Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 9, 27 February 1892 — Page 4

Page PDF (1.65 MB)

This text was transcribed by:  Corey Hayes
This work is dedicated to:  Nickolas Joseph Ka'uwao Roberto

 

Ka Nupepa Kuokoa

me

Ko Hawaii Paeaina I Huiia

 

No ka Makahiki $2.00

No Eono Mahina 1.00

Kuike ka Kula

HOOPUKAIA E KA HAWAIIAN GAZETTE CO.

H. M. WHITNEY, Luna Nui,

J. U. KAWAINUI, Luna Hooponopono

 

POANO, FEBERUARI 27, 1892

 

KULA SABATI

Maraki 6. O Iuda i lawe pio la Ieremia 39:1-10.

            I ka iwa o ka makahiki o Zedekia, ke alii o Iudaio, i ka umi o ka malama, hele mai la o Nebukaneza ke alii o Babulona, a me kona poe kana a pau, e kue ia Ierusalema, a hoopilikia iho la oia ia wahi.

            2.  A i ka umikumamakahi o ka makahiki o Zedekia i ka ha o ka malama, i ka iwa o ka la o ka malama, pio ke kukalanakauhale.

            3.  A komo mai la na luna a pau a ke alii of Babulona, a noho iho la ma ka pukapa waena o Neregalesareza, a me Samegarenebo, a me Saresekima, ka luna o ka poe i poaia, a me Neregalesareza, ka luna o na Magoi, a me na luna i koe a pau o ke alii o Babulona.

            4.  A ike aku la o Zedekia, ke alii o ka Iuda ia lakou, a me na kauaka kaua a pau, alaila pee aku ia lakou, a hele aku la iwaho o ke kulanakauhale i ka po ma ke ala o ka mahinaai o ke alii, ma ka pukapa iwaena o na pa elua: a bele aku la oia ma ke ala o ka papu.

            5.  A hahai aku la ko Kaledea poe kaua ia lakou, a loaa o Zedekia ma na papu o Ieriko. A hoopaa lakou iaia a lawe aku la iaia io Nebukaneza la ke alii o Babulona, ma Ribela, ma ka aina ma Hamata, a malaila oia i hoohewa ia ai ia.

            6.  A pepehi ae la ke alii o Babulona i na keiki a Zedekia, ma Ribela imua hoi o kona mau maka.  A pepehi no hoi ke alii o Babulona i na kanaka alii a pau o ka Iuda.

            7. A poalo no hoi oia i na maka o Zedekia, a hoopaa iho la iaia i no kaula keleawe elua, e lawe aku iaia i Babulona.

            8. A puhi aku la ko Kaledea i ka hale o na kanaka i ke ahi, hoohiolo hoi i na pa o Ierusalema.

            9. Lawepio aku la no hoi o Nebuzaradana, ka luna kaua, i ke koena o na kanaka e noho an@ ma ke kulanakauhale, a me ka poe hele, na mea i hele io ua la, a me ka poe i koe a pau e koe ana, a i Babulona.

            10.Waiho mai nae o Nebuzaradana, ka luna kaua i ka poe ilihune o na kanaka, na mea waiwai ole, ma ka aina o ka Iuda, a haawi mai la ia lakou i na pawaina a me na mahinaai ia manawa.

            PAUKU GULA.  Mataio 23:28.  Aia hoi, ua waiho neoneo ia no oukou ko oukou hale e noho ai.

            MANAO NUI.  E haalele i ka hewa, o poino oe.

OLELO HOAKAKA.

            Mamuli o ka Ieremia wanana, ua hoi hou mai ko Babulona mau pualikoa, a pau na mahina he umikumamawalu mai ka makamua o ka hoopuni ana i ke kulanakauhale ua lawe pio lakou ia Ierusalema, M. H. 588.  E Heluhelu ia 2 Nalii 25:1-12, 2 Oihana’lii 36:11-21, Ieremia 52:1-16

            1. Umi—oia no o Dekemeba 15-Ianuari 15.  2.  Ha—oia no o Iulai 15-Augate 15.  Ua mau ka hoopuni ana no hookahi makahiki, elima malama a me iwakaluakumahiku la.  Pio—ma ka wawahi ana i ka pa ma ka aoao akau.  3.  Pukapa waena—aia he pa i hookaawale ia i ke kulanakauhale luna a me ke kulanakauhale lalo.  4.  Ala o ka mahinaai--aia ma ka aoao hema, kokoke i ka punawai o Siloama.  Ala o ka papu—maloko of ke awawa o Ioredane.  5.  Ribela—he kulanakauhale keia ma ka akau o ka Aina Hemolele, ma ke awawa o Lebanona ma kae o ka muliwai Oronete.  Malaila i hoomoana ai o Nebukaneza oiai ua malama oia i ke kaua ana ia Jerusalema a me Turo no hoi.  Ieriko – he mau hora eono mamua aku o Ierusalema.  Hoahewa – no ke kipi ana, Ezekiela 17:13-19.  7.  Poalo – a hookoia ka Ezekiela wanana (Ezekiela 12:10-13) e lawe la aku o Zedekia i Baulona aole nae e ikemaka ana oia i ua kulanakauhale la a me ka Ieremia wanana (Ieremia 32:4).  E ike ana ko Zedekia mau maka i ko Nebukaneza, aole nae e hiki iaia ke nohoalii hou aku.  8.  Puhi – he mahina okoa mahope o ka lawe pio ana ia Ierusalema.  10.  Haawi – i mea e neoneo ole ai ka aina.

HE MAU NIELE

            Ke kulanakauhale pio, p.p. 1-3.  Owai ka poe i kaua aku ia Ierusalema?  No ke aha la?  I ka makahiki hea?  Ehia malama o ko lakou hoopuni kaua ana?  Heaha na pilikia o na kamaaina?  2 Nalii 25:3, Kanikau 4:4,5,10, Ezekiela 5:10.  Pehea i pau ai ke kaua ana?  I ka aoao hea ua komo hewa ka poe Babulona?  Mahea ko lakou wahi I ku kiai ai?  Heaha na poino i wananala?  Ieremia 19:3-13.  Heaha ke kulana o Zedekia?  Heaha ke kumu o ko Nebukaneza lanakila ana?

            Ka Moi pio, p.p. 4-7.  Pehea i pee aku ai o Zedekia?  I ka aoao hea o ke Kulanakauhale?  I hea kona holo aua?  Ehia mau hora?  Mahea i hopuia ai oia?  Ia wai i lawe la aku ai oia?  I hea?  Heaha ka Nebukaneza kauoha?  Heaha ke kumu o ka pepehi ana i ka Zedekia mau keiki?  Heaha ke kumu o ka poalo ana i kona mau maka?  I hea i lawe pio ia aku ai oia?  Mahea oia i make ai?  Ieremia 52:11.  Ua hiki anei kakou i ka pakele ke hoo wahawaha i na oleloao a Iesu?

Ke kulanakauhale i hookahuli ia, p.p. 8-10.  Heaha ka hana a na koa Babulona ia Ierusalema?  Ua mau anei ka luakini?  2 Nalii 25:9.  Ua mau anei kekahi apana o ua kulanakauhale la?  Pehea na makaainana?  Heaha na papa ekolu i oleloia?  Owai na poe i koe?  Ehia makahiki i mau ai o Ierusalema mahope o ko Rehoboama mahele ana i ke aupuni?  Ehia makahiki mahope o ka Iseraela lawe pio ana aku?  Heaha ke kumu o ka hookahuli ana ia Ierusalema?  Ehia makahiki o ka noho pio ana o Iuda ma Babulona?  Ieremia 29:10.  Ua hoopau anei keia mau poino, i ka hoomanakii o kalahui Iudaio?  Ua pau anei ka hoomanakii o ka lahui Hawaii?  Hiki anei ke loaa i keia lahui hoomanakii ka pomaikai kumau?

HE MAU MANAO PILI.

1. Ua makemake anei ke Akua e poino ka poe hewa?

2. Ua hoopai loa anei ke Akua i ka poe mihi ole?

3. Hiki anei i ka poe hewa ke pale aku i ka uku hoopai?

4. Heaha ka uku paa no na poe e malama ole ana i ko ke Akua mau kanawai?

5. E hiki anei i ka poe hewa ke kaukai i ko ke Akua lokomaikai?

 

NA HAAWINA MUA

A Amerika Huipuia no ke Kaua a me ka Maluhia.

O ka pau wale ana mai nei o kela pulalaki i aneane e ulele iho na puupuu mawaena o Kili a me Amerika Huipuia, aole ia i pau wale me ka maalahi, aka mahope no ia o na liuliu kaua nui ana a ko Amerika Huipuia Oihana Aumokukaua a me ka hoomaupopo ia ana, ua hiki ia Amerika Huipuia ke paniku me umi manuwa i ke awa o Valaparaiso.  He puu dala nui kai hoolilo e ia o ke aupuni, a ua kokoke e pau loa na mokukaua hiki ia Amerika ke hookomo i ke kaua i ka hoouna ia e holo.  O kehahi o ia mau manuwa, ua hala e aku a ua ku i Montivideo, ke Kulanakauhale aupuni o Urugua, Amerika Hema.  Ua kuai nui ia na lako lanahu a ua hoolimalima ia na moku nana e halihali.  O keia hoolili kaua nui ma ko Amerika aumokukaua aoao ka mea nana i hookuemi ia Kili i hope a i hookikina e mihi oia i kana olelo inoino i hoouna aku ai i ko na aina e.

He lehulehu loa no na hikimua maloko o ka moolelo o Amerika Huipuia i ike ia ai ka mana o na hoolili mokukaua o ka aina.

He kanaono paha na makahiki i hala aku nei, ua hapai ia no kekahi hooweliweli mokukaua ma ke kaikuono o Napela.  He mau makahiki ka waiho ana o kekahi mau koina no na waiwai o na haole Amerika i pau i ka ulupa ia e ke Aupuni Neapolitana.  Ua hana ia keia mau hewa i na wa malalo o Iosepa Bonapate, Murata a me na Moi e ae, oia hoi ka wa o na moku Amerika a me na waiwai i hao ia ai malalo o kela a me keia kumu kapilipili.  Aohe nae hoolohe ia mai o na koi.  Ua hiki aku ka puu o na dala koi poho i ka aneane e $2,000,000.  Ua koi ia a koi pinepine ia aku, eia nae ua hole loa mai ka Moe Bomba, a hoolohe ole mai la ke Aupuni Neapolitana.  O Jackson ka Peresidena o Amerika Huipuia i kela wa.  Ua kahakaha iho la ka Peresidena i kaua olelo hooholo, he hookahi wale no mea pono a ka Moi Bomba e hana ai no kela mau mea, oia hoi ka uku mai I na koi poho, a i ole ia o ka hakaka.  I kela wa, aia malolo o Komodoa Patterson o ka mahele mokukaua o ke Kaiwaenahonue he eono mau manuwa.  He ekolu o keia mau manuwa e lawe ana i na pukuniahi he kanalima pakahi—moku laau, me na pukuniahi nemonemo pa elua papapu a he ekolu mau manuwa malalo iho, pa iwakalua pukuniahi o ka moku hookahi.  Iloko o ia mau la, aia ka helu ia o ka ikaika o ka manuwa ma ka nui o na pukuniahi e lawe ai.  O ka manuwa Brandywine kai komo mua aku iloko o ke awa o Napela e ku ai a hoolale koke aku la no i ke noi e uku mai i ke koi poho.  O keia manawa hookahi, aole ia i lawa no ka hooweliweli ana aku.  Hoole loa mai la o Bomba.  Komo hou ana ua manuwa Amerika o ka lua ia, eia aole i lilo ia i mea no ke Aupuni Neapolitana e hopo ai, aka ua hoomaka mai la nae ka hoomakaukau pale kaua.  Hoea hou ana he manuwa i ke awa o ke kolu ia.  Pela ke komo pakahi ana mai o na manuwa Amerika iloko o Napele a hiki i ka akoakoa ana o na manuwa Amerika a pau eono o ka mahele o ke Kaiwaenahonua.  I kela wa i akoakoa ai na mokukaua laau eono o Amerika, akahi no a ae ia main a koi a ke aupuni.  Puka aku la na manuwa i waho o ke awa a holo aku la me ke ki ole o kekahi pu hookahi.

He mau makahiki mahope mai, oia paha ka 1853, ua ike hou ia kekahi hookelakela mokukaua Amerika maloko o ke kaikuono o Smyrna, ma o ka hihia la o Koszta.  O keia Koszta, he Hunegari oia ma ka hanau ana, a ua komo pu oia me Kossuth Iloko o ka hoeueu hookahuli aupuni kue ia Auseturia.  Ua holo ae keia mau makaainana i

 

Amerika a ua kehakeha na hookip a ko Amerika i pahola aku ai i keia mau kanaka.  Ua loke ia ko Kossuth leo e haiolelo e haiolilo ana iloko o na ahaolelo mokuaina, a haiolelo pu no iloko o na Ahaolelo Lahui.  Ua lawe ae o Koszta I ka pepa e makemake ana e hoolilo iaia i kupa Amerika.  Aka, iaia i hoi ai i Smyrna, ua hopu ia oia ma o ka ohumu opukeemoa la a ke kanikela Auseturia a hoouka ia iluna o ka manuwa Auseturia Huzzar.  He la mahope iho o kela hopu ia ana, komo aku la o Kapena Ingraham iloko o ke awa maluna o kona mokukaua Amerika Sana Lui.  Ua noi koke aku la oia e hookuu mai ia Koszta, no ka mea he kupu Amerika oia.  Ua hole ia mai la kela noi.  Nolaila liuliu iho la ka mokukaua Auseturia, huki ae la i kona heleuma no ka halihali aku iaia i kekahi awa kumoku Auseturia.  Ua noi aku la ke Kapena Amerika e hookuu mai i no.  I keia wa, ua liuliu ae la ke kapena Amerika i kona manuwa me ka manao paa e kipu, a uwai ae ia i kona mokukaua a mamua ponoi o ka moku Auseturia, a ia wa i emi hope aku ai ka manuwa Auseturia, a hoi e ku i kona wahi mua.  Aia nae iloko o ke awa i kela Manawa, e ku ana he eono a ehiku paha manuwa Auseturia.  Ua hoouna hou aku la no o Kapena Ingraham i kana koi hope loa i ke kapena Auseturia, ina aole e hookuu ia mai o Koszta iloko o na hora pokole, alaila e lawe ana oia ma ka ikaika o na poka pukuniahi o kona mokukaua.  Ia manewa koke no, ua haawi ia aku la o Koszta malalo o ka malu o ke Kanikela Farani a mahope hookuu ia mai ana.  He keu keia a ka hana pukonakona nui wale a kela kapena Amerika.

He makahiki mahope mai o kela hookalakela hakaka maluna ae, hoea hou mai la no he hookahakaha manuwa ma na kapakai o Nicaragua, no ka loaa ole o na koina e na ai ka nini o na hewa i hailuku ia maluna o na kupa Amerika e ko Nicaragua a mahope no hoi o ka holopono ole ana o na holo kukai Palapala ana mawaena o na aupuni elua.  Nolaila ma ka la 13 o Iulai, 1854, ua hoolele aku la o Kapena Hollins o ka manuwa Amerika Cyane i na poka mai kona mau pukuniahi aku iuka o ke awa o Greytown, a na ia mau mea make i luku aku i ka hapanui o ke kaona.  Ia wa, ua piena mai o Enelani me ka olelo oia ka mana nui nana e malama ana na kulanakauhale a pau a me na kapakai Mosequito, a ua ulu mai he mau holo Palapala hahana ana mawaena o na aupuni elua.  Ua hoolohe mai nae ke Kapena Amerika i na kauoha.  Aka aohe no nae he mau kaualua no ka pono e luku ia kela kulanakauhale.

A o kekahi o na hookahakaha mokukaua poina ole i hookelakela ia e ka ma hele mokukaua Amerika, ma na kai no ia o Paragua, Amerika Hema, i ka 1859.  He eha makahiki mamua aku o ia Manawa, ua hoouna ia he puali huli akeakamai o na Amerika maluna o ka mokuahi Water-Witch, e ana i ka muliwai La Plata no ka pomaikai o na kalepa waiwai.  He puali kela na ke aupuni o Amerika Huipuia i hoouna.  I ka mokuahi nae e holo nei ma ka muliwai, ua ki ia mai la kekahi batari pukuniahi Paragua i ka mokuahi, me ka pepehi iho ia hookahi haole ohua o ka mokuahi a me ka haawi pu aku he hau poino e ae i ka mokuahi.  O Lopez, oia ke poo aupuni lima kakauha o Paragua i kela wa.  Ua hoole loa oia i ka haawi ana mai i kekahi mea e hoolaulea ia ai.  Ua hooholo iho la na Ahaolelo Lahui o Amerika Huipuia e hoouna i aumokukaua i Paragua me ka olelo hoonaauao hookahi, e “ae mai e hooponopono ai ole e kaua.”  He umikumamaiwa ka nui o na moku i hoomakaukau a hoolako ia ke hui pu me ehiku mokuahi.  Ua hoonoho ia o Komodoa Shubrick i alii moku kiekie no keia huakai manuwa e lawe ana ia 200 mau pukuniahi a me 2,500 mau kanaka a pau loa.  Ua hekau mai la keia mau moku a pau mawaho o ke awa o Ascension.  Akahi no a akakuu mai o Lopez i ka ike ana mai i keia mau papu nee i ka moana a mihi maoli mai la no kona hewa, hookaawale i na puu dala koi poho kupono no ka ohana o ka haole i make ai a hana hou i kuihahi kalepa me Amerika Huipuia.

 

He Moolelo

NO KA

Ui Nohea Berela.

Ke Kamehai hoopono – Ke kupaa me ka luli ole – He wahine na ke kane hookahi – Ke au popilikia a me ka huli ana o ka pomaikai mahope o ka wahine.

MOKUNA VIII

Na na mapuna leo hope o Berela i hookahuli awiwi ae i na helehelena o Star, a he mau olelo o ka hoohiki ino kana i namunamu iho ai nana i hoohaalulu aku ia Berela.  Me ke kunahihi o ka liona huhu, pane mai la oia:

“Aha!  Aole ka i maopopo ia oe kona inoa, ea?  Malia ua haa lele iho oia he wahine kanemake oiai na kekahi kane mare – a o oe – o oe – ka hua o ka hoowahawaha ia – e noho mai la malaila a haliu mai ia’u me na maka oluolu o ka hookamani, me he la aole oe he mea i hoino ia a i hoopale loa ia!  Pela anei?”

“Aole au he mea i hoopale ia oale hoi he hewa a’u i hana,” wahi a Berela me ka hulili pu ana o kona mau maka aloha.  “Ua maemae au imua o ka lani.  Ua mare au i keia kane me ka manao kupaa o ka oiaio, a e hoolaa no au i ko’u mau la o ke ola ana me ia me ka pilipaa nona.  O ka’u ia i manao ai ua aloha au iaia – a ua aloha io no au iaia, Aka, oia – he okoa kona manao i hoolala ai mai kinohi.  Ua haule oia i ke aloha me a’u maluna o ka mokuahi; ua hoouna mai i na Palapala, ua hookamaaina pu mai me a’u, a ua i mai ke hoomana nei kuu aloha nou, a ua nonoi mai e mare aku iaia.  Iloko o keia mau Manawa a pau ke manaoio pu la oia owau nei kou hooilima ma ka waiwai, a he helu mua ana ia e loaa kona pomaikai ma o’u nei.  Aole no oia e mare ia’u, koe kona maopopo ana owau ko io pili kokoke.  Ua hilinai a ua lelepau maoli kona noonoo ma ia mea, aka, o ko Palapala lokoino i hiki ae ia maua e luana pu ana he aoao a he aoao maloko o ko maua kihapai pua o ke kapawai loko o Geneva, ua heluhelu iho ola, ua ku awiwi ae la me ke pihoihoi a me ka huhu ahiu, a holo aku imua ponoi o ko’u mau maka a nalowale loa, aole au i ike hou iaia.  Oiai nae he mare ana ko maua  mana ole ma ke kanawai, ina no oia e noho iki iho me a’u, e haalele ana no oia ia’u me ka lokoino.  Ke manao la anei oe he kii pohaku olohelohe wale iho no kekahi kaikamahine i nele me ka noonoo kanaka?  Ina i hoike wale ae oe i kauwahi lihi o ke aloha no’u, ina aia maluna o ka ilihonua he kino uhane nana au e malama mai, aole loa au e ae i kela mare i like me ka’u i hooko ai.  Auhea ia mau lihi o ke aloha i palapala ia iluna o kou lae i hiki ai ia’u ke heluhelu aku.”

Hoomaha iho la oia no ka manawa me ke kau pono o kona mau maka i ke kino aoo imua ona me ka maalili ole o kela mau onohi hulili.  Ua kupu wale mai kona mau noonoo maikai he nui e kono ana iaia e kamailio.  Ua kupaa oia a ua wiwo ole.  A ina o ka lima ikaika ka panai hope o keia mau hookuikui no kona kulu koko, me he la aole no oia e neeu ae i iniha.  Me ka leo hoomau a me kona nanaina mua, pane hou aku la oia –

“I hiki mai nei au maanei e hoomaopopo no’u iho, a e hoike mai i na mae a pau au ike ai e pili aua no’u.  Ua ulu ae nei au a ua uluhia ia e ka ike hoohuoi, aia no he mea huna pohihihi i pili i ko’u mau makua.  A hiki i ka wa o kau palapala hoino i hoea ae ai ia’u he mau pule wale ae nei no i hala aku nei, aole no i maopopo ia’u heaha la ua mea huna nei.  Ano, he wahine makua au, a he kuleana ko’u e paopopo a e ike i ko’u mookuaahau.  Mai kali, a e pane mai – owai ko’u makuahine ponoi?”

“O ko’u kaikuahine – Jene Star – e hoinoia kona hoomanao ia.”

“A owai ko’u makuakane?”

“Ina i maopopo ia’u kou makuakane, ina ua huli au iaia maluna o ka honua,” wahi hou a Star me ka mau o kela nanaina hiena maluna ona.  Ua pahola iho nae ka haikea ma kona mau papalina e hoike pu mai ana i kona huhu hoomau i keu ae ka weliweli ke ike aku, a ua pane hou mai la oia –

“E hoolohe, a e lohe!  E hoike aku au i ka moolelo o kou makuahine.”

 

MAKUNA IX

KO JENE MOOLELO

“Owau wale iho no ke keikikane a ko’u makuakane i hooilina ia me kona a pau,” wahi ana ia Berela.  He kaikuahine ko’u – Jene – kou makuhine – he kaikamahine o ewalu makahiki kona opiopio ia’u.  Aole nae iaia kou mau oho lanoho ehu, he eleele kona, a o kou mau maka no nae kona.  Aia me oe kona mau maka, kona ili a me ke kulana o ke kino pilalahi.  Ua haaheo oia nona iho e like me ke kaikamahine alii, a e like hoi me kou kulana.  He mea no ia na kekahi poe e manao iho ai ua hanau mai oia no loko o ka ohana alii, a ua kilakila maoli no oia ma na ano a pau.  Make ko maua makuahine oiai o Jene i ka umi -- kumamakolu o na makahiki a owau hoi i ka iwakalua me akahi.  Ua aloha nui au iaia e like me ke aloha i ko’u mau onohi maka, a ua haaheo nui nona.  No’u hoi i ko’u makuakane e hoouna ia ana Jene i kekahi o na kula hoo naauoa kiekie o na lede mahope iho o ka make ana o ko’u makuahine.  Aia kana kula ma Birghton.  Hoi mau mai o Jene ma na la kulaia a pau, a ua keu hou ae kona ui a me ke kilakila i ko ka lede, a ua nana aku au iaia he mea i oi ae kona hoomama ia i ko ke akua kii.  Piha iaia ka

umi -- kumamahiku makahiki kauoha ia oia e hoi mai e noho i ka home.”

            Ku ae la oia a hele no ka puka aniani me ke ano kaumaha, a wahi hou ana –

            “Ua hoike mai ko maua home i ke kinikohu ole no ka maua lede opio,” a haliu mai la kona kua ia Berela.  “He limahei oia ma na paani hoonanea, he pahee i ka olelo Farani, he puukani ma na mele Italia, a he kilohana kana mau oni ana a pau i kulike ole me ko maua.  Na Nragot ka wahine malama hale i hiipoi iaia ma na mea kani, he mau lima loea kona ma ke pena kii, he puni auwana hele iwaena o na awana launahele, a he ola ana waiwai ole kona e like me ka pua lilia, Waiwai ole?  Ke manao nei au aole.  Ua kiai makaala ia kona mau kuhina a pau e a’u a me kuu makuakane, ua aloha iaia a ua haaheo nona.  Eia nae ua hoopiliia maua me ka lokoino loa!”

Aole i pau

 

He Mare Apiki

            I kekahi wa i hala loa aku ma kekahi o na kauhale o na aina komohana, lokahi iho la kekahi mau opiopio he kane a he wahine e hoohui ia laua i hookahi io a me koko ma ka mare.  Aole nae he kahunapule ma ia wahi e hooko ai i ka mare no laua, nolaila, ua kauoha ia ka lunakanawai hoomalu o ko laila aha hookolokolo e lawelawe i ka hana.  Aole nae keia lunakanawai i hoomahele iki a ano maamaa ma ia lala o kona mana hooko kanawai, i na olelo pili pono o ka hoolaa mare, aka nae, ua ae oia e hooko i ka hana me ke kahaha nui ia.

            “E ku iluna,” wahi ana me ka leo kauoha i ka paa mare i noho la ilalo, a ua ku ae la laua.

            “E nee mai a kokoke i ka papakaukau o ke kaulike,” wahi hou ana, a ua hooko@a pela.

            “Ua hewa anei aole paha?” wahi a ka ninau i na opio e paa ana na lima akau.

            “Ua hewa, e kou hanohano,” wahi a ke kane i pane aku ai.

            “O kou hihia mua loa anei keia?”

            “Ae, e kou hanohano, a e kokua mai.”

            “Ka!  aohe a’u hana hou ana aku i koe, o ke kau wale aku no i ko olua hoopai e ola aku, a e uku iho oe i na koina o ka aha,” wahi a ka lunakanawai

            “Ehia, e kou hanohano?” i ke kane i ninau aku ai i ka nui o ke koina ana e uku ai, oiai na lima e hapapa hele la iloko o na pakeeke.

            “Umi dala,” wahi a ka lunakanawai.

            Ukuia aku la na dala, a oia ka ka lunakanawai i pane hou mai ai.

            “Ano, ua hookuu ia ka hihia.”

 

            HE POLOAI. – Ke noi aku nei au ia oukou e o’u mau haku makaainana, e malama iho i mau halawai ma ko oukou mau apana iho a hana i mau Palapala Hoopii imua o ka Ahaolelo no ko oukou mau pilikia me ke kakauinoa ana o na poe kupono i ke koho balota.  Mai lohi.  Owau iho uo, -- J. G. HOAPILI.

 

Hoolaha Kumau.

 

PAPA!  PAPA!

Lewers & Cooke

(LUI MA),

Ma ke kahua hema o Alanui Papu

me Moi.

E LOAA NO NA

PAPA NOUAKI

O kela a me keia ano.

Na Pani Puka, na Puka Aniani,

na Olepelepe, na Pou, na O’a,

na Papa Hele, na Papu Ku,

me na Papa Moe he nui loa.

NA PILI HALE O NA ANO A PAU

A me na

WAI HOOHINUHINU NANI

O na ano a pau loa

Na Balaki o na Ano he Nui Wale

Ke hai ia aku nei oukou e na makamaka a pau, ua makaukau keia ma makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana no ka

Uku Haahaa Loa,

E like me ka mea e holo ana mawaena o Lana a me ka Mea Kuai.

Hele Mai e Wae no Oukou iho.

2357-q

 

Ka Waiwai o ka Hilinai

Saseparila Ayer

 

            AYER, Laau Saseparila kai kaulaua i hili nai nui ia no ka hoomaemae koko ma na wahi a pau o ka honua, he aneane 40 makahiki i hala ae nei, a na lawelawe nui ia hoi iwaena o na oihana lapaau O keia

            LAAU SASEPARILA, no loko ae ia o ke aa Saseparila Honedura maoli; ua loaa ka mana hoomaemae ma o ka hui pu ia ana me kekahi mau mea no loko o ka honua a me ka hao.

            HE KOKO inoino a nawaliwali anei kou?  Ua awili pu anei me na ano ma’i ikaika?  A ua huipu anei me ua wai awaawa hoopehu?  Na keia

            LAAU e hoomaemae ia mau mea ino a pau a maikai.  O na kauka lapaau a pau o Amerika i ike i ke ano o ka Ayer Saseparila ua olelo lakou, aole he mea maikai e ae no ka hoomaemae koko ana mai na ma’i i awili pu ia, aka o keia wale no.  No ka

            HOOMAEMAE ana i ke koko, a me ka hookahua pono aua i na mea a pau ma kekahi mau ano ma’i i ike ia, o ka Ayer Saseperila wale no ka laau nana e hoomaemae ae me ka hakalia ole mamue ae o kekahi ano laau e ae.  O ke ano

            KOKO INO hakuhaku a nawaliwali hoi kona holopono ana ma ke kino, e hoomaemae ia ana a e hooikaika pu ia no hoi ma o ka ai ana i keia Laau Saseparila a Ayer.  He maalahi a he

            MAIKAI loa hoi keia laau, aole no uo ka hoomaemae wale ana no i ke koko, aka, no ka hookaawale pu ana kekahi i na ma’i, hoomomona hou ana i ke koko ino.  A me ka hooikaika pu ana ika holopono ana ma ua aa.  He lehulehu wale na hooia ana mai na wahi a pau o ke ao nei i hoohana mai i keia laau mamua o kekahi mau laau e ae

            A HILINAIIA no ka ikaika kupono o ke ola kina, ma ka maemae ana o ke koko.  hoomake pu ia na ma’i, a pela aku.  He nui na laau hoomaemae koko i hoolaha wahahee wale ia malalo o na inoa he lehulehu, aka o na hilinai a me na hooia wale no a ke no holookoa, maluna o ka

Ayer Laau Sasaparilla,

I HOOMAKAUKAUIA E

Kauka J. C. Ayer & Co., Lowell Mass.

HOLLISTER & CO

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii

2357-q

 

Hoolaha Kumau.

 

KAKELA ME KUKE

KA HALEKUAI NUI

O NA

WAIWAI LIKE OLE.

NA MEA HANA KAMANA A PAU

Pahi, Upa, Pulupulu

NA PENA

KAA – PALALA

IPUKUKUI

A ME

KA AILA.

PALAU!

A me na mea Mahiai.

NA PAKEKE POI

Ipuhao, Iliwai

Makau me Aho Lawaia

Mikini Humuhumu

MIKINI A WILCOX ME GIBBS.

Na Mikini a Remington

KAKELA & KUKE

2871-q