Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 49, 5 December 1891 — Page 3

Page PDF (2.07 MB)

This text was transcribed by:  Jasmine Fua?au
This work is dedicated to:  My children, Kayla & Chloe Fuaʻau

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NU HOU HAWAII.

            @ @luia o Mr. James B. @ Hope Luna Hooia no ke @ ka la 27 o Novemaba.

 

            @ @ooku@lii Australia @ P@lua nei ma Ka@ @, @ kapena. A @lua aku e @uli hoi aku ai @ @pa@.

 

            @ ma ke awa o Honolulu @ Poalima i hala, Novemaba @ kaua Beritania Garnet, @nau la holo mai Victoria, @a Kolumebia mai, ma ke @ H@.

 

            @ p@ kinaiahi ke pihoihoi @ ko lakou koho balota i @ P@kahi ae no ko lakou @ Nui a me na kokua @wai kau e koho ai, o A@be @ Moore.

 

            @ hala aku ka mokuahi Amerika @ ana hohonu moana i ka @ nei ana kana hana he ana @ o ka moana no ke ala wa@a@ moana e none mai ai.

 

            @ ku mai ana ka mokuahi Mari@ ma Honolulu nei mai Kapule @ ma ka la 17 o Dekemaba @ p@l@ no hoi o Monowai mai @ P@ @ o ka Hema ma ia @.

 

            @, Enelani, i ka la @ @, ua hoohui ia ma ka @ Lo@ane@a C. E. Prichard o @ kaua Beritania, Espiegle @ Mary @ kaikamahine a Kauka @ Wright o Kohala Akau.

 

            @ @ o Honolulu nei no ka @ Novemaba, he 42 Hawaii, @ Pukiki, I Iapana, I Beri@, I America a me I o na lahui @ H@ 57. Mailoko mai o @ h@una, he 1@ make lapaau ole @ mau malihini.

 

            @ Ma keia, ua kauoha ia na @omu na kahuhula Sabati a pau @ ka poe e makemake ana i na @ wehewehe o ka haawina @ @ o ka A. D. 1892 me nei @ ka olelo Enelani, e hoouna koke @ i na kauoha i ka Pauka o na @ @, Samuela Emekona.

            @        2366 2@

 

            I ka la 21 o Novemaba, ma @ Kalepo@, ua awaiaulu ia @ @ mate o Mr. Oliver C. Swain, @ ka @ Leta N@ ma Honolulu nei me Miss Mabel @ o Fresno, Kaleponi. Ma @ @kuahi A@@leralia o ka Poa@ aku nei, ua hoi mau laua no @ Honolulu nei.

 

            I ka P@ nei, Dekemaba 1, ua @hui ia e Rev. A. Mackintosh @ o ka halepule Bihopa ma Honolulu nei, o Mr. Chas. M. V. @ o Kent, Emelani, a i noho @ P@ mam@ aku nei, me Miss Mary Josephine, kuikamahine hiapo @ Mr. T. J. King o Honolulu nei. O na pomaikai no a nui ko @ na n@ mare.

 

            Pehea @ i e@ui loa mai nei ka @p@uma mai ke $60 o ke tini a i ka @ wale @ i kela wa? Aole he wa @ mauma aku nei o kela @mi kupanaha ana, koe wale no keia au. He mea maopopo maoli, @ nui ka hoopae ia ana iloko o ka aina a ua puka mai a ike ole ia e @ kiai hale dute a me na makai.

 

            He halawai oehuehu ko ka Papa @nai Ahi o Honolulu i ka po @ nei, n@nuli o ka lawe ia @ mai o kekahi pukui i ua rula @ponopono o ka Papa e hoo@aiki @ i na @ o ka Luna Kinai @ nui, @ oia e kuai i kekahi mea l@ko a u@au mea e ne paha no ka uihana, me kona hoike mua @le mai i ka Papa.

 

            Ma ka halawai o ka ahahui kinipopo nui i malamala @aloko o ke @ oihana o Col. W. F. Allen i ka @ la @aha nei, ua hooholo @ @ pono e holo mai ka puali @ @ @ iloko nenei o Ianuari, no ka hopohopo ia o kea@ nani ka ino i ka paani ana olai @ ua kela. Nolaila ua kauoha @ ke @a@auolelo e palapala aku la Mr. @ i wehewehe piha no keia @, me ka hookomo uku i na @ i @ honua loa he mea hiki @ mai lakou i Honolulu nei e @ ai mahope koke iho o ka pau @ o ka @ noa o ko Honolulu @ puali i ko lakou wa @.

 

            Ma @e awa o Ewa i ka la Sabati @, @ e holoholo lealea ana kekahi poe mala@a o kekahi w@ap@ @, a e @ pukiki pu ana no hoi ka makani. Aka i ka @a i hoohuli ai ka @, @ hui, ua pui koke mai @ ka @ uka @ a pa i ke poo o Pro@. C. H. Town@ed haule aku @a @ o ke kai. Mamoa o ka huli ana m@ni o ka waap@ i k@hi i haule ai, @ @, ua pihopiho iho oia a @ @ @ @ ma@awa. Ua lele awiwi aku nae o A. L. C. Atkinson iloko o ke kai a hoopakele mai la i ka n@@a p@pilikia ma ka p@a ana i ka @i kala o@al e piholo loa iho ana @. Ua piha @e elua hora o ka @ ana i ke kai i komo ilok@ ka @ mamua o ka pohala loa ana mai.

 

            Ua loohia ia me kekahi ulia kukouukouu ka wiliki Ben Norton o ka mokuahi C. R. Bishop i ke awakea Poalua nei oiai ka moku e hoopuka ana i waho o ke awa, ma o ka haule ana mai o kekahi pap@a hao a pa ma kona poo me ka pepe pu o ka papalina. Ua hoi hou mai ka mokuahi a pili i ka uwapo, a ua lawe la ka mea popilikia i ka Halemai Moiwahine. E palekana ana no nae.

 

            I ka auina la Poalima, Novemaba 27, ua malama la ma ka oneki o ka mokuahi Mi-Jonari Hokuao, mamua o kona holo ana aku no ka paeaina o Maikonisia, he anaina haipule i halamu la e ko ka aina nei mau makamaka a me na hoaloha o ka oihana a ka Haku nona ka lani a me ka honua. He mau haiolelo kaukau kai puana ia no na hoa paahana o ka Haku e hoi ana e Rev. E. O. Beckwith a me Bev. S. Kapu, a i kukai ia mai e na pane ma ka noao o na misionari e hoi ana, na Rev. F. E. Rand a me Rev. Z. S. K. Paaluhi. Ua mele ia he mau himeni a ua kahoahoa ia he mau leo pule, a hookuu la aku la ka Hokuao e lawe aku i na paahana a me ko laua mau iwi aoao no ko lakou mau kihapai mua i noho paaua ai i kinohi.

 

            I ka po Poalima i hala, ua malama ae na hoahanau o Kawaiahao i anaina ike i ko lakou kahu la Rev. H. H. Paleka, maloko o ke keena Hookipa o ke Kula Hanai Kaikamahine o Kawaiahao mahope o kona hoi ana mai nei mai kana huakai makaikai i Amerika a me Europa. Ua hoowehiwehila o mua o ka halekula me na ipu kuikui lehulehu a me ka puali puhi ohe mamua o ke alo me ka lakou mau ohe leo lea e kaukaulele ana. Mahope o ka ike pukahi ana i na hoahanau, na makamaka a me na hoaaloha, ua hoolawa ia lakou me na pa hau kaukemio a me na mea ono. Mahope o ka pau ana o ia mea, alaila ua akoakoa na mea a pau ma ke keena nui no ka hoolohe ana i kekahi mau leo mele mai na kaikamahine Kula mai. Hauoli na mea a pau, a hookuu mahope o ka hora 9.

 

NA LILO O KA OIHANA MAKAI NO KA MOKUPUNI O OAHU NO KA MALAMA O OKATOBA, 1891.

            Ke waiho aku nei makou imua o ka lehulehu i keia hoike o na lilo o ka Oihana Makai o ka Mokupuni o Oahu nei no ka malama o Okatoba i hala, i haule a loaa aku i kekahi o ko makou mau kiu lehulehu, penei:

Na Lilo Huikau.

C.B. Wilson    $293  66

C.K. Wilder    200  00

J.A. Mehriens  200  00

E. Hopkins      160  00

H.M. Dow       166  75

G.C. Kenyon   100  00

J.A. Thompson            80  00

E.K. Lilikalani 70  00

J.K. Kanepuu  40  00

G. Irvine          75  00

P.P. Zablan      40  00

D. Kaapa        75  00

A. McGurn      80  00

J.M. Ferriera   50  00

Hang Sam       50  00

Ah Check       50  00

W.J. Cuelho    50  00

Sam ʻ l Macy     100  00

Kauka C.A. Peterson  50  00

H. Kaulua       40  00

Kamakau         40  00

F.W. Felheber 100  00

Ainiu   40  00

            Huina  $2,140  41

Na Makai Wati Ekahi

Kapena R.P. Waipa    $90  00

Lutanela D.W. Aiwohi           65  00

Kakiana W.H. Kealakai          55  00

Wiliki D.K. Puhi         40  00

Sam Luahine   40  00

D.K. Kekoa     40  00

R. Manuia       40  00

J. Nohomoku   40  00

R. Kekaulike   40  00

G. Waipa         40  00

J. Pilipo           40  00

C. Keohokapu 40  00

W. Needham   40  00

D. Paahao        40  00

Ed. Boyd        40  00

W. Coghal       40  00

J.K. Baker       40  00

J. Kahemalani             40  00

O.M. Keakamai          40  00

D.B. Kamaka 40  00

J.E. Kekipi      40  00

J. Pomaikai      40  00

J. Kaleihop@  40  00

J. Thomas        40  00

            Huina  $1,050  00

Na Makai Wati Elua.

Kapena D. Makaila     $80  00

Lutanela D.P. Kaiena             65  00

Kakiaua D. Kekona    55  00

Wiliki J. Pala   40  00

D. Makainai    40  00

Napeha            40  00

S.Kahaulelio    40  00

S. Halulil         24  50

S. Kahoi@o    40  00

D. Keilua         40  00

Mr. Na@niani 40  00

J.H.Bright       40  00

J.Kaaukoa       40  00

B. Spencer       40  00

D. Kamiano     40  00

G.W.Pahu       40  00

D.Nahoioa       40  00

D.Spalding      40  00

T. Maik@i       40  00

Wiliona            40  00

J.Robinson      40  00

T. Naai                        40  00

J.Kai@uwai    40  00

            Huina  $984  50

Na Makai Wati Ekolu.

Kapena D. Nahoolewa            $80  00

Lutanela H. Crabbe     65  00

Kakiana D. Crowningburg      55  00

Wiliki D.H. Keawepoo           40  00

H. Dole           40  00

Mr. Puakalehua           40  00

J. Luahiwa       40  00

W. H@lupii     40  00

G. Baker          40  00

E. Moanaliha   40  00

J. Kuaana        40  00

J. Ahia 40  00

S. Amara         40  00

Mr. Kumakahiapo       40  00

J. Hina 40  00

H. Kaulukoa    40  00

D. Aberahams 40  00

W.H. Tornton  40  00

S. Haluapo      40  00

A. Bishaw       40  00

J. Fernandez    40  0

J.W. Leialoha 40  00

Chas. Liilii       40  00

M.K. Kalilikau            40  00

J. Mahiai          20  65

            Huina  $1,060  65

Na Maka Kuika@a o Honolulu.

F.S. Keiki        $40  00

Kalani Keiki   40  00

J. Kailikole      40  00

J. Kiaaina        40  00

J. Kua              40  00

P.Paia              40  00

L. Touissant    100  00

Neal Boyle      100  00

G. Cavanaugh 32  80

F.J. Salter        86  65

S.W. Kama      25  00

            Huina  $534  45

Koolaupoko.

Hope Makai Nui-

E.P. Aikue       $60  00

Makai - Mr. Kaiwi      20  00

            Mr. Napahulu  20  00

            Mr. Lena         20  00

            J. Pele              20  00

            Huina $140  00

Koolauloa.

Hope Makai Nui-

H. Kauaihilo    $35  00

Makai - M. Konaaihele           20  00

            Mr. Kekiokalani          20  00

            K.K. Maawe   20  00

            J. Keaulana      20  00

            Mr. Novemaba            7  50

            Huina  $122  50

Waialua.

Hope Maka Nui-

J.Amara           $60  00

Makai - Mr. Uilama     20  00

            Mr. Kaumaha 20  00

            Mr. Kukea       20  00

            Huina  $120  00

Waianae.

Hope Makai Nui -

S.K.Hui           $30  00

Makai - Mr. Ahiena     20  00

            Mr. Lehuaikekai          20  00

            Huina  $70  00

Ewa.

Hope Makai Nui -

S. Kapu           $60  00

Makai - Mr. Kaleikini  20  00

            Mr. Kauhane   20  00

            E.A. Tortes      20  00

            J.E. Kahoa       20  00

            Huina  $140  00

Huina pau loa  $6,362  51

KIU HOOHAEHAE.

 

Moolelo Ahahui Euanelia o ka Mokupuni o Kauai.

            Halawai ka Ahahui Euanelio o ka Mokupuni o Kauai ma ka hale o ka Ahahui Opiopio o Lihue, Okatoba 14, 1891, hora 11 A.M.

            Lunahoomalu G. L. Kopa ma ka noho. Hoomakala na hana me ka himeni a me ka pule a J.M. Kealoha. Hoomaopopoia na lala o ka Aha, penei:

            Na Kahu - Waimea, Rev. G. L. Kopa; Koloa, aole; Lihue, Rev. J. Niau; Kapaa, Rev. J.M. Kealoha; Anehola, Rev. S. K. Oili; Waioli, Rev. J. Kanoho.

            Na Elele - Waimea, S. Kaula; Koloa, W. M. Kekoa; Lihue, E. Kahele; Anehola, J. Apolo; Waioli, A. Kanehe.

            Na lala mau o ka Aha: O.P. Emekona, J. B. Hanaike, R. Puuki a me S. R. Hapuku.

            Koho ka aha ia S. K. Oili i Peresidena, a o J. Niau i Kakauolelo.

            No@ o Mr. Hapaku e lilo na lala o ka Ahahui Kula Sabati a me ka Hui Opiopio i mau hoa kuka mo keia aha; hooholoia.

            Koho ka noho i mau Komite Imi Kumuhana, oia o O. P. Emekona, J.M. Kealoha a me J. Kanoho.

            Komite Imi Haawina, G. L. Kopa, J. Apoio a me S. R. Hap@ku.

            Komite Halawai, J. B. Hanaike, J. Niau a me S. K. O@.

            Noi mai o Mr. Hapuku, e lilo na keiki o ke Kula Kahunapule i mau hoa no keia aha; hooholoia.

            Hoike a ke Komite Imi Kumuhana: 1, Hapalua hora haipule; 2, Hoike Kihapai; 3, Na Palapala Hoopili; 4, Oihana Kuwaho. Ma keia kumuhana, he elua mahele a O.P. Emekona i hoakaka mai ai. (1) No ko Maikonisia, e pili ana i ka waapa o Paaluhi; (2) No ke Kula Hanai ma Fatuhiwa. 5, Oihana Kaloko. He 11 mahele o keia kumuhana, (1) Na hana misiona i na lahui e ae, (2) No ke ola kahu, (3) Na hale kahu, (4) Na luakini a me na hale, (5) Hooponopono ekalesia, (6) Keiki a ka aha, (7) Ka noho ohana ana, (8) Na hana hoonaauao, (9) Na hana hoeueu, (10) Na Kula Hanai, (11) Na ekalesia kahu ole. 6, Hebedoma haipule; 7, Koho ana i mau komite no ka ahahui ma Honolulu; 8, Heluhelu haawina; 9, Na Kahukula Sabati Nui; 10, Kahi a me ka wa e noho ai keia aha.

            Ua hala ka hapalua hora haipule, nolaila, ua hapalia ka noonoo ana no ke kumuhana 2, hoike kihapai.

            Na G.L. Kopa a me ka elele i ko Waimea; na W.M. Kekoa i ko Koloa; na J.M. Kealoha a me ka elele i ko Kapaa; na J. Niau a me ka elele i ko Lihue.

            Noi o G.B. Meheula e hoopanee ka halawai a noho hou i ka auina la, hora 1:45.

            Hoopanee ka halawai me ka pule a S. K. Oili.

 

            Auwina la - Noho hou ka aha ma ka hora i hoopanee ia ai. Pule o J. Kanoho.

            Hoike kihapai. Na S. K. Oili a me ka elele i ko Koolau; na J. Kanoho a me ka elele i ko Waioli.

            Noi o O.P. Emekona e lawe a noonoo hou i na mea e pili ana i ke kihapai o Waimea; hooholoia.

            Hoakaka mai oia i ka mahalo i na hoahanau o Waimea no ko lakou hooikaika ma ka hapai pu ana i ka hana a ka Haku. Nolaila ua koho ia i mau komite hana olelo hooholo, oia o W.M. Kekoa, S. R. Hapuku a me J. Niau.

            Kumuhana 3, na palapala hoopii. Mai Lihue mai no ka hookuu aku i ke Kahu, oiai ua pau na makahiki elua i kahea ia ai; aponoia.

            He palapala kahea na ko Koloa ia Lui Mitchell i kahu no lakou. Waihoia ma ka lima o na komite R. Puuki, J. M. Kealoha a me J. B. Hanaike.

            He palapala noi ma Kapaa, e ae ia ko lakou mau komite e komo ma na kihapai no ke noi ana i mau kokua no ko lakou luakini. Waihoia ma ka lima o na komite S. R. Hapuku, J. Apolo a me J. Kanoho.

            Kumuhana 4, Oihana Kuwaho. Hoakaka mai o O. P. Emekona i na mea e pili ana i ko Maikonisia no ka waapa o Rev. Paaluhi. Ma ka noonoo akahele ana o ka aha, ua hooholoia i hookahi haneri dala iwaena o na Kula Sabati o ka mokupuni o Kauai.

            Kumuhana 5, Oihana Kuloko. Hoakaka mai o O.P. Emekona i na misiona o na lahui e ae e noho pu nei me kakou, a ua ike ia ka waiwai ma kela hana misiona.

            No ke ola o na kahu, aole no he pilikia loa. No na hale kahu, ua ku mai o S. K. Oili a hoakaka mai i ka pilikia o kona hale.

            Noi mai o G. B. Meheula e hoopanee ka halawai a noho hou ma ka Poaha, Okatoba 15, hora 9 A.M. Hooholoia. Pule o S. K. Oili.

 

La hana 2.

            Malamaia ka hapalua hora haipule me ka himeni a me ka pule a Rev. O.P. Emerson.

            Heluhelu ia ka moolelo i hala, apono ia me na hooponopono. Hapai hou ia ka noonoo no na hale kahu.

            Ua nui ke kamailio o na hoa ma keia mahele, a ua loaa ka waiwai ma ke koho ia ana i komite e keia Aha, ola o O.P. Emerson.

            Ka hoike a na komite i hoopanee ia e pili ana i ka olelo hooholo no ka ekalesia o Waimea. Hoihoi hou ia ma lima o ka luna hoomalu o ke komite.

            Ka palapala noi mai Kapaa mai, i waiho ia ma ka lima o na komite no ka noonoo ana, ua lawe ka aha a apono i ka hoike a na komite.

            Hapai ia mahele 4, o ke K. H. V. No na luakini a me na hale halawai. Nui ke kamailio o na hoa ma keia mahele a ua ike ia ka hemahema nui ma ka luakini o Kilauea, a ua koho keia aha ia S. K. Oili i komite no ka hele ana e hui me ke Kahu Kula Aupuni no ka hooponopono ana i ke kula aupuni e malama ia nei maloko o kela luakini.

            Ka hoike a na komite no ka palapala kahea kahu o Koloa, ia E. Mitchell imua o keia aha, ua kapae ia ka hoike a na komite, a malalo o kekahi kumu, ua lawe ka aha a noonoo a apono i ka palapala kahea mai Koloa mai no L. Mitchell.

            Koho ka luna hoomalu i mau komite ninaninau i ka makaukau o L. Mitchell no ka oihana kahunapule, o P. Emekona, G. L. Kopa, J. B. Hanaike. Ma ka ninaninau ana o na komite imua o ka aha, ua ike ia kona makaukau no ka oihana kahunapule.

            Koho ka L. H. i mau komite nana e poni, ia J. B. Hanaike, J. Niau, J. M. Kealoha, G. L. Kopa.

            Hapai ia ka mahele 5 no ka hooponopono ekalesia. Ku mai o O. P. Emekona a hoakaka mai i na mea e pili ana i ka lulu dala iwaena o na ekalesia, na Kula Sabati a me na Ahahui Opiopio, e pono e kokua i ka Papa Hawaii a me na pilikia e ae o ke aupuni o ka Haku.

            He noi mai a R. Puiki mai imua o keia aha, e koho ia i mau komite no ka hana ana i olelo hoalohaloha no ka makuahine Smith i make. Aponoia.

            Koho ka luna hoomalu ia R. Puiki, J. M. Kealoha, J. Niau, o lakou na komite hoalohaloha.

            Hapai ia ka mahele 6, na keiki a ka aha. Ku mai o S. K. Oili, a hoike mai i ka inoa o Solomona Nuuhiwa, i keiki na keia aha. Apono ia.

            Koho ka luna hoomalu i mau komite no ka ninaninau ana no kona makaukau no ka hoi i ke kula kahunapule, a o J. B. Hanaike, O. P. Emekona a me G. L. Kopa, na komite.

            Noi ke komite e hoopanee ia no ka olelo hooholo e pili ana i ka ekalesia o Waimea. Waiho ia ka hooponopono ana me O. P. Emekona.

            Hapai ia ka mahele 7, ka noho ohana ana. Hoakaka nui mai na hoa no keia mahele me ka waiwai nui imua o keia aha.

            Hapai ia ka mahele 8, na hana hoonaauao. Ku mai O. P. Emekona a hoike mai imua o keia aha, no keia hana hoonaauao iwaena o na mokupuni ma na kula hanai o na keikikane a me na kaikamahine, a ua nui ka waiwai @ ka aha ma ka hoolohe ana i na olelo ao e pili ana i na makua, e pono e hoomalu lakou i ka lakou mau keiki me ka maluhia.

            Noi mai o G. B. Meheula, e hoopanee keia aha a noho hou mai i ka hora 9 o ka la 16. Hooholo ia, hoopanee ia na hana me ka pule a J. Kanoho.

 

La hana 3.

            Malama ia ka hapalua hora ha@pule me ka himeni a me ka pule a G. L. Kopa.

            Heluhelu ia ka moolelo o ka halawai i hala a apono ia.

            Hapai ia ka mahele 9, na hana hoeueu hale halawai. Ku mai na hoa a hoakaka nui mai no keia mahele no ke kaahele kihapai ana iloko o na kauhale o ke kahu me na luna e hoeueu ai ina opio me na makua, ua nui ka waiwai o ka aha ma keia mahele.

            Ka hoike a na komite imua o ka aha e pili ana ia Solomona Nuuhiwa. Apono ia ka hoike a na komite, e hoi koke aku oia i ke kula kahunapule.

            Hapai ia ka mahele 11, no na ekalesia kahu ole. Ma keia mahele ua ike ia ka hemahema ma ka ekalesia o Lihue, aole kahu. Ua koho ka hale i mau komite no ka noonoo ana i komite nana e malama i ka ekalesia o Lihue, a o O. P. Emekona, G. L. Kopa, J. Kanoho, no ka noonoo ana i na mea i waiho ia imua o keia aha, J. B. Hanaike, J. Niau.

            Noi mai o J. M. Kealoha e apo aku keia aha ia J. B. Kahaleole, e lilo oia i haiolelo no Hanapepe. Aponoia.

            Hapai hou ka hale no ka noonoo ana i ka pilikia o ke ola kahu o ka ekalesia o Waioli, no hookahi hapaha ia J. Kanoho. Ua koho ka hale i mau komite nana e hele e paipai i na hoahanau, a o S. K. Oili a me J. M. Kealoha.

            Hapai ia ke kumuhana 6, no ka hebedoma haipule, aole kamailio nui la keia kumuhana.

            Hapai ia ke kumuhana 7, na komite o keia aha i ka hui nui ma Honolulu, J. Kanoho, no ka hoike kihapai, G. L. Kopa, no na hana o ka aha. Noi mai o O. P. Emekona, e hoopanee i ke kumuhana 8 a me 9, a e hapai i ke kumuhana 10 hooholo ia.

            Na ke kahu Kula Sabati nui o ka mokupuni. Ku mai o O. P. Emekona a waiho mai imua o keia hale, e pono e lilo na kahunapule i mau kahu Kula Sabati nui no ka mokupuni, nui ke kamakamailio o na hoa ma keia kumuhana, aole i ko e l@lo na kahunapule i kahu Kula Sabati nui. Ua hooholo ka aha e apono ana i ka poe kupono mawaho ae iloko o ka ekalesia i kahu Kula Sabati nui no ka mokupuni.

            Hapai ia ke kumuhana 8, no ka heluhelu haawina. Na G. L. Kopa i heluhelu mai i kana. Ku mai ke komite i hoopanee ia, ua makaukau ka olelo hooholo e pili ana i ka ekalesia o Waimea, imua o keia aha, apono ia ka olelo hooholo.

            Noi mai o J. M. Kealoha e hoopanee keia ahaa noho hou mai i ka hora 1, apono ia, hoopanee na hana me ka pule a J. Apolo.

            Noho hou ka aha@ma ka hora 1 hoopanee ia a hoomaka ia na hana me ka pule a Kanehe.

            Hapai hou ia ka noonoo no ke koena o na heluhelu haawina. Na J. Kanoho i heluhelu mai i kana hoike.

Na S. K. Oili i kana.

            Ka hoike a na komite imi haawina, J. Kanoho, wehewehe ia Obadia 1:2, S. K. Oili; Kekahuna 12:5; J. M. Kealoha, na Solo. 3:1; J. Niau Hoike. 23:8; S. R. Hapuku Nalii 3:25; L. Mitchell Hal. 1:1; J. B. Kahaleole Hal. 1:10; G. L. Kopa, Daniela 12:3.

            Ka hoike a na komite imua o ka aha e pili ana i ke komite nana e malama i ka ekalasia o Lihue, J. B. Hanaike ke komite. Lawe ka hale a apono i na hoike a ke komite.

            Waiho ia mai he noi imua o ka hale e heluhelu ia ka hoike kihapai o Hanapepe, aponia.

            Noi ia mai kahi e noho ai keia aha, ma Koloa, i Aperila i ka Poakolu o ka pule elua, hooholoia.

            Noi ia mai e hookomo i keia moolelo o ka aha mokupuni o Kauai ma ka nupepa Kuokoa, hooholoia.

            Waiho mai o J. Apolo, he olelo hooholo, hooholoia. Ke haawi aku nei na lala o keia Ahahui Euanello o ka mokupuni o Kauai, i noho ma Lihue nei i ka mahalo a me ka hoomaikai piha i ka ekalesia o Lihue a me W. H. Rice no ko laua kokua a malama ana i ka mea e pono @i ke ola kino o na lala o keia ahahui a na ke Akua e hoomaikai ia olua me ka ohana no ka pono.

            Noi ia mai e heluhelu i ka moolelo.

            Heluhelu ia ka moolelo a aponoia me na hooponopono.

            Noi ia e hoopanee keia halawai a noho hou ma Koloa i Aperila 1892.

            Hoopaneeia na hana o ka aha me ka himeni a me ka pule.

                        J. Niau

                        Kakauolelo.

 

Hoolaka Hou.

MUTUAL 76 - NA TELEPONE - BELL 179@

H.H. WILLIAMS & CO.,

KA POE HOOKOMO MAI, KUAI AKU A ME

HANA PAKA O NA HOONANI HALE

MAIKAI NO NA ANO A PAU ME KA MAKEPONO.

ME NA

Piano i Hanaia

Me ke kupeno i

keia ea.

Aole Mu e komo.

 

E LOAA NO

@a He Kupapa@

Na Pohaku Mabela e

wa@ ai a ka

Makemake Lawe.

MAANEI E LOAA AI

NA LAKO KANU KUPAPAU, KAA

A me na Pono La-loa i ke kino o ka mea aloha.

HELU 10@ ALANUI PAPU                        HONOLULU.

 

Hoolaha a ka Lunahooponopono.

            O@AI, UA HOOKOKU IA MAI KA MEA nona ka inoa maialo iho i Lunahooponopono no ka waiwai o THOMAS J HAYSELDEN o Lahaina, Maui, i make, nolaila ke hoolaha@a aku nei ka lohe i na mea a pau i ale mai i ka mea i make, e hookaa koke mai i ka mea nona ka inoa malalo iho, a i ole ia Harold Hayselden ma kahi haua mau o ka mea make ma Lahaina. A o ka poe a pau he mau koina ka lakou i ka waiwai o ka mea make, e waiho koke mai i ka lakou mau koina i hooiaio pono ia iloko o eono malama ia ʻ u a i ole ia, e hool@ loa ia aku no.

                        HENRY DICKENSON,

            Lunahooponopono o ka waiwai o Thomas J. Hayselden i make.

            Lahaina, Nov. 7 1891.            2364-3@

 

Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai.

            OIAI UA HOOKOHU PONO IA MAI KA mea nona ka inoa malalo iho i Lunahooponopono no ka waiwai o Augustus L. Smith, o Honolulu, Oahu i make, nolaila ke hoolaha aku nei i ka poe a pau a ka mea make i ale ai, e waiho koke mai i ka lakou mau koina i hoolalo pono ia, me na bila loa ke paa ia la, i ka mea nona ka inoa malalo iho iloko o na malama eono mai ka la aku o keia hoolaha mua ia ana, a i ole la e hoole loa ia aku no.

                        B. F. DILLINGHAM.

            Lunahooponopono o ka waiwai o Augustus L. Smith i make.          Honolulu, Nov. 20, 1891

            2@64-5@

 

Hoolaha Hooko Moraki a me ke Kuai.

            KE HOOLAHA IA AKU NEI KA LOHE I kuliki ai me ka maua o ke kuai i hookomo ia iloko o kekahi moraki i hanaia i ka la 23 o Augate, 1888, e Benito Guerrero Jr. a me Benito Guerrero, o Niumalu, Lihue, mokupuni o Kauai, ia Bruce Cartwright o Honolulu, mokupuni o Oahu, a hoopaala ma ke Keena Kakau Kope, buke 112, a ma na aoao 182-@, a mai iaia aku i hooli@oia ai ia D Paul R isenberg ma ka palapala i hanaia ma ka la 15 o Mei, A D 1889, a hoopaaia ma ke Keena Kakau Kope buke 112, a ma ka aoao 132, ke makemake nei ka mea i lilo mai ai o ka moraki e hooko no ka uhakiia o na olelo o loko o ua moraki @a, oia ka hookaa ole ia o ka ukupanee, oiai ua hala loa ka manawa hookaa.

            Ke hoolaha hou ia aku nei, mahope aku o ka hoopukala ana o keia olelo hoolaha ma na olelo Hawaii a me Enelani no na pule ekolu, e kuai ia aku no ma ke kudala akea na ai@a a me na waiwai a pau i paa @ i kuhikuhila maloko o ua moraki la ma ke awake@ o ka POAKAHI, la 14 o Dekemaba, 1891, ma ka hale kudala o Jas. F Morgan, Alanui Moiwahine, ma Honolulu @ olelo ia.

            O na waiwai i morakila penei i kuhikuhila ai: O kela apana aina a pau e waiho la ma Kaluaopalena, Kalihi, ma ka mokupuni o Oahu i olelo ia, a i kuhikuhiia na palena e like me keia malalo iho:

            E hoomaka ana ma ka auwai e holo ana hema 55 degere kom. 2.45 kaul. ma ka palena o ka auwai, mai laila aku hema 76 degere kom. i 2.50 kaul. ma ka palena no Makakuaaina; @nal laila aku hema 57 degere kom 3.42 kaul. ma ka palena no Kaleahalau; mailaila aku @k. 22 degere kom 11.95 kaul. ma ka palena k@la o Konohiki; mailaila aku akau 13 degere kom. i 3.21 kaul. ma ka palena o Koel@; mailaila aku akau 65 degere hik. i 6.73 kaul ma ka palena no Konohiki; mailaila aku hema 83 degere hik ma ka palena o ka mahele o Kauwahi a hiki i kahi i hoomakaai. A oia ka hapa o ka Pelepala Sila Nui Helu 681, a Kuleana Hoona Aina Helu 1204, a oia no hoi ka @lua i hooliloia ai ia Hopoe (w), ka makuahine o ua Benito Guerrero Jr. la ma ka palapala mahele i hana ia i Iulai 30, 1800. D. PAUL R. ISENBERG.

            Mea i lilo mai ai o ka moraki.

            No na mea i kee, e ninau ia

                        J.M. MONSARRAT,

            Loio o ka mea i lilo mai ai ka moraki.

            Hanaia ma Honolulu, Nov. 17, 1891.             2364-4@

 

Hoolaha Hooko o ka Moraki.

I KULIKE AI ME KA MANA O KE KUAI I hookomo ia iloko o kekahi moraki i hanaia e Kaaiwaiwai o Kohala Akau, Hawaii, ia Henry Waterhouse, ma ka la 10 o Mei, 1886, a i hoopaa ia ma ka buke 98, a ma ua aoao 215 a me 216, a mai a Kaaiwaiwai aku i olelo mua ia ae la ia Z Kalai ma ka la 29 o Aperila, 1876, i hoopaaia ma ka buke 1@2, a me na aoao 72 a me 73 a @ hoololi a hoolilo ia e Henry Waterhouse a me Z Kalai a mai a C F Hart ia D W Pae a me S W Nawahie ma ka la 14 o Iune, 1888, a me Augate 25, 1888, a i hoopaaia me ka buke 98, aoao 216, a me buke 102, aoao 73. Ke hoolaha la aku nei na mea a pau, ke manao nei ka mea e paa nei i ka moraki e hooko aku, no ke kumu ka @@akilia o na olelo o loko, oia ka hooka@ ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee.

            Ke hoolaha hou ia aku nei, mahope aku o ka pau ana o na he@edoma ekolu mai ka la aku o keia hoolaha ana, e hoolaha ia aku no e kuai ma ke kudala akea na waiwai i hoopaaia maloko o ua moraki la, ma Kapaau, Kohala, mamua iho o ke alo o ke Keena Loio o H L Holstein, ke hiki aku i ka hora 12 awakea o ka POAONO, la 12 o Dekemaba, 1891. O na uku hana palapala aia i ka mea e lilo ai.

            E loaa no na mea aku i koe mai a H L Holstein ae, Lolo o ka mea e paa nei i ka moraki.

            Hanaia ma Kohala, Oct. 15, 1891.

D.W. PAE a me S. W. NAWAHIE.

Na mea e paa nei i ka moraki.

            O na waiwai a pau maloko o na moraki la, oia na pono, na pomaikai, na kuleana a me ka waiwai o na Kaaiwaiwai ia iloko o kela aina e waiho ia ma Waiapuka, Kohala Akau, Hawaii, i hookaawalo ia nona ma ka palapala i hanaia i ka la 8 o Maraki, 1882, a @ hoopa@ia ma ka buke 72, a me na aoao 430 a me 431, nona ka ili he 2@ mau eka, oi aku a emimai paha. O ia no ka hapa o ka aina i haawila ai ia Kaea, Palapala Sila Nui Helu 1102.                2@64-8@

 

UA MAKEMAKEIA

            E LOAA ONA KEIKI LAWE NUPEPA HAole uo Waikiki i kela a me kela kakahiaka nui. He pono @ loaa ona @o @ona. E ninau ma ka HALEPAI KUOKOA.                     2363-11

 

Hoolaha Hooko o ka Moraki.

            O KA UNION FEED COMPANY, @ @ I hoohui ia malalo o ke ka@awai, ke aoao e paa nei i kekahi moraki i hanaia mai e Elizabeta Meek Crabbe a me Horatio G Crabbe kana kane, aia ka la 4 o Iune, 1820, a i hoopaa ia ma ke Keena Kakau Kope, Buke 123, a ma na aoao 362-364, @e hoolaha ia aku nei, ke makemake nei ka aoao e paa nei i ka moraki e hooko @ ka u@akiia o @a olelo o loko, oia ka hookaa o@o ia i ka wa e uku ai ka no@a i hoopaaia ma ua moraki la: a nolaila e kuai ia aku ana ma ke kudala i ka hora 12 awakea o ka POAONO; la 18 o Dekemaba 1891, ma ka hale kudala o James F Morgan ma Honolulu, i keia aina i hoop@ maloko o ua moraki la, oia:

            Ka hapalua i mahele ole ia o kela mau apana aina e waiho ia ma Auwalo@, Honolulu, i hookaawale ia mai e ka palapala hoolima @ John Meek ia Elizabeta Meek, oia kela hapa o ke Kuleana Hoo@a Ai@a Ha@ 2@ a Palapala Sila Nui Helu 19@ a me 1@@7 o ua hapa la, ua hoailona ia m@ na @aina papalua i ka inoa H G Crabbe @ ke kii o ua mau aina ia i ana la e C J Lyons i ka 1873.

            K@IK@ @ DALA. O na uku hana palapala aia i ka mea e lilo ai.

            THE UNION FEED COMPANY.

            Mao F W H@a@e la Puuku.

 

Hoolaha Hooko a me ke Kuai o ka Moraki.

            I KULIKE AI ME NA HOOKO ANA O KEkahi moraki i hanaia e Antone Silva @ Sylva paha a me Hannah Silva, kane wahine, ia C Afong, ma ka la 25 o Aperila, 1, a i hoopaaia m@ ke Keena Kakau Kope ma Honolulu, buke 111, a ma ua aoao 478, 479 a me 480, nolaila ke hoolaha ia aku nei ka lohe i ua mea a pau, ke ma@ao nei ka mea @ paa nei i ka moraki e hooko aku, no ka uhakila o na olelo o loko, o@ ka hoo@ ole ia o ka kumup@ i ka @a e hookaa ai.

            Ke hoolaha hou ia aku nei, mahope @ o ka p@ ana o na @ eha mai keia @a aku, e hoolaha ia aku no ke kuai ma ke kudala ak@ na waiwai a pau i p@ ma@ o na moraki ia ma ka hale kudala o Jas F Morgan, ma Honolulu, ke @iki aku i ka hora 12 awakea o ka POAKOLU, Dekamaba 23, 1@.

            No na mea i koe, e ninau ia J A M@, Lo@o no S M Dam@ Hope o C A@.

            Hanaia ma Honolulu, Novemaba 11, 1@91.

            O na aina a pau maloko o ua moraki @a, oia @o @a aina i ku@ikuhila iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 3@ @a A@ @, e waiho @a ma P@, Kaupo, M@, nona ka lii he @ 116@ mau e@a. 23@@-@@

 

Hoolaha Hooko Moraki a me ke Kuai.

            KE HOOLAHA IA AKU NEI KA LOHE I kulike @i me ka mana o ke kuai maloko o kekahi moraki i haua @a ma ka la 23 o Okatoba, 1873, e KAHAKAI o Waialua, mokupuni o Oahu, me S Spencer o Ladana, Enelani a i hoopaa ia ma ke Keena Kakau Kope, Buke @a ma na aoao 445 a me 446, ke makemake nei ua @ Spencer ia ka mea @ paa nei i ka moraki e hou ko aku i ua moraki @a no ka uhai ia o ua olelo, oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka @a e hookaa ia ai.

            Ke hoolaha hou ia aku nei, mahope iho o ka hoopuka ia ana o keia hoolaha ma na olelo Hawaii a me Enelani no ekolu @ e kuai ia aku no ma ke kudala na aina a me na waiwai i paa maloko o @a moraki @ ko hiki aku i ke awakea POAKAHI, Dekemaba 21, 1891, ma ka hale kudala o Jas. F Morgan, @ alanui Moiwahine, Honolulu.

            Penei ke kuhikuhi @a ana o ua mau waiwai ia i moraki ia: oia kela mau apana @lua eha @ waiho la ma Kawa@oa a me @koa ma ua Waialua @a, oia no hoi na aina i kuhikuhi @a iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 1474 @ Kuleana Hoona Aina Helu 29@ ia Kahakai, a i kuhikuhi ia penei:

            Apana 1. He pahale ma @koa, he @ eka ka ili.

            Apana 2 He pa aina ma @koa, he @ eka ka ili.

            Apana3. He aina kanu @ala, he @ 1@6 mau eka ka ili.

            Apana 4. He aina kanu kalo ma Anahulu-kai, he @ eka ka ili.

            O ka ili a pau o la mau apana, he @ mau eka.                       

                        S. SPENCER.

                        Mea e paa nei i ka moraki.

            No na mea i koe, e ninau ia J. M. Monsarrat, Lolo o ka moraki

            Honolulu, Nov. 24, 1891.                   2365-41

 

Hoolaha Hooko Moraki.

            MAMULI O KEKAHI MANA KUAI I HOike ia maloko o kekahi palapala moraki i haunia manaena o Pat Yip, Che Kum, Chen Wah, Yon Kow a me Sing In ma ka inoa o W@ng Wo Wai o ka aoao mua, a me Yong Ah @n o ka aoao elua, ma ka la @ o Sepatemaba, 1@, i kakau kope ia ma ka buke 13@, aoao 216, a ina muli o ka uha@a ana o na kumu aelike o keia moraki, oia hoi ka hookaa ole ia ana o ke kumupaa a me ka ukupanee, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ke @@ea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia maua kuai.

            A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o @a pule ekoku mai keia ia aku, alaila, e hoolaha ia aku na aina i hoike ia ma la moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala o @ as. F Morgan, ma Honolulu, ma ka la 30 Dekemaba, 1891, hora 12 o ia la.

            Aia ma kahi o W. R. KAKELA ua olelo hoa kaka @o keia mea.

            Hanaia i keia la 10 Novemaba, 1891.

                        YONO AH IN, Mea moraki mai.

            Penei n aina i moraki ia:

            Kela mahi raiki a me na mea e pili ana, a i hana ia malalo o kela hoolimalina o Irene H Brown ma @a Pat Yip ma na mea moraki, i kakau Kope la ma ka buke 128, aoao, 51, me na lio, na holoholona e ae, na hale, na pa, na pipi kano, na mea hana, ka raiki a me na mea e ae e ulu ana, na pono @alo a me na mea e ae a pau loa e pili ana i na mahi raiki nei.          2368-41

 

Olelo Hoolaha.

            E IKE AUANEI NA MEA A PAU LOA, owau o EKEKELA, KAAWA, KUHIA, (w) o Hilo, Mokupuni o Hawaii, e noho nei ma Kalawao, Molokai, ke hookohu pono aku nei au ia Kala @ua@, o Kuhua, Hilo, Hawaii, i luna nana e malama i na pono a me ua pomaikai a pau o ʻ u, oia hoi ke@a apana elua e waiho ia ma Kuhua, Hilo, Hawaii, nona ka nui he ehiku eka a me ka hale a me ke@a apana aina e waiho ia ma Puueo, Hilo, Hawaii, nona ka nui he ehiku hapawalu (@) eka, a nana no hoi ka oaoa ana i na holoholona komohewa, a ua mana oia maluna o ia mau mea a pau loa me ke koakea ole ia.               Owau no me ka oiaio.

            EKEKELA, KAAWA, KUHIA.

            Kalawao, Molokai, Aug. 31, 1891.    23@7-3@.

 

Hoolaha Hooko Moraki.

            MAMULI O KEKAHI MANA KUAI I HOIKE ia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o A. P. K. ML@LANI, o ka aoao mua, a me W. C. A@hi, o ka aoao elua, ma ka la 30 Aperila, 1891, i kakau kope ia ma ka buke 123, aoao 264, i hoolilo la ia 8 Roth, a mamuli o ka uhai ia aua o na kumu aelike o keia moraki, oia hoi ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o na moraki nei, e hooko ana oia @a mana kuai.

            A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia @a aku, alaila, e hoolaha ia aku na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala o Jas. @. Morgan ma Honolulu, @na ka la 3 o Dekemaba, 1891, hora 12 o ia la.

            Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.

            Hanaia i keia la 14 o Novemaba, 1891.

            S. ROTH.

            Hope o ka Mea Moraki mai.

            Penei na aina i moraki ia: Aia ma Wa@o@@, Kauai.

            1 - 1 1/4 eka, Sila Nui 1@@@, ia Kahookiekie.

            2 - @/4 eka, Sila Nui 6543, ia Papa.

            3 - Hapalua i mahele ole ia iloko o ka waiwai o Samuel Kaaloa, Buke 40, aoao 341.

            4 - Pa hale, nona ka ili he 1 ruda, @ peka.

            5 - Aina kalo, Buke 31, aoao 28@.

            6 - Apana ma Kalauao, @10 eka, Sila Nui @, la @ala@.                 2358-@@.

 

Hoolaha Hooko Moraki a me ke Kuai.

            I KULIKE AI ME NA HOOKO ANA O KEkahi moraki i hanaia e Hoakalei a me Hao Kamaole, kana kau@ o Kailua, Kona Akau, Hawaii ia Alexander Campbell i make o Honolulu, mokupuni o Oahu, ma ka la 22 o Maraki, A D 188@, a i hoopaa ia ma ke Keena Kakau Kope, buke 10@, a ma ua aoao166 a me 167. Ke hoolahala aku nei ka lohe i na mea a pau e Margaret Campbell, Elizabeth Rycroft, ka@a kane Robert Rycroft i hui a @e pu. Alexander J Campbell, Mark P Robinson, Kahu Malama o J L P Robinson, M A Robinson a me A C Robinson, na keiki a Sophie Louise Robinson, kaikamahine a Campbell W H C Campbell a me John T Campbell, na hooilina o @a Alexander Campbell @a, ke manao nei lakou e hooko aku i ua moraki @a no ka uhak@@a o na olelo, oia ka hookaa ole@a o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka @a e hookaa ai.

            Ke hoolaha hou ia aku nei, mahope aku o ka hoopuka ia ana o keia olelo hoolaha ma na olelo Hawaii a me Enelani no ekolu mau pa@e, e kuaila aku no ma ke kudala akea na aina a pau a me na waiwai i hoike a kahik@hi ia Boko o na moraki ia ma ke awakea POAKAHI, la 14 o Dekemaba, AD 1891, ma ka hale kudala o Jas. F Morgan, Alanui Moiwahine, ma Honolulu.

            Eia na kuhikuhi o na waiwai i moraki@a:

            1 - O keia aina a pau e waiho ia ma Kealak@ho@ ma na Ko@a Aka@ la, noua ka ili he 1@3 mau eka, a oia @o ka aina i kahikuhi@a iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 1@1 @a Kaahui.

            2 - O kela apane aina a pau e waiho ia ma Kealake@e, nona ka ili he 3 @0-100 mau eka, a oia no ka aina i k@hikuhila iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 5@@@, a Kuleana Hoona A@ Helu 8@ ia Kaahui.

            3 - O keia apana aina a pau e waiho ia ma Kealakehe, nona ka ili he @ mau eka, a oia no ka aina i kuhikuh@ ma ka Palapala Sila Nui Helu 31@, a Kuleana Hoona Aina Helu 1@ ia Waiwaiole.

            4 - O kela apau@ @l@a a pau e waiho ia ma Honok@hikuhila iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 52@, a Kuleana Hoona Aina Helu 7870 ia Kamo@ai.

                        MARGARET CAMPBELL,

                        ELIZABETH RYCROFT,

                        ROBERT RYCROFT,

                        ALEX J. CAMPBELL,

                        MARK P ROBINSON,

            Kahu Malama o J L P Robinson, M A Robinson a me A C Robinson.

                        W. H. C CAMPBELL,

                        JOHN T. CAMPBELL,

            Na Hooil@ o Alexander Campbell i make.

            No na mea i koe, e ninau ia J M MONSARRAT, @oio o ua Hooili@ o ka mea nona ka moraki.

            Hanaia ma Honolulu Nov. 17, 1@.                236@-@@

 

ALLEN & ROBINSON,

            NA MEA KUAI PAPA O NA ANO A PAU @ loaa no ma ka UWAPO O PAKAKA, Honolulu, ma ke kumukuai makepo@o loa, no ka p@ o ka lehulehu e makemake ana e k@ @. @ kipa mai a e ike kamaka.

                        2@44-@@