Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 1, 2 January 1892 — Page 3

Page PDF (1.95 MB)

This text was transcribed by:  Mark Christensen
This work is dedicated to:  To all the past, present and future Hawaiians... and one special Hawiian, may you always be loved.

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

HOU Hawaii.

Aloha M@hiki Hou o@kou!

 

@aenei e noho ai ke  @ Honolulu nei, a o I@u@ Makale ke Kahu o ka

 

@ nei l hei @ai ai na @ puhi ohe mal @ Iakou hoon n @ ana @ nei ne mau hebedoma oio

 

            Ma ka La Hape Nu@, i malama ai ke kipu hookuku mono maka@  ka Hui Raifela ma kona @hna kipu ma Kahauiki, Kalihi.

 

            Ua make i ka la @ o Dekemabn, H@pokah@u, Maui, o Mrs. Henrieta Keahiula Kapaku, i ke 50 o ma m@ makahiki o k@.

 

            Ma ka @ o ke kakahiaka @ nei i holo aku ai ka moku@ @ Potalina, Oregona, @ ka @ pu an@ aku i na nu@

 

            Ma ka @kuku kinipopo o ka @ la @ hala ma ke kaa o Makiki, mawaena o Aliiolani m@ @ Lui. ua kaa ka eo in@ He @ lakou puni i ko @

 

            @ aku ha Moiwahine @ lani ma ko kaa ahi o kei@ no Waialua, ma ke aha@ Manana, e like no me ka @ haike maa aku ai ma ka @

 

            he @ mai nei ua ike la@ moku kuna hookala kupua @ Posha i hala mawaho aku @ ku @ o Waikiki, aka ke hoole @ nae ka haole kiai moku@ i ike iki he moku o ia ano @

 

            @ wale ia mai nei, he @ui@ i hukihuki kaula iho@ ioaa i na palapu a me na ehaha o kela hana mawaena o na lala @kahi mau puaii. Ina pela ka iaio, he paani hooikaika kino hooilikia maoli keia e hiki ai ke hoopau @

 

            He mau mare ko ke ahiahi mamua iho o ka Makahiki Hou ma@o kekahi mau puuwai oplo o @kulanakauhale, oia o Alakema B. Naone me Miss Mary Brown o ka ulu paina o Ulupalakua, a ma@ hoi o James L. Holt u me @ Steicke.

 

            Ma la hookuku kipu pololei ma@ na puali makai kumau a @ na hoa klai Ponoi o ka Maiwa@ine, ma Kakaako, i ka ia Karislmaka i hala, ua kaa ka haaheo i na makai kumau, ma ka lilo ana o ka @ makana a k a Moiwahine i @ekahi o ko lakou heluna.

 

            @ hoohui ia ma ka mare e Rev. @ B. Oleson, maloko o ka Hale Kula Hanai Kaikamahine o Kawai@ o William Rathburn, he @mana no ke Kula Kamehameha pu@ me Miss Kate Clark o ke Lula Kaikamahine. O na hoomainui i na puuwai opio i hoohui ia.

 

            Kia na keiki a Sana Keoki, ke @ mai nei e hololea ka lakou haaina nui e malama aku ana ma @ malu kohai o Manana i ka La Hape Nula aenei. A ua lohe pu @ makou e hooholo ia ana he @ kaa ahi holo lealea mai ke akahiaka a po ia ia, a na ka Puali uhi Ohe ka hoohonehone o na leo@ @ ia ia.

 

            Ua hiki ole ia Kaumakapili makini hou ke moni i ke anaina mipile Karisimaka hoonani o ia kalesia i ka po Sabati nei, Deke@ 27, a ua hoi kekahi poe no kahi ole e noho ai. Ua hui na papa himeni o na ekalesia elua ma @ieo mele, me ka pakui ia mai e ka ieo kupakahi o ka Hon. C. P. @, a i hoene pu ia hoi ka @ e ka vaiolina a ke Keikialii Kalamianaole. O Kauka Hai ka @ o ia po. Maiaila pu ae ka @wahine, Keikiaiii Kawananakon a me ke Kiaaina o Oahu.

 

            1 ka hora 10 kakahiaka o ka ia 21 o Dekemaha, i ka mokuahi Corona mai na awa hema mai o Kaleponi, e @komo @ iloko o ka nuku o ke awa o Kapaiakiko i ka wa a na@ nui e auku ana iiuna a ilalo, ,aia hoi @ haule aku ia iloko o ke kai mailuna aku o ka papahele olu@ o ka mokuahi, he aipuupuu @ ka @ James Curtis a me Mr. James C. Bailey (keiki a E. Bailey) o Waiiuku, Maui mamua, a maiowale aku ia iioko o ke kai. O leia i @ Bailey, o Sana Di ego @ a e holoholo lealea waie ana @ oia i Kapalakiko a hoi @ aku nu i ka hema, aka ua iawe @ ia aku ia oia no keia aiaheie a @ e kakahe nei.

 

            E haalele ana kekahi moku pea kalepa ia Bosetona me ka piha waiwai piepiele ma ka ia 1 o Feberuari aenei a holo mai no keia awa.

 

            Ua hoi mai nei o Col. .S. Spalding o Kealia, Kauai, ma ka mokuahi Australia o ka Poalua iho nei, mai kana huakai hoonanea loihi ia Europa @ kona ohana.

 

            Ua mahui mai makou, ua hooha@ohano aku ke Alili ka Moiwahi. ne ia Hon. John Richardardson, i ukali no kona kino ponoi me ka in@ Konela.

 

            E ku hou mai aua ka mokuahi hoohikihiki iimahana Iamasiro Maru, mai Iokahama ami me na Iapana hou no Hawaii nei, ma ka Poakola aku paha o keia pule ae.

 

            Ua hala aku ke Aiii ka Moiwahine, me na lede ukaii a me kona Puuku i Walalua i ka Poakolu nei, a e hoohaia ana ke Aiii i kona oiioii makahiki hou ma ua ehukai kaulana ia. A ka Poaiua ae nei e hoi mai ai ka huakai Aiii.

 

            O ke kumukuai o ka iaiki ma ka makeke o Kapaiakiko ke pae aku a kuai ia ma ka uapo no ke kanaono ia e hoaie ai hookaa mal, he @ mau keneia o ka paona hookahi. O ka poe mea iaiki hoopipi no e hookaulua al, loaa ka 4 1/2 mau keneta o ka paono.

 

            I ka hora 4:30 ahiahi Poakahi aku nei,, ua hoopuku aku ka mokuahi makaikai honun Sana Keoki mai Honolulu aku nei a holo aku ia I ka moana akea me ke kipa aku ma na mokupuni llllll o ka hema a me na panalaau. Ua olelo ia, o Honolulu nei kahi i moau aku ka noho ana o keia mokuahi makaikai honua.

 

            O na ia kulaia aupuni o ka 1892, oia o Ianuari 29; Maraki 17; Iune 11; Iulai 31; Sepatemaba 2; Novemaba 28. He mea pono i na lunakanawai kuaaina ke ninaninau mua i ke Kuhina Kalaiaina no ka oiaio o kela mau la kulaia a me ka ole, mamua hoi o ke kau ana aku i na haawe o ka hoopai kanono i ka poe paahana e hoohauoli ana ia lakou ma ia mau ia.

 

            Ua ae aku o Mr. J. W. Kalua o Wailuku, I ke komite a ka apana o Lahaina i hoouna aku ai o noi iaia e halo moho lunamakaainana no Lahaina i keia kau koho ae. Nolaila ua ae io aku oia o holo moho, nole malalo o kekahi aoao kalaiaina e ku nei, aka ma ke ano kuokoa. Nolaila, ua naka na moho e ae i lohe mua ia e holo ana a ua haalele mai kekahi. O Bila Aila hoi, aia oia i ke nu a ka wawae i ka moku o Keawe kahi i hoolkaika bolota ai no hai, aka iaia paha auanel e hoi ae ai ua puanuanu ka hale. Imua e Lahaina a ko iini, eia iho o Bila Aila ia, he haku lehulehu.

 

KULA SABATI.

 

Ian. 10. Ke Mele o ka Hoola. Isaia

26:1-10

 

Ahiki aku ia la, e oliia no keia oii aua, Ma ka ainu o ka Iuda;

He kuiaoakauhaie paa ko makou;

O ke oia no kana e hoohoho ai, i pa, i pakaua no hoi.

2. E wehe i na pukapa, i komo iloko ka lahuikanaka pono, Ka poe hoi i malama i ka oiaio.

3. Ka mea i kupaa ka manao, E malama ana oe ia ia me ka malo loa, No ka mea, ua hilinai aku oia ia oe.

4. E hilinai aku oukou ia Iehova a i @ manawa pau ole;

No ka mea, ma ka Haku, ma o @ ia ka hoomalo, a i ka manawa pau ole.

5. No, ka mea, ua hoohaahaa oia i ka poe i noho ma kahi kiokle;

            Ua hoohaahaa oia i ke kulanakuahale kiekie, Ua hoohaahaa oia ia ia ma ka honua, Us hoopili oia ia wahi ilalo i ka lepo.

6. E hehi ana no ka wawae maluua ona, O na wawae o ka poe i hune, a me na kapuwai o ka poe i nele.

7.  O ka aoao o ka poe i pono, na pololei ia, O oe, ka mea pololei e hoopololei i ke aia o ka poe pono.

8. Ma je aia o kou mau kanawai, e Iejova, Ua hilinai aka majo@ ia@, O ka makemake o ko makou naau, i kou inoa ia a e ka hoomanao aku ia oe.

9. Me ko'a naau au i makemake aku ai ia oe i ka po;

            He oiaio, ua imi aku au ia oe i kakahiaka me ko'u uhane iloko @'u;

            No ka mea, i ka wa e hooponopoao ai oe ma ka honua. E no no na kanak@ o keia no ka pono.

10. E lokomaikaiia ka poe hewa, Aole nae ia e ao i ka pona;

            Ma ka aina o ka pololei, e hana kekee no ia, Aole hoi e ma@ao aku i kanani o Iehova.

PAUKU GULA. Isaia 26:4.

            E hilinai aku oukou ia Iehova, a i ka manawa pau oie; no ka mea ma ka Haku, ma o Iehova ia ka hoomalu, a i ka manawa pau ole.

OLELO HOAKAKA.

1. Ia, ia, -ola no ka ia i olelo ia ma ka mokuna mamua iho, ka ia ianakila o ka make paha o ko Senakiriba mau koa. Iehova, kulanakanhale-oia no o Ierusalema, he hoailona ia o ka pomaikai lani. Haiein 28;1-8 Hoikeana 2:12. Pakaua o ke oia hou ma o ieeu ia, oia no ka mea e pomaikai mau ai, e pale aku i na eneni a pau loo. 2. Wehe-oia no ke Akua kauoha i ka poe anela, ka poe kiaipuka, i mea e komo akea ai ko poe haipale maoli, ka poe manaolo. Haieiu 24:1-10, Hebera 12:22. @ Hoomaly, -oia no o lesu ka mohai kalahala kahi au e malu ai. Himeni 293. 5. Kiekie-oia no ka mea a ka poe haiahaia i pauiele ai. 7. Poiolei-nona ka hopena ka pomaikai maoli. Haielu 4:8. Na Solomona 5:21. (. Po-na wa poino a pau loa. 10. Na-ni-ko ke Akua aloha kaiahala.

HE MAU NIELE

1. Ka mele o ka mea manaoio, pp. 1-4. I ka la hea e himeni ai ka poe manaolo i keia mele? Heaha ke kulanakauhale i olelo ia? Hoikeana 21:10-12. Owai ka poe e komo akea ai? Pehea e maiu ai lakou? Heaha ka hana a keia mele e paipai ai? Heaha ko kakou wahi noho e hoopomaikai a mau loa aku? Ehia mau puka i olelo ia? Hoikeana 21:12, 13. No keaha ia lakou ma kela a me keia aoao? No keaha ia ka wehe ana i keia mau puka komo? Hoikeana 22:17. No keaha ia o ka peo pono wale no ka poe i kono ia e komo ai? Mataio 5:8. I Ioane 5:4.  Pehea e hiki ia kakou ke loaa keia ano kupono? Heaha ko kakou malama ana i ka oiaio? Ioane 3:14-16. Heaha ka pomaikai o ka poe noho ma ka lani? Pehea e hiko ai ia kakou ke loaa keia pomaikai? Heaha kekahi mau kumu, kekahi mau ano a ke Akua, no ko kakou paulele loa ana i ke Akua? Epeso 1:19, 20. Mataio 6:30-33. Roma 8:28, 31, 32.  II. Ke mele o ko ke Akua ia lanakila, p.p. 5. Heaha ka uku hoopai e kau ai maluna o ka poe hoomaau? Heaha ke kulanakauhale kiekie? Heaha ke ano o ke alahele o ka poe pono? Heaha na kulanakauhale ano nui loa i ke au o Iasia? Isaia 12:1-31 37. Pehea kolakou ano noho i keia wa? Qwai ka poe kue ana i ke aupuni o Iehova? Heaha ko laou hopena i oleloia ma ke Kauoha Hou? 2. Kerineko 6;14-15. Epeso 6:12. Timokeo 6:5. Heaha ka nopena no ko kakouimi ai no ka poe hune, ka Euanelio? Owai ka poe hune, ka poe i nele? E noho ana anei ka lahui Iudaio i ka aina o Kanaana? Ua hookoia anei ka olelo wanana i ke au o Isaia? Ua pili anee keia olelo wanana i ka noho lanakila ana o ka poe manaoio ma ka pomaikai Lani? E lanakila ana anei ka poe manaoio ma na hana a piki paha, ma na hana pololei pa@a> Owai ko lakou mea alakai? Halelu 23:3.  Ua moakaku loa anei ke ala o ka pono i kela a me keia wa hana? Ina nui na mea keakea, nui na poino ma ka hana ana i ka pono, he hoailona anei ia o ke kaawale o Iehova?

            111. @ kali ana ia Iehora, pp.8-10.  Ua hooko ia anei na manao a ke Akua i ka wa koke? Ina loihi ka manawa, heaha ka manao o ka poe hana hewa? Heaha, ka manao o ka poe manaoio? Ua iini nui anei lakou i ka lanakila o ka pono, ua noho palaka paha? Heaha ka pomaikai o ka poe manaoio i kupaa ai ma ka pono? Isaia 40:31. Heaha na olelo ao ia kakou e manao nui ai ma ka noonoo ana i ka hopena o ka poe i hoomau ai i ka hana hewa? E mihi ana anei ka poe hewa a pau? E iiio anei ka poe hewa i poe pono ma ka hoopau ana i ko lakou popilikia? Roma 2:4.  E makaaia ana anei i ke aupuni o ka Haku? II Petero 3:12. Heaha ka manao o ke Akua e pili ana i ka poe hewa. II Petero 3:9.

HE MAU MANAO PILI.

            1.  Owai ka mea hookahi e paulele mau ai?

            2.  E noho mau ana ka mea manaoio me na pilikia ole?

            3.  Owai ka mea nona e hoomoakaka ai i ke aia o ka pono?

            4.  Ua alakai anei ko ke Akua mau hana ia'u e mihi me ka manaoio?

            5.  Ua hoonani anei au i ke Akua no kona lokomaikai?

 

            Ma ka po Poaona aku la i halu, i hoopau ai ka hana hukihuki kau@a a na puali hookeiakela ehiku o na lahui like ole. Aole i lilo i mea anoi nui ia na hukihuki o ia po no ka pau pono ole mai o na puali, no ka mea ua pee loa ka puali Sekotia. Nolaila, o na puali e hukihuki ana me ia i hiki ae, ua haawi wale ia no na make na lakou. Penei na makana i haawi ia:  I ka Hawaii makana mua $125; i ka Enelani ka makana elua, $75; o ke kolu o ka makana, he $50, aole i Haawiia, no ka mea ua pai-a-pai na Amerika, Geremania a me Potugaia.He hookahi @ ma@ wale pakahi a Hawaii, Enelani a me Potugai ma ka hiki ole ma mai o ka @ Sekotia.

            Eia ke kulara o na puali@ ana:

@ @ @

Hawaii...... @ @

Geremania.. @ @

Enelani...... @ @@

Potugaia.... @ @ @

Amerika..... @ @ @

Sekotia...... @

 

KE KOI DALA A BOLA

 

NA LIMA HAWAHAWA O BUKI.

 

AILIENE KOKUA I KA AEA.

 

            Ua hooikaika o buki iloko o ke Kau Ahaolelo o 1890 e loaa mai kela koi a Bowler, a ua hooko ia oiai nae he koi ia i hoole loa la e ka Papa Hoopae Limahana a me ka Ahahookolokolo Kiekeo. A ua lokahi ka poe noonoo maikai he kupono ia hole ana, eia nae, ia Buki a me kona mau hoa, ua hebi ia. O ka mea hilu, e pono e nana ia mai keia mau olelo a Buki: “Aole he kupono o kela mau dala i haawi ia e makou ia Bowler, a ua hiki no ke koi hou is ua mau dala’la e hoihoi hou ia mai i ke apuuni.

            Eia hoi keia: Ma kekahi po halawai o ka Hui Kalaiaina a me ka Hui Libarala ma ka halepaikau ua olelo ae o Wilikoki me ka mihi penei: “Ke ahewa loa nei au i ko’u kokua ana e haawi i puu dala kokua i ke alahao o Oahu.”

            I ka hoomaopopo ana i ka hana a keia mau kanaka, ua like paha me na kanaka hehena, i kona wa e hehena ai, e ike ole no oia i ka hilahila, aka ina e oia kona mai hehena alaila e hilihila no auanei oia a kukule pu me kona malu iloko iho ona, Ina aole au e loohia i kela mai ino aole no au e hoikeike wale i ko’u wahi hilahila, noiaila ua ola aenei kuu mai aole au e ae e hoikeike hou i ko’u wahi huna. E aho no nae ka mea hehena he ike ole i kana mea e hana ana. Aka o keia mau kanaka o Buki a me Wilikoki i ka laua hana iloko o ka Hale Ahaolelo o ke kau o 1890, ua ike no laua i kea no o kela koi a Bowla he kupono ole aia nae a i keia wa ke mihi nei i ka hewa o ia hana.  A no ko Wilikoki mihi no ka haawina dala ana i kokua pu ai no ke alahao o Oahu i kou manao au ua kupono no kona kokura ana.

            Ma keia mau hana a keia mau kanaka e ike ai ka lanui kanaka a i ole o ko laua mau apana e holo aku ana oia o Koolaupoko a me Koolauloa Waialua he mau kanaka kupono ole laua e hele e hana i ko ka lahui makemake no ka mea, he hoomaopopo, a he maua kanaka paakiki wale no ma ka aoao Kalaiaina a laua e ku ana, a i ka wa e lemu iho ai ua mau kamaka la i ka mea a laua i hooikaika ai a ko, alaila, e olelo auauei laua ua hewa loa ko maua kokua ana. He mea maikai no nae e ike ia e ka iehulehu ka Buki i hana ai ia Bowler mahope iho o ke ko ana o ke koi dala i hoike ia maluna. Ua palapala aku o Buki ia Bowler e haawi mai ia ia i dala @ olelo he wahi kanaka ino o Buki he noi dala. Na Buki ponoi no keia i hoike ae nei i keakea. Aia no ia Bowla ka palapaia noi dala a Buki e paa nei.

            Me he mea la oia paha ke kumu e keia lemu o Buki ia Bowler a e olelo hou hou nei e koi hou i ua mau dala la a kona lima ponoi i haawi ai, a e hoihoi hou mai i ke aupuni.

            Hilahila wale ke ano kanaka pela iho la ka hana.

            Ke hooikaika pu nei o Buki a me Wilikoki ma ia C W Akepoka i koho no keia kau Ahaolelo ae. Ua poina anei oe e Nakapuahi o @ laupoko aiai oe e makai ki@ ana me ke alanui Riceke i ka M H 1887 a kau ia ai ou @ poohiwi i na elau pu he nui e n koa o ka puali Laipala a Akepok@ ma a lele ai ko'hanu a kau i keani ai, a he@ ko aloha i ka wahine a me ka @ na i ka ike ole i ko akou mau maka a me kou holohiki ana @ ka piha makau a haaele i ko wahi kiai?  Ua poina arei oe i 'u hoopauia ana mai ka oihana akai ae no kahi ae e noho la oia @ Akepoka e noho Loio Kuhina @? Aole anei i lawa na ino I @ ia nou e hiki ai ia oe ke hoahawaha ia Akepoka a ia Buki hoi kekahi ae e kiola pu i kuka mea e kokua e kiola pu i @ kuka mea e kokua nei ia Aker@ kumakaia ia oe? E hooik@ i kou ohana e koho ia J.L. Kukou. Pehea hoi oe e Koolaui a mea nana i palama ka pa aliko a na la pioo o ka aina iloko @ M.H. 1887, ke o hoi i halii moho nui ai a e huiia Wili@ ei ia Akepoka ma iluna a e koa e e ae anei oe e koho ia o kou i moho nau ke kanaka i Wila e kokua nei ia Akepoka ho balota, aole aenei i lawa ia oakaia a Wilikoki ia oe a ia kou a pau e hiki ole ai oia e hili@ ia?

            Ua maopopo loa he mau enemi o Wilikoki a me Akepoka ma i ka wa mamua,  aole anei o oe e Koolauloa kai ala mai a kai huakai i ke alanui i ka po no Honolulu no ke ake e kokua i ke aupuni, a e kue aku i na haunale e hoea mai ana e na Akepoka, a o ke ke kanaka ka au i makemake ole o Akepoka, oia iho la hoi ka Wilikoki e o@ou nei e holo balota. He me@ kupanaha keia, nodaila kiola loa aku ia Wilikoki mai kou hoomanao ana e Koolauloa a me Waialua a e au pu oia i ke kai me kana kumu-hinu hou o Akepoka, eia iho no ke kilapao nana e wawahi na @ paa.  [C.Barauna]

KOU KIU.

 

            Ua loaa mai he ieta na Rev. R. maka o Butaritari malalo o ka la 2 o Novemaba i hala, e hoike ana no ko ke alii hapai pu i ka hana me lakou a me ka holopono o ka lakou mau hana. Ua koma ae kekahi kahunapule Katolika Roma Hoko o ko lakou mau anaina pule e hoohulihuli ai, aka ua nanakee ia aku oia.

 

Hoolaha Hou.

 

            AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO HAWAII P@ e a@. Ma ka hooponopone Waiwai Ma ka waiwai o ELIA WOODHOLT, i make.

            Ua waihola mai imua o keia Aha kekahi paiapale i olelo ia, oia no ka palapala kauoha hope loa a Eliza Wood, i make ma ka la 28 o Dekemaba A.D. 1891. me kekahi paiapala a A. J. Cartwright, e noi ana e hooiaio ia ka palapala kauoha a e hoopuka ia ka palapala luna hooponopono iaia.

            Ke kauohaia aku nei, o ka POAKOLU, ia 27 o Ianuari, A.D> 1892 hora 10 kakahiaka o ua ia ia, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Alilolani Hale, Honolulu, Oahu, oia kahi a me ka ma@awa i kohoia no ka hooiaio ana i ua palapala kauoha ia a e hoolohe ia ai ua poi ia, a ma ia manawa a ma ia wahi e hele mai ai ka poe a pau i pili e kue i ua palapala kauoha ia a me ka hoopuka ana i ka palapala i unahooponopono waiwai.

            Hanaia ma Honolulu, K.H.P.DEK. 28. 1891.

            Na ka Aha:      GEO. LUCAS, JR.

2370031                Hope Kakauolelo Alua.

 

            AHA HOOKOLKOLO KIEKIE O KO HAWAII Pae Aina. Ma ha Hooponopono Waiwai o KAHIKOKU KING i make o Wailuku, Maui.

            Ma ka waiho a me ka heluhelu ia ana mai o ka palapala noi a me ka papa helu hoike a J. L. King, Lunahooponopono o ka waiwai o Kahikoku Ling i make o Wailuku, Maui, e noi ana e apono ia na hoolilo he $20.00 mailoko mai o na mea i loaa iaia he $117.73, e nana a apono ia keia mau mea a e kauoha ia e mahele na waiwai e waiho nei ma kona lima i ka poe i kuleana malaila, a e hookuu ia oia a me kona mau hope mai ka noho Lunahooponopono waiwai ana.

            Ke kauoha ia nei, o ka POAKAHI, la 23 o Ianuari, A.D. 1892, ma ka hora 10 A. M. imua o ka Lunakanawai ma ke Keena maloko o ke keena hookolokolo o keia Aha ma Aliloani Hale, ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ka palapala noi a me ka papa hoike i olelo ia, a malaila e hele mai ai ka poe a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu io ko lakou a ae ile ia ai ua noi la, a e hoike pu mai i ka poe i kuleana ma ia waiwai.

            Hanaia ma Honolulu, K. H. P. Dekemaba 22, 1891. Na ka Aha:

GEORGE LUCAS, JR.,

2369 3@ Hope Kakauolelo Elua Aha Kiekie.

 

            AHA HOOKOLKOLO KIEKIE O KO HAWAII Pae Aina. Ma ha Hooponopono Waiwai. Ma ka waiwai o ANTONIO RODRIGUES  a inoa e ae Antonio Rodrigues Gaspar i make.

            Ua waiho ia mai imua o kela Aha kekahi palapala i olelo ia, oia no ka palapala kauoha hope loa a Antonio Rodrigues a inao e ae Antonio Rodrigues Gaspar I make, ma ka ia 18 o Dekemaba, A. D. 1891, me kekahi palapala a A. Rosa e noi ana e hooiaio ia ka palapala kauoha, a e hoopuka ia ka palapala lunhooponopono ia A. Rosa.

            Ke kauoha ia aku nei, o ka POAKAHI, la 11 o Ianuari, A.D. 1892, hora 10 kakahiaka o ua ia ia, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hooiaio ana i ua palapala kauoha ia a e hooiohe ia ai noi la, a ma ia manawa a ma ia wahi e hele mai ai ka poe a pau i pili e kue i ua palapala kauoha ia a me ka hoopuka ana i ka palapala lunahooponopono waiwai.

            Hanaia ma Honolulu, K.H.P. Dek. 18, 1891.

            Na ka Aha:

GEORGE LUCUS, Jr.,

2369 3@ Hope Kakauolelo Elua Aha Kiekie.

 

            AHA HOOKOLKOLO KIEKIE O KO HAWAII Pae Aina. Ma ha Hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o JAMES D. MILLS, o Hilo, Hawaii.

            Ma ka waiho ia ana mai o ka palapala noi a me na papa hoike a J.T. Waterhouse Jr. a me F..S. Lyman, na luna hooko ma ka waiwai o ka mea i make, e noi @un e apono ia na hoolilo he $7622.27, a e hoike ana o na mea i loaa mai laua, he @14,563.94 a e noi ana e nana a e apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele ia ka waiwai e waiho ana ma ko laua lima i na mea i @ laila, a e hook@ kauoha ia o ka POAKAHI, ia 8 o Feberuari, 1892, ma ka hora 10 kakahiaka ma ke Keena ma ka Hale Hookolokolo ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe aua i ua noi la, a me ka papa hoike i olelo ia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu ina he kumu io ko lakou mai na hoike o na mea i kuleana iloko o ka waiwai i olelo ia.

            Na ka Aha:

HENRY SMITH,

Kakauoielo.

            Honolulu, Dekemaba 8, 1891.    2368-3t

 

            AHA HOOKOLKOLO KIEKIE O KO HAWAII Pae Aina. Ma ha Hooponopono Waiwai. Ma ka waiwai o JOHN P. PARKER i amke o Waimea, Hawaii.

            Ua waiho @ mai i mua o keia Aha kekahi palapala i olelo ia, oia no ka palapala kauoha @ope loa a John P. parker i make, ma ka la 6 o Dekemaba A. D. 1891, me ke@ palapala a W.F. Allen e noi ana e @ ia ka palapala kauoha, a e hoopuka ia ka palapala lunahooponopono ia W.F. Allen a me Samuel parker.

            Ke kauoha ia aku nei, o ka POAKOLU, la 16 o Ianuari A.D. 1892, hora 10 kakahiaka o ua la ia, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha ma Honolulu, Oahu, oia kahi a me ka mauawa i @ ia no ka hooiaio ana i ua palapala kauoha la e e hoolohe ia ua noi la @ ma ia nmanawa a ma ia wahie helie mai ai ka poe a pau i pili e kue i ua palapala kauoha la a me ka hoopuku aua i ka palapala lunahooponopono waiwai.

            Hana ia ma Honolulu, K.H.P. Dek. 16, 1891.

            Na ka Aha:

F. WUNDENBURG,

2368 3t                                              Hope Kakauolelo.

 

$50.00 MAKANA!

 

            E UKU NO AU HE ($25.00) IWAKALUA-kumamalima Dala Makana i ka mea nana e hoike mai a ahewaia ka mea a mau mea paha nana i koli i na hulu a pau o kuu Lio ma ka po o ka la 9 o Dek. 1891. E uku hou no au i  $25 Iwakalua-kumamalima Dela MAKANA i ka mea nana e hoike mai a ahewa ia ka mea a mau mea paha nana i kanoha ka Laau mai kahi mai o HOLLISTER & CO. ma kuu inoa.

JNO. C. SEARLE

            Waiohinu, Kau, H. I.                                                                         2370-@

 

Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.

 

            I KULIKE AI ME NA HOOKO ANA O KEKAHI moraki i hanaia e JOAO de SOUZA PEREIRA o Kaua, mokupuni o Maui, ia Jose Gonsolves, ma Ianuari 11, 18@, a hoopaaia ma ke Keena Kakau Kope Buke 113, a ma na aoao 4@ a me 439 o na moolelo Huikau. Ke hoolaha ia aku nei ka lohe, ke makemake nei ka mea e paa nei i ka moraki e hooko aku no ke kumu ka uhakiia o na olelo oloko. oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.

            Ke hoolaha hou ia aku nei, mahope aku o ka pau ana o na hebedoma ekolu mai keia la aku, e hoolaha ia aku no ke kuai ma ka apana o Makawao, mokupuni o Maui.

            O ka waiwai i paa maloko o keia moraki, oia ka hookahi hapalua o ka eka me na hana hou a pau maluna o ka aiua. oia ka mahelo o Kaimana lioko o ka Hui Aina o Hamakuapoko i ili mai ia @eehupuniai a hoolilo ia aku e ia ia Kahela, a i hoopaaia ma ka Buke @, aoa 383, o ka Keena Kakan Kope.

            Ua hoolil=oia mai kela moraki ia H P Baldwin ma Aperila 7, 1891.

            Hanaia ma Hamakuapoko, Dec. 22, 1891.

H.P. BALDWIN,

2@-3@                                                                                   Mea e paa nei i ka moraki

 

ALLEN & ROBINSON,

NA MEA KUAI PAPA O NA ANO A PAU E loaa no ma ka Uwapo O PAKAKA, Honolulu, ma ke kumukuai makepono loa, no ka pomaikai o ka lehulehu e makemake ana e ka kulu hale. E kipa mai a e ike kumaka.

@.

 

MUTUAL 76 - NA TELEPONE - BELL 179

H.H. WILLIAMS & CO.,

KA POE HOOKOMO MAI, KUAI AKU A ME

HANA PAKA O NA HOONANI HALE

MAIKAI O NA ANO A PAU ME KA MAKEPONO.

ME NA                                                                       E L OAA NO

PIANO I HANAIA                                                   HA HE KIPAPAI

 Me ke kupeuo!                                                           Na Puhaku Mabela e

keia ea                                                                         wae ai a ka

Aaie Mu e komo                                                         Makemake Lawe.

.                                               MANANEI E LOAA AI

NA LAKO KANU KUPAPAU, KAA

A me na Pono ia-loe i ke kino o ka mea aloha.

HELU 103 ALANIUI PAPU - - - - HONOLULU

@

 

Hoolaha Hooko Moraki a me ke Kuai.

            I KULIKE ai me na hooko ana o kekahi moraki i hanaia e MANOEL GOLARIN o Ka awaloa, Kona, Hawaii ia Bihopa a me na poe Hui o Honolulu, Oahu ma ka la 22 o Augate, 19890. a hoopaa ia ma ke Keena Kakau Kope Buke @ a ma na aoao 5-7, ke hoike ia aku nei ka lohe i na mea a pau. ke makemake nei ka poe e paa nei i ua moriaki ia @ kuai aku ma ke kudala akea no ke kumu, ka uhaki ia o ua olelo oloko o ua moraki la, oia ka hookaa ole la o ke kumupaa i ka wa e hookaa ai.

            Ke hoolaha hou ia aku nei, e kuai ia aku no ka waiwai i paa maloko o us moraki la ma ke kudala akea ma ka Hale Kuda'a o Jas. F. Morgan, ma honolulu, ke hiki aku i ka hora 12 awakea o ka Poakahi, Ianuari 13, 1892.

            O na waiwai i paa maloko o ka moraki, penei na kuhikuhi ana:

            1 - Kela hoolimalima o ke kuleana a pau o R.W. Aylett iloko o ke ahupuaa o Kaumaiumalu, Kona Akau, Hawaii, i hanala o Aylett me M de Souveria no 13 kakahiki ka loihi mai Ianuari 1 1889 ma ka la 29 o Iune 1889 a i paa ma ke Keena Kakau Kope Buke 118 a ma kaaoao 75, a i hoolilo ia aku ia Golarte e J D Paris Jr., ka malama waiwai @maka palapala i hanaia i ka la 30 o Augate, 18@ a hoopaa ia ma ka Keena Kakau Kope Buke 120 aoao 273-7.

            2 - O na pono, ke kuleana a me na pomaikai a pau o ua Golarte ia iloko a ka aelike i hanaia mawaena ona a me H N Greenwell ma ka la 28 o Mei, 1885 a hoopaa ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 108 a ma na aoao 9-11: a me na mea a pau iloko o na aina, na waiwai a me na holoholona oia i paa maloko o ua aelike la: a me na pipi a me ua ana ma ka mokupuni o Hawaii i lona ia e ua Golarte la: a me ne hale, na mea kukulu, na hana hou, ua waiwai. na lako uwi waiu a me na mea a pau i ona ia e ia.

BISHOP & CO.

Na mea e paa nei i ka Moraki.

Thurston & Frear, na Loio o ka Moraki.

Honolulu, Dec.. 18, 1891.   2368-4@

 

HOOLAHA

HOOPAU HOOLIMALIMA.

 

            MA KEIA LA 15 KE HOOPAUIA AKU nei ka Hoolmalima mawaena o F.O. LYTTON, ka aoao eiua, a me MR. a me MRS. EDWIN LINDSEY a me JULIA, kaikamahine oo ole, ka poe o ka aoao mua, maluna o keia aina o Kaomalo, Waimea, S. Kohala, nono na eka he 15. O ke kumu po ka uhaki ia o ke kumu aelike.               EDWIN LINDSEY, MRS. LINDSEY, MISS JULIA KUAKINI.

Dec.. 15, 1891.                                                   2369-3t

 

OLELO HOOLAHA.

 

Ke HOOLAHA ia aku nei ka lohe i na mea a pau, ua hookuu mai o YOUNG BOW a ua hoolilo aku ma ke kuai i kona kuleana iloko o ka Hui o Wing Wo Chan & Co. i kona mau hoa hui ia Tong Wung Wai, Tong Sing Yee, Tam Hee Ting a me Sea Wai Tow, na lakou e hoomau aku i ka iawelawe ana i ka hana ma Honolulu, Oahu, malalo o ka inoa hui mua.

Hanaia ma Honolulu, Dekemaba 12, 1891.

WING WO CHAN & CO.

2368 4t         na Tong Wung Wai.

 

 

KUAI A KA LUNAHOOPONOPONO I

NA WAIWAI PAA

MA

KOLOA, KAUAI.

@ maiaio iho, na Luna@ o na waiwai o J W a me EMALE ALAPAI (i make o Koloa, Kauai), i kulike ai me na hooko ana o ke kauoha e kuai a ka Hon. Jacob Hardy, Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Hookolokolo Eha i hoopuka ai ma ka la 15 o Dekemaba 1891, e kuai aku ana laua ma ke huai kudala akea, ke hiki aku i

 

Ka Poaha, Ianuari 14, '92,

MA KA HORA 12 AWAKEA,

maluna o ka aina, i na pono a pau, ke kuleaua a me na pomaikai o na mau mea la i make iloko o kela

 

MAU APANA AINA

I haawiia ai ia S Namee a ke Kuleana Helu 526 (i ka 1831 a i hoopaaia ma ka Buke 3) nona ka ili he 5.83 mau eka, oi aku a emi mai paha e waiho la ma ke Alanui Aupuni ma Koloa, Kauai, a ua haawiia ke kuleana is Kaiaikamalie ma ka Palapala Sila Nui Helu 3200 a me Kuleana Helu 8383 nona ka ili he 38 mau roda (perches) e waiho la me Maulili, Koloa, Kauai.

            O ka Apana o Namee, he PONO WAI kona, he

 

ELUA HALE KAHIKO

 

a he mau kumulaa@ luna e ulu nei. a ma ke kulana nanaina maikai o ke kaona. Aia iloko o ke kuleana

 

Elua mau Loi Kalo.

 

HE KUIKE KE DALA. Na uku hana palapala, aia i ka mea e lilo ai.

No na mea i koe. e ninau ia W.O. SMITH ma Honolulu, Oahu, a i oie ia

J. K. FARLEY,

2399-8t                                              Koloa, Kauai.

 

 

KUAI A KA

 

Lunahooponopono Waiwai!

 

            MAMULI o ka loaa ana mai ia'u o ka mana e kuai aku i kekahi waiwai paa o T. T. KALAEONE, i make, mai ka Hookolokolo Eba, nolaila: e kuai kudala aku ana au i

 

KELA APANA AINA A PAU

e waiho la ma

ANAHOLA, KAIAI.

I ikeia ma ka Palapala Sila Nai Helu - e ili ana i eka 2 ruda, 22 peka, ke hiki aku

 

                              I ka LA 12 o Ianuari, 1892

             MA KA @ 13 AWAKEA,

ma Anahola, Kauai.

 

Kuike ke Dala. I ka mea e lilo ai na lilo o ka palapala.

J. W. LOTA,

Lunahooponopono Waiwai.

Kawaihaa, Dec. 12, 1891.                    @-4t

 

Hoolala Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.

 

            I KULIKE AI ME NA HOOKO ANA O kekahi moraki i hana @ e MELE SPALDING a ue J.K. SPALDING kana kane a nie Nakoana o Honolulu, Oahu, ia Wal@er F. Frear o Honolulu i olelo ia oia ka la 29 o Maraki, 1888 a hoopaa ia @ ke Keena Kakau Kope Buke 107 a ma ua aoao 378-379, ke hoolaha ia aku nei ka lohe i na mea a pau, ke makemake nei ka mea e paa nei i ka moraki e hooko aku i @ moraki la, no ka ihai ia o na olelo oloko, oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a nie @ i aku panee i ka wa e hookaa ai.

            Kw hoolaha hou ia aku nei, e kuai ia aku no ma ke kudala akea, ka waiwai i paa maloko o ua moraki la, ma ka hale kudala o J.F. Morgan ma Honolulu, ke hiki aku i ka POAKAHI, la 18 o Ianuari, @, ma ka hora 12 awakea.

            O na waiwai i paa maloko o ua  @ ia, penei no ia:

            O kela mau aina a pau ma Kamoku, Waikiki, Oahu. i hoakakaia maloko o ka Palapala Sila Nui Helu 3046 a Kuieaua Hoona Aina Helu 1640 ia Nahau, nona ka ili he 44-100 eka a me na hale pu e la maluna iho.

            Hauaia ma Honolulu, Dek. 18, 1891.

WALTER F. FREAR.

2368 4t                                           Mea e paa nei i ka moraki.

 

 

Hoolaha Hooko Moraki.

 

            O KA POE NONA NA INOA MALALO IHO, ua poe e paa nei i kehaki moraki i hanaia e AKUI, o Kohala Akau, Hawaii, ma ka la 31 o Augate, 1891, a i hoopaaia ma ke Keena Kakau Kope, Buke 132, a ma na aoao 378, 379, ke hoolaha aku nei, ke makemake nei lakou e hooko aku i ua moraki ia no ka uhakila ana o na olelo o loko, oia ka hookaa ole la o ka aie i hoopaaia ma moraki ia mahope o ke koi ia ana aku. Nolaila, ua lawe mai lakou i ka waiwai i hoopaaia maloko o ua moraki ia ma ke la 23 o Novemaba i hala, a e kuai aku ana lekou i na waiwai l@le a me na waiwai e nei oaa ma loko o ua moraki la, ma ke kudala akea, ma luna o ka aina a ua Akui la i noho iho nei ma Kohala, ke hiki aku i ka hora 10 a. m. o ka POAKAHI, la 28 o Dekemaba, 1891.

            O ka waiwai i paa maloko o ua moraki la oia no ka hoolimalima mai a Jas. Woods mai a ia Akui, i hanaia ma ka la i o Aperila, 188@, a i paa ma ke Keeua Kakau Kope, Buke 87, a ma ka aoao 477, me na pono a pau o ua Akui ia I na hale laau maluna o ka aina a me na waiwai lole a pau a me na mea e ae maluna o ka aina

            KUIKE KE DALA.    Na uku hana palapala aia i ka mea e lilo ai.      H. HACKFELD & CO.

            O ke kuai kudala maluna a@ ua hoopaneeia a hiki i ka POAKAHI, ianuari 25, 1891, hora 10 kakahiaka.                                                2369-3t

 

 

Hoolaha Hooko a me ke Kuai o ka Moraki.

 

            I kulike ai me na hooko ana o kekahi moraki i hana ia o Kaaikaula (k) a me Ninipo, kana wahine. ia C. Sfong, ma ka la 2 o Ianuari, 1889. a hoopaa ia ma ke Keena Kakau hope o Honolulu, Buke 112 a ma na aoao 321-322 a me @ noiaila ke hoolaha ia aku nei ka lohe i na mea a pau, ke mauao uei ka mea e paa uei i ka moraki e hooko aku, no ka uhakila o na olelo oioko, oia ka hookaa ole ia o ke Kumupaa a me ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.

            Ke hoolaha hou ia aku nei, mahope aku o ka hala ana o na hebedoma e kolu mai keia la aku, e hoolaha ia aku no ke kuai ma ke kudala akea o na waiwai a pau i paa maloko o na moraki la, ma ka Halp Kudala o Jas F. Morgana ma Honolulu, ke hiki aku i ka hora 12 awakea o ka Poakolu, la 6 o Ianuaari, 1892.

            No na mea i @, e ninau ia J A MAGOON. Loio ma ke kanawai, a ole ia S M Damon. Hope o C. Afong.

            Hanaia ma Honolulu, Dec. .14, 1891.

            O na aiua i paa maloko o ua moraki la oia keia:

            O kea apana aina a pau e eaiho la ma Kikihale, oia kehaki hapa o ka apana 2 o Palapala Sila Nui Helu @ a Kuleana Hoona Aina Helu 1043, nona na palena penei:

            E hoomaka ana ma ka aoao mauka i ke alanui e pili ana ia Kekoa ma ke kihi hoi e pili ana ia Keaweehu a moe aku ma ka aoao mua liema 59 deg. Komohana 123 @ 12 ka puai ma o Keaweehu a pili i ke alanui oioli. alaila huli Ak. 37 deg Kom. 42 11 12 kapuai ma ke alanui ololi a pili i ko Hoomoeapule, aiaila huli Ak 54 1/2 deg.Hik 153 10-12 kapuai ma ka Hoomoeapule a hiki i ke alanui e pili ana ia Kekoa, aiaila huli Hema 7 deg Hik @ 9-12 kapuai ma ka aianui a hiki i kahi i hoomaka ai.

            ma keia mahele he 130 @ @ kapuai.

             2368-@

 

Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai.

 

             O WAU O D. HOAKIMOA, KA MEA NONA ka inoa malaho, ua hookohu pono ia mai au e ka Mea Hanohano F S Lyman, Lunakana wai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina, ma ka la 14 o Dekemaba, 1891.

            Ke kauoha aku nei i na poe a pau i aie ia S B Honolulu, e hele mai e hookaa i ko lakou mau aie, a me ka poe i aie aku ai o S B Honilulu, Hoko o na malama eono. E hele mai me na bila kupono i hoohiki ia imue o kekahi mea i ao ia e ke kanawai, a ina aole e hooko ia pela, e hoole mau ia aku no au, na wa a pau. K@ loaa no au ma Waipunalei ole ma Laupahoehoe, Apana o Hilo Akau, Hawaii

2369-1m    Owau @ D. HOAKIMOA

 

 

Hale Hana Kopa O Honolulu.

 

            Ua paa aenei ka Hale Hana Sopa Mahe Hou o ka poe lakou na inoa malalo iho a ua makaukau lakou e hoolawa aku i ka poe piepiele i na

 

Kopa Maikai Loa Maoli,

 

I hookomo ia iloko o na Pahu 100 paona mai ke 42 a 36 auka Kopa pakahi.

 

Ke hooia mei makou i ka oi o la MAIKAI o ka makou KOA mamua o na Kopa o waho mai.

 

            Ua kuni ia mawaho o ko makou mau Pahu me ka hoaiona "HONOLULU SOAP CO.," a e

 

Kuai ia e na Halekaui Liilii a pau.

 

HUI HANA KOPA O HONOLULU

 

M. W. McChesney & Sons,

 

                    Na Egena.

                     2340 1-yr.

 

J. HOPP & CO.,

Na Poe Hana ma na Lako Hale o na ano a pau!

 

Hana Moe, Na Uluna Pulu, Etc.

Noho no ka Hoolimalimn ana ua Lako Hale me ke kuaiuhuai emi.

Ho@olaia.                     2344-4t