Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 8, 20 February 1892 — Page 4

Page PDF (1.63 MB)

This text was transcribed by:  Hokulani Cleeland
This work is dedicated to:  Ke Kula Niihau O Kekaha

Ka Nupepa Kuokoa

ME

Ko Hawaii Paeaina i Huiia

 

No ka Makahiki $2.00

No Eono Mahina $1.00

Kuike ka Rula

HOOPUKAIA E KA

HAWAIIAN GAZETTE CO.

H. M. WHITNEY, Luna Nui,

J. U. KAWAINUI, Luna Hooponopono.

POAONO, FEBERUARI 20, 1892.

 

KULA SABATI.

@ Feb. 28. O Ieremia i hoomaauia, Ieremia 37:11-21.

A i ka wa i pii aku ai ka poe kaua o Kaledea mai Ierusalema aku no ka makau i ka poe kaua o Parao,

            12. Alaila, hele aku la o Ieremia iwaho o Ierusalema e hele i ka aina o ka Beniamina, e hookaawale ia ia iho malaila iwaena o na kanaka.

            13. A hiki oia i ka pukapa o ka Beniamina, aia malaila kekahi luna, o Iriia kona inoa, he keiki na Solomona, ke keiki a Hanania. A lalau iho la oia ia Ieremia i ke kaula, i ae la, Ke iho aku nei oe i ko Kaladea.

            14. Alaila olelo aku la o Ieremia, he wahahee, aole e iho aku i ko Kaledea. Aole nae ia i hoolohe mai i kaua; aka, lalau mai la o Iriia ia Ieremia, a lawe aku la ia ia i na lii.

            15. A huhu mai la na lii ia Ieremia, a hahau mai la ia ia, a hoolei ia ia iloko o ka halepaahao, ma ka hale o Ionatana, ke kakauolelo; no ka mea, ua hoolilo lakou ia hale, i wahi paahao.

            16. A ua komo o Ieremia iloko o ka luapaahao, a iloko o na keena, a he nui na la o kona noho ana malaila;

            17. Alaila, hoouna mai la o Zedekia, ke alii, a lawe mai la ia ia iwaho. A ninau malu mai la ke alii ia ia ma kona hale, i mai la, He olelo anei mai Iehova mai? I aku la o Ieremia, He olelo no; no ka mea, ua olelo mai oia e haawiia no oe iloko o ka lima o ke alii o Babulona.

            18. Olelo aku la hoi o Ieremia i ke alii ia Zedekia, Heaha ka hewa a ʻ u i hana aku ai ia oe, a i kau poe kauwa, a i keia poe kanaka, i hahao ai oukou ia ʻ u iloko o ka halepaahao?

            19. Auhea ko oukou poe kaula, ka poe i wanana mai ia oukou me ka olelo iho, Aole hele ku e mai ke alii o Babulona ia oukou, aole hoi kue i keia aina?

            20. Nolaila, ke nonoi aku nei au ia oe e hoolohe mai, e kuu Haku ke alii. Ke nonoi aku nei au, i aeia mai ka ʻ u nonoi ana imua ou, i ole oe e hoihoi ia u i ka hale o Ionatana, ke kakauolelo, o make auanei au malaila.

            21. Alaila, kauoha ae la o Zedekia, ke alii, e hoonoho lakou ia Ieremia ma ke kahua o ka halepaahao, i haawi hoi lakou nana, i kela la i keia la i hookahi apana berena mai ke alanui mai o ka poe kahu palaoa, a hiki i ka manawa e hoopauia’i ka berena o ke kulanakauhale. A noho iho la o Ieremia ma ke kahua o ka halepaahao.

 

            Pauku Gula. Ieremia 1:9. Owau pu no me oe, e hoopakele ia oe wahi a Iehova.

            Manao Nui. E imi i kapalekana mai ke Akua mai.

 

OLELO HOAKAKA.

            M. K. 590. He mau makahiki umikumamalima mahope o ka hana ia ana o ka haawina Baibala mamua iho, ua lawe pio ko Babulona i Ierusalema, a pepehi ia o Iehoiakima a make. Ua hoonoho o Nebukaneka ia Iehoiakima i Moi, aka nae mahope o na mahina ekolu, ua hoohemoia oia mai kana oihana moi mai, a a lawe pio ia aku a hiki i Babulona. Ua lilo o Zedekia i hope nona. Oia no ke keikikane aha a Iosia. Ua hoohiki oia e hoolohe ia Nebukaneza, aka nae ua kipi koke oia, a kakau i palapala kuikahi me ka Moi o Aigupita. Ua huhu loa o Nebukaneza ia Zedekia, no kona ano kumakaia. Ua hoopuni kaua o Nebukaneza ia Ierusalema.

            Ua hele mai ko Parao hopena mai Aigupita mai e kokua ia Zedekia. No ka wa pokole, he kumu keakea keia i ko Nebukaneza kaua ana. Ia wa, hoohakalia, ua hoomaauia o Ieremia no kana mau olelo ao i ka Moi a me ka lahui. E heluhelu, 2 Nalii 24:17-20. 2 Oihana 36:10-17

            11. Pii – no ke kaua kue ana i ko Aigupita.

            12. Hele. – Ua hali aku ka poe lehulehu, o Ieremia kekahi. Kumu o kona hele ana i waho, oia no kona makemake e loaa iaia na mea ai. He keiki lalawai oia no Akatota, he kauhale ma ka mokuaina o Beniamina, he mau mile aha mai Ierusalema aku ma akau. He kauhale kahuna ia. Ua puunaueia na hoa aina i kekahi mau manawa paa iloko o na kahuna nona ua mau apana aina la. Hookaawale – e loaa ai iaia kona mahele ma ka puunaue ana. 13. Iho – ma ke ano he kipi kumakaia. 17. Halepaahao--he lua mawaenakonu o ka hale he poopoo hohonu, a puni ia na keena liilii kaawale no ka poe paahao. La--ia mau la ua hoopuni hou o Nabukaneza ia Jerusalema. 21. Kahua--ka pahale, kahi a  na kiai i noho ai. Apana--popo berena. Kahu palaoa--puhi palaoa. Noho pu ka poe paahana, hookahi ano hana ma ke alanui.

 

HE MAU NIELE.

Ka hopu ana i ke kaula, pp.11-15. Ihea i manao ai o Ieremia e hele aku? Heaha ke kumu no ka hopu ana iaia? Heaha kona kumu pale? Heaha ka hana a na’lii? Heaha ke ano o ka lua paahao? Aia mahea ko Ieremia wahi hanau? O keia mau alii i oleloia, oia anei ka poe i olelo ia e Ieremia 36:25? Heaha na kumu no ka huhu o keia poe alii ia Ieremia? Ua manao anei o Ieremia e mahuka aku i ko Babulona? Ua maikai anei ko kakou hoohuoi ana ia hai? He hana kupono anei ka hoomaau ana ia hai?

            Ko Ieremia hoopii ana i ka moi, pp.16-20. Owai ka mea nana i kii ia Ieremia ma ka halepaahao? Heaha kana mea i ninau malu ai? Heaha ka Ieremia olelo pane? Heaha kana olelo ao a me kana olelo noi? No keha la kona mea i ninau malu ai? Ua manaoio anei ka moi i ko Ieremia wanana? Ehia mau la ko Ieremia paahao ana i ka poopoo? Ua hoopuni hou anei o Nebukaneza ia Ierusalema? p.19. Ua hoololi anei o Ieremia i kana wanana?

            Ka hoomama ana i ka hoopai, p.21. Heaha ka Zedekia kauoha? Pehea keia hanai ia ana o Ieremia? Ua oluolu iki anei ko Ieremia noho ana? Pehea e pono ai ia kakou ke hoomanawanui i ka hoomaauia ana? Mataio 5:10-12. Heaha ka uku no ka poe pono i hoohenehene ia no ke kupaa ana i ka pono? Hoikeana7:13-17. Heaha kekahi mau olelo paipai i ka hoomanawanui? 2 Tim 2:12 Rom 3:16-18. Ua hiki i ka poe hoohenehene ke hoemi i hope i ke aupuni a ka Haku? Ua hookoia ka olelo hoopomaikai a Iehova ia Ieremia? Ieremia 1:19. He moi lokoino anei o Zedekia, he moi nawaliwali paha? Ua naauao anei o Ieremia ma ka haalele ana ia Ierusalema ia wa? Ua pono anei i ka poe imi pono ke haalele wale i ka poe hoomauhala? Ua loaa anei i ka luna kiai he mau kumu kupono no ka hopo ana ia Ieremia? Ua haalele anei ka poe misionari i ko lakou aina ponoi no ka imi waiwai maanei? Ua aloha anei na kamaaina i ko lakou aina poino no na mea loaa? Heaha ka hewa i oi aku ka ino, ka hao wale ana i na waiwai, ka aihue ana i ka inoa maikai?

 

HE MAU MANAO PILI.

            1. Ua hoopau loa anei ke Akua i na poino a pau loa o ka poe manaoio mamuli o ko lakou pule?

            2. Ua pono anei i ka poe manaoio ke hoemi i na olelo kalakala o ka Baibala e pili ana anei na poino o ka poehewa?

            3. Ua hoomauia anei ke ola o kekahi poe haipule no kekahi poino hou?

            4. Heaha na manao kupono i ka wa o ka poe haipule e hooehaeha ia ana?

            5. Pehea e pau ai ka hoohenehene ana i ka poe haipule.

 

Ko Beritania Aumokukaua Nawaliwali.

            “Ko Beritania Nui kulana pilikia loa ina e hoea ae ana he kaua mawaena o Farani a me kakou iho,” oia ke poo kehakeha a hoohikilele hauli o kekahi manao i piha na kolamu nupepa eiwa i kakauaia e ka Adimarala o na aumokukaua Beritania ka Haku Thomas Symonds G. C. R. i puka ae ma ke ano pepa manuahi Karisimaka e hoolawa ai i na nupepa a pau o na aupuni hui o Enelani a me Irelani. Ua lele kamoko mai ka Adimarala ma keia hoikeike manao malalo o na kumu he umikumamakahi i hookahua ia ai, e like me keia malalo iho nei.

            Akahi.--O ke kulana o Beretania Nui aumokukaua, aohe i lawa.

            Alua.--Aohe mau luina moku kaua kuikawa oiaio.

            Akolu.--O ka heluna o ko kakou mau mokukaua, aole i lawa.

            Aha.--Aohe o kakou mau mokukaua ano hou kuikawa.

            Alima.--O ko kakou mau mokukaua ano hou he kanakolu kumamaono, he paoioi ka hoolala a me ke kapili ia ana.

            Aono.--He kanaha kumamalua o ko kakou mokukaua kahiko, ua kupono ole ka mahelehele ia ana a hala malalo o ke kai, a ua hoolako kupono ole ia no ka hakaka aku me na mokukaua hou.

             Ahiku.--O na lako kaua o ko kakou mau mokukaua, aohe maikai.

            Awalu.--O ka waiho ana i ko kakou mau wahi hoahu lanahu me ke kiai ole ia, oia kekahi o na poino lahui.

            Aiwa.--O na wahi kapili mokukaua e waiho nei ma na wahi nei kakaawale o ko kakou emepire, aohe i lawa no ko kakou nele.

             Umi.--O ke kulana o na wahi kapili mokukaua aohe maikai iki.

            Umikumamakahi.--O ko kakou mau mokukaua holo, ua hiki ole ke kiai me ka ikaika i ko kakou emepire akea e malama ai me ke kalepa.

            No ka mea e pili ana i ke kumu mua, ua hoike ae o Adimarala Symonds, ua hele aku kekahi Haku o ka Oihana Aumokukaua a olelo aku iaia, “ua hala iaia a me kana kakauolelo he elua hora o ka imi ana a loaa ona lutanela i kupono no ka hana i makemake ia, “a ua pakui ponoi mai ua Adimarala la;” ua makemake kakou e loaa i 300 hou aku mau lutanela i lawa ai ka heluna kupono e hoopiha ai no na moku topido a me na hana e ae.”

            No ka mea pili i na luina mokukaua kuikawa, ke olelo nei ka Adimarala, ko Beritania Nui wale no e helu aku ai aia ma ka 20,000 poe kanaka e komo mai ana paha iloko o ke aumokukaua, a eia lakou ke noho kauliilii nei maluna o na moku kalepa a puni ke ao nei.  O Farani, he 114,512 poe luina i maopopo loa e komo mai ana, mawaho ae o 30,000 mau koa marina, alaila e piha ana ka huina he 144,000 kanaka i ko Enelani 20,000.  Nolaila he mea pono ke lapaau ia keia like ole nui loa, a e kiai ia e na koa na kulanakauhale awa kumoku a me na wahi hoahu lanahu iloko o ka wa maluhia.

            Oiai ua nui wale ka hoikeike ia ana no ka lawa ole o ka heluna o na mokukaua e ona ia nei e Beritania Nui e ka Adimarala, nolaila aohe mau olelo hou i koe no ia kumuhana.  Ua olelo nae oia, i ka 1807, aia me Beritania Nui he 206 mau mokukaua i ko Europa, he 180 mau mokukaua, oiai nae he 60 wale no o Farani mau mokukaua.  Ia wa ua hooia ia ka pono o ka hoomahuahua ana aku i na mokukaua, a nolaila ua naauao o Enelani ma ka hoomahuahua ana ia heluna a hiki i ka 240 mokukaua, oia hoi he papaha ka nui i ko Farani heluna mokukaua.

            “E loaa ana ia kakou i ka 1894,” wahi a Adimarala Symonds, “he 77 wale no mau mokukaua kupono no ka hakaka,--a he heluna palaueka maoli—i ko Europa 250 a me ko Farani 60.”

            Ma ka hoohalikelike ana mawaena o ko Enelani mau mokukaua a me ko Farani a me ko Rusia, ke hoike nei ka Adimarala he 36 wale no o Enelani mokukaua i ko Farania 30 a me Rusia 15 mau mokukaua.  Ua pakui hou mai nae ua Adimarala la,” mamuli o ko Farani noho launa kokoke loa me Italia, alaila ua oi loa aku ka ikaika o ko lakou mau mokukaua, e hiki ole ai ke kanalua ia e komo ole ana na mokukaua o Italia me ko Farani iloko o ka wa kaua.

            E lawa ana paha ka hakoko ana o ko Enelani 36 mau mokukaua ano hou me ko Farani a me Rusia mau mokukaua i pale ia mai mua a hope ma kahi pili i ka ilikai me umikumamakolu a umikumamaha iniha ka manoanoa mamua a mahope.  Aka ina pale ia na mokukaua Farani, he mea pono e pale pu ia ko Enelani mau mokukaua, a ina aole ia alaila e komo io mai ana na poka pahu ikaika ma na wahi i pale ole ia, a e luku ia ana me ka weliweli a me ka hoopiholo pu ia.

            No ka mea e pili ana i na lako kaua i hoolako ia ai na mokukaua Beritania, eia ka olelo a ka Adimarala:  “Ua oi loa aku ko kakou hemahema, a he hapakue maoli no paha, oiai o na pukuniahi nunui i kau ia iluna o Victoria, Sans Parell a me Benbow, a ina hoi e hui ia mai me na pukuniahi eha, he kanawalu tona pakahi iluna o ka Inflexible, alaila he umi wale no ka nui.  O ko na mokukaua Italia hoi, oia he iwakalua kumamawalu mau pukuniahi pa 100 tona ka nui a oi aku kekahi i mahelehele ia maluna o ehiku o ko lakou mau mokukaua nunui, a o ko Farani hoi he umikumamaha mau pukuniahi nunui i hoolako ia maluna o kona mau mokukaua eono, nolaila aia iluna o na mokukaua he umikumamakolu o keia mau aupuni, he kanahakumamalua mau pakuniahi nunui a ka launa ole.

            No ka mea e pili i ko Enelani mau mokukaua holo mama, ua olelo ka Adimarala, “he liilii loa lakou a akea no ko lakou loloa, he uuku ka lanahu e hali pu ai, a he hapa hoi ko lakou heluna.  O na mokukaua Blake a me Blenheim, na mokukaua holo mama maikai loa, aia laua ma ka 375 kapuai ka loihi, 65 kapuai ke akea, oia hoi he 7 kapuai oi o ke akea i ko ka Black Prince, ka  mokukaua he 380 kapuai loa a he 38 kapuai laula.  Mamuli o ke akea loa o ka Blake a me ka Blenheim, nolaila he ulolohi loa i ka wa kai kupikipikio.

            Ua manao au i ke kumu o keia, no ka hooili ia o na pukuniahi nunui maluna o laua, a nolaila i oi aku ai ko na Farani mau mokukaua ka maikai.  O ko lakou Depuy de Lome, he 376 wale no kapuai ka loihi 514 kapuai laula, oia hoi he 134 kapuai olowi mai i ko ka Blake a me Blenheim, eia nae ua pale ia ko lakou mokukaua.”

            Eia o Berela me hookahi kolamu wale no, a ke ole e lohe hewa o Pinaau, alaila aia ae la ka mea kakau o ua ui nohea la i Maui o Kama kahi i paniku ai i ka wai o Iao.  Ea, ua eueu no.  U-hu!

 

NA LETA.

           Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi o ua hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo i ko makou poe mea kakau.

 

Aihue Bipi ma Kalaupapa.

MR. LUNAHOOPONOPONO,

            Aloha oe: Ma ka po o ka la 23 o Ianuari, ua aihue iho la kekahi mau ma’i lepera i kekahi bipi o ka Papa Ola, a pepehi iho la a make. A ma ke kakahiaka o ka la 24, ua hele aku la o Kahalehili ka hope luna, e nana i na holoholona ma ke kula, a iaia i huli hoi mai ai ua loaa iho la iaia he ili bipi ma ke kula, a hele pololei aku la oia e hoike imua o ka Luna Nui W. H. Tell. Ua huli koke ia na kolohe a loaa aku la e hoopu mai ana me elua pahu i piha me ka bipi. Ma ka Poakahi ae, ua hookolokolo ia na aihue a hoopaiia he hookahi makahiki ma ka hana oolea. I ka wa o Kanoealii ka Luna Nui, aohe loaa o ke kalohe, pela no i ke au o Mr. Evans, aka, i keia iho la ua loaa pono.

S. H. P. KALAWAIAOPUNA.

 

Ioela Welewele Ua Hala.

E ka Nupepa KUOKOA a me KO HAWAII PAEAINA i huiia,

            Ma ka wanaao la 1 o Febuari nei, ua kii mai la ka make i ka hanu ola o Joel W. Kaale Esq. ma kona home “ma Piuda Home,” Kaahuhu, Hamakua, a lawe aku la me ka hopo ole, a ua koe iho ma keia aoao he mau keiki me ka moopuna. A ua haalele kahiko loa mai hoi kana wahine iaia no na makahiki he 11 i hala ma keia alahele hookahi, ma keia make ana, he ekolu malama o kona kaa ma’i ana, a hala wale aku la.

Eia kahi moolelo nona: ua hanau ia oia ma Koae Puna Hawaii, i ka la 14 o Mei 1840, na Kaale (k) me Umi (w), a ua loaa mai na laua he mau kaikamahine me na keikikane, a o J. W. Kaale ko lakou muli loa. Nolaila, o ka nui o kona mau makahiki ma keia ao mauleule he 51 makahiki 6 malama, a me 7 la keu.

            Ua hoonaauao ia oia ma kekahi o na kula apana o Puna Hawaii, na Mr. D. Kapahee oia i hoonaauao, a oia hoi kona mau la hou, ua hoouna ia oia no ke ke Kula Hanai o Hilo, ma ka malama o June 1856, oiai o Rev. D. B. Lyman e noho Kumu Nui ana no ke kula. Ua puka mai oia mai ia kula mai, iloko o ka piha ana o na makahiki eha, me ke apono ia e na Kumu. Ua koho ia oia i kumu no ke kula o Punahoa Hilo, a mahope, no ka nawaliwali, ua waiho aku oia, a mahope o ka hala ana he mau makahiki, ua koho hou ia oia i Kumu no Haaheo Hilo, a hala he mau makahiki, ua waiho aku oia. Haalele ia wahi, a holo no Hamakua Hawaii, a ua koho hou ia i kumu no Kapulena, Hamakua, Hawaii, a ua noho kumu no ekolu makahiki, a mahope waiho ia kula, a noho kumu no Kukuihaele, a mahope ua koho hou ia no Waipio, a noho kumu hou no ia wahi. A mare no hoi i ka wahine, a ua hanau mai nana ma ka la 25 o Okatoba 1872, he hookahi wale no keikikane.

            Mahope, hoi hou no ke kula o Kapulena, a koho ia i luna alanui no ka apana o Hamakua, aole i loihi ma ia hana, ua hoi no Mana, malalo o Hon. J. P. Parker, a hala he mau makahiki, ua haalele a hoi hou no Kapulena, a mai laila aku no Honolulu, noho kumu no Maemae, a ua koho ia i haiolelo no Ewa me Waianae, ua lawelawe oia i ka hana a ka Haku me ka ikaika i loaa iaia, a hiki i kona wa i waiho aku ai i ka Ekalesia. Hoi hou no Honolulu a ao kanawai malalo o Hon. Cieil Brown no 6 malama, a ua loaa iaia ka laikini loio no na aha apana, a hiki i ka aha Kaapuni, a ua hoi hou no ka apana o Hamakua ma ka malama o Iulai 1878, a noho kumu hou no ka oihana loio pu. A haalele loa’ku oia i ka oihana kumukula, a ma ka oihana loio kona lawelawe ana, a hala wale aku la.

            Me ka nui o kona ohana ma Puna, aia ma Kauai, a me na hoa’loha a pau ona ma ke kino. A i kana keiki ponoi, me ka moopuna, a me ka ohana o kana wahine mare, ka piha kaumaha e nu ana i ka houpo, a ia pu kakou iloko o ke kaumaha. O J. Welewele Kaale, ua hala, pau ka ike ana, huna na maka. Me ka naau kaumaha a luuluu.

            Nana no i haawi mai, a Nana no i lawe aku, e hoomaikaiia ka inoa o Iehova.

THOS. S. K. NAKANELUA.

Kawaihae, Hawaii, Feb. 8, 1891.

 

Ua Like ka Makemake ia me ke Kope.

            “Ma keia wahi, ua like ke kuai nui ia o ka laau lapaau kunu a Chamberlain me he kope ’la. He nui ka pomaikai i loaa mai i koo nei poe mai ka hoea mua ana mai o keia laau i keia wahi” A. M. Nordell Maple Ridge, Minn a e kuai ia no e BENSON, SMITH & CO., Na Agena.

 

He Moolelo

NO KA

Ui Nohea Berela

 

Ke Kamehai hoopono--Ke kupaa me ka luli ole--He wahine na ke kane hookahi--Ke au popilikia a me ka huli ana o ka pomaikai mahope o ka wahine.

 

MOKUNA VIII.

Hookomo mai la kahi luahine ia Berela iloko o ke keena, aka ku aku la no nae kahi luahine iwaho ma kahi kokoke i ka puka ki, oiai oloko o kona naau e pihoihoi ana me ka hoolohe o kona mau pepeiao i na mea e hana ia ana iloko o ke keena.

O ka Berela hana mua o kona owala hope ana aku i ka uhimaka i ikeia aku ai kona papalina hohoma lahilahi i hoonani ia kona mau pu lauoho a me ka piha i na noonoo malihini e au ana i ka mea pono e hana aku ai. Malia o kona ui nani, kona mau kamaha a me kona mau olelo pahee la ka mea nana e hoonee ae i ka paakiki o kela Mr. Star, aka ua hoomamao aku la no nae kela. Ua ike mai la no o Mr. Star iaia nei, aka aohe nae i hooiaio loa.

“O oe anei o Mr. William Star?” wahi a ka ninau a Berela, me ka leo haahaa, me ka ike aku no ia ia la, eia nae me ke kakanalua no oloko i ka mea pono e olelo aku ai.

“Owai oe, e ke kaikamahine?” wahi a ka ninau.

“Owau kau kaikamahine hanauna o Berela Star.”

Ku malie iho la o Berela me kela nanaina o ke ano e mihi ana. Ua hoopuka mai la o Star i kekahi leo ano malihini, hapa i ka uwe a he hapa i ka hoho pu, nukee ae la na kihi o kona waha a pahola ae la ke keokeo ma kona papalina halua. Eeke mai la keia no ke kuoo ano makona o kona mau helehelena.

“Ua kuhihewa oe,” wahi ana me ke puanuanu. “Aole a’u kaikamahine hanauna. Nolaila aohe au koina maluna o’u e madame.”

“He oiaio paha kau e olelo mai nei e Mr. Star, aka mamuli o ke aloha iloko o keia mea he kanaka i ke kanaka pela au i hele mai nei imua ou, aole no ko’u manao e noi, aku i kou kokua ana mai ia’u aka he mau wahi ninau pokole ka’u i makemake ai e ninau aku ia oe, a no ia kumu wale no au i haalele aku ai ia Suwetelana a hele mai no keia aina malihini.

Ina aia iloko ou ka noonoo o ka makee i ke kulana wahine ina la aole oe e hele mai ianei mahope o ka loaa ana aku o kela palapala a’u i i hoouna aku ai ia oe he mau hebedoma aku nei i hala.

Ua holo ae la ma na papalina o ke kaikamahine ka waihooluu o ke ano kaumaha.

No ia palapala ke kumu o ko’u hiki ana mai la, wahi ana. No ka mea aia iloko o ia palapala kekahi mau mea a’u i makemake ai e ninau aku.

 “Ina he makemake oe no kahi o ka mahelehele ana o ko’u mau dala, e hauoli koke no oe. Ua hana au i ka’u palapala kauoha e hookaawale ana i ko’u mau dala a pau no na hana manawalea.

“Aole au i manao no kau mau dala,” wahi a Berela, me ke komo loa aku o ke kaumaha iloko o kona nanaina. “O kuu kane ua make ia.”

“Ua make? Ua make io anei au e olelo mai nei?”

“Ae, he mau hebedoma anei kona make ana,” wahi a Berela.

“Make! Aole loa! No keaha oe i aahu ole ai i ke kapa kumakena?” wahi a Mr. Star i hooho mai ai, me ka hakilo pu mai i kona kapa komo. “Aole ou komo i ka papale o ka wahinekanemake!”

“Ua hiki no ia’u ke haawi aku i na hooia o kona make ana,” wahi a Berela me ka unuhi pu ana ae he elua mau nupepa mailoko ae o kona pakeke. “Eia no ka nupepa Genewa a me ka Galignani Messenger me ka moolelo o kona make ana. Nau no e heluhelu iho.”

Pupuku mai la o Star me ka manaoio ole a hoomaka aku la e nana ina olelo no ka make ana o Konia.

“O ke kanaka i make ai i Monte Rosa o Vane Konoroi,” wahi a Star, me ka waiho pu iho i ka nupepa. “O ka inoa o kau kane o Konia. Pehea e hiki ai ia oe ke olelo me keia like ole?”

“He hauhili kela--he hewa no ke pai ana--a i ole he hewa liilii loa,” wahi a Berela. “Malia o ka inoa no ia, aole au i ike. Aole o Konia kona inoa maoli. Aole oia i mare mai ia’u malalo o kona inoa ponoi.”

[Aole i pau.]

 

Hoolaha Kumau.

 

PAPA! PAPA!

AIA MA KAHI O

Lewers & Cooke

(LUI MA),

Ma ke kahua hema o Alanui Papu  me Moi.

E LOAA NO NA

PAPA NOUAKI

O kela a me keia ano,

Na Pani Puka, na Puka Aniani, na Olepelepe, na Pou, na O’a, na Papa Hele, na Papu Ku, me na Papa Moe he nui loa.

NA PILI HALE O NA ANO A PAU

A me na

WAI HOOHINUHINU NANI

O na ano a paa loa.

Na Balaki o na Ano he Nui Wale

Ke hai ia aku nei oukou e na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana no ka

Uku Haahaa Loa,

E like me ka mea e holo ana mawaena o Lana a me ka Mea Kuai.

Hele Mai e Wae no Oukou iho.

2357-q

 

Ka Waiwai o ka Hilinai

Saseparila Ayer

            AYER. Laau Saseparila kai kaulana i hilinai nui ia no ka hoomaemae koko ma na wahi a pau o ka honua, he aneane 40 makahiki i hala ae nei, a ua lawelawe nui ia hoi iwaena o na oihana lapaau O keia

            LAAU SASEPARILA, no loko ae ia o ke aa Saseparila Honedura maoli; ua loaa ka mana hoomaemae ma o ka hui pu ia ana me kekahi mau aa laau e ae, a me kekahi mau mea no loko o ka honua a me ka hao.

            HE KOKO inoino a nawaliwali anei kou? Ua awili pu anei me na ano ma’i ikaika? A ua huipo anei me na wai awaawa hoopehu? Na keia

            LAAU e @ mau mea ino a pau a maikai. O na kauka lapaau a pau o Amerika i ike i ke ano o ka Ayer Saseparila ua olelo lakou, aole he mea maikai e ae no ka hoomaemae koko ana mai na ma’i i @ pa ia, aka o keia wale no. No ka HOOMAEMAE ana i ke koko, a me ka hookahua pono ana i na mea a pau ma kekahi mau ano ma’i i ike ia, o ka Ayer Saseparila wale no ka laau nana e hoomaemae ae me ka hakalia ole mamua ae o kekahi ano laau e ae. O ke ano

KOKO INO hakukaku a nawaliwali hoi kona holopono ana ma ke kino, e hoomaemae ia ana a e hooikaika pu ia no hoi ma o ka ai ana i keia Laau Saseparila Ayer. He maalahi a he

            MAIKAI loa hoi keia laau, aole no ka hoomaemae wale ana no i ke koko, aka, no ka hookaawale pu ana kekahi i na ma’i, hoomomona hou ana i ke koko ino, a me ka hooikaika pu ana i ka holopono ana ma na aa. He lehulehu wale na hooia ana mai na wahi a pau o ke ao nei i hoohana mai i keia laau mamua o kekahi mau laau e ae.

             A HILINAIIA no ka ikaika kupono o ke ola kino, ma ka maemae ana o ke koko, hoomake pu ia na ma’i, a pela aku. He nui na laau hoomaemae koko i hoolaha wahahee wale ia malalo o na inoa he lehulehu, aka o na hilinai a me na hooia wale no a ke ao holookoa, maluna o ka

Ayer Laau Sasaparila,

I HOOMAKAUKAUIA E

Kauka J. C. Ayer & Co., Lowell Mass.

HOLLISTER & CO.

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.

2357-q

 

Hoolaha Kumau

 

KAKELA ME KUKE

KA HALEKUAI

O NA

WAIWAI LIKE OLE

NA MEA HANA

KAMANA A P@

Pahi,

         Upa,

                 Pulupulu,

NA PENA

KAA – PALAU

IPUKUKU

A ME

KA AILA

PALAU@

A me na mea Mahiai

NA PAKEKE PO@

Ipuhao, Iliwai.

Makau me Aho Lawaia

Mikini Humuhumu

MIKINI A WILCOX ME GIBBS.

Na Mikini a Bemington.

KAKELA & KUKE.

2371-q