Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 4, 23 January 1892 — NANEA KAMAHAO O KE KEIKIALII ROMEALA; KA Ui Kila Mageneti O PARAMERI. [ARTICLE]

NANEA KAMAHAO O KE KEIKIALII ROMEALA; KA Ui Kila Mageneti O PARAMERI.

Ka Sani c hauU ai ka Honua; Ka Mahina Meli o Salartdina; Ka La Alohi o Muliā€dera: Kulu Koko Kamahao Ekolu,

Na Ui Hookelakela O KE AO HOLOOKOA.

iT-A-3iTI Poowai ūaioa o ta Hona nei, JL O KK Kil'i Alu(j€Heti oke Aloha —" O Purameri no in."

Ae, e ka mea heluhelu, no ia inaii minute aa makapo io na maka oua |K»e kupua la, aka i ka wa i mahuahua loa ae ai o ua wahi laau ohia la a hohola ae la kona eheu ma o a maanei, ia wa i olowalu ae : ai ka leo ona kupua—o Mamiona ! 0 Mamiona! e kua ike kumulaau a e puhi aku i ke ahi. Me keia mau hooho leo ana a na | kupua, iho makawalu iho la ka lakou mau kol o ka "Hoomainoino" maluna o ke kumulaau ohla, a o ka iakou kapuahi hao oka <«Hopena" aia kona mau momokuahi ke a koliii la me ka ikaika no ka hooliio ana I na mea a pau o ka iaau ohia i mea ole. O ke kumu laau ohia hoi, i ka wa a na kupua i awala aku ai i ka lakou mau hauna koi me ka ikaika, ua ulu ae la ia me ka hikiwawe loa a hiki i ka nalowale ana o kona welelau iloko o na ao kaalelewa me ka nianao o ua kumulaau oliia la e pakele ana oia mawaho o na palena o ka aina o Ilomelana i ka wa ana e haule ai ilalo o ka honua malalo o ka mana o na maka koi a na kupua, aka ua kuhihewa loa ia mau manao ana ona (Mamionn) pela. Oiai, ika wa ona i hauie iho ai ilalo o ka honua, ua lilo koke ae la oia i mea ole, a hoolei ia aku la iloko o ke kapuahi hao enaena no kona inanawa hope loa ma keia ao; a i ka hope loft o ka liio ana o kona kino i puu lehu na ka mana o na kupua o Homelana, haule iho la ua kilokilo Mamiona nei ilaio o ka honua he hua oliia aniani a hopu pio ia iho ln oia a lawe ia aku la no ka hoopaahao ana iloko o ka pahu keleawe o na auwo «ma ekolu no ka hopena o ka honua; a pela iho la 1 hoea mai ai ke kilokilo Mamiona i ka liopena o kana huakai kiu i ka aina o Hoinelana a o ka hooko ia ana hoi ia o na olelo a ua kupua la i wanana e aku ai ia Homeala ma ke aupuni o Parameri mamua o ko iaua hele ana mai, oia hoi o ke alahele i ka aina o Homelana ua piha i na poino he nui, a ke mihi la paha ua kilokllo la. E kala no au i i aku ai, He hale leo kou e ke hoa. i Ano, e ka mea heluhelu eia j kaua ke ike nei i ke kilokilo Mamiona he plo ahe paahao na ke aupunl o Homelana a o kona pakele ana maiioko mai oia pilikia he mea maoi>opo ole ia ī ua kilokilo la ! ke olelo ae, aka e ka makamaka e nana aku kaua imua no ke keikiaiii Homeala a me ka hopena o kana huakai ina oia e komo laelae mai ana iloko o ka aina o Homeiana malalo o kona moto haaheo e li- | ke me kana i kaena mua ai, e hoea mai ana ia iluna a ka aina o Homelana me ka haaheo o ka uoeau a me ka naauao. Nolailae hookuu aku kO kaua kaihailio ana no ke kiiokilo oiai he pio a he paahao oia na ke kupua i/>mela a e nana aku kaua no ke keikialii Homeaia e kali mai la iaia (kilokilo) iluua oke aupuni o Hainapo no ka huli hoi aku me kana hoike oplUānai ke kalnaa ikaika a hoomakaukau kaua o ka aina o Homelana. Oiai o Komeala e kali ana me ka uiha ole, hala ae la he hapaiua hora newa ae la he hora maalo aku la he mau minnte aoi hope ae la na sekona, nole loa i huli hol aku ua kilokilola, a ola ka ua loea nei i namunamu iho ai iaia iho no ka hele; ain& o kooa hoaaioha me ka moeuhane mua ole oua ioea nei aia kona hoaaloha iloko o ka poino e palo ala no ke ola a me ka make. laia oo e kaii ana me na nooooo he lehulehu no kona boa alo inea o na ailana lehuleha, aia hoi ua hoopuiwa loa ia oia e kaleo hooho o kana mau kanwa 1 ka hooho ana ie, me keia mau oleio.

t*a paa pio, ua pa«i pio o Mamlona, oa hopa ena kiui o Hoinelana! O keia mau leo hooho o na kulu koko kamahao ekolu a ke keikialii ftomcala i lohe iho la oia ka ua loea la i kahea ae ai. E na kula koko kamahao ekolu, heaha ka oukou mau mea a'u e lohe nei? Wahi ana kulu koko ekolu I pane like mai ai, o ke kliokilo Mamiona he pio oia aa ke aupuoi o Homelana, ua hopu pio ia oia, a aia ke paa U lioko o ka hale paahao weliweli o ka hopena. 0 keia pane a oa kulu koko, ua Uke ia me kekahi puupuu ikaika loa nana i hoopilipu iho i ka hanu o oa loea la, a oia kana i pane mai ai me ke ano kaumaha. Akahi no a hookoo ka maua pili, ua uhaiaholo oia ma na »\*ahi a pau a ko'u mau kapuai e hele ai no ka hanohano o ka'u hana. Aka nae, e hoea aku aua au iluna o ka aina o Homelana, a hoouka aku i ke kaua liaaheo o ka hookelakela me ko'u moto ka hae iuakeneti o ka noeau a me ka nnauao. He oiaio, ua paa pio oia malalo o'u, aka c hoea aku ana au e hoopakele iaia inai loko mai o kela poino a ke lana kuhihewa ole nei ko'u manno na'u no ka lanakila oka l:i. Ae, e na kauwa hoolohe o 15agesara, e paopao aku ana au i ke j)oo o kela poe kiai a hiki i ko lakou haule pio ana malalo oke kila makeneti o Parameri. Ano e na kulu koko kamahao ekolu e makaukau no oukou iho no ka kakou huakai i na puka hao paakiki o Kaianapo. Ma keia mau olelo a ua loea nei, leha aku ia oia imua no ka makaikai ana aku i na palena o llaianapo, a liuiiu kahea ae la oia me keia mau olelo: Kulu koko kamahao ekolu huahelu kilokilo 52, e hai mai aia i hea na pani haoo Kaianapo, a auhea hoi kahi i kapa ia o Haianapo? Oiai ke ike nei au nohe mau hoike e piii ana nona e llke iuo ka'u mea i lohe ai. K ko makou haku wahi a ko kuIu koko ekolu i pane inai al, oia kahi i kapaia al o na panihao paakiki o Haiahapo, oiai aoho ike, aolieloea a aohe- hoi he kupua i iko i kona mau ipuka. Alaila pehea ka lioi i maopopo ai he mau panihao paakiki ko Raiatia}>o ina aoie ī ike ia kona mau ipuka ? Ao e ko makou haku, ho tausani 0 na tuusanl loea i imi a i huli no kona mnu panihao paakiki, aka a hiki mai nae i kela la, aole loa he hookahi mea i puana mai i ka huaolelo—ua nohalia a weluweln liiiii u.i mau pani hao la o Uaianapo. Aka, i niea e pau ai kuhihewa i ka la o Mana, e hele aku kakou iinna. Mamuli o keia mau olelo a ke kulu koko ekolu, oia ka llomeaia 1 pane hou ae ai: K ke aka kino wailua o liagesala, kulu koko i kamahao ekahl, imua no na pani hao paaKiki o ilalanapo no ka hopena o ka kakou huakai kaaheie I houua. Eka papale ooma kupaia- | naha o I3agesara, e uhi iho i kou mana knmahao n lioea nku kakou i ka ipuka paakiki o Haiannpo. 1 ka pau ana o kela mau olelo a | Komeala, ia wa koke no I hao aku | ai ka mana o na kulu koko kamaj hao ekolu a iloko o na sekona po- ! kole aia ua loea nei e liolo ana imua mo ka mama loa i oi pa-ha aku I ko ka makani puahiohio, a iloko o na | minute pokole, e holo ana om ma- ! waho o na palena o kahi i kapaia o ilaianapo, ka ipuka hao paakiki iloko o na puni he 52. Oiai ua loea la oke ao o puahi ana i ka ihu o na mea mana huna ekolu o Bagesara: E ko makou haku, o kalii wale iho la no keia i kapaia ai kela aina o Haianapo, a maluna o kela mau paia hao iau- | mania e ku nei i kapa ia ai keia inoa na panihao paakiki o Kalanapo, a o kahi hoi e hoao Ia ai ka loea I ke kamana oka mea wawahi hao. Ahe! O keia mau pala hao wale iho la no ka kakl i kaalana al kela olelo kaeno, na panihao paakiki o Raianapo. Aeeko inakou haku, o kahi wale iho la no keia i kapa ia ai keia aina nui o Haianapo. Alaila heaha ka mea nol a keia mau pain hao e hlipoi ne! I kaulan/i al kela olelo he man panihao paakiki? | Aole i pau.