Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 44, 31 October 1891 — HE MOOLELO NO WALAKA RARE, KA ILIO AHIU O NA KUALONO, A I OLE KA HIENA OPIO O NA HILANA. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO WALAKA RARE, KA ILIO AHIU O NA KUALONO, A I OLE KA HIENA OPIO O NA HILANA.

MOKI NA XX. Ka iiuli Imi ana no Polokane, Haunaele Irelani i ka moao. Na kolokoio ao la ka leo o na pu kuniahi. Ku pinai mai la na hanehano. E ke kiai! Hoaha ko ka po? Ilamau! he 100 hooho nona kupinai o lrolani ke kipi! O Irelani, ka pa kaha! Aka owai ka lux>pakole. O ko kanaka anoi mo ka aaliu ulaula. O ko koa aonoi mo ko ke'a hemololo? Aole—aka, o ko koa mo ka makakila. O ka naita me ka puuwai wiwo 010. Ko koa o na koa! ka wiwo 010 o na wiwo ole! o ka moa i poni ia. Ke kameUoa o Alani. * * *- O ke ia kauoha o ke kipoka ana i na pio i ka wa a lakou o hoao mai ai e kuo i ka hanohano o na kauoha a ko kn nioi Walaka aoao, oia ka na koa o lawe ae ai i ko lakou kulana o ka makaala mo ka lakou mau pu e paa ana ma na poohiwi i piha mo nu poka kepau oka mako.

Mnhope »ho r» Kn j»nu aiiu o nil hooponoi>ono nnn a ko Duke o Wnle i nn numoku, ia wn i iko hou in nku ni ka liae lioailona mai iuna mai o knmoku kaua o Water Sprito, e hai mai ana i ka lohe i na aumoku ma in ahinhl no o haalele ilio ai lakou i ke knhua kaua lannkila o Dova a huli hoi aku 110 Polokano e ike i ka nani o Lailana. O ka hora 5:30 o ua ahialii ia oia ka monawa a na numoku o ka moi opio Walaka, i haalele iho ai i na palena o ko kaliua kaua lanakila, ma na wai o Dova, a hoopiipii like aku la lakou no ke kai kuono o ke awa o Palimata ka ihu. E welo haaheo ana na hao hoailona o ka lanakila maluna o ka huini o na kia o ua mau aumoku kaua la, a ma kela a me keia o ko lakou mau aoao, e kiei halo mai ana ka waha hamama weliweli o na pukuniahi mo ka makaukau mau e lioouna mai i ko lakou inau poka wela o ke kukala kaua i ka wa o halawai mal al me na kuia o ko iakou alnhele huli hoi no Pnlimnta. Alaila e hoomanao ilio kaua e ka mea heluhelu, aia mau ka moi Walaka i loko o ka makaukau, i na wa a pau e hewa 010 ai ko olelo ae. lluia ka uhi o lele i ka makam, 0 ka hora 0:i)0 o ke kakahiaka o kekahi la ne, oia ka manawa a na aumoku lanalnla o ka īuoi Walaka 1 hookomo aku ai i loko o ka nuku awa o ke kaikuono ku moku o Palimata, a na ka hae alii e welo haaheo ana ma ke kia waena o ka moku .kaua Water Sprite, na ia mea i holke aku i ko ke kulana kauhale alii oko l{ikou moi keia e huli hoi mai nei ma kana huakai auinoana aku nei.

E iike me ka liulo ni:;na nna o ka wal, pela ka iom i hoio ae ai a puni ke kulanakanii iU- <> Unlana e moole, aia na aianui .i me na halo ua piha me na makuikui c ake niai ana e ike i na maka o ko lukou mol aloha, ka mea hoi i haawi i kona ola no ka pono a me ku inaiehla o kona lahui. Ina aumokū o ka moi opio i kaalo ae ai ma ka aoao o na e kiai ana i ka maluhia u kr aupuni liona, ia wa i haawi ia mai ai na kipu aloha ana tnai na batariona mai o ka aina a me ko na aumoku, a i ka hoomaha ana iho, ia wa i haawi aku ai ko ka moi mau aumoku i ke kipu aloha panai ana no ka aina. I ka pau ana o na klpu aloha mawaena o na aoao elua, ia wa i lele

aku ;\i ka moi Walaka mo kona mau ukali, alaila ona ko;i aku t> ka puali Liona ulaula mnlalo ona hoopono|iono ana a ko Puke o Walo. l'a maki aku ka huakni alii no ka halealii Sana A!>U\v malalo o ke aiakai ana a ka puali puhi ohe. Mahope iho o ko lakou kahaihoa ana ae no ke mele lahui. E wawalo ana ka leo huro o na kanaka me ka huaolelo.—E ola It»ihi ka moi ike Akua. E kau ana ka moi Walaka a me kona mau ukali maluna o ko lakou tnau lio, a e haawi ana hoi ua moi la i ke aloha ma kela a me keia aono. I ka huakai alii i hwa aku ai no ka halealii Sana Abhey, ua apo a hooklpa īa aku la ua moi opio la e ka puuku nui o kona aloalii, a o na koa hoi aia lakou ke hoolulu ala maluna oke kahua o ke kuea paikau. He mau minute jx)kole wale no i liala ae mahoj>e iho o ko ka moi Walaka komo ana aku no ka haleaiii hoea hou mai ia oia. Kau ae la maluna o kona lio, a holo akti la no ko kaliua o ke kuea paikau. laia i hooa aku ai, ua haawi mai ia na koa i ke alolia moi tao ka oi o ka lakou mau moilala kila, alaila iin l na huaolelo o ka haawi kauoha luai aku !a ia i koia mau oiolo.

E na koa—ano iho la no i loaa mai nei ia'u ka lono aia na Irelani kipl ke hoomoana la maluna o na palena okana aina o Ijaneesota me ko lakou mana kaua, ma ko lakou alahele o hooa mai ai no ko kulanaknuhale noi o I/ulana. Ano e na kon, o kela lono nui i luaa mai nei la'u, he poka pahu mua loa ia naiin i hoopilihua mai na noonoo ana o ko ke kulanakauhalealil nel, oial aole 1 moeuhane mua ia eia o Irelani ke hoao nei e wawalil i ka mana o koia kulkahi. Aka e na koa o liiki aku ana o Walaka i mua o lakou, a hoolilo aku i ka mana o ka lakou mau hana kipi i mea ole. Nolaila e na koa, i ka hookuu ana aku ia oukou, ke hoomanao hope aku noi au 1110 keia niau olelo e haawi i na hoomaha nna no ko oukou maluhiluhi, o ka kakou kahua knua lanakila ma na wni o l)o--va, a ma ke kakahiaka o ka la apopo e akoakoa hon mai ni oukou iualuna o keia kahua no ka'u alakai hou ana aku ia oukou i mua o ka hoopono oka uwahi pauda, a me ka enaena o na poka pukuniahi.

L'a haawi ae na koa i na leo huro ekolu o ka liauoli no ko lakou moi opio, alaila huli hoi aku la lakou no ko lakou mau hale no ka hoomaha ana i ko lakou mau kino mal na luhi mai o ia la hana nui. A o ka moi Walaka hoi, ua liuli hoi aku oia no ka halealll, a ma kona keena kakau launa aku la oia me kona ukali i)onoi ke L)uke o Walo ma na mea e pili ana i na Irelani hoohaunaele. Imua o ua Duke la i wallio mai ai ka moi Walaka i ke kii aina o Alehiona (Pelekane) k6 kaulann, me na kuhikuhi e pili ana I keia a me keia okana aina e hoopuni aua ia Lanacaseta. Wahi a ua moi Walaka la I pane inai ai, penei: O ka loaa ia kakou o ke kulana ikaika o na enemi o la ka'u i iini a i makeinake nui ai ioa ai, a ina he niea hiki ke lilo pu mai ka impahelu ikaika piha o ko ka eneml aoao i ko kaua mau naita ma o ka kaua mau hoolala ana la. Ano e ke Duke Dalena o Wale nei, no ka hooko ia ana o keia mau olelo, eia an ke hoouna nei ia oe e hele ma ke kulana kiu no ke kahua o na enemi. E haawi i kou mau makaala ana no ka enemi oiai oe ma kou kulana kiu o ka hooko kauoha, a e huii hoi mai me kau papa hoike piha o ko ka enemi ikaika kaua. Ua haawi aku ke Duke o Waie i na hoolohe ana no na olelo a kona moi me na maka o ke ko« a me ka wiwo ole, a » ka pau ana o ka Walaka mau olelo, huli ae la ua Duke la malun& o kona mau kapuai a haawi aku la I na hoomalkai ana i kona moi, me keia mau olelo: E hoea mai ana au me ka'a papa hoike piha no ka ikalka kaua o na enemi.

Mo keia mau 01010 a ko I>uke o Wale, haalele iho la oi:\ i ke keeu* kakau o koim moi, a ma ka hora eha o ua Hhiahl la haalelo iho la 01.1 I ka halonlli o San:4 Al»o no ke kahua hoolulu o im lrelani nm LAiiaoasota ka |>ahu ho|»u, kahi hoi o kana mMona klu e hele nel. ilo pouli a me ka Ino launa ole ua IH, a e haule ana ka ua uio ka ikaika, a o I*l puikaika niai ana ka niakani, u o na kulu kohau hoi ko hou nei i ka ili o ko kauiahole me ho kui la, a o olapa ana ka uwila me ka weliwoll nui, a na ia ino nui o pahoia nei i hwkaulua mai i ka huakai hooko kauoha a ko l)uko o Walo. Nolaila, ua hoauiuo*' iho la oia ma keknhi wahi pupupu liale kua* aina ma na palena waho loa o ke kulanakauhale o Ladana a hiki i ka malio ana o ka ino. [Aole i |»au.)