Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 4, 23 January 1892 — ANOAI O LIHUE, KAUAI. [ARTICLE]

ANOAI O LIHUE, KAUAI.

Mr. Lunaiiooponopono, Aloha oe: Ma ke ahinhi o ka Ia 31 o Dekemaba, ua ike ia aku la ma kela a me keia wahl o na kanaka Hawaii ka a mnl o na infu puaa, n ma ka hora 12 o ia po ua ai hoonuu Iho la kela a me keia me ka hauoll. Ma ka hnle o Keonl Makaula ua malamaia he anaina hoomaikai I na Mana Lani, a i ka hoea ana mai o na sekona o ka maknhiki hou, ua noho kela a me keia ma ka papaaina o ai i na mea ai a ia keikl lalawai i hoomakaukau ai a hiki walo i ke ao ana me kn maluhla. Ma ka hora 7 kakahiaka o ka la 1 o keia mahlna, 1892, ma kahi noho o na kelkl lalawai o Hanamaulu, ua nkoakoa ae la ko laua mau pnahana a pnu Imua o laua a lmawi nmkana aku la laua ia lakou he ekolu inau hlpi monionn, me ka puunaue Ilke ann mawena o kela n me keia. I ka pau ana ae o la, i:a kahen Ia ne In na paahana e hele ae I kahi o ke Kupakako o ka inahiko, a ua inakana ln mnl la he hookahi linla pakahi I kela a me keia paahana. No ka nui lokomnikni o keia (na hoahanau Willkokl) mau { kelki Inlawal, un hooholo lokahl iho la na mea a pau o kai huakai aku a hlki I ko laua hale noho e haawi aku I ko lakou mahalo piha ia laua. Ua hooko lo aku lakou ia manao a j na Kenwe Paialna ī knnnenne aku ma ka aoao o na paahana, a i ka pnnlna hope loa o knna kniunillo ana, ua haawi llko ne la nn paahana la huro no ko lakou mau haku puuwal hamama. Ua ku mai la o Hon. A. S. Wilikoki n haawi mai la he mau olelo hoolana I na paahana. Ua haawl ia he ekolu mnu huro nna mnhope o ka pau ana o kana kamaillo ann, ataila hoi aku la kela a ine keia me ka hauoli nul. NA MOHO nOLO BALOTA. Oiai ke kokoke mni nei na la, ke panee mai nel hoi na honi e hiki aku al kakou i ka la hooili kaua hahana o ke koho bolota, nolaila, e ku k*koo me ka makaukau, e wae hoi me ke akahele, no ka mea o ke kau o ka m. r. 1892 e neo mai nei oia kekahi kau ano nui loa e upu ia nei, nolaila, e pono kakou e hoouoa I wahaolelo makaukau no kakoo, inai koho I ka men hoopillmeaal, aka, e koho kakou i ke kanaka kuokoa. He »91 na poe e manao nel b holo I lunamakaaioana no ka apana o Lihae a me Koloa, oia hoi o W. A. Kiha; aole no an e holno ana iaia, aka, na ike no kakou a pAU iaia, oiai o ka eloa ktla o kona kau o ka koolknlkA Ana maanei, a eia no hoi kakou ke Ike qei I kona manao ma ka Nupepa, aka, koe wAle no keia, e hooko lo ana anei ola e Ilke me kana e Hkl nei, aole pAha no kakoo Iho, ua kamaaina kakoo I na Ho kauo kaa, aole e hlki iaia ke holo wale akn e like me kona makemake, aka, aia ma kahl a ke kalalwa e makemake ai e holo, nolnila, e pono no kakou emakaala, malia o W. A. Kiha kekahi o ka poal Lihoiala, alalia, aole oia e hana ana I ko kakoo makemake, aka e hana no ola 1 ka makemake o na

nlikai oia hui. Xo A* K. Mika; he oUio he keiki papa oūi no ka Uoe o Koloa, aka, eU wale no ka mea nui, he malihini oia i ka hale a kakou e manao nei e hoouna iaia. No W. O. Smlth; oia ka moho he kanaka ike kanawai I ka hale ahaolelo a me na hana oia hale, noUihi, aole a kakou mea e kanalua ai nona, oiai, he Hawaii no oia, nolalla e aU e na keiki kupa o ua Ui nei, e noho anisi mai ka iai o Nawiliwiii a ke ehukai oKaiapakl. e liuliu e Hanamaulu papale ooma i ke ehukai, e ku iluna e na keikl 0 ka w.ii haUu o Wailua, hui pu mai hoi me na keiki o ke Kahawai, nona nei hooheno. « He aloha ku'u pua mikinolU I lohia e ka wai kaiuahole." PeU hol U oukou e na keiki e noho ana i ka uka lipo i ka wao o Hamanaalu, eia ka moho ia o W. O. Smith; paa U a paa, kohoia a puka, i wahaolelo nou e ka ap&na o Lihue, aole au olelo ana nou e ka noe o Koloa, oiai nau ka moho i oa wn a pau, peU hol ia oe e ka ua loku o Hanalei, ela hou mai no o A. S. Wilikoki, noUlUpaa ia mai, no kn mea, he mau hana maikai kaim i lnna ai, i kela kauaku nei, inaikai ke alanul o Kalalau, a he kan:ik:i tn hoi i kamaalna i ka hale aha:>lelo, koho ia niai, pela hoi U ot* e ka wai Uia o Makaweli, nana la a ke kanaka Kiipono, mai koho i ka mea kupono ole, o hikl aku auanei i ka hale nhaolelo hnpapa ana na liin.i i ke dala, naua ole ia iho ko kakou pono. I ke kau koho l>alota o 1890, aole 1 kau kekahi wahi kiko eleele ma ka Mokupuni o Manokalanlpo nei, peiie:i ana la auanei keia kau, nolaila o makaala kela me keia nona iho, mui puni kakou ia liwimakapolena kahi mauu nona ke mele akamai oo i ka pelo, i ka imi i kou pono. Ua iohe mai makou e holo mal aua oR. W. Wilikoki ame Ailuene Uuki i Kauai neie haiolelo ai, nolailn, o ka'u e kau leo aku nei ja oe e ka lunahooponopono o ke Ki'okoa a me ka I'aeaina I huiin» 17hai ae oe ia laua, mai holo mai, 0 Honolulu no na noho aku, liio hewa mai auanei na-wuhi dala i ka moku, ua iawa makou i ka ike ana 1 ka laua mau hana, ona wahino Pukiki kai hoahewa ia Ailuene Buki, no ka hooikaika 010 ana o laua i ke kau o 1890, o loaa ona mana koho i na wahine, oia ka ua poe wahlne ala 1 olelo ae ai I na ua hiki ia lakou ke kolio i ka balota o ka hul Llbarahi a pukainaka, Niiiomole. W.O.KAMIKA A ME K.W.WIMKOKI. l'a iiiki mai o W. O. Kamika i Kauai nei, a ua wehe mua ae oia i kana haiolelo ma kahi o Hon. A. 8. Wilikoki. Ua akoakoa ae he lieluna nui o na poe kupono i ke kolio balota ona kanaka a me na pukiki. He nui ka inahalo n» kana mau olelo, a oia ana ka inoho lunamakaainana o Lihue nei. Ua hiki mai noo Il.W.Wilikokl i Kauai nei, liele oe oia ma na kauhale. Ua hikl oia ma Kapaia me kono mau hoa a wehe i kana liaiolelo ma ka po o ka la 15 ina kahi o Keoni Keai. He mau wahi kauna o na kane, na wahine a me keikl kni akoakoa ae e booloho i kana mau palau. Ua koi ae la oia i na wahine e hooikaika i ka lakou mau Kane e koho ia W. A. Kiha, me ka olelo pu ana aku—ina aole lakou (kane) e koho haalele aku. Pau kana mau olelo me ka hoihoi ole ia. Hanamaui.u. Lihue, Kauai. lan. 15, 1892.