Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 9, 27 February 1892 — NA HAAWINA MUA A Amerika Huipuia no ke Kaua a me ka Maluhia. [ARTICLE]

NA HAAWINA MUA

A Amerika Huipuia no ke Kaua a me ka Maluhia.

O ka pau wale ana mai nei o kehi pukalaki i aneane e uiele īho nu puupuu mawaena o Kili a me Araerika Huipuia, aole ia i pau wale me kn maalahi, aka mahope no ia o na liuliu kaua nui ana a ko Amerika Iluipuia Oihana Aumokukaua a me ka lioomaopopo ia ana, ua hiki i:i Amerika Huipuia ke paniku mo umi mauuwa i ke awa o Valaparaiso. lle puu ilala nui kai iioolilo e ia o ke aupuni, a ua kokoke e pau loa na mokukaua hiki ia Amerika ke hookomo i ke kaua i ka hoouna ia e holo, O kekahi o ia mau manuwa, ua hala e aku a ua ku i Monteviiieo, ke kulanakauhaie aupuni o Urugua, Amerika Hema. Ua kuai nui ia na lako lanahu a ua liooUmalima ia na moku nana e halihall. O keia hoolili kaua nui ma ko Amenka aumokukaua aoao ka m«a nana i hookuemi ia Kili i hope a i hookiklna o mihi oia i kana olelo inoino i hoouna aku ai i ko na aina e. He lehulehu loa no na hikimua maioko o ka mooleio o Amerika Iluipuia 1 ike ia ai ka mana o na lioollli niokukaua o ka aina. He kanaouo paha na makahiki i hala aku nei, ua hapai ia no kekahi hooweliweli mokukaua ma ke kai- ■ kuono o Napela. He mau makahiki ka waiho ana o kekahi mnu koina no na waiwal o na haole Amerika i pau i ka ulupa ia e ke Aupuni Neapolitana. Ua hana ia keia mau hewa i na wa malalo o I«sepa Bonepate, Mgrata a me na Moi e ae, oia hoi ka wa o na moku Amerika a mo na waiwai i hao ia ai malalo o kela a me keia kunm kapilipili. Aohe nae hoolohe ia mai o na koi. Ua hiki aku ka puu o na Uala koi poho i ka aneane e $2,000, 000. Ua koi ia a koi pinepine ia aku, eia nae ua hoole loa mai ka Moi Bomba, a hoolohe ole mai la ke Aupuni Neapoiitana. O Jackson ka Percsidena o Amerika Huipuia i kela wa. Ua kahakaha iho la ka Peresidena i kaua olelo hooholo, he hookahi wale no inea pono a ka Moi Bomba e hana ai no kela mnu mea, oia boi ka uku mai i na koi poho, a i ole la o ka hakaka. I kela wa, ; aia malalo o Komodoa Patterson o ka mahele mokukaua o ke Kaiwaenahonua he eono mau manuwa. He ekolu o keia mau mauuwa e lawe ana i na pukuniahl he kanalima pakahi—moku laau, me na pukuuiahi nemoaenio pa elua papapu a he ekolu mau manuwa malalo iho, pa iwakalua pukuniahi o ka moku hookahi. Iloko o ia uiau la, aia ka helu la o ka ikaika o ka manuwa ma ka nui o na pukuniahi e lawe ai. O ka manuwa Brandy wine kai komo mua aku iloko o ke awa o ; Napela e ku ai a hoolale koke aku ta no I ke noi e uktt mai i ke koi pohow O keia manuwa hookahi, aole ia 1 lawa no ka hooweiiweii ana

! ako. Hooie loa maj la o Boml«. ; Komo hoa ana ua manawa Ame* rika o ka loa ia, eia aole i lilo U i mea no ke Aupuni Xeapoiitana e hopo ai, aka ua hoomaka iuai la nae ka hoomakaokau pale kauru Hoea lioa aoa he manuwa i ke awa o ke kolu ia. Pela ke komo pakahi ana mai o na inanawa Amenka iloko o Napele a hiki i ka akoakoa ana o oa maouwa Amer&a a pau eono o ka mahele oke Kaiwaenahonua. 1 kela wa i akoakoa ai na mokukaaa laaa eono o Amerika, akahi no a ae !a mai na koi a ke aopani. Pnka aka la na manuwa i waho o ke awa a holo aku la me ke ki ole o kekahi pu hookahi.

lle mau uiakahiki mahpoe mai, oia paha ka 1853, ua ike hou i i kekahi hookelakela mokukaua Au.erika maloko o ke kaikuono o JSmyran, ma o ka hihia la o Koszta. O keia Koszta, he Huuegari oia ma ka hanau ana, a ua komo pu oia me Ko*»uth iloko o ka hoeueu hookahuli aupuni kue ia Auseturia. Ua holo ae keia mau makaainana i Amerika a uu kehakeha na hookipa a ko Amerika i ai i keia mau kanaka. Ua lohe ia ko Kossuth leo e haiolelo ana iloko o na ahaolelo mokuaiuu, a haiolelo pu no iloko o na Ahaolelo Lahui. Ua lawe ae o Kor»zta ika pepa e makemake ana e hoolilo iaia i kupa Amenka. Aka, iaia i hoi ai i Binyrna, ua hopu ia oia ma o ka ohumu opukeemoa la a ke Kanikela Auseturia a hoouka ia iluua o ka manuwa Auseturia llu/.zar. Ile la inaho|)e iho o kela hopu ia nna, komo aku la o Kapena Ingraham iloko o ke awa inaluna o kona mokukaua Amei ika Sma Lui. Ua noi koke aku la oia e hookuu mai ia Koszta, no ka nu-a he kupa Amerika oia. Ua ho(»lo ia mai la kela uoi. Nolalla liuiiu iho la k.i mokukaua Auseturia, huki ae la i kona heleuma no ka halihali aku iaia i kekahi awa kumoku Au.seturia. Ua uoi aku la ke Kapena Amei ika e hookuu mai i kela kupa o kona aupuni, aKa ua hoole hou ia mai no. I keia wa, ua liuliu ae la ke kapeua Amerika i kona manuwa mo ka manao paa e kipu, a uwal ae la i kona mokukaua a mamua |K)iioi o ka nioku Auseturia, a ia wa i emi hope aku ai ka manuwa Auseturia, a hoi e ku i kona wahi inua. Aia nae iloko o ke awa i kela manawa, o ku ana he eono a ehiku paha manuwa Auseturia. Ua hoouna hou aku la no o Kapena Ingraham i kana koi hope loa i ke kapena Auseturia, ina nole e hookuu ia mai o Koszta iloko o na hora pokole, alaila e lawe ana oia ma ka ikaika o na poka pukuniahi o kona mokukaua. Ia manawa koke no, ua haawi ia aku la o Koszta maialo o ka malu o ke Kanikela Farani a mahope hookuu ia mai ana» He keu keia aka hana pukonakona nui wale a kela kapena Ameiika.

lle niiikaliiki mahope uiai o kela hookelakela hakaka uialuna ae, hoea hou mai la no he hookahakalia nianuwa ma na kapakai o Nicaragua, no ka loaa ole o na kolna e na ai ka nini o na hewa i hailuku ia maluna o ua kupa Amerika e ko Niearagua a mahope no hoi oka holopono ole ana o na holo kukai palapala aua mawaena ona aupuni elua. Nolaila ma ka la 13 o lulai, 1854, ua hoolele aku la o Kapena Ilollina o ka manuwa Amerika Cyane i na'poka mai kona 111 au pukuniahi aku iuka oke awa o Greytown, a na ia mau mea make i luku aku i ka hapanui o ke kaona. Ia wa, ua piena mai o Enelani me ka olelo oia ka mana uui nana e malama ana na kulanakauhale a pau a me na kapakai Mose<iuito, a ua iiln mai he mau holo palapala hahana ana mawaena ona aupuni elua. Ua hooloho mai nae ke Kapena Amerika i na kauoha. Aka aohe no nae he mau kaualua no ka pono e luku ia kela kulanakauhale.

A o kekahi o na hookahnkaha mokukaua poina ole i hookelakela ia e ka mahele mokukaua Amenka, ma na kai no ia o Paragua, Amerika Ileiua, i ka 1859. He eha makahiki mamua aku o ia manawa, ua hoouna ia he puali huli akeakamai o na Amerika maluna o ka mokuahi Wat«r-Witch, e ana i ka muliwai La Piata no ka pomaikai «> ua kalepa waiwai. He puaii keia na ke aupuni o Amerika Huipuia i hoouna. I ka mokuahi nae e hoio nei ma ka iuuliwai, ua ki ia mai ia kekahi batari pukuniahi Panigua i ka mokuahi, me ka pepehi iho ia hookahi haole ohua o ka uiokuahi a me ka haawi pu aku h$ mau poiuo e ae i ka mokuahi. O Lopez, oia ke poo aupuni lima kakauha o l*aragua i kela wa. Ua hoole ioa oia i ka haawi ana mai i kekahi mea e hoolaulea ia ai. Ua houhoio iho la na Ahaolelo Lahui o Amerika Huipuia e hoouna i aumokukaua ! Paragua me ka olelo hoonaauao hookahi, e «ae mal e hooponopooo a i ole e

kaua.*' He amikamamaiwa ka nai o na moku i hoom&kaok&a a hoolako ia ke hul po me ehikamokaahi. Ua hoonoho ia o Komodoei Shabrick i aliimoka kiekie no keia haaka! inanuw* e lawe ana ia 2(K) mau pakuniahi a me 2,s<X> maa kanaka a pau loa. Ua hekaa mai la keia mau moku a pau mawaho o ke awi o Aseension. Akahi no a akakua mai o Lopez i ka ike ana mai i keia mau papu nee i ka moana a mihi maoii mai la oo kooa hewa, hookaawaie i na pau dalakoi poho kupono no ka ohana o ka haoie i make ai a hana hou i kuikahi kaiepauie Ame« nka iluipuia.