Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 44, 31 October 1891 — Page 3
| This text was transcribed by: | Uilani Arakaki |
| This work is dedicated to: | Beulah (Putnam) Arakaki mai Halemano Ohana |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
Hui Kaahi me Aina o Oahu,
MAI MANANA AKU.
@
No Manana Wale no.
@
NU HOU HAWAII.
@ maikai loa ke ola o ka @ @e mai ka wa mai no a @ @@aina ana ahiki i keia
K@@ aku mai o Kauka Trousseau i kona pa hoopulapula manu @, no ka hoi o ka mea nana e malama.
@ waho o Kauaka Makihine i ka noho kauaka lapaau ana no ka halemai Moiwahine, a e hooko ia @ a loaa ai kona pani.
@ a hohono wale ia mai nei, eia kekahi mau hui kaa lio hoolimalima e hoolala nei e hoohui ia lakou iho i loko o ka Hui Kaa hookahi.
@ pau i ka hoomaha ka home @ @ na wiliko o ka apana o Kohala @ Hawi ka aili hope loa o ka @ me i kela pule aku nei i hala.
@ @ e hoi mai o Rev. H. H. @ @ ka mokuahi o Novemapa nei, alaila maluna mai o ka @ a @ aku e hoi@
@ @hewa ia kekahi haole o An@ ka inoa i @ o ke kiure hao@ @ hewa hoowalewale e moe@, a ua kau aku ka aha i ka hoo@. Kanoho pono.
@ halawai o ka @ kuleana @ Hui Alahao o Oahu i @ @ i ka Poalua iho nei, ua @ halawai e kukulu i Hote@ Kulimakauhale Momi.
Ke @ makou e lohe hewa alalai @ maka hou ana ke "Kinau" o @ holo @ @ @ manawa kipa @ Maui a me Hawaii ma ka Poalua o Nevemapa aenei.
@ ke kumukuai o ke kopaa ma @ a ikeke makamaka ia kakou @ @ loa ma ka Mono@ ka Poaono i hala, he 3 @ @ keneta o ka paona hookahi.
I ka Poalua mua aenei o Novemapa e noho ai ke kau kiure @ o Hawaii ma Waimea. @ lumakanawai kiekie ke kahu @ i aha, ke ole na keakea a me @ ku ia.
Ua lohe mai makou, ua waiho mai nei o Hon. E. A. Burkhardt i @ noho alii no ka mokupuni o Hawaii no ke kau i koe o kona manawa. Nolaila ekolu alii o Hawaii @ aku ana i 1892 aenei.
Ma ka papa hulukuhi manawa @ hou o na manawa hulihuli leta mokuahi, me he mea la, o ka la 7 nei o Novemapa ka la e upu ia aku nei, e ku mai ai aohe mau @ akeakea e ae.
Ua lohe ia mai o Mr. Godfrey Brown aia i Enelani ma ka lono hope loa a e hoi mai ana oia i ka home nei ma ke ala ae o Iaia a me @, a hoohiki ana i Honolulu nei @ i ka malama aenei o Ianuari o @ makahiki ae.
Ua hoouna aku ka oihana leta @ ka moku pea W. H. Dimond o ka Polua nei no Kapalakiko, ia 774 mau leta a me 513 mau nupepa. E loaa ana i keia moku puni he iwakalua la mamua ae o ka hiki ana aku o ka mokuahi.
O ka hihia a ke kiare haole i noho ai i ka Poaha nei, oia ka hihia o na pake pepahi kanaka o Kainoi @ i hookuu ia ai i ke kau i hala, a hoopii hou ia no ka hewa puhi ahi i keia kau. Ua nui ka apa a me ka luhoi o ka aha i kai mia na e loaa na kiure no keia hihia, aka aole loaa. Oiai e imi la ana na kiure, ua moa mai la ka lolo o ka poe hoopii ia e hoololi i kahi e hookolokolo ai, a ua ae ia pela me ka hoopaapaa nei. O Waimea, a i ole o Lahaina ea wahi e hookolokolo ia ai.
Ua kuikui puupuu ia ka Hope Peresidena o ka Hui Mikanika Kan. McKenzie, e kekahi haole o J. McVeigh ka inoa, i ka po Poaono i hala, a i ka Poalua nei, ua hanai kuaiapaa ia aku e ka Lunakanawai Hoomalu ua limi koko la, he 25 Kimo Ailuau a me na koina.
I kekahi la aku nei i hala, ua hoole iho na paahana Iapana he elua haneri kanahiku kumamalima paha ka nui o ka mahiko o Makaweli ma Kauai, aole e hana. Ua lawe ia i mua o ka Lunakanawai, a ua pau i ka hoopai ia ma ka pakahi dala. Ma ka lono hope, ua hoi lakou i ka hana.
I ka po Poaono nei, ua wae a koho iho na kumukula Sabati o Kaumakapili ia Mrs. B. F. Dilinahama i kabukula Sabati no ke kula Sabati o ia ekalesia, ma kahi o kona pokii kaikunane A. I. Kamika i ako e ia aku nei e ka make. Mau no ka hoomanao o ko Kaumakapili i na ewe a kona kahu mua i hala i ka make.
Ua kau aku ka Lunakanawai Kiekie ma ka mokuahi Walia o neinei aku la, no ka holo i Waimea, Hawaii, e malama ai i ke kiure kaapuni o Novemaka aenei e noho ana i keia Poalua iho. O ka Loio Kuhina His Ex. W. A. Whiting a me ka Hope Hamuku hoopii lawehala G. K. Wilder, kai holo aku e malama ma ka aoao o ke aupuni ma na hihia hewa.
O kekahi o na pauaka a ka Aoao Lahui i hana ai i ka 1890, ola no ke koho ana ia ke Kanikela Austuria E. Muller i alii ahaolelo no Hawaii nei. O ua alii la nae, ua lulu mai nei i ka lepo o Hawaii nei a ua hoi loa i Geremanaia, me ka waiho ole i wahi kuleana lepo, waiwai lewa, uku auhau la hoi mahope nei, a whai pono hanau la hoi no ka aina nei i kupono ai oia e lilo i alii.
Ua noi ia mai makou o ke Kakauolelo o ka Ahahui Kula Sabati o na mokupuni o Maui, e noho ana ka halawai a ia ahahui ma luakini o Kaagynaby na Wailuku mokupuni o Maui, ke hiki aku i ka hora 10 p. m. o ka Poakahi mua o Novemaka 1891. Nolaila, ua makemakeia ua Lala a pau e pili ana ia Ahahui, e akoakoa ae ma kahi, a ma ka manawa i hoikela maluna aem me ka makaukau o na Kahu Kula Sabati, i na hoike palaki. A o na hoike a pau, e ku no ia me na Rula o ka Ahahui i apono mua ia.
He mea hiki anei ke koi ia e loaa mai na poho mai ka mea a mau mea nana i hoohulihuli i ka Moi Kalakaua, no ka pomaikai o Canada, I hoole ai oia i ke kakau inoa malalo o kekahi kuikahi a pauku paha i hoolala ia o ke kuikahi, e loaa ai ia Hawaii nei ka pomaikai o ka uku kokua a America Huipuia e haawi ai no ke kopaa? Owai ka mea hiki e koho i ka nui o keia poho, a heaha ka pomaikai e hiki ai ia Canada a i kona mau agena paha ke loaa mai laila mai, ke hookuku ae me ka ino nui launa ole i hoilikole ia ai keia aupuni?
Kohala.
Ma ka la 18 o keia mahina Okatoba, ua hoao iho la kekahi kanaka o Waipio, o Kaimuki kona inoa e ki i ka lio o kekahi kanaka o ia wahi o Kaholowaa kona inoa. A ma ia hoao ana, ua ku aku la ma ka ai o ka lio a make loa. A ua hoopii ka mea nona ka lio i mua o ka ahu, a ua ahewa ia i wlima mahina paahao. Ua hoohalahala hou nae i ke kiure. O J. K. Kaunamano ka loio a me D. Wahine. E o`u mau hoa kanaka ili ulaula o Hawaii, e no kanako mau kakou, mai hoao hou i ka hana ino, oiai aole i pau kamanao a Kawa a me ke pai ai.
J. H. P. Kealoha.
Make Walohia. Ua kipa mai la ka Anela o ka make a kaili aku la i ka uhane o Miss Kalamau Nakuaau ma ka hora 5,30 a.m. o ka la 8 Oct. M. H. 1891 ma Laiewai Koolauloa. Ua hanau ia oia ma Honolulu ma ka la 4 i Aperil 1876. Ua hoopalau ia oia me kekahi kane a e mare ia laua ma ka pule mua o kela malama, ua loaa e oia i ka mai fiva; no elua pule a oi ka moe ana i keia mai, a wawahi ia iho la kona hale lewa. Na ko Akua no i haawi mai a nana no i lawe aku, e hoomaikai ia na kahikolu. Ua waiho oia ma keia aoao he mau makua ma kupuna ame na hoa`loha he lehulehu e hoomanao mau aku no kana mau hana. Moses Nakuaau.
Ua hoolaha ia mailoko mai o ka papa pai “Elele” i ka Poakolu nei, he wahi apana pepa eha aoao ma ka olelo Enelani, a o na manao o loko, e nuku a e hoino loa ana i ka poe paeli a hooulu waiwai o ka aina nei, i haku ia me ka manao lili; a mai oi aku ka pono ina i hoohanohano ia ae ka poe palaualeio, waha kakani a ale no e puhi ai i ka makani, hoolehelehe kii, aea haukae, a i ike i ka mea pono e hana ai aole nae hana iki, aka ma ka palolo o ka waha ka makemake kuhikuhi wale no, aole nae lawelawe e hooko.
Ma ka la 22 o Okatoba i hala, ua poi ia mai e ka nalu kekahi Pukiki nona ka inoa Manuel, ma ka pali aa o Ookala, Hilo, Hawaii, a ua lawe ia aku la a lumilumi ia iloko o ke kai a make loa. E hana ana ka luna nui a me na kanaka hana i ka hui ilalo o ka pali i kela wa a ua ku mai la kekahi nalu nui. Ua kauoha ia na mea a pau e paa, aka ua hukia ia aku o Manuel mai ke kaula aku e paa ana a lilo pu. Mamuli o ke kupinai ana mai o ekolu mau nalu mahope o ka nalu mua nana i kaili aku ia Manuel, i hiki ole ai ke hoopakele aku i ke kanaka hoopilikia.
Ma Hauhaukoi, Honolulu nei, i ka la 22 aku la o Okatoba nei, ua hanau mai ia na Sera, wahine a Kapena Robata P. Waipa o ka Puali Makai kumau o Honolulu nei, he kaikamahine nohenohea i ku i ka makuahine, a o ka 8 o ka laua mau kamaki e ola nei, oia he 5 keikikane a he 3 kaikamahine, hookahi wale no a laua i lawe opio e ia aku, a o ka helu eiwa no hoi ia. O ka loihi o ko laua noho mare ana, he 13 wale no mau makahiki, aka he keu aku nae o ka hoolue keiki nui wale. He 30 wale no ka nui o na makahiki o ka makuahine i keia wa, a he opiopio no hoi ka makuakane. Owai o na paa mare opiopio e like me keia ka hoohua nui mai i ka lahui. Puhili ka poe e aa mai e heihei me laua nei ma ka hoolaupai lahui.
NA LETA
(Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi o nah ala no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo e ko makou poe mea kakau.)
Ke Aoao Lahui Liberala
J. U. Kawainui,
Aloha oe:
Mamuli o kou hoike akea ana mai i na hana huna pouliuli a ka aoao Lahui Liberala. A i hui pu ia mai hoi me na olelo wai meli o ka Luna hooponopono o ka Nupepa Hawaii Holomua, nolaila ua loaa he malamalama i ka lahui kulaiwi o ka aina oiwi, ke nana a hoomaopopo i kea no o John E. Bush.
E Mr. J. U. Kawainui ka wiwo ole o na wiwo olw, ke alakai kaulana i loko o ko Hawaii nei aupuni.
E oluolu kou hanohano e hookomo iho i ko`u wahi manao i loko o kau Nupepa kaulana, a ku mau no ka manawa pau ole. A oia kela, o John E. Bush, he hookahuli aupuni, oiaio oia a me ka poe e huli kuhihewa nei mahope ona.
A e ike ia ka oiaio o keia hookahuli aupuni, ma ka Nupepa ponoi a ua J. E. Bush`la, e nana ia ma ka Leo o` ka Lahui Helu 292, a me ka helu 293-294-295. Oia hoi na manao kuahana no ke kahua o na kumuhana kalaiainu o ka aoao Lahui Hawaii Liberala.
O keia mau kuahaua manao kalaiama, he hookahuli ana ia i ke kulana a i ke aupuni Ribupalita. Penei i hoomaopopoia, ke aupuni o America, he Ribupalita oia. A na ka lahui e koho na luna aupuni, Peresidena, Hope, na Kiaaina a pela uku.
A ke makemake nei oia e hookahua la o Hawaii nei e like pela, a e hoopuu i ka noho Moi ana o ke aupuni Hawaii nei. A i Peresidena ko kakou, auwe ka make, auwe ka hookahuli aupuni maopopo, ke kipi auwe oe e J. E. Bush. Kupaianaha kou alelo, ua like kou alelo me ka muhee, i kahi wa olelo oe aloha ka lahui, aloha ka moi, aloha ka aina.
O ka hoopono ko makou moto, i keia wa ke kahea leo nui nei oe-e Ribupalita ka aina, e hoopau ka noho moi ana. Kupaianaha mau no oe, auhea la ka mea pono ia oe.
Ke manao nei au, aia a hoonoho mai paha o Liliuokalani ia oe i Kuhina nui, a i ole i Lunakanawai Kiekie, alaila paha e pau koke kou manao hoowalewale i kekahi poe e puniwale nei ia oe. O na kumu hana Kalaiaina au e hoikeike nei, ma kau nupepa.
He mau kahea ia o ka aina Ribupalita, a ina ola ka makemake, alaila mai olelo lauwili oe, he aloha i ka moi a me ka aina, a me ka lahui e olelo ae oe ia J. E. Bush e lilo oe i Peresidena no ka Ribupalita o Hawaii nei, a o ka Hope Peresidena R. W. Wilikoki, a o na luna aupuni e ae o ka poe kuhihewa mahope o kau alakai ana.
Pela no oe i alakai hoi ne ii ka lahui i na la i hala, a ma ia mau hana, au ua kahe ke koko o ka lahui, a ke neoneo nei ka aina i ka pilikia hune. A ke loaa nei he kuhina hou, i kapaia ka inoa ano-e Kale Mahope, a hoopau ia ke kalaiaina naauao L. A. Kakina ka mea hoi nana i wawabi aku ka paa i waena o na poe e paahewa nei i na ahupuaa me ke kuleana ole.
Nolaila, auhea la ka pono ia oe, e J. E. Bush, ala auanei a pilikia ka lahui, alaila loaa he manawa nou e mihi ai, a i ole, aole no paha oe e mihi ana.
Me ke aloha,
Kou kiu Haupukilohanaikali. Panalaau o ka ehaeha.
KULA SABATI
V1-7. Nov. 15. Ka Iesu pule no Kana mau Haumana. Ioane 17:1-19
O KEIA mau mea ka Iesu i olelo ai, a leha ae la kona mau maka i ka lani, i aku la, e ka Makua, ua hiki mai ka hora; e hoonani mai oe i Kau Keiki, i hoonani aku ai hoi kau keiki ia oe.
2 No ka mea, ua haawi mai oe ia ia i ka mana maluna o na kanaka a pau, i haawi aku ai ia i ke ola mau loa no ka poe a pau au i haawi mai ai nona.
3 Eia ke ola mau loa, i ike lakou ia oe i ke Akua oiaio hookah, a ia Iesu ka Mesia, ka mea au i hoouna mai ai.
4 Ua hoonani aku au ia oe ma ka honua nei: ua hoopau aku au i ka hana au i haawi mai ai ia`u e hana.
5 Ano hoi oe, e ka Makua, e hoonani mai oe ia`u me oe iho ma ka nani o`u i nani ai me oe mamua o ka hookumu ana o ke ao nei.
6 Ua hoike aku au i kou inoa i na kanaka au i haawi mai ai ia`u noloko mai o ko ke ao nei. Nou lakou mamua, a ua haawi mai oe ia lakou no`u; a ua malama lakou i kau olelo.
7 Ano ua ike lakou, o na mea a pau au i haawi mai ai ia`u, mai ia oe mai no ia.
8 No ka mea, o ka olelo au i haawi mai ia`u, ua haawi aku au ia ia lakou; a ua apo mai lakou ia, a ua ike pono hoi, i hele mai au mai ou mai la, a ua manaoio hoi lakou, ua hoouna mai oe ia`u.
9 Ke pule nei au no lakou; aole au e pule no ko ke ao nei, aka, no ka poe au i haawi mai ai ia`u; no ka mea, nou lakou.
10 A o ko`u mau mea a pau, o kou ia, a o kou, o ko`u hoi ia; a ua hoonaniia mai au e lakou.
11 Aole au e noho hou ana ma keia ao, aka, e noho ana no lakou ma keia ao, a ke hele aku nei au i ou la. E ka Makua Hemolele, e malama oe ma kou inoa iho i ka poe au i haawi mai ai ia`u, i lilo ai lakou i hookah e like me kaua.
12 I ko`u noho pu ana me lakou ma keia ao, ua malama au ia lakou ma kou inoa; ua kini au i ka poe au i haawi mai ai ia`u, aole kekahi o lakou i make, o ke keiki no ka make wale no, i ko ai ka palapala hemolele.
13 Ano la ke hele aku au i ou la; a ke olelo nei au i keia mau mea ma keia ao, i mahuahua ai ko lakou olioli ia`u.
14 Ua haawi aku au ia lakou i kau olelo; a ua inaina mai ko ke ao nei ia lakou, no ka mea, aole no keia no lakou, e like me a`u hoi, aole no keia ao.
15 Aole au e pule aku, i lawe aku ai oe ia lakou mai keia ao aku, aka, e hoopakele oe ia lakou i ka ino.
16 Aole no keia ao lakou, e like me a`u hoi, aole no keia no.
17 E hoolaa oe ia lakou ma kau oiaio; o kau olelo ka oiaio.
18 E like me oe i hoouna mai ai ia`u i ke ao nei, pela hoi au e hoouna aku ai ia lakou i ke ao nei.
19 A no lakou ka`u i hoolaa ai ia`u iho, i hoolaaia`i lakou ma ka oiaio.
PAUKU GULA
Heb. 7:25 No kona ola mau loa ana e uwao ana no lakou.
Olelo Hoakaka. Ua ala e na haumana me Iesu, a makaukau no ka hele ana iwaho o ke Keena e hoi hou aku paha i Betania. A pau ko Iesu haiolelo ana mamua o ka haalele ana i ka hale aina, ua hoopuka o Iesu i keia pule no ka pono o kana mau haumana. O ka pule a ka Haku ola no keia, oiai no ka poaha o na haumana ke pule o ua inoa la ma Mat. 6: 9-13. Ma ka mokuna 13 o Ioane ua hoi keia ko Iesu hana aloha; ma na mokua 14-16, ua olelo ia kona aloha, ma keia pule ua minamina ia kona aloha. Ma keia pule ua alakaila kakou iloko o ke keena hoano me ko kakou Kahuna nui imua o kea lo o Iehova. Heb. 10: 19-22. Me e ka @@hia o keia pule a Iesu e hoolaa ana ia ia iho no kona mohair huikala, me ka imi ana i ka hoohemoleleia ana no kana mau haumana. 1. Hora, oia no ka hopena o kona oihana hoola. “Hoonani” mai, ma ka hoala ana ia ia mai ka make mai, me ka lanakila maluna o ka hewa a me ka make. “Hoonani” aku, ma keia mohair kalahala a ke Akua i hooloko ai no ka pono o kona mau keiki hookuli. 2. Oia, me ka hoomaopopo ana i na manao a ke Akua, e lawelawe pu ai e loaa`i ke kulana maikai moe ole. 3. Ike i ko ke Akua ano lokomaikai ma ka hoomalu ana i ko keia ao me ka hooponopono ana i na hihia. 5. Me oe, mamua o ko Iesu wa hanau, ma kona ano maoli ka lua o ke kahikolu hemolele. 6. Inoa, oia no ka hoahanu kupono o ke ano ihiihi a ke Akua. Aole hiki i na Iudaio ke hoopuka aku i ka inoa o Iehova. Ma na pauku Baibala a pau loa kahi i kakauia ka inoa o Iehova, ua heluhelu lakou me ka puana ana penei, Ko kakou Haku. 10. Ko`u hoi ia, no ke ano like pu o Iesu me kona makua ma na manao i hooholo ai. 11. Hookahi, aole ma kekahi hui e like me ka Ekalesia o kela a me kela ano, i hoapono ia malalo o kekahi poo hookah; aka nae hookah ka manao, lokahi ma na hana e holo pono ai ke aupuni o ka pono, nona o Iesu no ke poo. O ke ano hookahi ola no ke ano o na mea ola, me na lala okoa nona na oihana okoa; aka nae ke hana nei na lala okoa no ka pono o ka mea ola oiai e hana nei na lala no ko lakou oihana ponoi. No ka puali koa Karisetiano, na alihikaua okoa, na apana okoa, na ano hana okoa; aka hoi lokahi ka manao ma keia mau hana ano lehulehu. 12. Ko, pela ke ano like me ka wanana; aole nae i make o Iuda i mea e ko ai Halelu 41:9. 14. Ke ao nei, malalo o na manao ano e, ka imi lealea, waiwai, hanohano, no lakou pakahi a oi aku ko kekahi mamua ko kekahi. 15. Lawe aku, no keia kumu, ua kohoia ka poe manaoio e hooholo i ko Iesu manao aloha i kokua ai ia hai aole no ka manao o na mea hewa e hooko ana i ko lakou kuko wale no. Hoopakele ma ka hoolanakila ana. Hookahi ke ino, oia no ka hewa.
He mau Niele.
I. E loaa`i ia lakou ke ola, pp. 1-10. No wai ko Iesu pule ana? Heaha ka pule o Iesu nona iho? Pehea e hoonani mai ana ka makua ia ia? Pehea e hoonani aku ana o Iesu i ka Makua? Heaha ka haawina mai ka Makua mai ia Iesu? Iaha keia haawina? Heaha ke ola e loaa`i ia kakou mai a Iesu mai? Heaha ka Iesu olelo hoike e pili ana i ke ano piha o kana hana ma ka honua nei? A pau pono kana mau hana heaha (p. 5) kona iini? Heaha ka mea ana i haawi ai (p. 8) i kona mau haumana? I aha ka olelo a ke Akua? No keaha la ma ko Iesu pule ana no ka pono o na mea manaoio, ua hookaa wale aku oia i ka poe aole no lakou ka manao hoolohe? Heaha ko Iesu ano like me kona makua? Pehea a hoonaniia o Iesu ma ka manaoio ana? Heaha ka nani maoli o ke ano kanaka? Heaha ka nani maoli o Iesu, ma kona ano kanaka?
II. E malamaia`i lakou, pp. 11-16. Heaha ko Iesu pule, p. 11. no kona mau haumana? Pehea kona malama ana ia lakou a hiki i ua hora la? No keaha la ka loaa ole ana o ka pomaikai lani i ka wa a kakou i manaoio ai ia Iesu? Heaha ke ino a ka poe manaoio e kaua aku ai? Heaha ka manaolana e hoolanakila? Hiki anei i na hoahanau ano like ke hana me ko keia ao ke lanakila maluna o ka hewa? No wai mai ka mana hoopau a ii ka hewa? O wai ka poe koa nana? O wai ka haumana in oho ai? No keaha la kona nalowale?
III. E hoohemoleleia`i lakou, pp. 17-19. Heaha ko ano like ole o ka hoolaa ana a me ka hoohemolele ana? Ina makemake o Iesu e hemolele kakou, no keaha la ko kakou hoohemolele ole ia ana? Heaha ka mea ano nui e hoohemolele ai ia kakou? Pehea i pili ai ko lakou ano hemolele i ka malama ana i ka olelo hoike, ka olelo ao, ka olelo kauoha o Iesu? Pehea ko Iesu hoolaa ana iaia iho? Heaha ka oiaio i oleloia p. 17? Pehea ko kakou ano like me Iesu, p. 18. Heaha ko kakou pomaikai e loaa?
He mau Manao Pili.
1. Heaha na mea kupono na ka mea manaoio e iini nei ai ma ka pule ana?
2. Heaha ka ike e hoonaauao pono ai?
3. Pehea e hiki ia kakou ke hoopau i ke ino?
4. Heaha ka rula no ka huli ana i ke an oleo?
5. Heaha ko kakou hana e lokahi ai na mea manaoio?
Hoolaha Hou.
MUTUAL 76 – NA TELEPONE-BELL 179
H. H. WILLIAMS & CO.,
KA POE HOOKOMO MAI. KUAI AKU A ME
HANA PAKA O NA HOONANI HALE
MAIKAI O NA ANO A PAU ME KA MAKEPONO.
ME NA E LOAA NO
Piano i Hanaia Na He Kupapau
Me ke kupono: Na Pohaku Mabela, a
keia ea wae ai aku
Aole Mu e komo. Makemake Lawe.
MAANEI E LOAA AI
NA LAKO KANU KUPAPAU, KAA
A me na Pono Ia-loa i ke kino o ka mea aloha
HELU 105 ALANUI PAPU HONOLULU
@
Halekuai Lole Hou!
E na Keonimana a me na makamaka a pau e noho ana ma ka I`a Hamauleo o Ewa nei:
o
E wehe ana au i kuu HALEKUAI LOLE ma ka Poaono, Oct. 31, 1891, ma alanui Lehua a me alanui Eha, mauka ae o ka Hale Hoolulu
Kaa o ka Hui Kaa Ahi me Aina o Oahu
MA KE KULANAKAUHALE MOMI O Ewa!
E kipa mai i hookah, o ka pono no ka hele mai no a pau, i ikemaka.
E wae a e kilohi e like me ko oukou makemake, no ka mea,
o
Kupai hana ka Haawe i na Waiwai Hou Loa, malalo iho:
Na Lole Kane o na Ano a pau!
Na Lole Wahine no Ano a pau!
Na Lole Keikikane o na Ano a pau!
Na Lole Kaikamahine o na Ano a pau!
NA LAKO MEA AI!
Na Pa, Bola, Ipukukui, a me na Ipuhao o na ano pau.
M. G. CORREA.
Manana, Ewa, Oct. 19, 1891 2360-4t
Hoolaha.
E NOHO ANA KA AHA HOOPII AUHAI ma Kona Akau a me Kona Hema, penei. Ma ka Hale Hookolokolo ma Kailua, Kona Akau, ma ka la 20 o Novemaba, X. H. 1891, hora 10 kakahiaka. Ma ka Hale Hookolokolo ma Hookena, Kona Hema, ma ka la 25 o Novemaba, M. H 1891, hora 10 kakahiaka.
S. L. AUSTIN,
L. K. Kaapuni, Apana Ekolu.
Okatoba 21, 1891 2361-3t
He Hoomaikai!
KE LAWE NEI KA MEA NONA KA INOA malalo iho i keia wa maikai me ka naau i piha i ka luuluu a me ke aloha, e pahola aku i na hoomaikai no na hana aloha a ko i ka mahaloia a na lede o Kohala Akau, i papahi iho ai maluna o na hana o ka hoolewa ia ana o kuu keiki i aloha nui ia Ashford i make. A pela no hoi i ke Sublime Order of Knights of Pythias, na lakou na lawelawe aloha a hoahanau ma kela hana ehaeha a ko kanaka e hana ai no ke kanak – E hoi ka lepo. O kuu Kaipo aloha i hala e mamua, aka i poina ole nae.
FRANCIS SPENCER
Waimea, Hawaii. Oct. 24, 1891 2361 1t
Olelo Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai.
O KA MEA NONA KA INOA MALALO UA hookohu ia i Lunahooponopono Waiwai no ka waiwai o John Wylie, o Pepeekeo, Hilo, Hawaii, i make. O na poe a pau i aie ia e ka mea i make, e hookomo mai i ka oukou mau bila i hooiaio ia, maloko o na malama eono mai keia la aku, o hole loa ia ka oukou mai bila ke hala ka manawa. A o na poe i aie iaia, e hookaa koke mai i ko oukou aie ia`u ma Pepeekeo, Hilo. D. W. WYLIE.
Lunahooponopono o ka Waiwai o John Wylie.
Hilo. Oct. 23, 1891 2361-3t
Hoolaha Palena Aina.
UA HELUHELUIA A UA WAIHOLA KA palapala noi a ka “Hui Kuai Aina o Holualoa 1 me 2.” o Kona Akau, Mokupuni o Hawaii, e noi ana e hoomaopopoia na i`alena o kela mau aina o Holualoa 1 me 2 i lilo mai i ua Hui la. Nolaila, ua kauoha ia na mea a pau i pili, o ka POAKAHI, Dekemaba 7, hora 9 kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo o Kailua, Kona Akau Hawaii, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe aku i ua noi la me na mea kue ke hoike ia. Eia na mea i hoikeia mai:
He aina kekahi e pili ana, oia hoi, o na hoa ilina o H N Greenwell: Puapuaanui, na Kahu Waiwai o Pauahi Bihopa: Keauhou 2 Mea Kiekie Kawauanakoa: Holualoa @, S H Kaleiheana ma, he mau aina alodio: ke Aupuni Hawaii, Puapuaanui: na hooilina o H N Greenwell me Aylett, Kaumalumalu. F. S. LYMAN.
Komisina Palena Aina, Apana Ekolu, Ko Hawaii Paeaina. Hilo, Hawaii, Oct. 22, 1891. 2361-3t
Hoolaha Hooko me ke Kuai o ka Moraki.
I KULIKE AI ME NA HOOKO ANA O KEkahi moraki i hanaia e J. KIEKIE o Honolulu, Mokupuni o Oahu, a me J. MAUNAKEA o Kawela, Mokupuni o Molokai, ia Alexander Campbell o Honolulu i make, ma ka la 21 o Iulai, A.D. 1888, a i hoopaaia ma ke Keena Kakau Kope, Buke 113, a ma na aoao 115, 116 a me 117 Nolaila ke hoolaha aku nei o Margaret Campbell, Elizabeth Rycroft, me kana kane o Robert Rycroft, e hui a e ae like nei me Alexander J. Campbell, Mark P. Robinson, Kahu malama o J. L. P. Robinson, M. A. Robinson a me A. C. Robinson, na keiki a Sophia Louise Robinson, mamo a Campbell, na hooilina o Alexander Campbell, ke makemake nei lakou e hooko i ua moraki la no ka uhaki ia ana a na olelo, oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.
Ke hoolaha hou ia aku nei, o na waiwai i paa maloko o ua moraki la, e kuai ia aku ana ma ke kudala akea ma ka liale Kudala o James F. Morgan, ma Honolulu, ma ka hora 12 awakea o ka POAHA, la 26 o Novemaba, A.D. 1891.
Eia malalo iho nei na waiwai i paa maloko o ua moraki la:
O ua mau apena aina la, aia ke waiho la ma ua Ka wela la:
1-O kela mau apana aina elua nona ka ili he 9 mau eka, 21 ½ perece, a i kuhikuhi pololei ia maloko o ka Palapala Sila Hui Helu 6066. Kuleana Hoona Aina Helu 3677 i hoopuka ia no Meau, ke kupunakane o ka mea nana i moraki `ku.
2-O kela aina ma ke komohana o ke kauhale o Kawela, nona ka ili he 11.41 mau eka, a ola ka aina i hooliloia ai ia Maunaloa, ka makuakane o ka mea nana i moraki, e na Kahu Malama Waiwai o Lunalilo ma ka palapala kuai i hanaia ma ka ia 3 o Marakii 891, a i hoopaa ia ma ka Buke - , aoao - - .
3-O kela mau apana aina elua a pau nona ka ili he 3 97-10 mau eka, a oia hoi na aina i hoolilo ia i ua John Maunakea ia e na Kahu Malama Waiwai o Lunalilo ma ka palapala kuai i hanaia ma Iulai 19, 1860, a i hoopaa ia ma ka Buke 64, a me na aoao 297 a me 298.
4-O kela aina a pau e waiho ia ma Makaha kupeia Kona, ma ka Mokupuni o Molokai, nona ka ili he 50 mau eka, a oia ka aina i kuhikuhi ia iloko o ka Palapala Sila Hui Helu 2644, i hoopuka ia no ua Maunaloa la.
MARGARET CAMPBELL,
ELIZABETH RYCROFT,
ROBERT RYCROFT,
ALEXANDER J. CAMPBELL
MARK P. ROBINSON
Kahu Malama o J. L. P. Robinson, M. A. Robinson a me A. C. Robinson a me A. C. Robinson
W. H. C. Campbell,
John T. Campbell,
Na Hooilina o Alexander Campbell i make.
No na mea i koe, e ninau ia J. M. Monsarrat. Lolo o na Hooilina o ka mea nana ka moraki.
Kakauia ma Honolulu, Okatoba 27, 1891.
2361-4t*
Olelo Hoolaha
E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU MA ka la 24 o Okatoba ua hoonoho ia mai au e ka Hon. Geo. E. Richardson. Lunakanawai Kaapuni Apana Elua, i Lunahooponopono no ka waiwai o Kaolulo k, o Makawao, Maui. Nolaila, o ka poe a pau i aie iaia, a me ka poe ana i aie aku ai, e hoike koke mai lakou i ka lakou mau koi iloko o na malama eono o hole ia auanei. E loaa au ma Lahaina, ma kahi noho ma Kapaulu. J. KAOLI LO
Lunahooponopono o ka Waiwai o Kaolulo k o Makawao i make.
2361 4t*
Olelo Hoolaha.
OIAI ua mahuka aku o KAWAIMAKA MOANA mai ko`u poli aku, a mai ko maua noho ana he kane a he wahine a ua paha na malama elua o kona mahuka ana. Nolaila, he papa nei au i na poe mea halekuni a pau o keia Aupuni, mai hoale mai oukou iaia. Aole loa o hookaa au i na aie ana i aie aku ai. A aole loa o hookipa kekahi iaia o hoopii ia e a`u ma ke kanawai. A e haawi ana au i ka mea o loaa ai o kuu wahine a lawe mai ia`u a i na makua paha he elima dala. Na`u me ka oiaio.
2360 3t MOANA KUEWA
Hoolaha a ka Luna Hooko Kauoha.
O NA POE A PAU he mau koina ka lakou i na waiwai o LIZZIE KAPOLI KAMAKAU o Kalaupapa, Mokupuni o Molokai, wahinekanemake i make, ke kauoha ia aku nei e waiho mai me na mea a pau i hoolalo ia i ka mea nona ka inoa malalo iho, ka Luna Hooko Kauoha o ka palapala kauoha i hoolaio ia me ka la 20 o Okatoba, 1891, maloko mai o na malama eono mai ka la aku o keia hoolaha ana. A o na poe a pau i aie i ka mea i make, e hookaa koke mai ia`u me ka hookaulua ole.
Kakauia ma ka la 24 o Okatoba ma Honolulu, Oahu.
S. M. DAMON.
Luna Hooko Kauoha o ka Palapala Kauoha a Lizzie Kapoli Kamakau. 2360 4t
Hoolaha a ka Luna Hooko Kauoha.
Ke hoike ia aku nei ka lohe i ka poe a pau he mau koina ka lakou i ka waiwai o JOHN OWEN DOMINIS, i make o Honolulu, e waiho mai i ka mea nona ka inoa malalo iho maloko mai o na malama eono mai ka la aku o keia hoolaha ana, a i ole ia e hole loa ia aku no. A o ka poe a pau i aie i ka mea i make, ke kauoha ia aku nei lakou e hookaa koke mai ma kuu Keena Oihana maluna me o ka Banako o Bihopa Ma, Alanui Kaahumanu, Honolulu. W. F. ALLEN.
Luna Hooko Kauoha o ka Palapala Hooihua@
John O Dominis i make. 23@7 @@
Olelo Hoolaha
E IKE AUANEI NA MEA A PAU LOA, owau o EKEKELA, KAAWA, KUHIA, @@@ o Hilo, Mokupuni o Hawaii, e noho nei ma Kalawao, Molokai, ke hookohu noho aku nei au ia Kala Huai, o Kuhua, Hilo, Hawaii, i luna nana e malama i na pono a me ua pomaikai a pau o`u, oia hoi kela apana aina e waiho la ma Kuhua, Hilo, Hawaii, nona ka noi he ehiku hapawalu (7/8) eka, a nana no hoi ka ua na ana i na holoholona komohewa, a ua maua oia maluna o ia mau mea a pau loa me ke kua kea ole ia. Owau no me ka oiaio.
EKEKELA, KAAWA, KUHIA
Kalawao, Molokai, Aug 31, 1891. 2@@7 3m
Hoolaha Hoopii Auhau. 1891.
E NOHO ANA ka Papa Hoopii Auhau ma ua Apana o ka Mokupuni o Hawaii i keia ma kahiki, penei:
KOHALA AKAU – Hale Hookolokolo, hora 9 A.M., Poakahi la 16 o Novemaba.
KOHALA HEMA – Hale Hookolokolo, hora 1 P. M., Poalua la 17 o Novemaba.
HAMAKUA – Hale Hookolokolo, hora 1 P. M., Poakolu la 18 o Novemaba.
HILO AKAU – Hale Hookolokolo, hora 9 A. M., Poaono la 21 o Novemaba.
HILO – Hale Hookolokolo, hora 9 A. M., Poalua la 24 o Novemaba.
PUNA – Hale Hookolokolo, hora 9 A. M., Poalima la 27 o Novemaba.
KAU – Hale Hookolokolo, hora 9 A. M., Poakahi la 30 o Novemaba.
F. S. LYMAN
Luna Hoomalu o na Papa Hoopii Auhau o Hawaii.
Hilo, Hawaii, Okatoba 13, 1891
2360 3t
ALLEN & ROBINSON,
NA MEA KUAI PAPA O NA ANO A PAU, E loaa no ma ka UWAPO o PAKAKA, Honolulu, ma ke kumukuai makepono loa, no ka pomaikai o ka lehulehu e makemake ana o kukulu hale. E kipa mai a e ike kumaka 2341 tf
J. HOPP & CO.,
Na Poe Hana ma na Lako Hale o na ano a pau!
Hana Moe, Na Uluna Pulu, Etc.
Noho no ka Hoolimalima ana, ua Lako Hale me ke kumuhuai emi.
Honolulu. 2144-tf