ke ano o ka poe ona, a emoole ua hoe ia aku la ola iluna o ka moku kaua Kapalakiko.

 

Ua malama loa ia ma kekahi keena o ka moku mahope o ka moku, a ua papa loa ia na poe e ae aole e ike iaia.  Nolaila ma ke ahiahi o ka la 14 o Sepatemaba, ua haalele ke Kapalakiko ia Valaparaiso a ua holo no Kalio, Peru, a mailaila aku no Kaleponi.

 

Ina makemake o Balamaceda e lele i Kalio, kahi o ka hapa nui o kona mau luna aupuni mua e noho la ia hoomahuka ia e na moku kaua o na lahui e ae, alaila waiho ia no malaila, aku ina makemake e holo loa i Kaleponi, lawe loa ia no ilaila.

 

KE KULANA MA KINA.

Tientsin, Sept. 17. Ke hui nei na Kuhina a pau o na mana nui e akoakoa nei ma Pekina, e hoomano i ke kue i ke aupuni no na hana ino a na puke i na lahui e mai.  Eia ke hoomaka hou mai nei ke kamalilo no ke kipu like o na aumoku kaua a pau iuka o ka aina.  Eia ke aupuni o na Kapakai Akau ke hoouna pupuahulu nei i kona mau kiaaina a pau o na okana aina o w@@@ @ku o ka aina e malama loa i ke ola o na haole e noho a lawelawe hana ana mawaena o ka aina. 

 

Parisa, Sept. 17 Ke olelo nei ka njupepa Farani “L Autorit” o ka la inehinel, ua komohia loa iloko o ka na maua nui noonoo ka ehaeha no ka hana ino hope mai nei a na puke ia ua haole ma Kina, a ua hookuikahi lakou e hana like.  O ka mea nui hookahi wale no i na kuhina noho i koe e noonoo la owai la ke poo alakai o na mana nui ma haawi ana i na kauoha i na aumoku.

 

Ua hiki ae ke Kanikela nui o Kina ma Parisa i mua o ke Kuhina o kao na aina e Ri@@, a mahope o kona hoike ana aku ua ae o K@@ i na mea a pau e malama i ai ke ola o na haole malihini, aka aole i laew ka ikaika, ua hoona aku nei @@@@ hoopau ia ana na Manadarina p@@ leha a e hoopai ia na poe @@ @@ naele.  Ua pakui pu aku oia, he eono o ka poe hoohaunaele i pau i ka li ia.  Ua hopohopo ia nae, malia o lilo keia mau hooia mai ma ka aoao o Kina i kanawai make. 

 

Ladana, Sept. 17 ua loaa ae na nu hou i ke Keena o ko na aina e ma Berelina mai Kina ae e hoike ana aole e hiki i ke aupuni o Kina ke hooko i na hooia i hoike la aku i na mana nui no ka lawa ole o ka ikaika.

 

Sanahai Sept. 17 O ka haunaole ma Iehang, ua hoolala ia ma Kalashui a hooko la e na koa kaulana Hunan.  Ua ulupa wale ia na hale o na misiona Hoolepope ia me Katolika Roma a me na hale noho a me na waiwai o na haole a puhi ia aku la i ke ahi.  O ka hale Kanikela Beritania, na hale dute a me na waiwai o na pake iloko o ke kulanakauhale, ua hoomalu ia e na kanaka.  O na manaaupuni kivila a me na koa, ua uhalu haalele ahiki ole ke akeukeu ae.  Ua hopohopo lakou i ka hopu aku i na alakai o ka hoohaunaele o pahola puni ae ke kaua.  Ua hoouna la aku oia mahele koa Beritania i Iehang maluna o ka mokuahi hoolimalima.  O ke kulana, he ku i ka weliweli.

 

HOOKAHI WAI O KA LIHO.

Ua hookaulana ia ae a ua hoole koke ia mai no nae, o ke kumu o ka hoi koke ana anei o ka huakai kaapuni honua a ka Hooilina Kalaunu o Rusia me ka pau pono ole o na wahi i hoolala ia ai o kana huakai, o ia no ka liuliu ana e mare me ka Kama Aliwahine ui Helene o Monetenegero.  He ohana alii pomaikai ko Rusia ma ka wao ana i ko lakou mau kaokoolua.  Ua lilo i ka Emepera e noho alii nei i keia wa, kekahi o na wahine oi loa o ka ui ma Europa i kona wa i mare ai ia Marie Dagmar o Denemaka, a i keia wa, ke kaipuu ae la no ia pomaikai ma ka lilo ana iaia o ka puuwai o ka oi o ka ui o na Kama Aliiwahine mai ka aina mai o na Mauna Uliuli.

 

NA HOOLAHA KAPILI ALAHAO O RUSIA.

Eia ke aupuni o Rusia ke hoolala nei i ekolu mau alanui kaa ahi e moe ai maluna o kona aina kipapalale o ka alunu ana a nui.  O ka mua, oia ke alanui maluna wale no o ke alahao mai Slatonsk ahiki i Vladivostok, he mamao nona na mile he 4.994, me na lilo i kohala he $170,000,000, alaila paa.

 

O ka lua, mai Tomak ahiki i Stretensk me ka ae maluna aku o ka Lokowai o Baikal, ma ka mokuahi, he 1,712 mau mile ka loa, me 269 mau mile hou aku maluna o ka hao mawaena o Grafskaya, ma ka muliwai Usuri aku ahiki i Vlakivostok, ola he mamao a pau nona na mile he 1.972 maluna o ka hao, no na lilo he $61,000,000.  O ke kolu, ola alanui hookahi ae la no mamua, koe wale no ka peni ana ae ina ka palena liema o Lokowai Balkal, e paliola ana i ke alaliao i lalo i Amurahiki i Jerareva, he 480 mau mile a e hoomoe ana i alanui no keoa loa mai Amur ahiki i Vladivostok, e kapili ana 12.9000 mau mile alahao, nona ka lilo i koho ia he $109, 000, 000.  O keia mau ala hope elua, ua hiki ke holo no ka eono malama o ka makahiki ma ua mokuahi. 

 

He hoike hapilia ko nolaila Sahati o na ekalesta makua Kawaiahao a me Kaumakapili i kela hati ae, Sapetemaba 27.

 

HOOLAHA HOU.

Aha hookolokolo kienie@@@@@ma ka @@@waowa@@@,a @@@@hana i ka waiwa @@@@@Kona, Hawaii.  i mau@@@

 

Ma ka @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@waiwai ia ia ka m@@@@@me .

 

Ua kauohaia o ka @@@ka hora 10 kakahiaka, oia ka ma ana@@ no ka @@@ana i ua.  Nolaila, @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@kela.  Aha ma @@@@@Honolulu, a ma ia manawa a oia a wa ke ma ai ua @@@a pau.  @@@@@@@@@@@@.

 

Kakauolelo ma Honolulu, Hawaii@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

No ke Aha.   @@@@@@@@@

 

AHA HOOKOLOKOLO KA @

@Apana @@@ Hawaii @@@/  Ma ka hooponopono wa wa.  Ma@@@@@@@@@@@K@@@@@Me ke @@@@.

 

Ma ka hoi @@@ a me ka wa @@@@wa palapala noi@@@@make kauoha ole o @@@@@@ Ma @ ma kahi@@@  Ma@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

 

AHA HOO KOLOKO.

Apana @@@@ Ma ka hooponopono waina waina @@@@ no laila  ma ke @@@@@@

 

Ua ha @@@@a me hana ha pa apa a noi a @@alaia i ka @@@@ke a @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@palapala hooponopono waiwai@@@@

 

Ia ka i @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ia maka ana a @@@Hookolokolo ma lau@@@  @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

 

Kakau @@@@@

@@@@@@

@@@@@@

 

AHA HOOKOLOKOLO KAA@@@@    o ke Hawaii Pae Aina.  Ma ka ponopono waiwai  Ma ka hana @ ka ila Kaololo no Makawao Maui i make @ ma ke Keena.

 

Ma ka lie@@@@ ia a me ka wai@@@@ka Palapala S@@@Jo@@@Kaululu @@@ make la ioha ole o ka @@@@i ka ia 24 o Iulai 1-31 hoopukaia ka palapala Hooponopono wai wai ia Joe Kailulu.

 

Ua kauoha ao la PUNOHU aloha.  M.H. (S) t, ma ka hora 10 @@ka manawa i koho ia ho ka ho@@@noi la imua o ua Lunakauawai @@@Hookolokolo, @@Lahaina, Maui…@@@ he le lua pau i pala o hoike ina i ke@@@@@ ko lakou, e ae oie @@@kau@@e houla @@@@ pule @@@@.

 

Kekahi @@ W@@Hawaii@@@Sepatemaba, @@@@.  GEO F. @@@@@@@@

 

Aha hookolokolo @@@ Hawaii Pae Aina @@@@waiwai Ma ka hana o ka ua ua N@@Honolulu, Oahu i Hawaii.

 

Ma ke nui a moi ka wai wai palapala hoike a @@@@@pono o la uniwai o Kuhi@@@Oahu.  I make, e noi ana e aupuni ia ae ia like@@@@@@@$120.00 e lin@@@ apopo ia kela ma @@@@@@@ hooku@@@@@@@@@@@@@

 

Um kui@@@@@@@@@@@@@@@@Poakau@@@@@@@@@@@@@Hookolukulo ia Alia ma @@@Honolulu, oia ka@@@a me ka @@@@ka hoolohe me i ua @@@ hoike i oleloia, no @@@@@@@hoike i ke kumu, @@@@@lakou e ne ole @@@@@@@@@mai ai @@hoike o @@@ i ku@@@ka waiwai lo@elina.

 

Kahao ia ma Honolulu, i keia la 1. malia. 1-4 @@@@@F. W@@@@@ Hope kakau…23.4@

 

Aha hookolokolo kiekie o @@Hawaii Pae Aina.  Ma ka hoopo@@@ Ma ka hana o ka waiwai…@@@Kama@@@Waiw@@@@make hui@@

 

Ma ka h@@@@@@@@ja waukya ua a oakaoaka iu @@@Oahu, e noi ana o kela @@Honolulu ol@@@make hauoha Honolulu olelua.  ma ka la 10 @@@e noi ana e hoopika i a ka @@@hooponopono waiwai ia Kauanui Kai.

 

Ua kauohaia o ka Poakalii oia la manawa i kohola no la ua ihoi la imua o na Lunahai Keena Hookolokolo o kula a@@@ a ma ia manawa a ma la w@@na mea a pau i pili a hoike mai @@ke kumuu olelo ko lakou one ole a malaila e hoike mai ai ha @@waiwai.

 

Hennia ma Honolulu, Ko Hawaii, Sepatemabia 1801 Nu ka aha.

 

KUAI KUDALA O KA AINA

Ma ke ka@@@@James Ah@@@@Kahu Waiwai o Lulia A. @@@oo ole, na Hooilina, @!@@@@ kuai aku ana ai i ku laui@@@@a me pomaikai iloko o na @@@@ko’u liale Kudaia Wm. H @@@@ ka hora 12 awah@@@ja @@@@@

  1. Ka aina i kapaia o Poa@@@@o Molokai, Palapala Sila @@@ mau eka, e pua nei malalo o ka @@@@ Mr. F. B. Sakuina @@@ makai @@are 9 1-9 mai, ua pai na uku lani maila a makahiki mua he 12 i ka olii mua e.
  2. He hookahi mahele pakahi@@@Aina o Mailepai a me Kahana, Kaanapa@@kupuni, Maui.
  3. He @ eka aina kalu a e ma P@@@@Maui.
  4. He @ eka aina kalo aia ma @@@Lahaina, Maui.
  5. He aina aia i Olowalu, Mokup@@Apana 30 ka Palapala Sila Nui H@@@leana Hoona Aina Helu@@@he kokoa@@paha, e paa nei i ka hoolima ina @@@Mahiko o Olomalo, ao elima maka @@Aukate @@@ua pau lia ma i ka oha ia i u la hooua.
  6. Kela hookahi hapakolo, ha@@@ka aina kalo ma Waalua, i@@@kai.  Palapala Sila Nui He@@@@Hoona Aina Hela@@@kokokee@@@

Kuike ke dala.  Na lilo hana p@@@ mea e l@@ai.  Jan F. M@@@, L@@@

 

HOOLAHA HOOKO A ME KE KA O KA MORAKI.

i KULIKE AI ME NA HOOKO ANA O KAHI MORAKI I HANA IA E Kahai ame Kalae ia Stepphen Spencer ma ka Mei, @@@, a i hoopaa ia ma ke Keena K@ Kope ma Honolulu, Buke @ a ma na a @164.  Nolaila, he hoike la aku ne ka loa makemake he!  ka mea e paa nei i ka @ hooko no ka uhai ia o na olelo, oia ka ole ia o ke kumu paa a me ka uku pauee.  e hookaa ai.

 

Ke hoike hou ia aku nei ka lohe, uaahi @ o ka pau ana o na ho@@@@@@ ia ana mai kela la aku e hilaha ia no ku wai wai i hoolilo ia ma la moraki no kuai aku make kudala akea ma ka hale ke o J. F. Morgan, ma Honolulu, ke hiki aku @ hora 12 awakea o ka Poakolu o ka lohe @@.

 

No ua mea i koe, e uinau ia.  J. M. Dowsett, a @@@.  Alfred Magoon. @@  Stephen Spencer.  Honolulu, Sept. 15, 1@01.

 

O na waiwai i paa maloko o ka moraki kela:

 

Ake @ O kela mau aina a pau ma @@ Honolulu, Oahu, nona ka ili he @@@ a i kuhikuhi ia ma ka Palapala Sila Nui @@ Kahaumanu.

 

A@@ O keia apana aina ma Puako, L@ Maui, nona ka ili he i kuda a me 34 @@ kuhikuhi ia iloko o ka Palapala Sila Nui 3534 ia Kaweawea.