Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 6, 6 February 1892 — Page 4

Page PDF (1.69 MB)

This text was transcribed by:  Alika Olsen
This work is dedicated to:  Uncle Henry Featheran

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa

ME

Ko Hawaii Paeaina i Huiia

No ka Makahiki...........................$2.00

No eono Mahina...........................$1.00

Kuike ka Rula

 

HOOPUKAIA E KA

HAWAIIAN GAZETTE CO.

H. M. WHITNEY, Luna Nui,

J. U. KAWAINUI, Luna Hooponopono.

Poaona, ................Feberuari 6, 1892.

 

KULA SABATI.

 

            AIA HOI, e hiki mai ana na la, wahi a Iehova, e lulu iho ai au i ka ohana a Iuda, i ka hua a ke kanaka a me ka hua a ka holoholona.

            2.  A e like me ka'u i kiai iho ai malama o lakou, e uhuki ae, a e uhai iho, a e hoohiolo, a e luku, a e hoopilikia; pela no hoi au e kiai ai maluna iho, e kukulu, a e kana, wahi i Iehova.

            3.  Ia mau la, aole lakou e olelo hou ae, Ua ai na makuakane i ka huawaina a wahia, a ua oi na niho o na keiki.

            4.  Aka, e make auanei kela mea keia mea no kona hewa iho: o kela kanaka keia kanaka e ai ana i ka huawaina a wahia, o kona mau niho no ka oi.

            5.  Aia hoi, e hiki mai ana na la, wahi a Iehova, e hana aku ai au i berita hoa me ka ohana o Iseraela, a me ka ohana o Iuda:

            6.  Aole e like ana me ka berita a'u i hana aku ai me ko lakou poe makuakane, i ka la a'u i lalau aku ai ia lakou ma ka lima, e lawe ia lakou mai ka aina o Aigupita mai; o na berita la a'u ka lakou i uhai ai, ia'u i noho ai he Kane na lakou, wahi a Iehova:

            7.  Aka, ko keia ka berita a'u e hama'i me ka ohana a Iseraela:  Mahope iho o ia mau la, wahi a Iehova, e kau no wau i ko'u kanawai maloko o lakou, a e kakau iho ma ko lakou mau; a owau auanei ko lakou Akua, a o lakou hoi ko'u poe kanaka.

            8.  Aole lakou e ao hou aku o kela mea keia mea i kona hoalauna, a o kela mea keia mea  i kona hoahanou, e olelo ana.  E ike ia Iehova; no ka mea, e ike auanei lakou a pau ia'u, mau ka mea liilii loa o lakou a hiki i ko lakou mea nui loa, wahi a Iehova; no ka mea e kala aku auanei au i ko lakou hala, aole hoi au e hoomanao hou aku i ko lakou hewa.

            9.  Penei ka olelo a Iehova, a ka mea haawi mai i ka la i lama no ke ao, a me na kanawai no ka mahina a me na hoku ma ka po, o ka mea hoaleale hoi i ke kai a halulu kona mau ale; o Iehova Sabaota kona inoa.

            10.  Ina e neenee aku keia mau kanawai mai ko'u alo uku, wahi a Iehova, alaila e pau auanei na manao a Iseraela, aole la he lahuikanaka imua o'u, a mau loa aku.

            11.  Ke olelo mai nei o Iehova penei:  Ina e hiki ke anaia ka lani iluna, a e huila hoi na kumu o ka honua ilalo, alaila, e haalele no au i na manao apau a lakou i hana'i, wahi a Iehova.

            Pauku Gula.  Ieremia 31:34.  E kala aku auanei i ko lakou hala, aole hoi au i hoomanao hou aku i ko lakou hewa.

            Manao Nui.  E imi i ke ola ma ke ana hou o na manao.

Olelo Hoakaka.

            Ua haku o Ieremia i keia olelo wanana i ke au o Zedekia, ka moi hope loa ma Iuda.  Ua oleloia keia wanana mahope o ko Nebukaneza hoope ai mau ana ia Ierusalema M. H. 606, a mamua o ka laku ana i ua kulanakauhale la, M. K. 586.   Ua pomaikai ka lahui Iudaio malalo o Henekia, ka moi haipule.  Aka alo malalo o kona mau hope, ua haole ilalo i kela a me keia makahiki.  Ua ulu nui ka hoo@nakii; ua ulu nui na hewa a me na poino.  Ua hoao o Ieremia a me na Kaula e ae e hoopaa i na hewa: aka nae ua paoa ko lakou oihana.  Palua ko Nebukaneza la w@pio ana ia Ierusalema, M. K. 606, M. K. 586.  I ka wa a keia wanana, M. K. 548-586, na manao o Nebukaneza o hoepau au i na @kauleala.  Ua like kala olelo wa@ me kakahi kukuna o ka malamalama, me he mea la ua uiuiki @.

            27.  @ hiia keia mau Hebera 8:8-12 a me 10:16, 17, me he wanana ia e pili ana i ka eunailio, 33.  Nama-aole ma na pohaku i kalaila wale no, aka nae e lilo ana ko ke Akua mau kauoha i mau iini o ka poe manaoio.  Ezekiela 26:25-32.  Akua-oia no ka huina pau o ka pomaikai, e lilo ana ke Akua i hoalauna me ka poe manaoio.  Halelu 144:15.  34. Ike-me ke aloha pu.  Kala-aole hiki la kakou ke hoomaka i ke ola hoa ma o ieau la ke ole ka kalahala mai ke Akua mai.  Wahi-ua paa ka olelo o Iehova e like me ka onipaa o na mauna: e hiki ana ka mea manaoio ke kupaa ma kona manaolana e like me ko ka la paka ana me kela a me keia kakahiaka.

            Ka olelo paa no ka lahuikanaka, pp. 27-30.  Heaha ka pomaikai i wananaia, p. 27?  Pehea ko ke Akua manao e hana aku i ka Isaraela?  Heaha ka olelo kaulana mai ka wa kahiko mai, p. 29!  He oiaio anei la?  Pukaana 20:5.  Owai na mea e pono ai ke hoopai ia, na makua hewa paha, na keiki hewa paha!  Kanawailua 2:16.  Hiki anei i ke Akua ke hooulu mai i ka pomaikai mailoko mai o ka poino!  Hebera 12:6, Iakoba 1:12.  Ua wanana anei na kaula e ae ma ke ano like me ko Iaremia?  Ezekiela 36:9-11.  Hosea 2:23.  Halelu 72:16.  Ua like anei ka olelo ao ma ka Kauoha Hou?  Roma 14:12.  Ua like anei ka berita hou me kumukanawai hou?

            Ka olelo paa no ka pomaikai uhane, pp. 31:34.  Heaha ka olelo paa ma p. 31?.  Ua hookukuia ka berita hou me ka berita hea?  Heaha na mea e hooiaio ai i ka berita hou?  Heaha ka manao ma ka olelo p 33, "kakau ma ka naau?"  No keaha ke kanalua ole o keia berita hou?  Heaha na kumu hooiaio i ka mea manaoio ke paulele loa i ka euanalio?  Owai ka mea uwao nona e hooko loa ai i ka berita hou?  Ua pili anei ko kakou pomaikai uhane ia kakou iho wale no, ia Iesu kekahi?  Heaha ka berita kahiko?  Pukaana 19:5 Kanawailua 5:2,3.  Ua malama pono anei ka Iseraela i keia berita?  Heaha ka berita hou?  Hebera 8:8-13.  Owai ka mea e malama pono ai i ka berita hou?  Hebera 10:17, 18.

            Ka olelo paa no ka wa pau ole, pp. 35-37.  Mai hea mai na olelo e hoolana ai i ka manao ma keia mau pauku?  Ua like anei ke ola hou ma o Iesu la me ka mau ana o na mea lani?  Ua hookoia anei na olelo wanana o keia mau pauku?  2 Korineto 5:17.  Heaha ko kakou mau haawina hana e pili ana i keia mau olelo mai ke Akua mai?  Ua pili anei ka pomaikai uhane i ka mana o Iesu?  Owai ka mea nana hoomau ai i na mea honua a pau?  E haalele ana anei ke Akua i keia berita hou?  E pono anei ke kanalua e pili ana i ko kakou pomaikai uhane?  1 Ioane 2:27.

HE MAU MANAO PILI.

1. Ua loaa anei ia'u na pomaikai o ka berita hou?

2. Ua paa anei ko'u manao e pili mau ai ia Iesu?

3. Ua imi anei au i kela a me keia la i ka noho puana o ka Uhane Hemolele ma ko'u naau?

4. Ua ulu anei ke ola hou o ka uhane ma ko'u naau?

5. Ua hoopalaha anei au i keia ola hou maloko o na kanaka a pau loa a puni ia'u?

 

Ka Mrs. Canby Hana Maikai.

 

            "O ka loaa ana mai la no ia ia'u he Bila Kikoo Dala nona ka huina he $400 mai Potalana, Oregona mai, no kekahi mea nona ka moolelo maikai e hoike ia," wahi a kekahi keoniana kuonoono o ke kulanakauhale komohana ma Shoreham.

            "E hoomanao ia, iloko o Mei 1873, ua pepehi iho o Kapena Keaka, ke poo o na Ilikini Modoca ia Generala E. R. C. Canby ma Oregona Hema.  Ua waiho ia iho o Mrs. Canby ma ke kulana ano paikaika, a no ia mea na lulu ae na kamaaina e Potalana i puu dala nona i hiki aku ka huina i ka $5,400, a ua lawe ia aku e Generala John P. Hawkins, kona kaikunane, ma ke ano na ae oia.  He makahiki penei i hala (1890) make aku la o Mrs. Canby, me ka waiho iho i palapala hooilina mahope nei, a maloko o ua palapala hooilina la, ma kakau ia kekahi mau huaolelo ponoi i hoouna pu ia mai ai ka'u bila kikoo dala, e like penei:

            "O na dala elima tausani, ka ma kana a o'u mau hoelaha Potalana, ke nei aku mai na la lakou e lawe hou aku lakou a e hoolilo aku ma na hana ku i ke aloha, a i ole ia me na mea a lakou i manao ai he pono.  E mahalo la lakou a nui no ka lakou hana maikai.

            "O ka $400 i loaa mai ia'u, oia no ka @ e ka'u haawina i hookupu ai me @ ole e hoihoi ia mai ana, aku mahope mai a ka hala ana o na makahiki he @ a oi, na hoihoi hou ia maanei, a pela no na paa dala e ao a paa i @ ia ai o kekahi poe e na a pau.  O Mrs. Danby, oia kekahi o @a'u i ike ai a o @ no na dala i @o kona maa loko@ la aku ana pela."

 

He Moolelo

NO KA

Ui Nohea Barela.

 

Ke Kamehai hoopono-Ke kupaa me ka luli ole-He wahine na ke kane hookahi-Ke au popilikia a me ka huli ana o ka pomaikai mahope o ka wahine.

 

MOKUNA VIII.

            He mau tausani paona kona loaa i kela a me keia makahiki.  He dala hoi e hiki ole ai ke pau.  O ko Lede Octavia kokoolua e noho ana oia no ke kaikunane o ko Octavia luaui makuahine, a oia kanaka no hoi ka mea nana e hooponopono ana i ka waiwai o ka Lede Octavia.

            I ka manawa a ka Haku o Hakahuaa e liuliu ana me kana mau malihini no ka huakai hele ike i ka lede opio Octavia, aia hoi ua lede opio'la ma kela wa e holoholo ana mamua iho o ke alo o kona kakela, a iwaena hoi o na ea aala moani o na pua o ke kihapai pua.  He aahu silika keokeo aeae kona e aahu ana a ma ka nana aku me he alii wahine la no na aupuni pahaohao, a maluna o kona mau kihi poohiwi he aahu hulululu aeae keokeo.  Oiai ua lede opio la e nanea ana i na ea huihui o ke kakahiaka, aia hoi, ua oili mai la mailoko mai o ke kakela he keonimana kino pahaahaa, a nona ke kulana i aneane e hoea aku i na la aoo.  He mikioi kona hiohiona, a he kulana keonimana maoli no oia; a o keia kanaka, oia no o Mr. Calenada ka makuakane hanauna o ka lede opio, a kahu waiwai hoi o ua lede opio la. 

            Hele mai la oia me ka awiwi, a kunou haahaa mai la imua o kana kaikamahine me ka pane ana mai, "Ua kaumana loa au no kuu hoea mua ole ana mai i keia kakahiaka, oiai ua manao au e paina pu la hoi kaua, aole aenei i hoea mai nei ke eke leta?"

            "Aole, aka ke manao nei nae au o ka hoea mai koe."  Pehea, ua kipa ae oe ma ke kakela o ka Haku Hakahusa? wahi a ka lede opio.

            "Ae, ua hookipa ia au me ka pumehana loa e ka lokomaikai o ka haku, a ua nui kana mau mea i ninau mai ai nou, a ma ko'u hoomaopopo aku, me he la ua nui kona manao nou.  He elua ana mau malihini, aka aole nae au i ike aku ia laua."

            "He mau malihini anei kana e noho pu ala me ia?"

            "Ae, he elua mau keonimana opio, a ma ko'u lohe mai ka haku ponoi mai me he la e lilo ana kekahi o laua i hooilina nona."

            "Pela io ka, a owai ko laua mau inoa?"

            "O kekahi o laua o Dane Konia, a o kekahi o Nobala Desemona he mau keb iki hanauna no laua a elua na ka haku, a o ka makemake o ka haku e mare ia kekahi o laua me oe."

            "Me a'u?"

            "Oia ka makemake o ka Haku o Hakahusa, oiai ina oe e mare ana me kona hooilina, alaila e hoohui pu ia ana kou waiwai me kona, alalia aole he mau mea waiwai e ae mamua o olua, nolaila, aole aenei oe e ahuoli no keia manao, o ka haku maikai?

            "Kupaianaha maoli ka noonoo o kela kanaka," wahi a ka lede opio.

            "E hoea mai ana ka Haku Hakahusa me kana mau malihini ia nei i keia kakahiaka, nolaila, e kuu Octavia maikai, e akahele oe ma kau mea e wae ai a lawa."

            "Eia ae ke kanaka lawe leta," i puana hou ae ai o Mr. Calenada.

            I ka hoea ana mai o ke kanaka lawe leta, ua loaa mai la he ekolu mau leta na ka Lede Octavia, a he haokahi hoi na Mr. Calenada.

            Wehe koke ae la oia i kana leta, a hoomaka koke iho la no e heluhelu.  Aole hoi i hala he wa loihi, aia hoi, ua anoe ae la kona helehelena me ke ano haikea pu o na papalina.  Ia wa hoi i hoomaopopo aku ai ka lede opio i keia loli ano e o na helehelena o kona makuakane, a ninau aku la oia.

            "Heaha kau mea hou e kuu makua?"

            Ea malie ae la ke poo o Mr. Calenada, a me ka ano pihoihoi oia i pane mai ai.

            "He mea kaumaha loa ka'u e hai aku ia oe a he mea hoi no kaua e minamina nui ai, oiai eia no o Windsor ke ola mai nei, a nana ponoi kela leta a'u e heluhelu nei; a ke i mai nei e huli hoi mai ana oia i keia kau makalii ae.  Nolaila, o kela lohe o kakou a pau na make ola, aole he oiaio oia mau lono."

            "Aole o'u manao he oiaio kena leta, a aole no au e manao io iki ana  ke ola mai nei keia kanaka auwana, wahi a Octavia i pane ae ai me ka weli ino o kona mau onohi maka.

            E hoomanao e ka hoea heluhelu o kela kanaka Windsor oia no ka ona oiaio o keia waiwai, a mamuli o na hana maalea a keia kanaka Calenada na hooiaio ia imua o ka aha hookolokolo ua make ka hooilina, a ma la kumu i lilo ai keia waiwai ia Octavia.  I hoike mua ia mamua aku nei.

            "Ua maopopo no ia'u ua piholo oia ma ka moana iloko o na makahiki loihi i hala ae nei," wahi hou a Octavia me ka pane hou ana aku."  E haawi mai oe i kena leta ia'u."

            Nana iho la oia i ua leta la, a me ka leo malie i pane ae ai ola."  He ano like io no nae keia lima kakau me kona, aka ua maopopo no nae ia'u he apuka keia leta, ke hai nei, mai Canada mai i kakau ia ai, a puana hou ae la oia.  Aole e hiki ia'u ke heluhelu i keia leta," a haule iho la ua leta la mai kona lima iho.  Lalau iho la o Mr. Calenada i ua leta la, a pane ae la.  He oiaio, eia io no ke ola mai la o Windsor, a he mea poino loa keia nou a me a'u pu.  Ua hoike ia mai ua make o Windsor mamuli o ke piholo ana o ka mokuahi Tosmania, no ka mea, ua hookaa oia i kona uku ee moku, aka, me he la nae, ua hoololi ae oia i kona manao mamua iki o ka holo ana.

            Ke hai mai nei, ua kaahele oia i ka honua apuni, a ua halawai hoi me na popilikia he nui, ke hai pu mai nei, e hoi mai ana oia a noho ona maluna o kona waiwai, a ua hiki no ia oe ke noho maanei, a hiki i kou wa e mare ai i ke kane."

"O wau ka ona o keia waiwai, a aole o'u makemake e noho iho ma keia wahi, ina he oiaio kena wahahee," i pane mai ai o Octavia me ka huhu.

            "Eia wale no ka mea pono loa ia kaua e hana ai, oia hoi, e hunakele loa kaua i keia lono, a ina e mare mua ana oe me ka hooilina o ka Haku Hakahusa, alaila o ko kaua palekana ana no ia, a e lilo ana no o oe he Haku Lede nui maluna o kekahi waiwai nui hewahewa, me kou inoa alii pu," wahi a Mr. Calenada.

            Na keia mau olelo ao a kona makua, ua auhee aku la ka pihoihoi mai ai Octavia aku.  Ma kela manawa, ua ike aku la laua i kekahi kua lio nani e holo mai ana ma ke alanui e hoea mai ai i ko laua kakela.  Ia wa i pane aku ai o Calenada ia Octavia:

            "E hoi koke aku oe i kou keena a e hana iho ia oe a kohu manu pikake, i kaili koke ia ai ka naau o kela kanaka opio, a ina oe e lanakila ana ma keia hana a kaua, alaila o ko kaua pono ana no ia."

MOKUNA IX.

NO STARWOOD.

 

            He hale pohaku nui laula a kiekie kahi i kapa ia o Starwood, me ka aina nui laula e waiho ana ma o a maanei o ua hale'la.  Ua mahi ia ka aina i kela a me kaeia kau.

            O ka ona nui o keia waiwai oia no o Wiliama Star, ke kaikunane ponoi o ko Berela luaui makuahine.  E noho ana keia kanaka me ka mehameha, a he hookahi no ana kauwa he wahine aoo, a ua noho ia wahine iloko o kela ohana no na makahiki he kanakolu a oi, a oia no hoi ke kahu hanai o ko Berela makuahine.

            Ma ka la a Berela i haalele iho ai i ke kulanakauhale no ka home o kona mau makua, he la anu kela, me na kulu paka ua e hiolo mau ana i kela a me keia wa, a e halii ana ka hau nehee maluna o ka ili honua.

            E noho aua o Mr. Star maloko o kona keena kakau, a e heluhelu ana oia i kekahi buke.  Ia wa i hoea mai ai kekahi kaa lio a ku ana mamua o ka hale.  Lohe aku la o Mr. Star i ka hemo ana mai o ka ipuka o mua o ka hale, a liuliu iki iho ua hoea mai la kana kauwa aoo imua ona, a pane mai la.

            "E oluolu oe e kuu haku, aia he lede opio maloko o ke keena hookipa i makemake e ike ia oe."  

            "Owai ia lede? i ninau aku ai ka haku hale."

            "Aole au i ike, aka he mea pono po nae i na oe e oluolu ana e lawe mai oe iaia iloko nei."

            Ae aku la ka haku hale, a ia wa i oili hikiwawae aku ai kahi luahine me ke ano pihoihoi ma kona mau maka, he mea hoi i ike mua ole ia no na la he nui.

 

He Loaa Mau Anei Kau Mau Kamalii i ke Kunu?

 

            Ma ke ano he ake aku, a he hoola no ka mai kunu, aohe lua o ka Laau Lapaau Kunu a Chamberlain.  He mea oiaio, he laau keia e hilinai ia, a he oluolu 2 palekana ka inu ana.  Aohe wahi mea e hoohopohopo ai no ka haawi aku i na kamalii, no ka mea aohe mea hoopoino i hui ia ai.  E loaa no ma ke 56 keneta o ka omole, ma ka Halekuai Laau Lapaau o Benson, Smith & Co., na Agena ma Hawaii nei.

 

TUREKE.

KONATINOPELA A ME KONA MAU NANAINA

Ke Suletana.

 

            Maloko oia kulanakauhale nui, he lehulehu na ahahui haipule no ke ola o ke Suletana.  Aole o Mr. Mihran wale no ke kanaka i loaa ka noonoo maikai maloko oia wahi i ike, ina aole kela Suletana ina la ua pa miliona ae ka oi o ka maikai o kela kulanakauhale.  Aia malalo ponoi o kona mana na hooponopono ana o na kulanakauhale lehulehu wale a me kona mau palena aina laula mamuli o ka haawi ana aku a ka Moiwahine Victoria a me ka Emepera o Rusia.  E noho ana oia maluna o ka waiwai nui, a me na lilo nui i oi aku mamua o na aloalii e ae ma ke ao nei, a e noho poo ana oia maluna o na waiwai nui ma na kapa o Bosohorono.  O keia mai ino o na alii o ka uha ai ka mea nana e ai nei iloko o ke ola o ka lahui Tureke, a he hoomalule ana hoi i na hana mikiala, e hoemi ana i ka oihana hoonaauao, a e hoopoino ana hoi i ka inoa maikai o ka lahui a hiki ole ke aie aku no ka pono o ke aupuni.

            O ke Suletana e noho nei i keia wa o Abeul Hamid Kahu, a i kamaaina loa i ka Lahui Tureke ma ka inoa o "Ghazy" i ane like paha me Mr. Wanamaker e kapa ia nei o "Uncle John."  O ke ano maoli o ka huaolelo a Suletana he "mea lanakila," a he haawina hoi i hoowehiwehi ia mai maluna ona, mamuli o kona mana oihana kaua.  Mahope mai nei, ua mare iho la oia me kekahi mau wahine lehulehu.  E hele kaapuni ana oia i kela a me keia wahine ana maloko o kekahi mau mahina i hookaawale ia iloko o ka makahiki, a e wae ana oia mailoko ae o kona lahui i na wahine ui a pau ana e makemake ai.  O ke kanaka hope loa i hoao ai e helu i ka nui o na haia-wahine ua loaa aku la kona kino make e lana ana ma ka muliwai o Bosaborusa he mau la pokole mahope mai.  O ka mea nae i hoomaopopoia, he eha haneri ka nui o na wahine o loko o ka hale hoomalu o na haia-wahine a ua alii'la.  He inoa ko kela hale i weliweli nui ia e na kanaka Tureke mamuli o ka loaa pinipine aku o na kino make e lana mai ana ma kahi kokoke i ua hale la.  O ke kumu o kela mau hana weliweli, aole loa i loaa, a aole hoi he poe makai kiu i hiki ke hoike mai i keia mau hana hoopahaohao.

            O ke ano o ko ke Suletana kakau ana i kona inoa ua like me kou papani ana iho i kou mau maka, a me kekahi hulu oolea, hou iho oe iloko o ka ipuinika, a pono kahakaha wale iho no oe maluna o ka apana pepa, oia maoli iho la no ke ano.  O na apana dala a pau o Tureke, ua hoailona ia me na huapalapala o ka moa o ua Suletana la.  Ua maikai iho la nae ia i ka manao o na tureke.

KO LAKOU KULANA NOHO ANA.

 

            He 13 makahiki o ko Suletana Ghazy noho poo ana maluna o ka Emeipre o Ottoman.  Ua makemake nui ia oia e kekahi poe, a ua maluna loa ia hoi e kekahi.  Ua hoomaopopo ia oia ma ke ano he kanaka naauao, a he piha maalea me ka makaala nui.  Ua lilo oia i mea mana nui mamuli o kona kauoha ana aku i na mana e ae e kakoo aku i kona aoao i na wa a pau.  Ua hoomaopopo ia o ka nui o na lilo no ka hoolawa ana i ka noho ana o ke Suletana ua aneane pakolu ae i ka lilo o ko Beretania noho ohana alii ana.

            O ko Tureke noho ana naauao wahi a Mihran, ua haule hope loa i ko na aupuni e ae, oiai me he la aole i loaa he 20 pa keneta i ike i ka heluhelu a me ke kakau.  He haahaa loa ke kulana o na wahi kula kakaikahi e ku nei, malaila.

            E hooikaika mau ana na kaikamahine a me na wahine i ka ulana i na moena maanei.  O na hana noeau a pau i hana ia malaila, ma na hale noho wale no.  Aole he mau hale hana malaila, koe wale no na hale hana silika ma Burusa ame Adrianople.

            Aole hoi e hiki i na wahine ka hele ilaila, oiai aole e hiki i na wahine o laila ke hele laula.  Ua maa keia loina kahu o na wahine mai ke au kahiko loa mai.  Nolaila, na kela a me keia ohana no e kanu, a o hana na waiwai kalepa, a kuai aku ia hai.  O kela a me keia hale kalepa ua loaa malalo o lakou pakahi he 800 a 400 poe hale oihana nana e hoolako mai ia lakou i na waiwai.

            O ka nui na moena hoonani e hoea mai nei ianei, ua loaa kela mamuli o ke kudala ia ana o ka waiwai o kekahi kanaka a ohana paha i make.

KA HALE KULA ROBERT.

            He ewalu maile mai Constantinople kahi o ka Hale kula nui o Robert.  Aia ia hale kula malalo o na poe Amerika, oiai oia wale no ka hale kula Amerika ma kela wahi mamao.  Ua lawa a lako pono kela kula mamuli o kona loaa ponoi iho, a mai ka poe no hoi nana i hooala.  He hale pohaku mahala o eono hale ke kiekie, a he nani maoli no ke nana aku.  He haumana o Mr. Mihran mailoko mai oia kula, a ua kokua nui ia oia e Dr. Long a me Dr. Millingen a me hookahi kanaka Hebera, a me hookahi kumu Armeniana nona ka inoa o Hagopoo Djedji-gian.  A oia ka Peresidena o ka ahahui Imipono Karistiano o laila.

            O kekahi keia o na ahahui holomua loa iwaena o kela Lahui Mahomeda.  O ka nui o na haumana o ke kula Robert he 350.

 

Hoolaha Kumau.

 

PAPA! PAPA!

AIA MA KAHI O

Lewers & Cooke

(LUI MA),

Ma ke kahua hema o Alanui Papu me Moi.

E LOAA NO NA

PAPA NOUAKI

O kela a me keia ano.

Na Pani Puka, na Puka Aniani, na Olepelepe, na Pou, na O'a, na Papa Hele, na Papu Ku, me na Papa Moe he nui loa.

 

NA PILI HALE O NA ANO A PAU

A me ua

WAI HOOHINUHINU NANI

O na ano a pau loa.

 

Na Balaki o na Ano he Nui Wale

           

            Ke hai ia aku nei oukou e na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana no ka

Uku Haahaa Loa,

            E like me ka mea e holo ana mawaena o Laua a me ka Mea Kuai.

Hele Mai e Wae no Oukou iho.

2357 q

 

Ka Waiwai o ka Hilinai

Saseparila Ayer

 

            AYER, Laau Saseparila kai kaulana i hilinai nui ia no ka hoomaemae koko ma na wahi a pau o ka honua, he aneane 40 makahiki i hala ae nei, a ua lawelawe nui ia hoi iwaena o na oihana lapaau.  O keia

            LAAU SASEPARILA, no loko ae ia o ke aa Saseparila Honedura maoli; na loaa ka mana hoomaemae ma o ka hui pu ia ana me kekahi mau aa laau e ae, a me kekahi mau mea no loko o ka honua a me ka hao.

            HE KOKO inoino a nawaliwali anei kou?  Ua a wili pu anei me na ano ma'i ikaika?  A ua huipu anei me na wai awaawa hoopehu?  Na keia

            LAAU e hoomaemae ia mau mea ino a pau a maikai.  O ua kauka lapaau a pau o Amerika i ike i ke ano o ka Ayer Saseparila ua olelo lakou, aole he mea maikai e ao no ka hoomaemae koko aua mai na ma'i i awili pu ia, aka o keia wale no.  No ka

            HOOMAEMAE ana i ke koko, a me ka hookahua pono ana i na mea a pau ma kekahi mau ano ma'i i ike ia, o ka Ayer Saseparila wale no ka laau nana e hoomaemae no me ka kakalia ola mamua ae o kekahi ano lanu e ae.  O ke ano

            KOKO INO hakuhaku a nawaliwali hoi kona holopono ana ma ke kino, e hoomaemae ia ana a e hooikaika pu ia no hoi ma o ka ai ana i keia Laau Saseparila a Ayer.  He maalahi a he

            MAIKAI loa hoi keia laau, aole no ka hoomaemae wale ana no i ke koko, aka, no ka hookaawale pu ana kekahi i na ma'i, hoomomona hou ana i ke koko ino, a me ka hooikaika pu ana i ka holopono ana ma na aa.  He lehulehu wale na hooia ana mai na wahi a pau o ke ao nei i hoohana mai i keia laau mamua o kekahi mau laau e ao

            A HILINAIIA no ka ikaika kupono o ke ola kino, ma ka maemae ana o ke koko, hoomaka pu ia na ma'i, a pela aku.  He nui na laau hoomaemae koko i hoolaha wahahee wale ia malalo o na inoa he lehulehu, aka o na hilinai a me na hooia wale no a ke ao holookoa, maluna o ka

Ayer Laau Sasaparila,

I HOOMAKAUKAUIA KE

Kauka J. C. Ayer & Co., Lowell Mass.

 

HOLLISTER & CO.

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.

2857 q

 

Hoolaha Kumau.

 

KAKELA ME KUKE

KA-HALEKUAI-NUI

O MA

WAIWAI LIKE OLE.

NA MEA HANA

KAMANA A PAU

Pahi, Upa, Pulupulu.

NA PENA

KAA – PALALA.

IPUKUKUI

A ME

KA AILA.

PALAU!

A me na mea Mahiai.

NA PAKEKE POI

Ipuhao, Iliwai.

Makau me Aho Lawaia

Mikini Humuhumu

MIKINI A WILCOX ME GIBBS.

Na Mikini a Remington

 

KAKELA & KUKE.

2371 q