Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 42, 17 October 1891 — Na Iapana Hoohaunaele ma Wananulua, Hana. [ARTICLE]

Na Iapana Hoohaunaele ma Wananulua, Hana.

[Na ka ikoiuaka i ke kahua ] K Mr. Ia t na llooponopono. Aloha oe: E oluoiu mai i keia maka peni e hookomo iho ma kahi knawale o kau pepa, no na mea ano nui a e ehia i ike ia ma Wananalua Mana nei. Mawaena o ka hora 9 a me 10 a. in. oka la 4 o Okatoba nei, ua iko ia aku ia heaunao naKepani limahann, inalalo o ka Hui Mahiko o Hana, e iho ana i ka hale noho o ke kauka Kepani N. Y. Atisu. Olai au e hoonanea ana no Ia mau minute, ua ioaa ia'u ka hoohuoi ho ano nui e hoea mai ana me ka maopoopo ole, heaha la ia mau mea pohihihi.

Ua hala aku la ia la a hoea wale i ke kakahiaka nui o ka hi ō ne I'oakalii, hora Ga. m. Ia mau minute hamau, ua lohe ia mai )a na moa hou, ua ku mai nei ua mau lima hana nei nona ka nui he 200 a oi aku, he poe kepa, a hoole mai la aole e hele i ka hana; oiai ka Luna Nui a me na paalalo aku i hikl aku ai i ko lakou wahi noho e likt me na ru!a mau. Ia wa pokole no, ua holo koke aku la ka Luna Nui e hoopii, no ko lakou haaleie hana, i hoomaoix>opo ia eia a me kona Makai Kepani, he 13 kepani na lakou ī alakai i keia liana ino, a malalo oia mau hooia i inao})opo loa ai, ua hooko aku laoia a lomi na Palapala hopu.

I k<\ wa i hooko ai o ka Luna Makai i kana apana hana, ua hoole like mai la lakou, a hookahi no ka hele pu ana ine keia huina i hopu ia. U;t hoomaka ko lakou iho ana no ka hale Hookolokolo me ka loaa ole o na hoopilikia ia manawa, aka ua maopoopo no nae e lioea mai ana he hopena ano nui. Ia wa no, ua eteu mai la ka iuna nui i na mahele olelo lapana, i hui pu ia me ke kauka Kepani Atisu, e hooikaika ma ka wehewehe pono ana ia lak«u ma na ano apau, o hoopau ia ai keia pioloke. A hiki i ka hora 9, aohe hopena o ka hoiopono, ke nee nel ka manawa i mua, oiai ua like ko l ikou paakiki a huhu me na ala poa o Kahua. Ua hooko aku la ka Ho* pe Makai M. H. Reuter i ka mana o ke kanawai. I keia hora o ka hasn f aole kana mau makai me ia, ua haalele iho la lukou no nn pali hauliuli o Koolau ui» na hora ahiahi o ka la 4, no ka hanu ana i na iuea huna i ike ole ia malalo o ko lakou kapena makui hou E. M. 11. Pinaoa. Ua kauoha ae la ka Luaa Makai i ka lehulehu i hui pu ia me na kanaka hana apau o ka mahiko, e makaukau lakou, malia paha o aia mai keia huina nui a ku« i kana apana hana, olai oia e hooko ana i ka nnina o ke kanawai maluna o ka huina he 13, ofei o lakoo kai manao

ia imi Uko« i «Ukai, * oka hora h> bi e ne* nei o le kakahinka. V \ »6 I» he helana lohulehu i hiki ole ai ia'u ke helu potu> aku nuiwmho ok»pa o k» H*!e II»Hikolokolo, oi«i na kepani ai* » loko o ! ka pa, b« poai o nm haoie a mo nm kaoAka no ru ka hoiom he *ol aku a eoii mai ivih.i, okiiuoa o na lio uie OA uwepa. Ua paka mai I* km Laam Makmi m mi k> pokm o km llmle Hookolokolo m heluheiu mko Im i km pmlmpmlm Hopa i ifiom o om htoeri he lehulehu, me km hoopakm nnm i km Inoa m me km Helu, m hooim Im mml U, Ia ** kahem ae I* oia ia Nawai e kii aku e hopa i wmeom o keia mnalna a hookaawale ao. I ka tniuute moa i hopu ai, ua hoomaka tui kepani o kemkem m booko i ko Ukou i ini maluna o keia kanaka, e kakani ana na waha e Uke me na pihiK*kelo, he mmu kaasmni. Ia wa uo, kahea ae nei ka luua Mmkai i km lehulehu e kokua. Ma ia mau mlnuto, ua liko ia kahua hoomoana, me ka puali kaua o Halammeilm a me Cmnato o Kili, e welo ana nm lio o na keiki Inlawai, me na uwepa me he mau koa kaua lio la, eauhee ana na Kep.uii me !he mau plpi ala o alualu helo i i mna i loko o na apana ko opi«>pin.

K hopu ana I ua {>auku laau, na poliaku a pela wnle aku. I loko o hookahi hora ua auhee liilii aku la na kepani e like me ka puali o Baiamacita, a ioaa aku la he 7 o ka poe he 13, ia manawa ua paa aku la I ka hale paahao.

Ke hoomaopopo iho au, he hoonahakaha ana ia i ke kahua, ho hu~ ina o na kanaka a pau he r>oo a o na wahine pukiki e uwe ana i na kane, na keikl a i na makua no ka niakau o make. Mai loko niai o kela huina, he 39 o Ukou i loaa i na paiapu, aole nae i haihai na liina a 1110 na wawae o ke kalohe.

A ma ia auina la, ua lioao ko kauka Kepani me ka luna nul e hooponopono, aole no ho holo pono a hoea i na hom ahiahi. Ua mahui mai ka inea kakau, ua hoohaiflhflta na lima liana no ka hoohaoaiaa 11-J hora hana o ka la, oiai ka 01010 ao like e kakoo ana no na hora hana he 10, a I hui pu ai hoi ine ka pepohl ana o ka luna i kokahi o na poe kepa nei. Ma ka po o ka Poakahi a ao ao Poalua, ua kauoha ia na lima hana a pau loa e ku uwati ma na huina alanui a ma na lio kekahl poe a ao ia po me ka manao ia e ala mai ana la na hopena hoopillkia, aka aole i hoea mai ia hopena a pau nku ln in inea weliweli. Ma ke kakahlakanul ae, miimull o ka hooko ia ana o ka i ini o na iuna hana, e kakoo ia ma kā pololei o ka ae like, me kekahi pakui hou ao I hooponopono ia e l)r. N. Y. Atisu ma ka aoao o na lima hana, ua pau loa na pilikia a hele lakou I ka hana. Ma ka Poalua ae a hoea 1 ka Poa* ha ka noho ana o ka hihia hoopii a na llaku e kue ana i na kauwa hana, o na loio P. K. Kauimakaoie a me J. K. Ilauuna, no ka Hana Plant. & 00. 8. W. Kaai a me J. K. Kealoha no na iima hana, aua puka mai la ka olelo Hooholo o hooahewa ana ia lakou.

llc mau hihia moe mau a me moe kolohe ko keia mau la. Mawaena o lakou he inau pihaa ua haia na makahiki he 80, he paa iuarc ua paa i ka hoopai ia. Ua piha pono keia naau la o na L»io i ka hana, ua oluoiu kekahi a ua hooktiemaka nul hoi kahi. No ke aha la, no ka mea ua hooiei ala paa no hoi. He mau hoolollloli hou ko makou, oke kapena Makai mua he luna Kanawai oia no Kaupo a me Kipahulu, a o E. M. Hanuna eplo koonei kapena Makal hou, ua kupono keia mau hoolollloli, oiai hoohui ae la na wahi plkaoAua o makou a hookahi lima, ua pono oka makemake ia o ke aupani, o ke kanaka e hana ana 1 kona pono. HaclaniOpio. Hana Maui, Oet. 8 1891.