Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 46, 14 November 1891 — Laau Lepera Ano Hou! Louise ka Lepera i Hoolaia! [ARTICLE]

Laau Lepera Ano Hou!

Louise ka Lepera i Hoolaia!

Kauka Debeveise ka Looa o ka La?

| Mai ka nupe|*a Examioer.] i l.i olelo ia t aia I kela ame keia i ano mai koua «»anoJno-iIo" , [loeillu*] iho, a aia hoi he eoeuii ko keU a me keia anoano-ilo O ka inanao- , la.'ia o ku poe huli akeakaauii, oia I no ka loaa nna o ka enemi no kela | i mo keia inole o ti<* mai, a malia i ma ka hookomo ana i ua enemi la j il«>ko o ke koko f h«x»make ui ai ka i ma'i. Kia nu kauka Koeh, Vir- | ehnw, Parteur tne ka lehulehu iho j ki- |» i »htna mii nei nia keia kahua ! u k.i noii |x)no, a oiai nae e halawai I i'U in:ti aiiA me hikou ua kuia lehuk'iiu iloko o k.\ paaua ana a ko lakou oof>noo, aole ia he kumu no laknu e ahewa ia ai, no ka mea, na kt la a nie keia kuhlhewa v huiketilli na |»uu alalai no ka alo ana ae a ho Ue» hina oiaio hoi ia o ka holoiiiua. »*lleaha auaiui hoi ia, ina ua hoe.ko tle ia ke ola e ka kauka ! K«,cli laau iio ka ina'i o ke uke?" | walii u kekahi mea kakau iloko o ka nuj»ej»a Albany Telegram. *»He alakai inua ana ia ina ko ala j)oloki, a mai loko niai o ia kulana e hoea ae ai he wahi puu liooinahu no ka pomaikai o na kino kanuka. Malia he mau tnakahiki e kaalo hope ne an i [mauiua o ka loaa pono ana o ka waiwai o ko kauka Koeli luhi o ka paahana lolhi ana] a hoea ae ka poinaikai hoola ma'i mai waena ae o ia puulu like o ka huli pohihihi, aka nao o kana 1 hana ai no ua laau lapaau nei, aole no ia i mamao loa aku kona la e hooko piha ai." Ano mai :iei, mahope o na huli akahele loa ana a kauka Virchow nie kana ohenana o na mea makalii ua hoike ae oia i kona manao kanalua ole, aia io :io he anoano ilo ko ka mai lepeia. Ua like loa no kana mau anoa pau me ko ka nia'i akepan a ua mahuahua iki nae lmi ina ka akaiii hapa umikuniamaono. L'a lilo keia hoike a kauka Viivhow i mea hoopaapaa ano nui ia e na kauka a me na kaiiaka liuli akeakamai no ka hiki e loaa he kuikahi ana mawaena o keia niau mai elua—ka lepera a me ka uia'i iloko o ke ake, no ka mea, he inau ina'i keia i hoopaa ia ma ka papa o na nia'i hiki ole ke hoohi a no laua lioi ka panina hope loa o ka hull ia ana 04%u anoano-ilo. Me keia hoike nae a kauka Virehow, ke loaa pono he oiaio ia, e hoomau ana na hoopaapaa a aiakai la aku ka poe akeike ina ka meheu pololei no ka hoola ia o ka lepera.

(> ku lepeni ka ma'i kupanaha loa ma ka papa o na nia'i i hoohalike ia kona ano me ka pii a emi ana o ka ale o ka monna, a he "inu'i lewa hoi ia i kulike ai me kona moolelo. He ma'i o ke au kahiko loa i hoike ia ma Baibah), u hiki nae i ka wa mahope iho o ke au Karistiano, nnlohia aku la keia ma'i me ka hamau ana no keknlu mau keneturia lehulehu. A hiki i ke keneturia eono, kupu houae la keia ma'i, a ua i ia aneane e loaa 010 he wahi pupupu hale lioko o Asia ine Kuropa i ke kipa oleia e keia ma'i. l'a kamau mai o Knelania hiki i ke kikowaena o ke keneturia i hala, ia \va i ahulau ni ka poe ilihune a komo loa i kahi o ka poe waiwai. l'a l.oala ia ae na hale hoomalu iua o a tunanei no keia poe |M>pilikia, a inamuii o ka mnnao wale ia he nia'i lele ka lepeni, ua hoopili Iho la k:i poe palekana i ko lakou mau kino. He mau makahiki iuaho|v mai nalo iho Ia ka ko o Kuelani, paniku ia na haie hoomaha, n ua hoopoina ia ka lepe-. ra. Iloko nao o na ouli o ke au e nee nei, ke wanana ia mai nei e ka poe huli nui i ka mea hiki ke kiuai I h\ ka lepeni, ina liou aku uo ua ! ahulau lepem a palaha iho ma kela a ine keia wahl. O keia aina nae [Atueriea], oiai ua ku kaawale oia luawahoo na poai honua e noho lahui ia nei e ka maM lepera, a<a, ko haha po nei oia i kahi nawaliwaii o kona mana o ka piilekaua. t*a nelo na akeakamai nie na wehewehe no ka pii a me ka euii ana o ka lepen», a i kaohi hope ia no hoi mamuli o ka laula o ka noonoo iike oie no ke ku ana o ka lepera ma kahi o ka ma'i-lele. Lehulehu o na kauaka no«au hohonu ma na aoao oloa o kela mm noonoo like o lei lawa mo na hooiaio e kakoo ana. O ka hoiko ahooa Iki maluna o koia kumuhana, oia no ka ulu ana ae o ka ma'i mamuii o ka auoano ilo iepera I hoopalahaiaha ia ma kekahi mau ano I ioaa 010 i keia ma* nawa. Aole no ia he ninau no na mea ai, ke kuiana oia kino, na ia o k« ola ana, ke kama a me ke ano

<» ka M.i ka ii;.ik,fhiki i ua (xikeu akn n,il» [Hn i ik. i i nrui koia .iina t .\rarri-:a; i ko n » makahiki he kanaiīma i h.il.i ho|>*' loa aku. anu k i hoomaopnp> ana iho. eU ko tue uj;ili» ae nri k«>n:t heluna. A«4o l e hikl i kt- k in.iw*i a ke paaakuiaia iwaho, hnipa ine ka naw.ihwail ona ruli hoooi.ilu ma , i no ke koakea aku ike kocn° * n; * mai iloko nei o ka ama. >~;i k» ia ma'i i hoohiolo ilio ka |n»le-ku «> k;t wai, me kn n-'ho an.i < lu« lu. k< m<> aku la iloko t> ka home o < harie- D. RiehanK ka lop>ka kaulina o na waiw.ii ti l:iu, a hoop<-?n.i{o ao la i ka nohea o kana kaikamahin" kana milimili iw.HT.ii oka ohana. Pthea Ia k«»na t««>hia ana me keia mi'i>oia kalii h.m; a hiki niaī nae i ka hala an \he Uianawii, hne'a ae la na mea nalo a pau e iko ia. He iiK-a maa loa ka m.ilamaia o ke ti inu inaiKui loa eka oliaiia o Mr. Rieh ipN. a he hana maa no h«»i i kana kaikamahine ka ai ana i ke ti m«* Ka hoomo'a 010 ia. Me he la paha aia il'»ko «> ia ti ka ano.mo ilo o ka U'pi*r.i, a ih.i keia ai aiu ke komo ana iloko ona. Ua pahda ae ka lepeia iue ka hikiwawe i ike o!e ia pi'la ma A-i;i, a iloko o ka makahiki hookahi na upehupehu haniani mai la kona nanaina maluna me n.i pulim i, a un poh ipoha pu hoi na puupuu puha aai rna na lima me na wawae. Me kona kua, ua ohu ae na opuupuu ano owel.i iwaena o na kipukapuka hauliuli, he nu\u hoike ana hoi i ka hikiinua o kela puupuu puha aai. At le nae i hoano e ia kona mau noonoo maikai a pau, a o ke li hoi, k 1 inakuahine 1 koho wale ia nana i hoohanau ka lepem nia kona kino, ua kapae loa i;». L'a lawelaweia na hipanu a na kauka 110 kona olu'-lu, aole nae he waei loli i ikei 1. He wn loihi ka huli ia ana a m iopopo ne nei, o ka :»noano-ilo o ka ma'i io uluaai a me ko ka lopoia, he mau eneml kue ikaika 1< a l.ma kekahi mo kekahi. l'a hoao ia ka oialo o keia ma ko laua hooliuiia ana, aua paio hiua :ne ka h-ihana no ka hopena ho luako no kokuhi. L'a malamaia no hoi lie moolelo pololei ona paio lehulehu ana, a ma ka hapanui o na lanakila,aia no ia i ka anoano-ilo oka ma'i io ulu. Manao iho la o kauka I)ehevoisi* e loaa ana he pono n » ka niea i loohlaia e ka lepera ke lawolawe ia

kekahi lapaau ana <» Ut>ia auo, m» i« mua iiu oUomo nku oia i ka ano-ano-110 oka io ulu aai ma ka umauina oko kaikamahino lopoia. l T a loli io ae la ke kulana niainuli o ka pahola ana o ka fiva ikaika ina ke kino, eia nae aole i huoinau aku. l'a liana liou la, a ua pinopino !oa no hoi, ahe hookahi walo no hoike olaio i niaopopo, oia ka oi aku o ka ikaika oka lepera a ua hiki 010 ko hoopio ia. Ma keia ano ao la i ike ia, ua nele iho la ka loaa ona hooluolu ana no ka inoa ma'i, a ua like hoi ia me kona kakali ahonui ana i ka liopena o ka inako. Aolo no nae i liuliu ka hoonialolo ana o koia lawelawe lapanu a kauka De!)ovoi-o, ioaa hou iho 11 iaia he laaujiuo hou loa e hoolaia ai keia ma'i. ilo walii laau palaueka walo no a nio ka inaalahi pu lioi o kona iioohanaia maluna o ka mea nn'i; penei no ia. Ua hoopuni ia īho la ka ma'i mo ka ea mania «<oxy«?en T - iloko o kokahi pahu, o awili pu ana me kahi ea kaumaha uuku, oia hoi ke ea e hanu ia nei. Ua hookomo ia n<> hoi he ea mama "oxygen" ina kekahi ohe |)jupu no ka hnnu ana mai o ka mea uaaM ma kona inau pukaihu iloko oko kino. He ea mama keia i hoomnoi>opo ia no ka hoomaemae ana ike koko. Ma ka pakui ana mai i niau lako hoohana hou, ua hiki loa ko hoemi a hoomahu īhua ia ka ikaika o ke ea "oxygen," oia hoi ka ikaika v hiki ai ke hoonele ka { aio a pohapoha ae. Ma keia ano ikaika o ke ea e hoomake ia ai ka lepera iloko o na puknpuka io kahi a lakou e ai ana, a ina hoi ua komo pu ka lepen maloko oke koko, u:i hoomaka ia no ia mamuli o ka hanu ana o ka mea ma'i i kela ea mama a komo iloko o ka puuwai me ko ake. Ua hoao ia ka mea ma'i me keia ea "oxygen" no ka malama okoa a i kona wa i ola ai ua hooi hou la ar ke keokeo 0 koua iii. Ua hoolaia n.i puupuu puha aai me ka hooiknika pu ia o oa io huki i hoonawaliwali ia. £ hoopaa ia aku ana ka moolelo oka hoolain ana o keU kaikamahiue ma'i iepeni ka makainua loa o na lepem i ola pouo, a ua konoia aku hoi o kauka Debevolse } e hoakaka 1 ke kahua o kana laau a me na la* welawe ana maiuna o ka mea nia'i, imua o ka Ahahui Hal La}«au o ka Aina.

iiaoau kekahl ohua wahine uialuna o ka ooeki o Llkelike i ka wannon Sabaii nei mawaho &e o Lae Ahl, he kaikamahine.