Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 3, 16 January 1892 — KULA SABATI. [ARTICLE]

KULA SABATI.

I ii>. _'J. o k.i |»ulo a ijjo ka iMk-nan i ;i!. i o Hf/ckia. Naia 5»7: 1» — ji: 1« »AA IA HM/KKIA ia mau |wilaj l»:ii i n) ī k.i lima o na elele, n h< !uh( hi ih<> l.i. l'ii aku la o Hezeki i i k.i h.«l< <1 I<<hova, a halil ako 11 iiiiU.i o I«*hova. l .. I'ule .iku l i o He/.ekin ia I '!wivj. i aku 1 1, ]<;. i: lchova o na knua, e ke Akm <» kn i-< racl;i, Ka mea noho īn i n,i kc'ruhima, o oe no ke Akoa, i> (,v w a\c no, no na nupuoi a pau o k i honua; nnu no i hann i ka lanl, 1 mi' ka honua. 17. K haliu mai kou pepeiao, e l» !iov,i, ;i »• liooU'ho mai hoi. K w ho oe i kou inau makn e lehovn, i < n.iiiii mai; hoolohe hoi i nn < I*l-» a |mu a S:m<-karil)n t na niea :iim i h(H»uka inai :ii o lioino i ke Akua ola. I". !!• oiiio, »• It»hova f ua luku aku ii" n:v 'lii «» A*uria i na lahuiknnaka i [> iu, a mo ko likou ainn; ]•'. A iii kioia aku no i ko lakou nkua il»ko o ke ahl, no kn men, he m:Au aku.i (»ie lnkou, he hnnn nn nn liiua o kanaka, he lanu n he pohnku; nolaila lnkou 1 luku nku nl ia innu mea. 20. Ano la, c lehova ko makou Akua, v hoola mai oe ia makou mai kona lima ae, i ike na nupuni n piin o ka honun, o oe no o lehovn, o oe wale no. 21. Alaila, hoouna ae la o I*aia, ke keiki a Amo*a io Hezekla ln, i ae la, Ke i mal nei o lehova, ke Akua o ka I«eraela penoi: No kau pule ana inai ia'u no Snneknribo, ke alii o A>uria; H'l Nolaihi, ke olelo mni nel o lehova no ke alii o Asurin, aole ia 0 konio il<»ko o keia kulanakauhnie, aole ia v pann i keknhi pua maiaila, aole hoi r hoike i na pnlekaua imua on:i, aoh* lioi e hnna i puukaun ma kona alo ri4. Ma ke nln nnn i heie mai ai mal.ilhi no ia e hoi aku ni, aole U e komo iloko o keia kulanaknuhnle, wnhi a leliova. ►.*». Na'u no e malnma I keia kulnnakauhalo, i hoola nku no*u iho, a n » ki'i» kuuwa, no Davicla. ;i*i. lii»ie ae U ka nnela o lehovn, a luku aku la mnloko o knhi hoonioana o ko Asuria, hookahl haneri ino k inawalu-kumamMima tausani. A aia ae la lakou i knknhiaka nul, aia hoi ! he p<>e ku|vn|»au mnko Inkou a pau. Alaila, hele ;.ku la o S.ineknri»w», ke ulii o Asurin ? a haalele ae 1 i 1» u.ihi, a hoi nku la, a noho iho U n ia Ninewa. A i kona hoomana ana maloko o k:\ lule o Niseroka, o kona akua, aiaila, pepehi Iho U kana iiumi koikikane, o Aderameleka a me Sareiera Uia i ka pahlkaoa; a pikele aku In laoa maloko o ka aloa o Ararata, a noho alii iho U kana keiki.o Eaarfthailooa ma kona wahL ?Ai 7 Kr (ii'i.A. Haleiu 34i17. Kahea na mea pooo a hoolohe mal ao hoi o lehova: a hoakea mal U lakoo 1 ko Ukou popilikia a pau. Manao IMll. K pule I ka wa popiHkU. OlKlA» lIOAKAKA. l T a 1110 o Heaekla i hope no kona inakoakaoe o Ahaia. Ua ooho alii oU he maa makahlkl iwakalua komamalwa, M. H. 726—697. Ua komo kaaa o Sanekariba ka Mol o Aaona, M. 11. 701, iloko o ke aopool o loda, a koai mai o Heiekia i malohU no ka wa pokole. Ma ka Hale ilolkaike fleritaoia kekahi paako ulolhepa poepoe, ua kakaoU ka nooielo oko Banekariba kaua iaa. Penei kooa moolelo: •« Ua ka«a ako ao U HeaekU a Uwe plo Mi b« kaoaha-kamamaono maa kolaaakaohale. Ua Uwe pio mal n U 200,1&0 mao kanaka me oa Mohokma he leholehu. Ua hooao ia lemalema, a hooona md e UeaekU U'u he 500 Uleoa kala, M «alena faU, na moml lehawa hialee palaoa a me kekahi wmm waiwai iehuleha. M % Nalii 18:1$ —16>. Aka nae aole I Uwa keU mo walwai pkx Ua komo

hnu nn pualikoao 4Sinok*r»te >1.11. a hoopani kekahi poali ia A«*ododa, oUi oa hoomaini kekahi nui LAkiaa, 30 mau aiile ma ke komohana homa mai lerusaiema aka. Ua looa kekahi kii i kaiaiU ma na pohaku ma Kineva, e hoike ana I ko ka Mol o Asuria kiua ana ako U Lakiaa. MaiUiU aku oa hooaoa oia lie mao eieie i lerusalema. ImU 36:2. O kekahi he lunakoa, o R«bejake f oU oo ka mea lawe kiaha oo ka moi, Nehemla 1:11. Ua kakala «ku o Babesake i ua kamaaioa o feruaal«ms e haaw! f»io koke la Ukou »ho f no ka me:i, .uAe hiki i ko Ukou Akua ke hooptikele ia lakoo, I<*aU 3G:20. t"a huhu no hoi ke Akua oo ko lle/e--kU kaill wale ana i na wai*r&i niailoko aku o Kona luakini, fcaia 36:7. Ua kukakuka pu o HezekU me I«whi. Ua palpai ke Kauia i ka Moi e kupaa ma kona pono. Ua wanana oU e luku koke la na puallkoa Asuria. Ua hol hou na elele AsurU e kolkoi ana la Hesekia e hooiohe i ko lakoo Moi kiekie. la wa ua komo houo Hezekia iloko 0 ka luakini a puie aku la ia lehova. OU no ko kakou haawina liaihala no keia Babati. E helohelu ma 2 Naiii 19. 2 Oihanalii 32:1—23. 14. Ptifopala—ka leU mai ia Banekarlba mal. 16. Kerubima— oia no na kil me oa eheu e kiel ana Ika paho ber!U. Pokaana 25:22. iVa aupuni opau—o AsarU kekahi; aole o lada wale no. 33. Pukaua —mamuli o ke ano hana maa inau, ua kukuluia he mau ahua lepo I mea e hoolel ai ilalo Iloko o ke kuUnakaohale 1 na pohaku, lanahu ahi, a pela aku. 36. Anela—ua kapaU na mea hann ko ke Akua raau elele, Halelu 104:4. 2 Samuela 24:13—16. 38. Ikpehi—M. H. r>SO, he mau maknhiki Iwaknlua mahope o keia lukuia ann. lIE MAU NIKI.K. Kn pule o ka Moi, pp. 14—21. Heaha ka Hezekla hana I kona wa i loaa ai 1 ka leU hou mai iu Baue« kariba mni ? Owai ka nioa nnna ī pule me ka Mol ? 2 Nulii 19:20. Heaha na kumu e hooikaika ai I kana nol ? Pehea ko Sanekariba hoohenehene ana U lehova ? No ke aha hi ua hikl ole na akun o na lahui e ae ko kokua i kein mau lahui ? Owai ke Akua ola hookahi? Heaha ka Heeekia noi ? Heaha na kumu no ko ilezekia makau ? No ke nha la ua kapnla o lehova << ka mea ooho ma nn kerubimn ?" Ua hoole anei o Hezekia i ka lanaklla o Banekariba ? Owal ka inea ana i hoohanohano ai ma kana mnu noi ? Heaha na manao kupono no nn pule kupono? Matnio 17:21, Mareko 11:24. E pono anei ke pule no na pomaikai kino, n i ole no na pomaikal uhnne wale no paha ?

Ka palekana mai ke Akoa mm, pp. 33—38. Pehea ka lehova oh*lo pane i ka Hezekla pule ? Pehea i hoopakele nl oia ? Heahn kn mea I mnke ai na koa Asurla ? Ehin kn nui o ka poe I make ai ? Henhn ka me Ilke ma nn muolelo Hnwaii? Heahn ka Sauekariba hana ? Heaha ke kumu o kona make ? Owai kona hope ? No ka pono owai ua hoopakeleia o HezekU? Oi nku anei ko Heeekia kuleana ma ka pole lanakila mamua o ko kakou mau kuleana ? Heeha ko kakou mao eneml ? Epeao 6:12. Mai ia wal mai ko kakou palekana ? Ua hoopakele anei o lehova 1 kona poe halpule I keU wa ? HE MAU MANAO PILf. 1. Heaha kekahi men e kolkoi ai 1 na kanaka e pole ? 2. E pooo anel ia kakou ke hai lea aku 1 ko kakou mau pllikia i ke Akua ? 3. Ua hoopakele anei ke Akua la oe I kekahl wa pillkia ? 4. Ua pane koke mai anei ke Akua I na pule ? 5. E lukula anei na enemi o lehova? lan. 31. Ka Mea HooU a me Kona hooehaehaU ana. K 53:1— 12. OWal ka mea I manaoio i ka ma* koo holke aoa? lawai la hol I hoikeU'ko al ka lima o lehova? 2 E ulu mai no oU imoa ooa me he oha U, E like hoi me ke aa kopo mal loko mal o ka lepo maloo, Aole ooa malkai o ke kino, aole ooa hanohano; A U kakoo e Ike ako al U U, aole ooa heleheleua malkal I makemakeaka al kaaoo Uia. 3 Ua hoowahawahaU ola, a oa haaleleUhoi Ueoa kaoaka; He kanaka eha, a oa IkeholoU I ka popillkU; E llke m% kakooaana o na maka, mal o kakoo ako, Pehi oo U i hoowahawahaU'i, a manao ole hol kakoo UU. 4 Ha oialo oo» oa kaikal no oU I ko kakoo popUlkU, Ua hallkaU oo ola I ko kakoa eha:

Ak u n>anno aku kakou i.ii :, ua paipaiia, Uit hah iui.i hoi, a ua hookaamahaU v ke Akua. 5 Aka, u:i houi i oi.i no ko kakoa hew.i, Ua poopnm i oia nn ko kakoa h*U; M.iluna ou.t r « ii »»o.iH(ia e uialu ai knkou, M.l kona inau pnUpu, ua hoolaia mai kakoa. 6 Ua hele hewa kakou a pau e like me na hipa; Ua huli keU mea keU mea o kakoo I kooa aoao iho; A oa kau oo o lehova maluna ona i ka hewa o kakou a pau. 7 Ua hookaumahaia ola, ua hoopillkia hoi, Aole nae i ekemu ae kooa waha. E like me ke kelkihipa, ua alakaiia oia i ka make, E like hoi me ka hipa I paoe ole Imua o ka mea nann ia e ako, PeU no oia, aole i ekemu ae kona waha. 8 Ua laweia'ku laoia, mai ka paa aoa, a mni ka hookolokolo ana hoi; A owai U ka mea e hai i kona hanauna? No ka mea, ua kipakuia oia mni ka aina o ka poe ola aku; No ka hewa o ko'u poe kanaka ia l hahauia'i. 9 Haawi ae la oia i kona lun me kn poe hewa, Me ka poe mea waiwai hoi iloko o kona make; Aole nae ia i hana i ka mea hewa, Aohe hoopunipuni ma kooa waha, 10 Aka, maoao no o lehova e" paopao iaia, Ua hoeha oia iaia: A i ka wa e haawi aku ai oe i kona uhane i niohni hala, E ike no oia i kana mau keiki, n e hooloihi no hoi i konnmnu la, A e ponuikai nuanei ka makemake o lehova ma kona mau lima. 11 E ike akii no oia i kn hope o ka luhi ana o kona uhane, A e oluolu oiii; Ma ka ike nua iaia, e hoapono no ka'u kauwa hemolele i na mea lie nui, No kn mea, nana no e amo I ko lakou hewa. 12 Noinila, e mnheieaku aunann, mo ka poe koikoi, A nana no e muhele i ka waiwni pio me ka poe iknikn; Ua ninini aku oia i kona uhane i ka mnke; A un helu pu ia oin i ka howa o na mea he nui, A e nonoi uku la oia no ka |>oe i lawehaln. Pauicl t Gula. Isaia 53:f». Ua kau no o lehova malunn Onn i ka hewa o knkou n pau. Manao Nui. E pnulele in lesu knlnhala. Olelo Hoakaka.

Ma keiii wahi o ka liailnila ua hoikoin ko Icsu hoehnehnhi ana 110 ko kakou huikala iu ana. l a haku ia keia wannna he mau makahiki 700 niamua o ko lesu make ana. Aole liiki i na kumuao luUaio ke wehewehe I kela oielo pohlhilii, mamuli o ko lakou manaolana o ka Mesia he Moi laimkila e hookiekie ana i ka iahui luilaio maluna o na lahui e ne. Pehea e pono ai iaia ke hoehaeha ia, hoowaiiawaha ia, a hoohewa hi e like me ka olelo hoike iaa keia wanana ? No ko lakou hopohopo ua manao kuhihewa lakou he mau Mesia elua no lakou, o kekahi ka mea lanakila, o kekahi ka mea i hoehaeha ia. Aka nae e hikl ana ia kakou ke wehewehe a maopopokeia olelo pohihihi. Mamuli o kona ano maoii, o lesu ke keiki a ke Akua, nona ka niana mau loa; a mamuli o kona ano kanaka, oia no o leau ka mea i pepehi la a make ma ko ano he mea lawehala. E hoomaaao kakou ua hoomalnoino ia oia i mea e pono ai kakou. Ua kapaia keia mokuna « ( kahl hoano o kaßaibala. n Hoike—ka lono maikai e pili ana 1 ka Mesia. Luna—ha olelo hoohalike uo ka mana. Oia—ka Mesia. Oha—he mea nawaliwali, mae koke paha. —e liko me na keiki o ka maia* Kiao— aoie pili keia i kona nani) a ;a i ke ano haahaa o kona ohana. Kaikai—ma kona iapaau ana i ka poe maM a me kona aloha I ka poe popilikia. Mat. 8:17. oiai aole oia he mea lawehala, he pani hakahaka oia no ka poe hewa. Ina pela, ua hookaa ia akn ko kakou uka hoopai, ua hoike la ke ano Ino o ka hewa imua o ke Akua, oa hoopau ia ke ano hoomaiimaU o ka hewa, aa hooikaika la km mana o ka pono. Aole. kekahl mea i ae e lanakila maluna o ka bewa e like me ke koko o lesa i hookahe ia ma ke Ana he mohai kalahala no ka poe hewa. — paahao mamuii o ke ano hoahewa o na aha hookolokolo. Hanmma— aole he poe mamo nona. Ua make o leaa i koua wa 00. Waheai—i kanaia ma ka haie kapapaa o loaepa, aoia nae he hope. Manao—

aole e innaia kekahi hana ke ole ko ke Akua ae ana aku i ka h:»na. Aka nae, e hiki v.u;i i ke Akua ke lanakiU uialann o i».. hew.l m > k 1 hooloii nna i ka o n.i ludai» i ponu&ikai no na lahuikanaka a pau. Hooloihi—aia hou mai ka make inai. Keiki—o kona poe mamo oii no na poe manaoio he iehulehu. Oluolu—oo ka oui o ka poe hevra i huikaia ia 00 kona pono. H'Xtpono —oiai ua hoahewaia ka poe inanaoio mamua no ko iakou hewa, aka 1121 hoano hou o lesu ia lakou a Uio ka poe manaoio I poe hoopomaikaiia mamuii o ke aloha huikala oke Akua. Mahele—e like me na koa lanakiia e pounaue ana i na waiwai pio. O lesu ke koa lanakUa loa, nana e hoopau ao i ka hewa a me ku inake; nana e haawi manawalea aku i ke ola mau loa no kona poe manaoio. He Mau Niele. O le.su i haaleleia, pp. 1 —3. Heaha ua ninau elua ma ka pauku mua ? Heaha ke ano o keia mau ninau ? lleaha ka olelo wanana e pili ana ia lesu ke Akua hooia ? Heaha ke ano hana a ka hapanui o na kanaka ia lesu, piii paha, hooie paha ? Heaha ka haawina pomaikui 110 ka poe i plli ia lesu ? Heaha ka manaolana 0 ka poe ludaio e 'pili aua i ka Mesia ? Pehea ko lesn ano noho ana, pookoi paha, konakona paha ? Ileaha ke kumu no ko ke Akua hoonoho ana ia lesu 1 mea hoowahawaha ia ? Hebera 4:15,1C. Ua oi aku anei kela ano noho mamua o ka liio ana i alii po* keokeo ? Heahn kekahi mau kumu no kn hooie nna ia lesu Ka hoola ? Heaha ke kumu o ko ka poe ludaio hoole ana iko lakou Mesia ? Owai ka poe ake e huna i na maka īmua 0 Kona alo ? Iloikeana 6:IG O le!jii ke ;alahala, pp. 4—9. Ileaha ka hana a leau no ko kakou 1 pono ? Heaha ke kumu 0 kona' hoehaeha ia ana ? Pehea i kaulia ia ai ko kakou mau hewa maluna Ona? Peliea oia i halihali ni i ko kakou mau elm ? Nowai kona paopaoia ana ? Heaha na olelo lioike he 12 e pili ana i Kona mau eha ? Pehea oia e kaikai nei iko kakou mau popilikia ? Roma 8:28. 2 Korineto 4:17, 18. Hoikeana 23: 3,4. Pehea ke kulana ona kanaka inuia o ko Akua, lawehala paha, hnla ole paha ? Ia wai ua hoohalike ia anei lakou ? Ileaha ko ano o ka olelo hoike 11 huli i kona aoao iho ?" Heaha ka hana a lesu i mea o ola ai kakou ? loane 10:11, 18. Ua hiki anei i ka mea hala ole ke lawehnla no hai ? Ua hiki anei na eha o hai ke kala i ko kakou niau hala ? Iliki anei i ko lesu mau elia ke lawe aku i na liewa ona kanaka ? E oluolu anei o lomi ke lilo i mea kalahala nou ? 2 Korineto 2:18—21. Galatia 2:20. h.peao 1 Poiom 1? 18.19.

O lesu ka hoola lanakiln, pp. 10 —12. Ileaha ka inanao o ke Akua mai ka mua loa mai e piii ana i ka hoolu no na kanaka hewa ? Oihana 2:23. Ileaiia Ka pomaikai i puka ai no na kaoaka mailoko mai o ko le.su mau eha ? Pehea oia i hoapono ai ika mea hewa ? Ileaha ka pomaikai e loaaai i ka poemanaoio? Pehea e hoonani la ai o lesu ? Piiipl 2:9. Ileaha ka Paulo oleloao e pili ana i ka Hoola, Pllipl 2:6—11? Peheae ikeai o lesu i Kana mau keiki? Hebera 2:12,13. Peheae hoolohi ai oia i kona mau la? Mataio 28:7. Hebera 7:25. Daniela7:l4. Heaha ka makemake o lehova e pomaikai ai ma ko lesu mau lima? £ noho alii anei o lesu maluna o keia ao holookoa? Ua hookipa ia anel oia ma ke ano he kamalei paha, ma ke ano he oiuolu paha? Pehea oia i heiu pu ia al me ka poe lawehala? Ua hikl anei ia lesu ke lanakila ke ole ka hooehaehaia ana? He uku hana anei ko kakou ola mau loa no ko lesu make ana? Ua ike aneioe i ke ano huna oko lesu mau eha i mea e loaa ai ia oe ke ola mau loa? lIE MAU MANAO PILI. 1. Ua hookipa anei au ua hoole anei au ia lesu ke kalahala? 2. Ua pauiefo*nei au i kona uwao ana? 3. Ua kullke anei kou aioha aku ia lesu nie kana hana lokomaikai no kou pono? 4. Ua maoao nui auei au i ko le»u mako ana he pani hakahaka no ka mea l&wehala? 5. Ua hoopaula anei kou ano auwann?