Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 1, 2 January 1892 — HE MOOLELO HOONIUA PUUWAI NO KA Ui Nohea Berela. [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONIUA PUUWAI NO KA Ui Nohea Berela.

Ke Kamehal hoopono— Ke kupaa me ka lull ole —He wahine na ke kane hookahi—Ke au poplllkla a me ka hull ana o ka pomalkal mahope o ka wahine. MOKUNA IV. Ina e loaa ana ia'u ka lakl no ka maro hou ana i wahlno hou, alaila e akahele loa ana au aole e hikll makapo ia e like me kuu mare ana Ikela wahl kalkamahlne papalina nohea Berela, aka ua paa kuu manao e mare me kekahl lede I walwal a inoa kiekie hol. Ela nae, aole paha e loaa hou ana ke aloha I ko'u naau no ia wahlne hou aku o like uie ko'u aloha m Rerela. O!

ina no hol paha he waiwal ola, aole loa la au e haalele ikl iaia, olal oia io no ka wahlne mua loa a ko'u puuwal i aloha oialo loa ai. Aka he mea makehewa nae ia'u e uwe wale aku no i ke kiaha waiu I hanini. Nolaila ua pau au me Berela, a na na lani e hnawi aku iaia i kaue hou naua I kupono I kona kulana haahaa, a no'u nei, aolo au no ke kulana haahaa, aka no ka poai au o ka poe koikol o Ladana, e

ilke me ka ul o ko'u heiehelena pela no e kohu ai ia'u ke kulana hanohano o ka oihana alii hannu o ka alna nona na kukuna ia plo ole. Ua lilo kela mea na ko Bercla naau e nalu nui ai, a ma kekahl manawa pli mai 1» manao maKona iloko o kona puuwai opioplo no ua kane'la ann, aka ua kaoml malie iho la kona lunalkahela, olal wahi a kona manao, malla paha ua make 10 no ka'u kane, nolaiia he mea hewa loa no'u ka hoopunahele ana i na manao ino nona. Aka ua ikaika nae ka paio ana o kela mau īnanao ino iloko ona, a ma kekahi manawa, ua 01010 maoll ae la no oia, aole loa e hiki ia'u ke kanikau no kekahi kanaka i olelo īho, ua hupo kona mare ana la'u, a ua mihi hoi oia no ko'u ilihune, j oiai ua kamailio mua aku no au laia he wahi kama makua ole au, aka paakiki inal no nae ia i ka mare la'u, nolalla aole loa au e kala Iki aku ana iala, a o ke aloha a'u 1 hoopunahele ai nona ke klola loa nei au mal ko'u naau aku, a ma kona wahl e noho ia ana e ka hoowahawaha haalele loa nona. Ke hoomaopopo lea nel au, aole oia he keonimana, aka he pelaualelo ake walwai a me ka hanohano 0 ko hai hou I huli ai, nolaiia, aole loa e hiki i ko'u uhane ke aloha I kekahi kino kanaka o ta ano, olai, he haahaa ia I haule Iho malalo o ko kekahl holoholona uhane ole, a ua ahona au e aloha I kekahi kanaka ahiu o na waoakua o Aferika mamua o keia kanaka, ke kanaka hoi nana I alhoe I ka muo o ko'u puuwai, aka, na ka lokomalkai o na lani e kokua mai la'u. I ka bala ana o na pule eiua ma la hope mal, ua hoi hou mal la ka Ikaika kupono o ko 6erela kino, aka aia nae mainna o kona helehelena ol nohea a me na maka hol 1 piha me na minoaka hauoll o ka wa opio, ua naiohla aku ia mau ano mal kona maa heiehelena oplopio aku, a ma kona makalua hol, • haiamu ana ke ano kuoo ame na kahoaka o ka hana mau ana o na 1100000 kullu, a ua nalohla aku boi na mlnoaka oiu walpahe mai kona maa papaliua aku, a ua noho alii te hoi ke kaoo ma la wahl, e ho Ike ana, aa ili Iho he ukana nal kolkoi maloua o ka punwai o kell iede opio a na Uma o ka makua ianl I kahakaha al me ka wmlmo 0 kooa mana kiekie k».

He om oiaio, jpe he I* m* ka iuiūa «ktt, ua ol ae ka ai o Berala I kela wa a ke koikoi o hekan ana malana o koha oiwi Uhilahi mamua o kooa mau ta c luakaha ana Uoko oka hauoil ma na kapa vai lana malie o Oeoewa» oi«i iloko oia mau la, he wahi kaikaauhine ul piha haaoll o I)erela, aka I keia w* he lede ola me na uahoa a ko keia ao e hekau ana malun* ona, nka ua auamo nae oia ! keia koikoi me ko kalana kapu Ihl, hu tioi e ka malihini e koho koke aku ai, he l*de oia o ke kulana kieklo lua, a kaua hoi e ka men heluhelu o lihi launa ole aku ai. laia v ku ana iua kekahi puka anianl hooluolu o kona keena me ke kllohi ana i ka waiho UhaUha

mal a ka aloa, ua nalu iho la kona naau, a puana malio ae'la. 41 F. hoomaka ana au o helo i ka ioa a mo ka laula o kela honua no ka Iml ana i ka olalo a kuu naau e paulelo nei, a o hooinaenuio ae hoi Ika inoa o kuu maktiHhlru\ ako ole au e kuhlhowa o loaa ana i'au ka molo o kela mau hana awahua a ko kanaka 1 hana ai I kuiau paha t* loaa ai iala ka waiwal a me ka hanohano pau wale o keia no. Oiai o Boreia e nalu ana 1 kela mau mea, ua lohe 010 ola I ka wehe palanehe ia āna inai o ka puka o kona keena, a hikilelo oia I ka hoo* pa mallo ana ilio o kekahl llma maluna o kona poohlwl a pino Iho la he leo* "K kuu kalkamahlne aloha, heaha ka luuluu o kou naau mal kaumaha oe no kokahl mea I kupono 010 e hauwi la he wahl llhi o kou noonoo no kekahi sekona." E kala mai o kuu hoaloha oialo, aoie o'u maopopo i knu o kamaillo mal uei? wahi a Bercltt. Pane mai la ka leelo moa hale, mahope o kekahl mau sekon:t |H)kole. Ke manao io nei au aole I muke ko kane, nka, e kala mal oe ia'u. E kuu makamako, v iv>no la kaua e walho aku I kelu mea I na lanl oial I na he oinio. M:ihopo iho o ko laua kamnkamnillo ana no kekahi wh, ua hoopuka uku la o Berela i kona manao. Ta hooholo Iho nel uu e hele nt.a au e huli hana na'u, noluila ke makHiia aku nei au ia oe I na lole a pau a Dane I haawi mai al ia'u, a me na lako gula, oiai aole loa e hlkl i* a ke komo a ke malama ! Uekahl o kona mau mea I haawi mai ai la'u. E oluolu ana anol oe e lawe aku i kela mau wahi makana haahaa au?

K pono 06 e malama la mau moa nou iho, wahl n ka le<le mea liale. Aolo loa e hlkl la'u, ua ahona au e kiola ia mau mea a pau mamua o ko'u malama ana la mau mea. Ina ua hlkl ole ia oe ke malama I kela mau mea nou Iho, ahlla, ko lawo nei au i kela mau makana kleklo au e kuu kalkamahlne me ka hlki 010 la'u ke panal aku I na huomalieal ana la oe mo na huaolelo, aka e hllpol mau au ma ko'u naau, a o lilo no hol 00 I kla hoonoanao mau na ko'u uhane e 10l mau ai, a ia oo o hole ana 1 ka loa a mo ka laula o kela honua o ukali mau ka'u mau mamala halpulo ma kou meheu, a na ka lokomalkal o na lani o kiai a e malama mau ia oe ma na wahl a ! pau. Ma kekahl la ae, ua llullu ae la o Bereta no kona huakai hele, a aahu iho la oia i kekahi okona mau aahu kahlko ona la kuka. Aole loa kokahl hoallona kanlkau lluna o kona aahu. Mahope iho o kona apo aloha ana me ka lede mea halo, a o kona hoaloha hookahl hoi lloko o na la o kona ehaeha, ua kamoe pololei aku la kona mau kapual wawae no ka uapo kumoku, a o kooa wahl palki 1010 hoi ua houna ia aku la e ka lede mea halo iluna o ka moku mahu, ma ka Ilma o kona kanaka lawelawe. Kaa aku la o Berela malona » ka moku mahu me ka makamaka ole, a oial, ko lakon moku e holo ana ma ke ala hookahi no ana i Ike mua loa al ai īa Dane, ama ko ala hookahl no hol a laua I holo al no ka hoopaa ana laia iloko o ka berlta paa loa, aka ma kela hoakal hol, o la hookahl wale no kela e holo nei me kekahl wahl makamaka hookahl ole. Ma kona hoomanao ana Iho, me he !a, ola hookahl wale lbo no kela ma kela a9 holookoa. Ika hala ana o na hora ekolu aol iki, ua pili aku la ko la nel moko ma ka uapo ku nioku o ke kulanakaukale o Oeoewa Kau ako la ka kakou kamahele oplo maluna o kekahi kaa lio a hok> pololei aku la oia no ka hale Holele. Hoohala Iho la o Bereia la la a po ma kona bot#le, ma ke kuekaa akahele ana 1 na nupepa oia wahi no na mea e pili an* 1 kana kane, a I ka hoolawa ia ana o kona makemake, ua bookuu lho la ola iaia iho no ka booluolu ana I kona klno maluhllohi, a ma kekahl kakahlaka ae mahope I Iho o ka pao ana o kona palna kakahlaka, ua kao hoo ako la ola maiona o kekahl kaa lawe oliua no ke kulanakaohalo a ke kaoe I hiki al mamua iho oko laoa pll ana l ke kuahlwi. Aole I pao