Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 46, 14 November 1891 — Page 1

Page PDF (1.64 MB)

This text was transcribed by:  Arnold Hori
This work is dedicated to:  Hawaiian Collection; University of Hawaii Library

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

BUKE XXX  HELU 46.     HONOLULU, POAONO, NOVEMABA 14, 1891.     NA HELU A PAU, 2363

 

Hoolaha Loio

A N@ @A.

@

@ Ko

@ PALAPALA

@ K@

N @ M @OWRLY.

Al l@io ia LEHULEHU

@

@

@ il @

@ H@lia me W. R. Kakela,

@ k@ @ao in@k@i o ka Hale

Honolulu          2331

@ BROWN

@h K@l@aa ma k@ Kanawai

@ A @ @ A@AI@ No

@ N @ @lii

@na Haha @ Ma Alanui Kalepa.

2@11

E @ H@ Hoo@ K.

@  ',

     K@l@oa nei na n@u a pau

         a@a ma la Kanawai.

         @PIA AI@ ME KA AWIWI

@ Hawaii.    2331

G@OEG@ P. KAMAUOHA,

     K@  l@ Ko@uni.

@

A HE

MIA ANA AINA.

@m@ Kohala Akau, Hawaii.

2431

W. @ KAKELA.

     @ K @ K@u.

@ NA HO@AIO PALAPALA.

2331

WILLIAM @ ACHI.

    @ a ho@ Kokua na ke Kanawai @nu@ o na Aha a pau o keia Au@uni.

  @ Nola@ no ka Lehulehu a Boroka @na Waiwai Paa

@a oihana. Helu 36, Alanui @ Equ. Honolulu, Oahu.   2331

 

JAMES M. MONSARRAT.

(MAUNAKEA)

K@l@ l@ Kanawai.

@ @ NA HOOLAIO PALAPALA.

  @ l o @ a Pala, ala Kuni, Palapala @ u@ me @ lai @pala Pili Kana@ @lele Hawaii. Dala io ka @ k@ kin@ WAIWAI I'aa @ o @ H@l@ Pol@aku h@ ma ka @ k@ ku Hale @ mui Ki

                   2331

E. LILILEHUA,

@O MA KE KANAWAI.

@ P@ aleha. kakau @ h@ ma ma Mo@aki, me @ h@ awa a pau  @ kan@ "ni@  " Kaluaaha, @    2331

WILDER & CO., (WAILA MA.)

@ h@ P@ po@ na Laio ku@ o @o a p@u, a me @ a pau e pono ai o @ .

Kal@ o @ano. M@ahine me Papu.

2 44

KO BIHOPA MA,

BANAKO MALAMA DALA

  E @W@ NO MAKOU I NA DALA HOOMOE m@ a@ h@ e ana ma ko mako@ BANAKO @ awa i@ me a@ keia ma @ kun@.

@ lua. @ hai@aka hoo@ahi i na @ a @ ka makahiki, @ a mai o ke dala, @ ekolu mahina, a @ p@ l@ ia ai na malama p@o ia ai na helu @ h @ a maluna o na dala ha@ a@ a mahina.

   @ a i na lala e lawe ia @a @ mahina mai ka wa akku o ka @ o @ ma

  @ am a @e o ka unah@ ana aku o ke@ @kai@ ma i dala e hoike e mai i @ wo pu i@ mai@ ka buke dala i @ .

  @ a aia wale no ma ke kikoo @ lo@ mai i ke dala me ka @ @a llo@ke h@aha dala.

  @ n@ Sepatemaba o kela a me keia @ ho p@ p@o ia ai ua helu o na @ a @ @ku i @oe i uka @e ia ma @ a pau dala a pau e waho ana me ke @e ia. e @olu ia ma ka aoao o ka mea @ da@ mai i laia @a malama ekolu. a ma @ eku @ me ke kumupaa mua.

  @a pu@ dala h@omoe mai ma @ a o elima a @ a e aw@ ia @ @mam@ i o ka ae ike @a

  @ kana@ @ ka Banako ina na la a pau o @oma k@ na la @al# a me na la @

                BIHOPA MA.

Honolulu a @au             @144 tf

 

J.  T.  WATERHOUSE,

(WALAKAHAUKI,)

Halekuai o na Lole Nani Panio!

L A K O H A O.

Na Lake Hana Mahiko,

A PELA A@ @ @II WAL@.

Alanui Moiwahine,   0   0  Honolulu

2344

 

HE MOOLELO HOONIUA PUUWAI

--NO KA--

Ui Nohea Berela.

 

Ko Kamehai hoopono--Ke kupaa

me ka luli ole--He wahine na ke

kane hookahi--Ke au popilikia

a me ka huli ana o ka pomaikai

mahope o ka wahine.

MOKUNA I.

HOKO O NA KAIAULU O GENEVA

MAMAO.

  Ma ia manawa mai, ua kiai mau ko Dane Konia mau mau maka maluna o ka u-i  Berela e kilo ana me akahele i na ano a pau o ka u-i imua ona, me he mea kaha kii ia i kona manao e pena ana i kekahi kii a kona uhane i ake nui loa ai. E ake ana ua Dane la lohe iki aku i ka leo o keia u-i a na ia mea i hookomo aku i ka manaopaa iloko ona e kamaaina oia i kela lede opio e pono ai oiai, ua loaa aku la oia i ka eha a ka mea lima olo a ua pouli loko ua wela, ua ikiiki a ua kunewanewa i ke ahi ana ole a kealoha-a O ke aloha keia i ka lihilihi maka no ka mea, ua aloha, a ua hoomaopopo iho la oia ua aloha io oia i keia lede opio ana i ike mua ole ai, a i kamaaina ole loa ai hoi. He mea anoe loa keia i kona manao, oiai he nui a he luheluhe wale ona lede u-i ana i kamaaina ai ma na poai o Ladana aka aole loa i komo iki kela mea he aloha iloko o kona naau.

  "E kamaaina au laia, a aohe mea nana e keakea mai la'u i puana ae ai ua Dane'la laia wale iho no." Ke ike nei au he puuwai oiaoi ko kela lede opio a he kulana hoi i nele ole i ke koko alil a kiekie, no ka mea aole kela oiwi kino e loaa i ka lopa kuekea. Ha me maopopo no loko mai oia o kekahi ohana kiekie loa a nolaila e mare ana au iaia. E lilo ana oia la'u, oiai, aole loa oia i hoohoka ia i na mea a pau ana e makemake ai, a no ie kumu ua paa kona manao e lilo ana no keia lede opio.

  Oiai oia e nalu ana i keia mau mea, aia hoi, ua hoopomaikai koke ia mai la oia mamuli o kona lohe ana i ka inoa o na u-i nohe'la, oiai ma kela wa na kahea mai la kekahi leo o kekahi opio o ka puulu e nonoho ana i ka mea e ku nei ma ka palekai o ka moku.

  "E Berela! E Berela Star! mai hoi oe maanei no hookahi wale no minute!"

  I ka wa a Berela i hele aku ai no kahi o ke kahea, ua kaulona aku la ko Dane konia mau maka mahope ona, a i ae la oia. "O Berela Star!

  He inoa io i kupono maoli i kona kulana ke ike nei an i hookahi o maua koko. Aole mea e nele ai, no Beretania oiaio kona mau maku, nolaila e pono au o hookamaaina koke aku la'u iho iaia.

  Aole ane i hoopomaikai koke ia ua Dane Konia la ma keia mea elike me kana i lia ai oiai ma kela ala moana a lakou e holo nei aole loa i loaa he wa kupono no Dane e halawai ai me ka u-i Berela. Ua kiai na maka maluhiluhi ole o na kumu maluna o ua haumana me ka pulama mau a o ko Berela ano no hoi i ka Dano hoomaopopo aku me he la aohe ona hoomaopopo ike mai lala i ka pili ana o ko lakou nei moku ma ke a@a o Genwa, ua homaka aku la na eepakeke e lele luka o ka aina, a ma ia manawa no hoi ua lele e aku la ke kumu ao Basati me ka ukali ana aku o na haumana, a i waena oia puulu ka lede opio Berela, a oiai lakou e hopuhopualulu ana aia hoi, ua oupe iho la kekahi wawae o Berela a hoomaka iho ia oia e hina mai luna iho o ke alahele a lakou e hele ana me ka eleu i like me ko ke tiga aia hoi, ua loaa aku i na lima umi hao o ke kana opio Dane ke kino o ka u-i opio a pakele mai la oia mai ka haule ana ilalo o na halaolao paala e wawana ae ana, a me ka palanehe ua hookuu aku la ua Dane'la ia Berela ma kahi o ka honua paa me ke wehe ana ae i kona papale a kunou haahaa aku la me he la ala oia imua o kekahi ona lede hanohano loa o Enelani. Ua hiki ole i ka lede opio ke haawi mai i kana hoomaikai i ke kanaka opio, oiai iloko o kona pihoihoi nui mamuli o kela ulia i loaa iaia, ua lalau koke mai la ka lima o ke kumu Besate iaia, a hoomaka koke mai la no e nukunuk no ko ianei ae wale ana i kela kanaka malihini e paa mui i kona oiwi kino, a wahi a ua elemakule'la. "He mea hilahila loa no kekahi lede opio ka ae wale ana i kekahi kanaka malihini e hoopa mai i kekalu wahi o kona kino."

  Mamuli o keia mau olelo a ke kumu ua pane aku la o Berela. "Pehea la e hiki ai la'u ke pale aku, oiai iua aole kela keonimana i kokua la'u alaila heaha la ko'u hopena, nolaila e kuu kumu maikai, ua manao au e haawi aku i na hoomaikai ana iaia aole hoi o ka hoowahawaha aku i ka lokomaikai i hana la, oiai ina paha e haule ana oe mamuli o kekahi ulia, e kakali ana anei oe a hoea mai kekahi mea i kamaaina ia oe?". "Uoki!" wahi a ke kumu me ka leo okalakala.

  Mahope iho o ia mau mea i ike ia ae'la, ua hele maikai aku la na haumana me ka lakou mau kumu ma na wahi kaulana a pau o Geneva.

  I ka pau ana o ko lokou nanea ana e moni ana i na nani o kela aina kahiko a kaulama ua huli hoi aku la lakou no ka moku.

  I ko lakou nei hoea ana i ka moku, a liu wale hoi ka noho ana iho, aia hoi, ua hoohiki lele ia ko Berela puuwai i kona hoomaopopo ana ae o ke kanaka opio no kekahi o luna o ka moku i ukali ia hoi e kona kanaka lawelawe, oiai ua manao oia ua noho la ua kanaka opio la no Geneva.

  I ka hoea hou ana o ka moku i Wawe, ua lele akula o Mr Beseti mo kana poe haumana no ka hoi ana ma ko lakou home imi naauao mahope iho o ko lakou lele ana iuka ua lele pu aku la hoi o Dane Konia me kona ukali ia no e kona kauka lawelawe Hapalika, a lawe ae la oia i mau rumi no laua ma ka Hotele Monete. Oiai hoi, ua ahiahi loa kela manawa, ua hoohala iho la laua i ko laua manawa ma ka heluhelu buke ana, a me ke puhi kika a hiki wale i ka manawa hiamoe.

  Ma kekahi kakahiaka ae ua hoohala iho la o Dane Konia i kona manawa ma ka hele makaikai ana ma na alanui o Wawe, a hiki i ka loaa ana iaia o kahi i ku ai o ka hale kula o ke kumu Beseti. I ka loaa ana iaia, ua hele kaapuni ae la oia me ka makaikai ana, a me ka hakilo ana a kona mau maka e nana ana a e lia ana hoi kona naau, me ka nalu iho." Eia maloko o keia mau paia pohaku manoanoa kiekie ka hoku olinolino a ku'u uhane e lia mau nei." A i hou ae'la oia. "He mea oiaio ua like ka pulama ia ana o na haumana o loko o keia halekula elike me ke kiai ia ana o na hua apala gula a ke alii mai na hoohaiua ana a  ka mea aihue." Ia wa ua hene aka iho la ua kanaka opio la no ka like o kona hoohalike ana iaia iho me ka mea aihue apala, a puana hou ae'la ia. "Ae! owau no ua mea aihue la."

  Oiai ua Dane Konia la e nanea ana i na kahoaka e maalo ana imua o kona mau lihilihi ala hoi, ua ike aku la oia he wahi puka uuku ma ka aono iho o kekahi o na ipuka nunui kiekie, a i kona hoomaopopo ana, ua ike pono aku la oia, oia no kahi e puka mau ia ai e na kauwa o ke kula, a malaila no hoi lakou e komo ai, a maia wahi wale no e  hiki ai i ko waho nei ke ike aku ia loko o ke kahua laula o ua kula hanai'la.

  I keia manawa, ua huli hoi aku la ua kanaka opio la no kona hotele, a me ke ano ahiahi, ua oili hou aku la oia, a hele aku la oia a ma kahi o na wahine kuai pua ua kuai iho la oia he poke pua aala maikai, a me ia, ua kamoe aku la kona mau kapuai wawae no kahi o ka halekula a i kona hoea ana ilaila, ua hele aku la oia a ku ma kahi o kela wahi puka uuku i hai mua ia ae'la, a ma ia wahi oia i ku ai me ke kakali ana no ka maalo ae o ka mea a kona uhane i lia nui ai. Aole i loihi kona ku ana ma kela wahi, aia hoi, ua hoopomaikai ia mai la oia, oiai ma kela wa no i hoea mai ai he puulu o na kaikamahine e hele holoholo ana mawaena o na kihapai pua o ua home imi naauao'la, a iwaena o keia puuiu ua ike aku la keia i ka mea a kona uhane e uluku mau nei, nolaila i ke kokoke ana mai o ua poe kaikamahine'la ua hoolei aku la keia i kana poke pua ma ke alo ponoi o Berela a huli ae la keia me ka pee aua iho.

  Lalau iho ia o Berela i ua poke la me ka mahalo ana i kona nani aka, aole loa nae oia i moeuhane iki na wai mai la keia pua.

  Ma kekahi la ae, ua hoea hou no he poke pua elike me kela mamua ae a pela aku no i kekahi la ae, a i kekahi la ae a hiki wale i ka hala ana o ka pule holookoa, aka aole nae o Berela i ike iki i ka mea nana e kiola mau aku nei keia mea ma kona mau wawae.

  I ka hoea ana i ka la hoomalolo ua poloai ia mai la o Berela e kekahi o na kumu ao e hele pu me ia no kekahi o na halekuai buke mele. I ko laua hele ana a komo iloko o ua halekuai la, aia hoi o Dane Konia e ku mai ana ma ka puka o ka hale hotele ana e noho ana, a ua ike koke mai la hoi oia. I keia ike ana ona ua hele koke mai la oia a komo iloko o ua hele kuai'la.

  Hele aku la ua Dane'la a komo iloko, a i kona ike ana ua lilo loa ke kumu ao a Berela i ke kamailio pu ana me ka mea ok ka hale kuai, ua hele aku la oia a kunou haahaa aku la imua o ka u-i opio, a hoomaka aku la e kamailio laia ma ke ano o ke keonimana oiaio.

  Mamuli o kona ano keonimana oiaio, a ku no hoi o kana mau olelo i ka maikai, ua kau-o koke ia ka manao o ka ledo opio e ka ikaika o ko ia nei makeneki a ua kapae loa ia hoi na manao hoohuoi mai ka naau maemae ae o ke kama wahine opio, a ua panai mai la oia i na ninau a ke keonimana me ka maikai.

  Pela iho ia i hoomaka ai o Dane Konia e hoohei i kana kaula o ka hoowalewale i keia u-i opio maemae, a e kaialupe hoi iaia Halo o ka nenelu o ka poino.

  Aole loa o Dane Konia i manao e hana oia i kekahi mea e poino ai keia lede opio, aka he mea oiaio akahi no a loaa iaia keia mea he aloha i keia mea he wahine, a nolaila, ua paa kona manao e mare ana oia iaia, a e noho hoi me ka hauoii i na la a pau o keia ola ana.

  Ua paa hoi kona manao he lede keia no loko mai kekahi ohana kiekie loa, a no ia mea, he oiaio aole oia e nele ana i ka hanohano a me ka waiwai, oiai oia kekahi o ka Dane mea e li-a mau ana, a ua lilo ka waiwai a me ka hanohano i akua nana e pule mau ai.

  Ma na la hope o ka malama o Iune, ua hoomaha iho la ua kula hanai'la no ka hoomaha loihi o ke kau hooilo. Mamuli o keia hoomaha ana ua hoi aku la kela a me keia haumana o ua kula'la no ko lakou mau home pakahi; a o ke kumu nui Rev. Basati a me ka wahine ua holo aku'la laua no Ladana, a o na kumu ao e iho elua ua hoi aku la kekahi no Parisa, a o kekahi hoi no kona home ma Enelani, a koe wale no he hookahi kumu wahine a me Berela, o laua wale iho la no na mea o ua kul'la, nolaila, ua kaa malalo o laua ka malama ana i kahi hoi a Berela i noho ai mai kona mau ia opio wale.

  He oiaio, he noho'na mehameha io keia. Ua hookaumaha ia ka naau o keia opio Berela, oiai, ua ehaeha hoi kona puuwai i ka ike ana i kona mau hoa'kula e huli hoi ana lakou a pau e ike, a e hui aloha pu me ko lakou mau makua, aka o keia, aole pela ka haawina i loaa iaia, no ka mea, aole i maopopo iaia he ohana kona ma ke ao holookoa. No ka nui loa o ka ehaeha i loaa iaia, ua hoi aku la keia maloko o kona keena mehameha a hoohanini aku la i ko ianei mau waimaka me ka hoopulu ana i kona mau papalina a hiki i ke akakuu ana mai o ka wela hahana o kona naau walania. "Pela iho la anei ke Akua e hana mai ai ia'u. I hana ia anei au i mea maewaewa ma keia ao-Aole anei o'u mau makua-Aole anei o'u mau pilikana i koe."

  I ka hala ana o na mea a pau a koe wale iho la no o Berela me kekahi kumu ao, ua hookuu ia mai o Berela e hele holoholo ma na wahi a pau ana e makemake ai. Oiai hoi, he hoaloha a he hoakula kekahi o Berela e me kona mau makua ma ia kulanakauhale, ua loaa ia Berela he wahi nona e hoohala manawa ai, a ua hele pinepine aku o Berela ma kahi o kona hoaloha. O keia hoaloha o Berela, he kaikamahine oluolu ana au waipahe ia, a he ano noonoo ole no hoi i na mea a pau.

  Mamuli o keia loaa ana ia Betela he manawa e hele mau ai iwaho a ua loaa pu no hoi la Dane Konia he manawa maikai e launa pinepine ai me ia, a ua ninini mau aku oia i kana mau huaolelo waimeli iloko o na pepeiao o keia lede opio, a oia: hoi, akahi no oia a lohe i keia mau mamalu olelo pahee, ua kaili koe ia kona puuwai e keia kanaka opio helehelena u-i, a oiai he kanaka kela i maa ia mau mea he hoinainau ana, ua ulupuni koke ae la ka naau maemae o keia lede opio, a me kona hoomaopopo ole ae, ua aai aku la na maawe aloha i kona puuwai no keia kanaka opio.

  He kanaka akamai keia Dane i ka hakilo ana, a me ka noii pono ana i kahi e hei ai o kana i'a, nolaila ua hele aku oia e nonoi ma ka hoaloha'la o Berela nana e hooikaika aku i kona iini ma o ke noi ana ia Berela e lilo i wahine mare nana. Me ka noonoo mua ole o keia kaikamahine, a ua manao no hoi ia he mea ia e pomaikai ai o kana aikane ua ae koke aku la oia. A ma kekahi la, oiai laua e walea ana malalo o ka olu o kekahi kumulaau, ua hoopuki aku la ua kaikamahine'la i ka mea a Dane i nonoi mai ai iaia i kona kokoolua Berela. I ka lohe ana o Berela i keia mea, ua kulou iho ia oia no kekahi mau minute, a i kona ea ana ae me kona mau papalina i hele a haikea, ua ae aku la oia me kona i ana aku i kona hoaloha.

  "Pehea la kela keonimana i makemake ai ia'u, oiai he wahi huna lepo kakaa wale iho no au maluna o keia ili honua, oiai aole he makua, aole hoi he kulana, a aole he inoa?"

  "Mai manao iki oe e kuu hoaloha pela. Owai ka lede opio i loaa na haawina makamae e like la me oe? He anela oe e kuu Berela, oiai aia maloko o kou puuwai na haawina i oi aku imua o na momi, a aia hoi ma kou helehelena ka haawina i loaa ole i ko keia ao nolaila, he wahi daimana oe a he daimana hoi i loaa ole i na moi e noho ana ma na noho Kalaunu kiekie a hanohano o Europa nei a hoea aku i ko kaua one oiwi. Mai hookaumaha oe e Berela i kou naau no kela mau mea, aka e hoomanao iho oe, ua lilo oe he ouohi daimana i ka noonoo a me ka manao o kela keonimana."

  Oiai laua e kuka aua ua lohe ia aku la kekahi kikeke amwaho o ka ipuka, a i ka wehe ia ana aku o ka puka eke kauwa, ua komo mai la o Dane Konia me ka mino aka oluolu ma koua mau papalina. Hele mai la oia, a haawi aku la i kona hoomaikai i na lede opio e noho ana. I ko Berela ike ana ia Dane ua lele anoe ae'la kona hauoli, a pahola ae'la hoi ka haikea ma kona mau papalina aka, ua panai  aku la no nae oia i kana hoomaikai me kona kulana mau o ke kaili puuwai.

  I ka hoomaopopo ana o ke aikane a Berela he mea maikai noua e hookuu iho oia i na mea hooipoipo no laua wale no ia manawa nolaila ua ku ae la oia a nonoi mai ia ia laua nei e hookuu aku iaia no ka hele ana ona e hana i kekahi mea ana i manao ai e hana, ua hookuu aku la laua i ke kamaaina e hele e like me kana i nonoi mai ai a noho iho la laua o laua wale no.

  Uka hala ana o ke kamaaina ua hoohala iho la laua ma na kamailio ana e wale no a liuliu wale, ua huli ae'la o Berela, me kona mau maka nunui mohaha oluolu imua o kana ipo, a pane aku la. "O keia ana paha ka hopena o ko kakou launa ana, oiai ua kokoke loa mai ka manawa e hoomaka hou ai o ke kula a makou a ke ole au e kuhihewa e hoea mai ana ka Rev. Basati ma keia mokuahi ae o keia mau la ae, alaila e hoopau ia ana keia mau launa oluolu ana o kakou." Mamuli o keia mau olelo a Berela, ua pupuku iho la na kuemaka o ke kanaka opio, a haikea ae la hoi kona helehelena a liuliu ike ua pane aku la o Dane: "Alaila e hoi ana oe i kela kula e noho paa ai mehe paahao ala a e pani ku ia hoi mai ko ke ao nei, a e uoho mehameha iloko o kou mau la opio wale."

  "Ae," wahi a Berela, me ka hoike ana mai o na kahoaka o ke kaumaha ma kona mau helehelena a pane hou aku la;

  "He mea oialo, o keia na la a'u i ike ai i keia mea he hauoli, a ua like hoi me he moeuhane la i ko'u manao, oiai he kamahao loa kela mau hoohauoli la ana o ko'u uhane a ua ano hiki ole la'u ke i ae ua loaa maoli keia mau la o ka hauoli ia'u. No ka mea, e kuu hoaloha, mai ko'u hanau ia ana mai a hiki wale no i keia man la akahi no a loaa ia'u he wa e poina ai i ko'u kulana mehameha a me ko'u mau kaumaha, a no ia mea e Dane Konia, ke haawi aku nei au I ko'u hoomaikai ana ia oe, oiai mamali o kou oluolu a me kou lokomaikai i loaa ai ia'u keia mau hauoli maemae ana."

  Ua kulou iho la o Dane a liuliu, ua ea ae la oia a me kona mau helehelena mohaha maikai o ke kanaka ui maopopo ua pane aku la oia me ka leo i piha i ke aloha:

  "Aole loa e pono o keia mea e kuu aloha. E kuu aloha, aole loa au e ae ana e kanu ia a e huna ia kou nani oikelakela maloko o kela wahi kohu hale hoopaa pio, no ka mea, ke hai aku nei au ia oe me ka oiaio, o oe no ka malamaina a me ke ola o kuu unane, a e hoomaopopo oe e kuu Berela aale loa e hiki ana ia'u ke ola hou i hookahi la ke kaawale oe mai o@ aku. Nolaila, ke nonoi aku nei au ia oe, e lilo oe i hoku alakai a hoola hoi no keia uhane i hoehaeha ia e na lima ana ole a kela mea maikai lua ole he aloha. Ke hoemaopopo mai la anei oe i ka'u olelo?"

  Aole i pane koke aku o Berela, aka ua kulou iho la oia ilalo me ka pane leo ole.

  Pane hou aku la o Dane Konia: "Oiai aole au i hoike aku ia oe, nolaila ko hai aku nei au i na mea a pau.

  Ma ka ia inehinei, ua hele aku e makaikai ma na lihi o waho o keia kulanakauhale, a ma ia hele ana o'u ua halawai aku la ka'u huakai  me kekahi wahi hale noho maikai ma kapa o ka lokowai, a ua hoohihi loa au i kela wahi; ma ko'u ninau ana i ka mea nona ua wahi hale la ua hoike mai oia, ua makemake oia e hoolimalima ia kekahi hapa o ua hale la, a oia no ka mea nana e hoomaemae ka hale a me ka hoomakaukau ana i na mea ai.

  "Nolaila, ua hooholo iho ia au i ko'u manao e lawe i kela hale, a ua koho au o oe no ko'u kokoolau a o oe ka lede o ua hale la. A ke noi aku nei au ia oe e lilo oe i hoa no'u, aka e hai aku no au ia oe aole au he kanaka waiwai loa, ua lawa no nae no ko kaua noho ana. O ke aloha no iloko o ko kaua mau puuwai ka mea nana e hoohauoli ko kaua mau uhane a hiki i ka hopena o ke ola ana."

  Huli ae la o Berela me kona mau maka nunui mohaha a me ka minoaka ma kona mau papalina, ua i aku la oia:

  "E hoomanao oe e Dane, he huna lepo au me ka inoa ole a me ke kulana ole, a maiuna ae o ia, he ilihune au @ he haahaa o na haahaa loa, nolaia e pono oe e akahele ma ka lawe ana la'u i io nou, a e kuleana pu hoi au iloko o kou inoa hanohano. No ka mea, e hoomanao oe ina au e mare ana ia oe, he oiaio ua mare i ka wahine o ke kulaua loa, a he mea ia nou e hookae ia ai. E akahele oe."

               Aole i pau.

 

Moolele o ka Ahahui Kula Sabati o

ka Mokupuni o Kauai

 

  Lihue, Oct. 15, 1891.--Haiawai ka Ahahui Kula Sabati o ka Mokupuni o Kauai ma ka hale o ka Ahahui Opiopio o Lihue. Hora 2 P.M. Lunahoomalu J. H. Kawelo ma ka noho.

             S. K. Oili, Kakauolelo.

  Hoomakala na hana ma ka himeni a me ka pule a J. K. Apolo.

  Hoomaopopoia na lala o ka Aha.

  Na Kahu Kula Sabati: Sam. E. Kaula, Waimea; W. M. Kekoa, Koloa: Lihue, aole; J. M. Kealoha, Kapaa; S. K. Oili, Koolau; J. H. Kawela, Hanalei. Na Elele: No Waimea, aole; Koloa, W. A. Kiha; Lihue, J. Puni; Kapaa, Mano; Koolau, S. D. Nuuhiwa; Hanalei. S. P. Kalaikini.

  Kahu Kula Sabati Nui, G. B. Meheula, Kauai Hikina.

  Koho ka Kunahoomalu ia J. M. Kealoha, J. Niau, J. Puni i mau Komite Imi Kumuhana. J. B. Hanaike, W. M. Kekoa me W. A. Kiha, Komite Haawina.

  Hoike a ke Komite Imi Kumuhana:

  1--Hapaha hora haipule. 2--Hoike a na Kahukula Sabati Apana me Elele. 3--Hoike a na Kahukula Sabati Nui. 4--Hana hoeueu i na Kula Sabati. 5--Koha ana i mau Komite i ka Ahahui ma Honolulu. 6--Heluhelu haawina. 7--Koho ana i Kahukula Sabati Nui no Kauai Komohana. 8--Kahi e noho ai keia Aha.

  Aponoia ka hoike hapa a ke Komite.

  Hapaiia ke kumuhana elua. Na ke Kakauolelo i heluhelu mai i ko Waimea a me Hanapepe mau hoike Na W. M. Kekoa a me ka Elele i ko Koloa; J. M. Kealoha a me ka Elele i ko Kapaa; S. K. Oili me ka Elele i ko Koolau; J. H Kawelo me ka Elele i ko Hanalei.

  Noi ia mai e lilo na hoa i hiki mai I mau hoa kuka. Honoloia.

  Kumuhana ekolu. Ma ke noi ua kapaeia na rula, a ua haike waha mai ke Kahukula Sabati o Kauai Hikina.

  Hoike a ke Komite Imi Haawina.

  Waimea--Ka hiki elua aua mai o Iesu.

  Hanapepe--Ka Lani hou a me ka Honua hou.

  Koloa--Ka pii mahuahua ana o ka naauao.

  Lihue--Ka Milenio.

  Kapaa--Ka hopena o ke no noi.

  Koolau--No ka Bapetizo.

  Hanalei--Ke ala hou ana.

  Aponoia ka hoike a ke Komite Imi Haawina.

  Kumuhana eha. Na hana hoeueu. Ua kamailio nui na hoa no keia kumuhana.

  Kumuhana elima. Koho aua i mau komite no ka Ahahui Nui ma Honolulu. Noi la mai o waiho no ke kau o Aperila. Hooholoia.

  Kumuhana G, Heluhelu haawina.   J. H. Kawelo.

  Kumuhana ehiku. Koho ana i Kahukula Sabati Nui no Kauai Komohana.

  Waihoia mai ka inoa o L. M. Mitchell i Kahukula Sabati Nui. Hooholoia.

  Kumuhana ewale. Kahi e noho hou ai keia Aka.

  Noi ia mai e noho kela Aha ma kahi e hui ai ka Ahahui Euanello. Hooholoia.

  Noi mai o G. B. Meheula e hoopukaia ka moolelo o keia halawai ma ka nupepa KUOKOA. Hooholo ia ke noi.

  Heluhelu ia ka moolelo o ka halawai a aponoia.

  Noi ia e hoopanee kela halawai a noho hou ma Koloa. Hoololoia,

  Hookuu ia ka halawai me ka himeni a me ka pule a S. K. Oili.

                S. K. OILI,

  Kakauolelo o ka Ahahui Kula Sabati o Kauai.