Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 40, 3 October 1891 — Page 1

Page PDF (1.74 MB)

This text was transcribed by:  L. A. Marchildon
This work is dedicated to:  Any Canadians calling Hawaii home...I'm so envious !!

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

BUKE XXX.  HELU 40.      HONOLULU, POAONO, OKATOBA 3, 1891.      NA HELU A PAU 2357

 

Hoolaha Loio.

ANTONE ROSA.

@

ma ke Ka@

PALAPALA.

@

2@

 

@ M. LOWREY,

@ no ka LEHULEHU

--@--

@PALAPALA A ME KA PALAPALA H@HIKI

@ Hana me W. R. Kakela, ma ka aoao makai o ka Hale

@, Honolulu. @

 

CECIL BROWN.

@ Kokua ma ke Kanawai

@ PALAPALA NO KA MOKUPUNI O OAHU.

@ Hana           Ma Alanui Kalepa.

2331

 

E. G. HITCHCOCK, (AIKUE @IKIKOKI)

@ a Kokua ma na mea a pau o pala ana ma ke Kanawai,

@ KO NA @ILA AIE ME KA AWIWI

Hilo, Hawaii.   2331

 

GEORGE P. KAMAUOHA,

He Loio a he Kokua ma ke Kanawai

@ Lehulehu,

            @ Haawi Palapala Ae Mare,

                        No Kohala Ak@, Hawaii,

--A @--

MEA ANA AINA.

E loaa no ma Kohala Akau, Hawaii.

2831

 

W. R. KAKELA,

He Loio a he Kokua ma ke Kanawai

@ LUNA HOOIAIO PALAPALA.

2881

 

WILLIAM C. ACHI,

@o a he Kokua ma ke Kanawai mua o na Aha a pau o kela Aupuni.

He Notari no ka Lehulehu a Boroka @ na Waiwai Paa.

            Keena Oihana, Helu 86 Alanui Kalepa, Honolulu, Oahu.      2881

 

JAMES M. MONSARRAT, (MAUNAKEA.)

Loio a he Kokua ma ke Kanawai

E hana ia no na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, a me na Palapala Pili Kanawai e ae ma ka olelo Hawaii.  Dala no ka hoaie ma ka moraki ma na Waiwai Paa.

@ na Hana:  Hele Pohak@ hou ma ka @ Waikiki o ka Halewai, alanui Ka@

 

E. LILILEHUA,

LOIO MA KE KANAWAI.

@ Hoolale Palapala no ka lehulehu, kakau Palapala Kuai.  Hoolimalima, Moraki, me @ palapala pili Kanawai a pau.

@ Ka@ Kaluaaha, @             2@1

 

WILDER & CO. (WAILA MA.)

Mea kuai papa a me na lako kukuia hale no ano a pau, a me na mea e ae a pau e pono ai o ka hale.

            K@hi Alanui Moiwahine me Papa.

@

 

KO BIHOPA MA, BANAKO MALAMA DALA

E LAWE @ MAKOU I NA DALA HOOMOE ma ka hoai@ ana ma ko makou BANAKO @ Dala malalo o keia mau kumu:

            Ina @ hoom@ ami ke kanaka hookahi i na dala K@ Haneri, @ aku no makou i ka ukupanee ma ka Ki@ Kapahaneri o ka makahiki, @ ka wa aku o ka lawe ia ana mai o ke dala, @ waiho ia ke dala hoomoe i ekolu mahina, a @ waihoia paha ke dala @ hale na malama @ ke wa o hooponopono la ai na helu.  @ e hel@ ia maluna o na dala ha@ na la elua paha o ka mahina

                        A@ ka panee @ aku ia i na dala e lawe ia @ maloko o ekolu mahina mai ka waaku o ka @ ana mai.

            @ la ma@ua @ o ka @nuhi ana aku o ke@ kanaka i kan@ mau dala, e hoike o mai i @ BANAKO, a e l@we p@ ia mai ka buke dala i @ oo ai.

            A@ dala e uku la, ala wale no ma ke kikoo o ka mea nana i hoomoe mai i ke dala me ka @ mai i ka buke hoa@ dala.

            @ ka la mua o Sepatemaba o kela a me keia @ hiki @ hooponopono ia ai na helu o na @ a pau, @ uku panee i uku ole @ ma@ dala a pau e waiho ana me k@ hela la ma ka aoao o ka mea @ dala mai i hala na malama ekolu, a ma @ aku e hui la me ke kumupaa @a.

            @ pau dala hoomoe mai maluna o elima kaneri dala @ lawe @ mamuli o ka @ ana.

            E @ ana ka Banako ma na a a paa o @ na la Sabati a me na la @

BIHOPA MA.

@        679p-tf

 

J. T. WATERHOUSE, (WALAKAHAUKI,)

Halekuai o na Lole Nani Panio!

LAKOHAO,

Na Lako Hana Mahiko,

A PELA @ WAL@.

Alanui Moiwahine,--Honolulu

2844

 

NANEA KAMAHAO

@

keikialii

romeala;

--ka—

Ui Kila Mageneti

O PARAMERI.

Ka Nani e haule ai ka Honua;

            Ka Mahina Meli o Salaredina;

                        Ka La alohi o Muli@edera;

                                    Na K@ Koko kamahao Ekolu.

 

Na Ui Hookelakela.

O KE AO HOLOOKOA.

NA NANI

Puuwai Uahoa o ka Honna nei,

--A O KE—

Kila Mageneti o ke Aloha—"O Parameri no ia."

 

            Alaila e ka makamaka me kela mau olelo a @e keikealii hoike aku la oia i ka moolelo piha mai na sekona mua loa i loaa ai lala ka hanohano i ka hooko ana i ka haaheo o kana oihana ahiki i ka minute hope loa ana i hopu pio ai i ua kae@ea la.  Ua lilo ka moolelo a keike alii Romeala i hahai aku ai i mea pahaohao loa, no ko ka moi noonoo, a me ke anaina, la wa ke keikialii Romeala i hoike hou aku ai ua makaukau oia e lawe mai i kana lawehala imua o ko lakou hanohano, ia wa i kahea ae ai o Romeala mo ka leo moakaka.

            E Ludiana ke kamahao, ua makemake au la oe e lawe mai imua o ka hanohano o keia aha i ke kino o ke keikialii Paresiana, i mean@ lakou e ike ai i ka olalo o kau mau olelo.

            E like me ke kauoha a ke keikialii Romeala pela ke aniani Ludian@ i hooko ae ai, a iloko o ka ol@pa ana a ka uwila aia ua keikialii Paresiana nei e ku ana imua o ke alo o ka moi Papine a me ke anaina hanohano o kona aha hookolokolo.  He mau helehelena hai kea ko ke keikialii Paresiana iaia e ku ana imua o kela anaina hanohano, me he la e hoike okoa mai ana oia i ka ehaeha a me ke kaumaha luuluu o kona naau no kana mua hana.

            Ae e ka makamaka ua ehaeha a kaumaha lo la keikialii la, aole wale no kana mea i hana ai aka no kona make pu kekahi.  Aole he puai leo mawaena o ka moi a me ke anaina, a oia hou ka ke keikialii Romenia i pane aku ai.

            O ka lawe hala mua kela o kou ihiihi e ke alii i ike mai la, a o ka lua o na lawehala a'u i hopu pio ai o oe no la o ke alii.

            Ua naka ae la na kuli o ka moi Papine no keia mau olelo a Romeala a oia ka ua moi hapauea nei, i pane mai ai me ke ano o kalakala.  Heaha kau olelo, heaha kau i kamailio mai la?  O ka mea a'u i kamailio mai la?  O ka mea a'u i kamailio ae nei he oiaio la e like me na wai hooluu uliuli o ka lani, wahi hou a Romeala, alaila o i mai ana oe owau kekahi i huipu iloko o na hana a kela keikialii?

            Ae o ke alii wahi hou a Romeala a i mea e pau ai kou kuhihewa e nana mai no ka oiaio o ka'u mau olelo, ia Romeala i pane aku ai i kela mau olelo, ka hea ae la ia ia Mamiona me na olelo o ka wiwo ole.

            E ke aka kino wailua o Mamiona auhea ka ui i loko ou?

            Me he mohala ana la na ka opuu pua i kipehi ia e na kulu kehau i ka wa a ka mahana o na kukuna la o pa iho ai, pela ke-kaikamahinealii Ema@a i oili ku hao ae ai a ku ana imua o na maka o ke anaina, a me kona makuakane, a laia kaikamahinealii i ike mai ai i kona makua kane a me ke anaina, aia hoi me he pua @a i mae iho kona nani, pela na helehelena o ua kaikamahinealii nei i kah@ii ae ai mai ka @la ohelohelo a i ke keokeo me he mea make la e hoike mai ana i ke anaina ua hilahila ola no kana mea i hana ai, a nona paha ka mea i hooheno la e ke mele.

            Hilahila ka pua o ka hala,

            I ka pehi la e ke kehau,

            O ka hau-a iliki peha,

            Hulu-aa o  Hala aniani.

            I ka wa a ka moi Papine i ike ai i kana kaikamahine, hina aku la ola i hope o kona noho me ka puili ana ae o kona mau lima iluna o kona umauma, a me ka leo hooho o ka ehaeha hoopuka ae la ola i keia mau olelo.

            E ka malamalama lilelike o na welau hema!  Ua hoehaeha mai kou malamalamaia'u, a e kuu mea haule ole, heaha keia mau hana au ia'u?

            I ka pau ana o kela mau olelo a ka moi Papine, ea mai la oia iluna me ka noho pono ana iho iloko o kona n@hoalii, alaila haka pono mai la oia maluna o kana kakamahine, me na maka o@lea o ka huhu, a me ka leo nui o kkalakala, pane mai la ola i kana kaikamahine.

            E Emalina!  E pane mai me ka pololei, a me ka oiaio i na ninau a kou makua nei, a e hoomanao o ka hoopunipuni he wahahee ia, a o ka pololei ho oiaio ia.  Ano e hai mai, i hea oe i ka po nei?

            Aole ke kaikamahine alii Emalina i pane koke aku no na ninau a kona makuakane, aka, kulou iho la kona pooilalo no kekahi mau minute alaila ea hou ae la ia iluna, a haka pono mai la, me na maka keleawe o ka maalea nui, a me na olelo wahahee o ka hoopunipuni nui pane aku la oia.

            E kuu makua-no ka pane ana aku i ka haina o kau ninau o ae mai ia'u, e olelo ae, aole au i hele i kekahi wahi okoa aku ma ko'u rumi no au a ao ae nei.

            Aina! i hooho ao ai ka moi Papine, alaila ua wahahee ka na olelo a Ro,

            Ae e kuu makua o na olelo apau a kela kauaka opio apuka i hoike iho nei, he mau olelo epa wale no ia o ka wahahee, olai ke kaikamahinealii Emalina, ka haku alohilohi o ka welau hema ma kona rumi no ia kahi i hiolani ai a hiki i keia kakahiaka.

            Nolaila e kuu makua e haawi ia ka uku hoopai maluna o kela kauaka opio no kana mau hana hoopunipuni, ma ke kiloi ana iaia iloko o ka imuahi i pahiku ia ka enaena, a malaila oia e uwe a e uwi ai na niho.

            Ua hoomaha iho ua kaikamahine alii la i kana kamailio ana, a kaulona aku la oia maluna o kona makua kane no na mea a ua moi la i pane mai ai.

            He mau minute i hala ae, akahi no ua moi Panine nei, a pane mai me na olelo malie o ke akakuu, a na la mau olelo, a ua momi la i hoike mai, i ke kaikamahine alii Emalani na hie kona makuakane i kana upena kuu i hoomaholahola aku ai.

            Aka e kuu makamaka heluhelu, ua kuhihewa na kaikamahine alii la ma la mea.  Oiai i ka wa a ka moi Papine i huli mai ai maluna o ke keikialii Romeala a hookau mai la i na olelo koikoi o ke ahewa, aia ho@ me he anapu ana la na ka uwila luai aku la ke keiki alii Romeala, me na olelo kuhinia e hoonanea ia ai ka puuwai o @a moi la i pane mai ai me na olelo o ke pahaohao nui.

            E hai mai e Ro ke kiai@ E hai mai heaha kau mau olelo pale no keia m@ olelo a ka'u kaikamahine?

            Wahi a Romeala i pane aku ai.

            O ke ahewa, he ahewa ia, o ka hoopai ana, he hoopai ana no ia, aka o ka hanohano o ka hana a@iwaiho mai ai ma ka poho o ko'u lima, he mea hiki ole ia i kou mana moi ke pakaha ae ke ole e loaa ia'u ka mea au i kauoha mai ai ia'u.

            Nolaila e ke alii, o ka olelo ahewa au i kau mai nei maluna o'u, he olelo ahewa ia a Ro, ke kiai e hiki ole ai ke ae aku me ka maopopo ole o na kumu o kona ahewa ia ana.

            Ano e ke alii, mamua ae o ko'u lawe ana mai i ka hanohano o kela olelo ahewa e ae mua ia mai au e hoomaikeike aku i ka hanohano o kau hana i hoonoho ia mai ai, a ke ku ka hewa ia'u, alaila me kuu p@wai apau, ua aa au e make e like me ke koi a ke kaikamahinealii.

            Me keia mau olelo a Romeala, hoike aku la oia i na mea apa@ i hana la mawaena ona a me ke kaikamahinealii ma ka po i hal@ ka hiki ana aku o ka @po hooheno a @ haku la o ka welau hema ke la@a holo malu ana a me ko laua paa pio ana malalo o kona mana.

            Ua haawi mai ka moi Papine ina hoolohe, aka nele loa ana no na olelo a ke keikialii Romeala, a i ka pau ana, pane mai la oia.

            E Ro-ke kiai! e hai mai no kau mau mea i ike ai, a ina ua hoopunipuni oe, alaila e make io no oe malalo o ka mana e ka'u kauoha no kau mau hana imi epa i kau kaikamahine.

            E like me ka liona eae i wela kona houpo no kana mea i makemake ai, pela ke keikialii Romeala i huli hou ae ai maluna o ka moi Papine a pane aku la.

            No ka panina o ka'u mau hana, a i hoike hoi nona me keia anaina e hooia mai ai ikau mau olelo e leha aku i ko oukou mau maka maluna o keia pala, a e ike no anauei oukou.

            Aohe pahuna hala a ka Malualena ku no i ka alo mino ka laau.

            Laau kalihi na ke anu.

            O-o i kanahele o Mahiki.

            A mahiki au la-e pue i ke anu.

            Anu hui ke kiu Waikoloa.

            I ka pau ana o na olelo a ke keikialii Romeala, aia hoi oiapa ae la kekahi malamalama me ka ikaika nui e pili pu ai ka hanu o na mea a pau, a lohe hou ia aku la ka leo o ke keikialii Romeala i ke kahea ana ae i keia mau huaolelo.

            E Ludiana ke kamahaoi e hai ae i kou malamalamala oi kelakela ma ka hoike ana mai i ke kiu hoolele aka o ke kaikamahinealii Emalina a me ke keikialii Paresina ma ke ala hele lewa e hoea aku ai i ka i puka pohihihi o ka welau hema.

            He nakolokolo ana na ka leo me he hekili la, he owe ana hoi me he holo moku ana la na kekahi wai nui, ala hoi e kau mai ana i loko o kekahi aninani huina-ha nui, ma ka paia hikina o ua keena la ke kii hoolele aka o ke kaikamahinealii Emalina a me ke keikialii Paresina.

            E ki-pu ana ua keikialii la o Paresina i na kaula kaohi o na lio, o o ke kaikamahinealii Emalina hoi, e puliki ae ana oia i ka a'i o ua keikialii la me he mea la e kamailio ae ana paha oia i kekahi mau olelo.

            O oe ke hoa lai ka naue

            Kuka olelo o ke aumoe

            Hoolale ka uwepa oni na lio

            O Paresina nei, ka heke o na ai lana.  I ka wa a ke kii hoolele aka o ka ui Paresina, a me na nohea Emalina i kau lai ia ae ai e ka mana o ke keikialii Romeala, ala hoi me he mea la ua hoaahu ia aku ua mau ipo nei me kekahi lole keokeo ka hele a haikea, a o ke anaina hoi, he nanaina o ka pihoihoi a me ka hakanu ke uhola ana maluna o lakou, a ola ka Romeala i pane aku ai me na olelo o ka wiwo ole.

            E ke alii ke ike ae la no anei oe i ke kii hoolelo aka o ka'u mau lawehaia, alaila e hai mai owai la laua.

            Ua pane mai la ka moi Papine me keia mau olelo o ka hoka, he olaio e Ro ke kiai hooko pololei, o ke kii oiaio maoli anei kela o ka'u kaikamahine, a o kela keikialii, ola okoa no a e ao.

            Ke ole au e hoohewahewa

            I ka pali nui o Keona

            O laua o koe wale no la,

            A muli e wa olelo nei-e.

            No kela pane a ka moi, ike iho la ke keikialii Romeala na ku pono aku la ka moi Papine i kana poka pu pauma-lana, nolaila kahea hou ae la ia me ka leo moakaka.

            E Ludiana ke kamahao! ua makemake au ia oe e hoike mai i ke kii hoolele aka o ka i puka pohihihi o ka welau hema nei i ike mai ai keia poe.

            Aole au i ka loa me ka laula,

            A akua iki e kilohi eni,

            He poha ana-me ka paapaaina, aia hoi e kau ana ke kii hoolele aka o ka ipuka pohihihi o ka welau hema i loko o ke aniani liilii o Ludiana me kona mau haawina o ka hookala kupua.

            E mimilo ana kona mau manowai me ka ikaika nui, a puko ae la i kahi hookahi me he inai pele la, alaila hakinuu mai la me he wai kahe la e lumilumi ana a no na minute e lima ko ke ana@ nana ana aia hoi mahae ae la ua mau manowai la, a i waenakonu e moe ana kekahi aianui i kipapa ia me ke gula a me ke dala, he mau sekona i hala ae, ike hou ia aku la ke kaa@lii o ke keikialii Papine i ka maalo ana ae me ka wahine a hala aku la ma kekahi aoao o ka i puka pohihihi, maluna o ua kaa la e kau ana no ke keikialii Paresina, a me ke kaikamahinealii Emalina, a na ka puahi o na lio, na ia mea i ahai hikiwawe e aku ke kaa a nalowale aku la mai ka ike ana aku a ke anaina, a oia hou ka ke keikialii Romeala i kahea ae ai, e Ludiana ke kamahao no ka wa hope loa o ka'u hoikeike ana, ua makemake au la oe e hoike mai i ke kii hoolele aka o ka halealii o Paresina, i ike i ka nani o Himela kuahiwi hene olu lawe malie.

Aole i Pau.

 

NUHOU KUWAHO.

KO ENELANI MAKALEHO IA HAWAII

Nu @oka, Sept, 17-ke hoike mai nei kekahi lohe mai Wasinetona, o Sinora Ce@se Casar Moreno, he haole Italia America e noho ana maanei, (Wasinetona) a e lawelawe nei ma ke ano agena no ka Aoao Lahui o Hawaii (i ano like me ko na poe kipi o Kile,) ua waiho ae oia i mua o Peresidena Harrison i keia la, he leta i lo@a hope mai nei iaia mai Honolulu mai, e hoike ana eia o Enelani ke hoolala nei @ pakaha i ke aupuni o Hawaii.  ke kono mai nei ka mea nana i kakau ka leta, he mea pono @a America Huipuia ke hapai i kekahi hana, oiai ke hilinai ala ka moiwahine ma ko Beritania mau pomaikai a ua makaukau oia e hooko i ka wa e hana ia ai.  Mamuli o ko ka Peresidena makahehi loa i kela palapala, ua noi aku oia ia Moreno, e hoolauna kamailio aku me ke kuhina nui Blaine.

NA MOHO KIAAINA O NU IOKA.

            Ka ka la 9 o Sepatemaba, ua noho iho ma ke kulanakauhale o Rochester, Nu Ioka, na elele wae moho luna aupuni iho o ka aoao Ripubalika no ka mokuaina o Nu Ioka.  No ke kiaaina, ua waiho ia mai, he elima mau mo@o, a ma ka balota ana na puka ka inoa o J. Sloat Fassett, a o na inoa e ae ua haule.  Alaila, ua hoolawa ia aku na luna aupuni e koho ia aku ana penei:  Hope Kiaaina, Hon. J. Vrooina; Kakauolelo nui, Eugene F. O. Connor; Luna Hooia, Arthur C. Wade; Puuku, Iva M. Hedges; Lo@o kuhina William E. Sutherland; Anaaina, Verplanbk Colvin.

            Ma ke awakea o ka la 15 o Sepatemaba, ua wehe ae na elele Demo@arata o ka mokuaina o Nu Ioka, i ko lakou ahaelele wae moho luna aupuni kulokoma ke kulanakauhale o Saratoga.  He elua wale no mau moho kiaaina i waiho ia mai, a i ke koho balota aa, ua loaa ia Rosevell P. Flowe he 334 mau balota, a ia Alfred C. Chapin, he 48.

            Nolaila, ua wae ia ka inoa mua i moho kiaaina.  O ke koena aku o na moho, penei no ia:  Hope kiaaina, William F. Sheehan; Kakauolelo nui, Frank Rice; Luna Hooia, Frank Campbell; Puuku, E. T. F. Danforth; Anaaina, Martin Schelnecks.

MAK@ O M. JULES GREVY.

Ua make mai nei o M. Jules Grevy ka Peresidena mua o ka Ripubalika o Farani i waiho ai i ka noho i ka 1887, no keia mau hana ekaeka a kana hunona i ke kuai malu ana i na kea hoohanohano.  Ua hanau ia ola i ka 1807, a ua hoomaka kona ike ia, ana aku he kanaka nui ma kona ku ana, e pale no ka poe hookahuli aupuni o 1830.  A i ka wa e noho Peresidena ana o Lui Napoliona, na kue loa oia i ka hoomalu hou ia aku o Farani e ke aupuni Emepera.  Mahope o ka pau ana o ke kaua mawaena o Farani a me Geremania, ua ike hou la aku la oia ma ke ano oia kekahi o na keiki lo@ o Farani, a mai ka 1871, a hiki i ka 1872, e noho ana oia he Peresidena no ka Ahaolelo Lahui, a i ka 1876, koho ia iho la oia i Peresidena no ka Hale Ahaolelo o ka Po@kohoia.  Mahope o ka haalel@ ana o Generala Mahone i ka noho Peresidena, ua koho la o M. Grevy i pani no ka noho hakahaka, a i ka 1885, mahope o ka pau ana o ke koena mawaena o keia koho ia ana, ua koho hou la oia i Peresidena a na ka hana lapuwale a kana hunona i kono iaia e waiho i ka hana me ka pau ole o kona manawa.  I ka la 9 o Sepatemaba i hala ka make ana.

tureke me enelani.

            Ua lohe ia mai nei, ua hoopau la mai nei ke kuhina nui o Tureke e ke Suletana, mamuli o ko ke kuhina hoopili aloha loa ia Enelani.  Ua noi okoa aku nei ka Amabasadoa o Enelani ma Tarek@ i ke Suletana, e mihi mai ke aupuni no ke kipu la ana o na moku kalepa Beritania i ka malama o Iulai, oiai lakou e komo aku ana i loko o ke Dadenela, a mahope o kela noi ana, ua hoopau aku ka Amabasadoa i kona hele ana aku e ike i ke Suletana e like me kona maa.

NA LONO HOOLOLILOLI OIHANA AUPUNI.

            Nu Ioka, Sept. 11.—Ke pahola mai nei na lono mai Wasinetona mai, e hookohu la aku ana ka Loio Kuhina Miller o Ameri@a Hu@pula no kekahi o na Lunakanawai Kaapuni i kukulu ia e ka ahaolelo i hala, a o Generala Lew Wallace, o koho ia aku ana i Kuhina kaua, a o ke kuhina Kalalaina i keia wa o Noble, e hoolilo la aku ana i Loio Kuhina; a o Generala Clarkson, e lilo aku ana i kuhina Kalalaina.

KA HALIHALI LETA PANALAAU.

            Ua loaa ae i ka egena R. J. Creighton o ke aupuni Panalaau e noho ana ma Kapalakiko, mai ka Luna Leta nui aku o Nukilani, he palapala loihi e hoike aku ana ua hooholo ka Ahaolelo Panalaau e hoomau aku i ka halihali leta mawaena o Enelani a me Nukilani ma ke ala ae o Kapalakiko no ka manawa he ekolu mau makahiki ka loihi.  Akahi no a akakuu iho na nalu ana pihoihoi no ka hoopau la o keia alanui halihali leta a Nukilani i hoomau ai i ke kokua no ka manawa he iwakalua makahiki i hala, mai ka wa e komo pu ana na Panalaau e ae i ke kokua pu a hiki i ke koe ana o Nukilani wale no e uku dala nei no ka hoomau ana i keia ala halihali leta.  Nolaila, o ka la 26 o Okatoba aenei, oia ka la e waiho aku ai na koho no keia manawa hou he ekolu makahiki e halihali leta ai.

HOOMAHUAHUA MOKU KAUA MA KA PAKIPIKA.

            Mai Wasinetona i lohe ia mai ai, e hoomahuahua hou ia aku ana na moku kaua ma na mahele moku kaua o ka Pakipika.  No ka mea, ua hooholo ke Kuhina Moku Kaua e hoouna i ka moku kaua hou loa "Yorktown" malalo ae o Lae Haono ka noho paa ma na kapakai Pakipika, a i ka moku ka@a hou loa "Petrete" i ka mahele moku kaua ma Asia, ma ke alawai oki aku o Sueza.  O ka moku kaua "Enterprise," e hoolilo ia aku ana i moku ao holo moana no na haumana.

            Ua kauoha aku nei ka oihana Aumoku kaua i ka moku kaua "Kapaiakiko" i hoonoho ia ma na kai o Kile i ka wa kaua iho nei, e hoi ae i ke awa o Kapalakiko.

HE PUKUNIAHI HOU LOA.

            Ua hoao ia mai nei ma ke kulanakauhale o Kikako, ke ki ana i kekahi pukuniahi ano hou loa i haua ia mai nei ma America Huipu@a, e manao ia aku nei e hookahuli la ana na lako kana moana a me aina e keia ano pukuniahi hou loa.

@A HOU NO UA KUHINA HAUHILI.

            Ke laulaha nei he lono mai Wasinetona ae, o kela mau mea e hoolaha la nei no ka nawaliwali kino o James G. Blaine, he hana ka la @a ke Kuhina Beritania ma Wasine@ona Haku Julian Paunch@ote, no ke kau o kona weli o wae ia o Blaine i moho holo Peresidena.  me he mea ia, e like ana no keia Kuhina me Haku Lionel Sackville West i kauoha la ai ke aupuni o ka Moiwahine e kahea mai e hoihoi aku no kela palapala hakuepa Mu@ i hoopololei ia i kumu e haule ai o Cleveland i kona kau i koho elua ai no ka Peresidena.

KA HOPENA O KE AO NEI.

            E la ke kukala nei o Rev. D. Jen@kes, ke kahunapule o ka luakini Sana Paulo ma Indianapoila, Indiana, ma na halolelo anaina pule lehulehu, e wanana ana e hiki mai ana ka hopena o ke ao nei iloko o umi makahiki ma ka a la ana e ke ahi.  He kanaka naauao ola, a nolaila ua lilo kana olelo kukala i mea nune nui ia.

NA MEA PILI IA KILE.

            E la iloko o na lima o ka aoao Kipi na mea a pau o k@ aupuni @ Kile @ paa nei, a me ho mea la e la ka maluhia ke hoalii la.  Ua hooholo lakou i kela wa, o ka mea pono e hana ai no ka pomaikai o ua mea a pau iloko o kela wa kupilikii o ka aina, oia ke koho balota ana o ka lahui i mau alakai no lakou.  Nolaila e koho balota Peresidena ka lahui o Kile ma ka la 18 o Okatoba, a ma ka la 26 o Dekemaba aku e hoonoho ia ai.  Ua ike aku ke aupuni o America Huipuia i ke aupuni kuloko o Kile i keia wa.

            Ua hoopuka ae ke aupuni kuloko i na kauoha @ hopu la @a poe a pau i komo iloko o ka hana hoomaewaewa ana i na hoa'loha o ka aoao kipi iloko o ka wa kaua.

            I ka wa i haule ai o Valaparaiso iloko o na lima o ka poe kipi, ua mahuku aku ia o Balainaceda iluna o ka manuwa "Kapalakiko" ma ke ano kuewa.

KA HALI LETA MAMA LOA.

            Ua @iia mai ka waea olelo moe moana, ua ku aku ka mokuahi "Kulanakauhale o Nu Ioka" i Queenstown i ka la 8 o Sepatemaba iloko o elima la holo, iwakalua kumamalua hora a me kanalima minute, mai Nu Ioka aku.  A ma ia huakai a ua mokuahi la, na eke leta mai I@pana ae i lawe la ai e ka "Emeperese o Inla" ma ka moana, e ke ala kaa ah@ Canada Pakipika maluna ae o ka aina a ma ke alahao Kikowaena aku o Nu Ioka i ke awa o Nu Ioka.  Ua helehelu la keia mau leta he umi la mamua aku o ka manawa maa mau.

KELA A ME KEIA.

            Ua lohe ia e holo Luna Senate ana ka ona miliona J. W. Mackay no ka mokuaina o Nevada ku@ la Stewart, ka Luna Senate o keia wa.

            Ma ka la 18 o Sepatemaba, ua make aku la ma Kapalakiko, o Mrs. Theresa Fair, ka wahine a ka ona miliona James G. Fair i oki ai a ua waiho iho oia i kona waiwai he $5,000,000 e mahelehele ana i ka hapa nui no kana mau kuikamahine elua, a i ka hapa uuku no kana mau keikikane elua.

            Ua pae ae kekahi poe misionari i Kapalakiko mai Kina ae, a ua hopohopo loa la lakou no ka mea e hoea mai ana, a la wa @ pep@hi wale ia ai na haole.

            Ke laulaha la na lono ma Kaleponi, e kipa ae ana na mokuahi o ka Pakipika Canada ma Kapalakiko ma ke ano paonioni aumeume ukana mawaena o ia  laina a me na laina mokuahi Pakipika a me Oriental.  O kela mau laina hope elua, he mau makahiki ko lana paaua ana i ka holoholo mawaena o Kina a me Iapana ma kekahi aoao o ka Pakipika a me Kapalakiko ma kekahi aoao.

            Ua hoolaulaha ia ae ua hoopalau o Frank Carola@, ke keikikane a kekahi haole kalepa lakohao me Miss Harriet Pullman o ke kaa ahi lolii kaulana.  E ili aku ana maluna o keia kaikamahine he mah@l@ o o ke kanako@u a kanaha miliona o ka makuakane.