Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 43, 24 October 1891 — HE MOOLELO NO WALAKA RARE, KA ILIO AHIU O NA KUALONO, A I OLE KA HIENA OPIO O NA HILANA. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO WALAKA RARE, KA ILIO AHIU O NA KUALONO, A I OLE KA HIENA OPIO O NA HILANA.

MOKUNA XIX. KA MOI ()PfO W.W.AK A — KONA MAU I.A MAKAMI A K A HOOI'ONOPONO AITI*NI. A o ia knna i hwmanao ar al o kom haku nioi keia e— Haehne nei ka manu, Aleaie i ka wai— Nohiilu v like me ka ua Duke la I koho waie ai, iiaawl ae la ia i ke kauoha 110 ka iawe ana ae o kona mau aumoku i ke kulaua wawahl i na aumoku o ka enemi. E like me ke kauoha a ua Duke la, peia kona mau aumoku i lawe like ae ai i ko iakoukulana wawahi i na aumoku kaua o ka enemi, aka e ka mea heluhelu, mamua ae o ka hooko ia ana o ka hanohano o kela kauoha a ua Duke Ia o Wale, aia hoi ua hamau iho ia ka leo o na pukuniahi mai o a o a o ka leo o ka o-le hoailona o ka haawi pio, oia ke poha wnwalo ana maluna o ua kahua kaua Im o na wai akea o Dova. O ka |K)uli o ka uwahi paud;i, oia ka mea nana i hoonulo aku ka ike ia ana o ka aoao nana kela leo ole haawi pio, a i ka wa I mao ae ai o ka uwahi, ike ia aku la o ka aoao o na enemi i huiia kai pio. K ku an» na aumoku huiia o Faraui, Denemaka a aie Sepania, ua pau na kiu i ko poomuku a o na palekai ua |uu i ka weiuwelu a |nahaha. ! Aia m.iluna <> ka papahele o ua I mau aunioku la o naenemi, e wail o I mokaki ana iih koa i make a o na ! ko i I Imeha ia e mauliawa ana lakou j 110 na *ekona hopi» loii o k«» hikou II ola ana ni t keia ao. • | Ma kr ;mmo lioi o ka inoi opio | Walaka, ua loaa 110 he poiuo i kona > mau moku r laa ua palekai, ua i! liainama a •• ua kia ua poomuku », a tue »-i |n.a ua pau i ka pukai pukiL A «»ia mau |H>ino nae, he mtn ole • ia i na luanao koa a wiwo ole o ua ' moi opio lu. ua haawi akn oia i iia • houmaikai ana maluua o na kanaka i o kona moku, a i ka hope loa o , kaua raau olelo wiwo ole, i hoomal nao aku ai inaluna o na kanaka o • kona moku , huli ae la la maiuna o

ke kaunka huki hao a h:ia\vi nku la i ke knuohu no ka īiuki ana ao i ka hae kahea i koua mau auuioku no ka ukoakou an.i niai maluiui o ke kahua kaua oka lauakila i loa.i ia iakou ina ka umauma akea o na wai o Dova. K l!kc uie ke kauuha, i»cla ke kunaka huk! hao i hooko aku i ke kauoha, a iloko o ua wkona pokole wale uo, aia ka hae kahea o ka nwk* knaa Water Sprito o «tIo haaheo ana i ka uiakani I nu auiuoku i ike mai ai i ka hne kuhea a ko lakou alakai a nioi t>pio hoi ma keia la ianakila kamahao maluna o na wai o L»ova, ua hoo|»ii like mai la lakou me k«> lakoii mau hae lanaklla ♦» pulelo haaheo ana, a ma ka aoao o ka moku kaua Water »Sprite, lawe ae la lakou i ko kou kulann hoolulu imua o ka makaui. Ua haawi ac na koa o ua mau aumoku la he inau leo huro o ka hauoli, a i ka hoomaha ana iho. la \va i pii ae ai ka moi Walaka iluua 0 ka lanuhauki o kona moku, a wehe mai la i keia muu olelo o ke koa a me ka wiwo ole. 10 na koa: O keia k.« la mua l<»a 1 wehewehe ia ma ka moolelo o ko Walak.» noho pooaupuni an;t ma ka loaa ana he lanakila mua loa ia I'elekane a im* Wal< 4 i 11:11i■ t he hnakila inaluna ■> k<> kaima kaua moanu o ke pale kue i ka enemi. Aole wale hoi oia, aka ua loaa ia Pelekana hui ia he haalieo kiekie loa, ma ka ike ia aua mai ua makaukaii mau oia noiia iho i ua ua apau, a o ke kau kanawai ana i koiia muu palena, aia no ia ma ka waha o na pukuniahi, a mo ka wiwo ole o kona mau koa. Ae—e na koa, ua aie ke aupuni o Pelekana, a me Walo i hui ia i ka wiwo 0100 kn maimo koa a me ka hooko kuuoha i loko o oukou, aia kakou a huli hoi aku ai 110 ko kakou uinu kulaiwi, e haaheo auanei ko oukou moi ma ka hoike nua aku na ke koa a me ka wiwo ole o na koa o ka puali Liona ulaula i ulu pa a houuhee i na enemi. I keiu la—ua loaa ia kakou ka la« nakila kamahno o ka haule pio ana o ka enemi, a i keia la e na koa, tia loaa ia kakou ka haaheo kiekie loa ma kn lilo ana ua ko kakou aoao i wehe ka poka mua loa oke kukalakaua, maluna o ka hohonu ku lipolipo o na wai akea o Pova nei. 0 ka papa hoolala a ka enemi i manao ai o na kapakai o ko kakou aiua aloha ka lakou wahi e wehe ne ai i ka iakou poka kipi ke kukala kaua, aka ua ko ole uae, oiai ua hoea e mai <> Walaku ko uukou poo aupuni no ka halawai ana he alo a he alo me lakou, ina no ka make a me ke ola, a i keia la e īke ai oukou ua nohaha a weluwelu liilii ua papa hoolala nei, a aia oiu 1 lalo o ka opu hohonu o ke kowa o Dova nei kahi i waiho ai. 1 hoike 110 ku lanakila i loaa ia kakou i keia la, e leha aku ko oakou mnu maka maluna onaaumoku o ka enemi, a e halawai mai no auanei me ko oukou mnu leiia ike, na ka honka o ka hi. Aohe nae heluna i piholo, auo e na koa e haawi uku i na hooinaikai ana I mua o na lani, a nana noe lioomau uiol i na |>omaikai maluna 0 kakou. M»» keia mau olelo a ka moi Walaka, hoouna aku la oia i kona ukali pilipaa me ke Uuke o Wale, a i mua o nai l)uk«M i waiho aku al ua nioi opio la i ua luh«iH»no|xjno aua iio na aumoku pio o ka euemi. K like me ka muna I loaa aku i ke Duke o Wale, pela ua Duke nei 1 lawe ae ai i ka hooinalu aua i na aumoku o ka enemi, a ma ka oU*lo pokole ana ae, ua puhi ia ae ua umu aumoku la i loko o ka lewa, a o na ko;i pio mai iia alii a hlkl i na s« la aia lakou he mau pauliuo malu:ia o na aumoku o ka moi Wnhka. l*a haawi ia na kiai makaala loa aiia no lakou, me kekuuohaekil*>ku koke iu lakou i ka mimiteiium loa a lakou e houo mai ai e kue n pale koa i na kauoha, a o Uo lakou mau hoakanaka hoi i haalele mua ke ao ia 01ejmu, ua kanu la lakou i loko o ka hohonu o na wai lipolipo o Dova, a malaila lakou e hoomaha ai a hiki i ka la liope loa e kani mai

ai oka pu kaliea o k«> ko :so :Hookoo, no k:i hoakoako:! nn.> ko i raurt «» k« me.i imnn, A»»U» i |»hu.