Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 12, 19 March 1892 — Page 2
| This text was transcribed by: | Diane Poche |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
[graphic: Seal of Hawaii]
Hoolaha a ka Luna Kula.
E malama ia ana ke Koho Balota e like me ke ano mau no ke koho ana i ka Hoa Ekolu o ka Papa Kula Apana o ka Apana o Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka halekula aupuni o Kawaiahao, ke hiki aku i ka POAKAHI, Maraki 28, 1892, mawaena o na hora 10 o kakahiaka me 2 o ka auina ia.
O ka poe wale no i paa ko lakou inoa ma ka papahelu inoa i kakau ia, a i waiho ia ae i ka Luna Kula e na kumu o na kula apana ma ka olelo Haawii, ka poe i ae ia e koho.
W. JAS. KAMIKA.
Luna Kula.
Oihana Hoonaauao, Maraki 9, 1892.
Ka Nupepa Kuokoa
ME
Ko Hawaii Paeaina i Huiia
No ka Makahiki ... $2.00
No Eono Mahina ... 1.00
Kuike ka Rula.
AUHAU NO KA HOOLAHA ANA.
NA PUKA
ANA 1 2 3 4 5 6
1/2 Iniha $ 1 00 $ 1 50 $ 2 00 $ 2 50 $ 2 75 $ 3 00
1 Iniha 1 50 2 00 2 50 3 00 3 50 4 00
2 Iniha 2 00 2 75 3 50 4 00 4 50 5 00
3 Iniha 2 50 3 50 4 50 5 00 5 50 6 00
4 Iniha 3 00 4 00 5 00 6 00 6 75 7 50
5 Iniha 3 50 4 75 6 00 7 00 8 00 9 00
6 Iniha 4 00 5 50 7 00 8 00 9 00 10 00
[graphic: index finger] O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a me aole, aoho hookomo ai.
HOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO.
H. M. WHITNEY, Luna Nui,
J. U. KAWAINUI, Luna Hooponopono
POAONO, ... MARAKI 19, 1892.
KA LAPAAU IA ANA O NA WE-
LELAU MOKUAHANA.
Ua lohe mai makou, ua hoi hou aenei i ka ehu ka poe i ula ino ae ai ia lakou iho i keia hebedoma aku nei i hala, "ka poe e liki nei e inu i ke koko, e kalua i ka Moiwahine, a e aimaka i ka Ilamuku" a ke lualai hou nei e like me ka wa mamua aku o ka ulupuni huhu paukiki lili oihana i omaka ae ai o ka Aoao Libarala. A o ka wanana i kahoahoa ia aku ia Ailuene Buki, "e aai aku ka lepera o Naamana ia oe a me kou hua," ua kii hou ia aku e palu a alapoho ia me ka puupuua ole.
Ua mahui mai makou, o ke kumu o ka na ana o keia uini o na welelau mokuahana o ka aoao libarala, oia no ko ka Luna Alanui Bila Kamaki komo ana mai e hoolaulea i keia mokuahana o keia poe, ma ka hookohu ana aenei ma ka $3.00 o ka la. A ina ka aole i hana ia pela ina no la ke mau nei no ke oehuehu hukihuki hoomokuahana o na welelau elua.
Ua lono pu mai no hoi makou, ua noi ia iho nei ka poe i noho hope e hoopaa ai ia Bila Kamaki e hoopau iaia mai ka noho luna alanui ana no kona hana paewaewa i ka nana ole i na kanaka Hawaii o ka aoao Libarala. A me he mea la pela iho la ke kumu o ko Kailimai hookau ia ana ae la i hope luna e ka Luna Alanui i pau ai ka nini o kekahi welelau.
E nana ae ka lahulehu i keia hana a e kaana no oukou iho.
NA MOHO ALII A ME LUNAMA-
KAAINANA I HOOPII IA.
Ua miki mai nei ke aupuni i ka hoopii i na moho alii a me lunamakaainana, i ppuka a i haule ma ke koho balota mau o ka Poakolu mua o Feberuari i hala aku nei, i palaka a palaleha ma ka hoouna ana mai i ka lakou mau hoike pakahi o na lilo holo moho balota i kauoha ia e ke kanawai e waiho mai i ka hoike pakahi o na lilo holo moho balota i kauoha ia e ke kanawai e waiho mai i ka hoike i hoohiki ia maloko o na la he umi mahope o ka la koho. A mawaena o ia heluna, o ka moho alii i haule o Oahu James W. Gay a me ka moho lunamakaal@ana pahemo o ka Apana 4 o Honolulu, John Poe Kuoha. Ua hookolokolo ia laua imua o ka Lunakanawai Hoomalu o Honolulu, a ua hoopai ia he $100 pakahi, aka ua hoohalahala loa aku laua imua o ka Aha Kiekie. Ke kali ia nei ka olelo hooholo a ka Aha piha no keia hihia me ka anoi nui ia e na moho palaka. Ua pale no laua imua o ka Aha Hoomalu, aka hoopai ia mai no nae.
Mai ka mokupuni mai hoi o Kauai i lohe ia mai ai, ua hoopii ia no ke kumu maluna ae o I. H. Kahilina o Hanalei, E. L. Kauai a me A. P. Kalaukoa o Waimea, W. A. Kiha a me A. K. Mika o Koloa, a me ke alii ahaolelo i puka A. Dreier. O I. H. Kahilina, ua ae oia i kona hewa, a nolaila ua hoopai ia he $100 e ka lunakanawai apana o Hanalei. O na moho e ae i hopu ia, ua hoopanee ia mai ka olelo hooholo a i ka Poalima iho ia e hoopuka ia aku ai, a o kekahi poe hoi, e noho ana ka aha i kekahi ia aku @ i hala e hookolokolo.
Mai ka mokupuni mai o Maui, i lohe ia mai ai, ua pau i ka hopu ia ke alii ahaolelo i puka J. Anderson, na moho lunamakaainana haule W. B. Keanu o Wailuku, Noa Kaaa o Kaupo i holo mai nei no Wailuku Hema, a me P. Kamai o Kaupo i holo mai nei no Hana. O ia kumu hookahi no mamua aenei ko lakou kahua o keia hoopiiia. Ke kali la na olelo hooholo o ia poe hihia a hoopuka ia aku.
Ke ao mai nei keia ma'i ahulau e pahola nei maluna o na moho palaka a palaleha i na hooko ana a ke kanawai, he mea pono ia lakou e oi aku ko lakou makaukau imua o na poe koho.
O ka ninau i keia wa, he mau hoike oiaio anei hoi ka na lunamakaainana S. K. Aki, Sam'l K. Pua a me J. W. Pipikane o ko lakou mau lilo holo balota i hoohiki pono ia imua o kekahi luna hooiaio o ke aupuni i kanalua ia ?
KA AHA MELE O KA POAONO I
HALA MA KAWAIAHAO.
Ua hoopiha ia ka luakini nui o Kawaiahao i ka po Poaono i hala, e kekahi anaina nui maluhia o na kino waihooluu like ole i hoohanohano ia e ke Alii ka Moiwahine, no ka hoolohe ana i na lea mele kani o na puukani i paka maikai ia no ia hana, a i lapulapu ia mai na kileo like ole mai, na vaiolina, na ohe a me pila kuolo a ka Puali Puhi Ohe, malalo o na hooikaika ana a ka Moiwahine, no kela hana maikai ke kokua ana aku i ke Kula Hana Mikiala o Kauai, a makou i hoolaha aku ai i ka papa kuhikuhi hana ma ka pepa o ka hebedoma i hala. A no ka maikai o na mea a pau i hoohana ia e na poe i kuleana i na hana o ia po, ua hiki oie ia makou ke kamawae, o ka mahalo wale aku no ia lakou a pau, oia i ke kumu puhi ohe Berger, Miss F. Nolte, Miss Holmes, Miss Dale, Miss McGrew, papa himeni o Kaawiahao, ke Kula Mikiala Kaikamahine o Kawaiahao, Kamehameha Glee Club a me ka Puali Puhi Ohe. Mahalo pu no hoi i ka maluhia o ka hale, no ka mea, ua auhee aku na poe pio a me na poe hoonakeke kuleana oie a me na uwauwa kohu oie.
Ke Kia Hoomanao o ka Moi
Kalakaua.
He 13 o ka poe e hooikaika nei e ku ona kia hoomanao no ka Moi Kalakaua i make, i akoakoa ae ma ke keena oihana o Mr. M. P. Robinson i ka hora 2 a mahope iho o ka auina la Poalima i hala, no ke kukakuka ana i na mea e hooholo ia ai keia hana. Ua hoike ia ae, aia ma kahi o ka $1,600 na dala i loaa, a @e $200 paha i koe aole i loaa mai. Ua manao ka poe i akoakoa ae, ina e hookupu ia na dala he $8,000 e na makaainana, alaila ua lawa paha e loaa ona kia hoomanao kupono. Ua hooholo ia e hoololi i ke kumukanawai e kaupalena ai i ka hookupu ana a ka mea hookahi, a e kuu akea ia e hookupu kela me keia e like me ka makemake o ka mea e haawi ana. Nolaila, ua hoomana ia ka Puuku e koho aku i ka poe nana e hele aku e imi dala.
Kama'lii Vitoria Kaiulani.
[Mai ka N. Y. Ledger.]
" E loaa ana i na kanaka Hawaii kekahi kaikamahine maamaalea i Moiwahine no lakou ke hoea mai ka manawa no Kama'lii Vitoria Kaiulani, ka hooilina alii, e nohoalii ai maluna o lakou. E hoouna mai ana na kahu iaia i ko kakou kulanu Wellesley e hoolawa loa ai i kona ike. e mehameha auanei kona mau hoakula ma Harrowden, Enelani, iaia e kaawale mai ai, oiai he kaikamahine mahamaha a ekeekeu oia, a he punahele. O kahi mea wale no nana i hoehaeha aku i kana mau kumuao, oia kona piha hoihoi loa i ke kualehelehe a ke kaikamahine hele kula o ka noho Moiwahine ana o keia mua aku. Aka nae he kaikamahine olakino ikaika oia o na makahiki he umikumamaono. He mea haohao nae ka manao ana ae o ke alii o na Sandwich Isles he wahine hapa-Sekotia, aka o ka oiaio no ia, no ka mea, o kona makuakane no o Hon. A. S. Cleghorn he kanaka Sekotia.
Ka La Hanau o Keauikeaouli.
Na Heihei Moku a me
Waapa ma Puuloa.
Ua malama hookelakela loa ia ae ka la 17 o Maraki, oia hoi ka la hanau o ka Moi "Puuwai Lokomaikai" Kamehameha III. e lolii mai nei i ka moe kaua hooilo ma Oahu nei i keia makahiki, mamua o na makahiki e ae.
Ua paniku ae na hale oihana aupuni, na banako a me na hale kalepa nui mai ke kakahiaka mai a po, a ua kahiko mai na pahu hae aina a me na kia moku i na lepa waihooluu like ole; a ua hao mai hoi ka mokukaua Adimarala i na hae a paihi launa ole, e luluu ana mai ke kea ihu a huelo i ka puka hoeuli. A ma ka hora 12 awakea, ua ki mai oia i na pu aloha he iwakalua kumamakahi, i alakai ia e ka batari o Kakaako.
Ua haawi ae o Hon. J. A. Cummins, ma kona home ma Pawaa i ka hora 11 awakea, he paina kakahiaka alii, nona na hoaai he 14 ka nui i kono ia a o ka Moiwahine ka malihini kiekie; a oia no hoi ko ka haku hale la hanau.
Ma ko Mr. a me Mrs. Jas. Campbell home noho ma Kapiolani Paka, ua haawi ae laua i ahaaina hoomanao la hanau no ka laua kaikamahine Alice.
O ke kahua hiehie waapa ma ke awa o Puuloa, oia kahi momoku nui ia i ka hele e na kanaka ma keia la no ka makaikai heihei waapa, a ua lehau no hoi na kaa ahi hoohikihiki ohua. Ua olelo ia, ua oi aku mamua o elua tausani mau balota i kuai ia ma ia la hookahi. He kahua heihei waapa maikai io no o Puuloa, he akea a he nui ka makani no na waapa pea a he malino no hoi ke kahua o na waapa hoehoe. Eia na heihei:
Heihei moku papa akahi---Na moku i komo, Hawaii, kapena Hon. L. A. Kakina; Healani, kapena F. M. Hatch. O ka pahu i holo ia me he mea la he 19 mau mile. Kani ka pu holo i ka hora 10: 01 a.m., ua kokoke no na moku ai i elua i ka laina, aka o Hawaii ka moku i hala mua, a o Healani aku mahope. Ua holo aku na moku heihei no kela pahu loihi, me ka ukali hele ia e ka waapa mokuahi o na lunakanawai, a hoohiki mua ka Hawaii i ka pahu hopu i ka hora 12:51 p.m., he 13 minute ka oi mamua o Healani moewaa, oia ka lilo pu ana o kona pea ihu.
Heihei moku papa alua---Na moku i komo, o Edith L. a me Kaohilani. O ka pahu, holo i waho a hoi mai kaapuni ia Mokuumeume mai ka pahu e hoomaka ai a hoi hou aku ilaila. Na ka moku mua ka eo, he mau sekona wale no ka like ole.
Heihei moku papa akolu---Na moku i komo, Unknown, Puuloa, Linnie B. a me Paauau. Pahu holo, he kaapuni ia Mokuumeume mai ka pahu hoomaka mai Na Unknown ka eo, he 2 hora 34 sekona.
Heihei waapa eono hoe---Na waapa i komo, Alice M. o ka Hui Waapa Matala a me Kaiulani o ka Hui Waapa Kaiulani. Pahu holo, he 13 maile i Waipio a hoi mai. Na ka waapa mua ka eo, he 22 minute 39, sekona.
Heihei waapa eono hoe---Na waapa i komo, Kapiolani, na Kamalii uwapo, Kapalakiko, na ka manuwa a me Kanoelani na ka Hui Kailulani. Pahu holo, he eono mile, ke helu ia ka holo ana aku a hoi mai. Na Kapiolani ka eo, he 45 minute 44 sekona. O ka heihei keia i nui ka pili ia.
Heihei waapa eha hoe---Na waapa i komo, Alf Rogers a me Kaiulani. Pahu holo 3 mile. Na ka waapa mua ka eo, he 22 minute 42 sekona.
Heihei waa---Na waa i komo, Aikala, Puakalehue a me Kauaheahe. Pahu holo, he hapalua mile. Na Aikala ka eo, he8 minute 34 sekona.
O keia iho la ka panina a pau mai la i ka huli hoi na makaikai.
Na Pauahi o Ladana.
Ma na papahelu hoike a ka Oihana na Kinai ahi o Ladana no na pauahi, ua hoike mai ia i keia mau huahelu: Aneane piha he 3,000 pauahi iloko o Ladana no ka makahiki i hala. Iloko o ia manawa he 61 poe i pau i ke ahi me 207 i hoopakele ia e na kanaka kinai ahi. He 337 na pauahi oi aku o ka makahiki i hala i ko ka 1890, a he 691 pauahi hoi ka awelike o ka oi no keia me keia makahiki he umi i hala hope. O ke kumu mai o na pauahi o ka makahiki i hala, he 266 no na ahi i hoolei hoohemahema ia ma ka papahele me na opala a pela aku, he 82 mai na kukui aila pahu me na ulia e ae o na kukui wai ikaika me na ea, mamuli o na ahikoe i loaa i na kamalii a paani pu me ia. O Dekemaba ka malama kulia nui me na pauahi, a o ka hebedoma Karisimaka ka manawa oi o ka paoe.
Kau Kinipopo o 1892.
Ma ka halawai a ka Hui Kinipopo nui i malamaia i ke awakea o ka la 14 o Maraki, ua ae ia ka puali Crescent o ka Hui Kamalii e komo iloko o ka hui makua, a ma ia hana ana, ua hoomahuahua ia ae ka nui o na puali e paani ana i keia kau i ka eha, aole hoi e like me ko ka makahiki i hala, he ekolu wale no. Eia na puali e paani ana i keia kau, o Honolulu, Kamehameha, Hawaii a me Crescent Nolaila, ua koho ia na kapena eha o na puali, i komite nana e hoonohonoho na manawa e paani a e hoomaka ai.
Ke lohelohe wale ia mai nei, e hoomaka ana ka wehe o ke kau kinipopo ma ka la 9 o Aperila, a o Honolulu me Kamehameha na puali nana e uniki mua.
Ke Oioina o na Poe Ake-
akamai.
Ua hoouna ia mai nei e ka Ahahui Alii o Beritania Nui o Mr. R. C. L. Perkins, e huli ma na ike akamai i na ano holoholona o Hawaii nei. A ma ke ku ana mai o ka "Mariposa" i ka Poalima o ka pule i hala, ua hoea mai oia i Honolulu nei. Ke lilo mai nei o Honolulu nei i ilina no ka poe akeakamai, no ka mea ua hiki mai he mau malama loihi aenei i hala a ke luakaha nei mawaena o keia anaina, na Profs. Preston o Amerika huipuia a me Marcuse o Geremania, me ka laua mau lako akeakamai no ka hakilo ana i na noonoo ulu o ko ka honua kaa ana ma kona iho ponoi iho.
Ka Nene Ihi Kapu i ka La
Sabati.
O Toronoto ma Canada, oia paha ke kulanakauhale nene ihi kapu loa i ka la Sabati o na kulanakauhale a pau ma ka poepoe Amerika, a he kakaikahi loa paha ma kekahi wahi e ae o ke ao nei. Ua papa loa ia na hana a pau ma ka la Sabati, ua paniku ia na halekuai; ua papa pu ia ke kuai nupepa a me ke kuai wai momona; aole e ae ia na kaa alahao huki lio hapaumi e holo, a he puikaika ka loaa o kekahi mea aoloolo. Eia nae he nui ka hoohalahala o kekahi poe no ka papa loa ia o na mea a pau. O ka Paka Moiwahine, oia kekahi wahi maikai loa o ka holoholo ana, aka he kaawale loa nae mawaho aku o ke kulanakauhale, a oiai aohe ae ia e holo na kaa hapaumi, nolaila ua hoonele ia he mau tausani mai ko lakou hooluolu ana ma ua Paka ia, no ka mea he loihi kahi e hele wawae ai. Nolaila ua lilo ka ninau e hookuu ai i ka holoholo ana o na kaa hapaumi ma ka la Sabati i ninau pili aupuni e waiho ia ai na ke koho balota aupuni kulanakauhale iho e hooholo ma keia kau koho kuloko iho.
Hauwalaau a ko Europa.
He nui na hooikaika ana a ka Oihana Mokukaua o Perusia e apoipoi iho i nalowale kekahi mea ekaeke i hanaia ma Kiel a i ikeia mawaena o ka poai o na luna aupuni. Ua hoomaopopo ia he mea e oi loa aku ai ko ka Emepera huhu mamua aku o kekahi mea e ae i ulia oiai kona wa e nohoalii ana. Ua loaa aenei kekahi luna aupuni i hilinai ia, he kauwa paahana i noho loihi no kekahi manawa aenei i hala ma ke kaha aha i na kii, aole wale no na mokukaua hou loa, i kokoke e paa loa kekahi o lakou, aka no na mokukaua hou loa kekahi aole i hoomaka ia a me na kulana kekahi o ke awa o Keil. Ua ike ia ma ka hoouna ia ana o na kii o na mea a pau i hoolala ia a i puka mai kona lima aku a i kekahi kino kanaka ma Kopenahegena, a na ia kanaka aku e haawi i kekahi mea e aku i maopopo ole kona ano, aka ua hoohuoi ia nae he lala no ka Luna Aupuni Kiekie a o Farani ma Denemaka e noho ana ma ia kulanakauhale. Ua loaa i na luna aupuni o Geremania kekahi ike e manao ia aku ai, aia ke lolii nei ma na poli o na aupuni o Rusia a me Farani na kii o na mokukaua hou a pau ma Keil a me na kii o na hana papu hou i hoopalahalaha ia i mea e pale ia ai ke awa kumoku o Kiel a me ka pa kapili moku o ia awa.
Ka Barona Kuonoono.
O Barona Hirsch, oia no ka haole Iudaio waiwai nui e kokua nei me kona dala ponoi i na tausani Iudaio e hoomaau ia nei e Rusia, ma ke kuai ana i na aina e lawe aku ai ia lakou a hoonoho malaila a me ka uku pu i na mea a pau e hiki ai o ka hele ana. Ke olelo ia nei, ua hiki kona kuonoono i ka $100.000.000. Ua loaa iaia keia waiwai nui ma o na aelike hoomoe alanui kaa ahi ia o Tureke a me Transylvania. O na Rokekaila, oia no kona mau hope nana i kokua iaia me ke dala i kona wa i hana ai i na aelike, aka no ko lakou hopohopo o holopono oie ka hana, nolaila ua unuhi aku lakou i ko lakou mau kokua mai a iaia aku. I kona haalele ia ana, ua imi aku oia a loaa na kokua ana oa kekahi mau hui banako nui o Frankfort, Geremania, ma o ka mana ia i eo iaia o ka mare wahine ana, a pela iho la i loaa ai iaia ke dala e lawelawe ai i keia hana nui. Ua kahaha ko Europa poe waiwai no ka holomua loa o keia mau alahao. Ua hoomaka no ka hoihoi ia mai o ke dala mai ka la mai o ka wehe ia ana o ke alahao, a o ko lakou ohi no ia i na pomaikai oi loa i ike ole ia ma Europa mamuli o ka wiwo ole o keia Iudaio hana aelike, ka mea i pine ae i kona manaoio ia lakou oiai hoi kekahi poe e henehene ana he hana hupo. Nolaila mahope mai ua lilo na mea a pau a kona lima e hoopa aku ai i gula lelo wale no. Oia kekahi o na mea aina nui e noho ona nei a e paa nei i na bona aie o Farani. Ua olelo ia o kona loaa i na makahiki i hala aku, aia ma ka hookahi miliona o ka makahiki hookahi.
Ko Iapana Kulana Hou.
O kekahi o na manao hoeueu an o nui e pili ana i ke alawai oki o Sueza, oia na hoike e ana o na kanaka kalai aupuni me ka poe hoolaha nupepa o Iapana i na ouli hikimua o na keakea o ua alawai la, no ia mea ua hoeueu ia o Enelani e kukulu i kekahi alahele hou i Inia, i kumu kaupale aku i na keakea e hana ia ana maluna o ke alawai, mamuli o na kumu, aole i maluhia kupono ke alawai Sueza, he kakakii loa ke ala ma ka lae ae me ka nui o na poino, a he loa no hoi ke ala moana Pakipika mai Kanada mai, a nolaila i manao ai ko Iapana mau laeula kilo ouli, ina he manao nui ko Enelani e hoomau i kona pookela ma ka hikina, e pono ia e hana i alahele hou, oia paha ke alawai o Panama a i oie o Nicaragua ma ke ala no Iapana, ma o ka hehi kulana ana iho maluna o ka mokupuni Formosa, ka Malata o ka Pakipika, a mai keia wahi mokupuni aku nona ka ili he 14,000 mile kuea, i piha me ka waiwai lanahu a i puni me na awa kumoku maikai, ua hiki iaia ke kaahele awiwi ma ka Pakipika me ka hoonawaliwali ole ia o kona mana iloko o Kina, oiai ko Rusia nee mua e pahola nui la iloko o Kina, i ikea ma ka aoao kue aku ma o kela alahao kaamahu ma Vladivistock.
Ke manao ia ko Iapana poe kilo aupuni, e ulu ana he kaua mawaena o Rusia me Enelani ma ka Pakipika Akau, a oiai aia ke aupuni o Iapana mawaena o na aupuni enemi, he mea pono ma ko enelani aoaoa e hana kuikahi me ia aupuni no ia mau la ino e hiki mai ana, a e hooulu i ka manao maikai iwaena o na Iapana ma na launa kalepa a me ka pili aupuni makamaka e hoopaa ia ai ke aloha. Malia o keakea iho o Amerika i kekahi alawai mai kona hoohana ia ana i mea hoeha aku ia Rusia, i ka manawa o kekahi kaua e pahu ae ai mawaena o keia aupuni a me Enelani. Ke komo makou i kahi haiki o ka ehaeha o Enelani ko makou enemi a o Rusia ko makou hoa'loha. Mawaena hoi o na kahua kalai aupuni o Rusia a me ko Enelani, e haliu auanei ko Amerika i ka inoa hope. Aka hoi, ina mawaena o ko Enelani kalepa alunu i ikea mai ka wa ona i hoouna ai i kona aumoku mua, a me ko Rusia ake ana e hoakea aku iaai ma ke komohana no ka pomaikai hoomalamalama iaia iho, aole auanei o Amerika e ae ana e hana ia kekahi hehiku ana i na kanawai kuikawa o keia hapa-poepoe.---Chicago Herald.
HOEUEU PERESIDENA.
BENIAMINA HARISONA.
Nu Ioka, Mar. 3.---He halawai kuka ano nui loa ka na alakai o ka poai Kalaiaina Ripubalika i malamaia i ka po nei ma kahi noho o Senate Hiscock, a ua hooholoia e hoomaopopo aku i ka nui o na elele koho e hei ana i ka lakou mau pakali mai keia mokuaina aku no ka Aha Kuwaena ma Minepoli. O ke kahua nui o keia nee ana, oia no ka hoao ana ma ka aoao o ko Harisona mau paalalo e hului pau mai i na elele Ripubalika ma Nu Ioka. Ua lehulehu na keonimana ma ia halawai. Hookahi o lakou i hai akea ae i keia mau olelo:
NEMA IA O HARISONA
"O Harisona," wahi ana, "ke makau honua e nei oia ia Nu Ioka. I kinohi no ke kapekepeke nei kona ku ana maluna o kona lio kiekie e pili ana no keia mokuaina wale no. 'e lilo mai o Nu Ioka no'u," oia kana mau huaolelo i haawi mai ai no ko kakou hoomaopopo ana. Aka, he pane ana ia i kona wa hookahi e ike la ua hiki no oia e wae ia me ke kokua oie mai o keia mokuaina. Aole hiki ia'u ke ike, heaha la ka haawina i uluhia maluna ona, a heaha la ka i hookui koke mai iaia i ake nui ai oia i na elele koho he kanahiku me elua mai keia mokuaina mai, ina he manaoio mua kona e wae ia ana oia ma Minepoli. Ua kolo mai oia ilalo mai kona kulana kiekie a hoouna mai la ia Tracy a me Hiscock maanei e hana nona, a e hoike aku i ka holopono o ka laua mau hooko ana. Oiai nae e maopopo ana i na mea a pau, he kanaka kue ikaika loa o Mr. Platt ia harisona, a ke hooiloilo nei oia pela. Ua kue ka hapanui o na hoa ma ka halawai o ka po nei i ka haawi hou ana i manawa no Harisona."
DAVIDA B. HILL.
Wasinetona, Mar. 3---Ua hoohala nui o Senate Davida B. Hill i ka hapanui o kona manawa i ka pakalikali ana i na lunamakaainana iloko o ka Ahaolelo a me kekahi poe koikoi i ike laula ia o kona poai kalaiaina, mai na mokupuni hema me komohana. Lehulehu na nupepa i huli mahope o Hill, a he mau nupepa Cleveland kekahi i huli mahope ona. O ka Senate Hill iloko o ka Hale inehine o ke noi i ko lakou mau kokua ana nona. Hookahi o na lunamakaainana Democarata i heluhelu mai imua ona, he kope o kekahi mau olelo hooholo i aponoia ma kekahi halawai a na Democarata o kona mokuaina, a e komo pu ana iloko he mau manao kuahaua mua, hookahi o ia mau kuahua me keia mau huaolelo" "Aole loa he kumu e nele ai, aka, o ke olai wale no ke hiki e keakea i ko Davida B. Hill wae ia no ka noho Peresidena." Hoolohe aku la o Hill i keia kauhaua ano nui me ka hialaai a hiki i ka hopena o ka heluhelu ana, alaila ninau aku la oia: Ua maopopo anei ia oukou kahi e hiki ai ke keakea aku i ke ola?"
NEMA IA O HILL.
Ua lilo keia hui kino a koi o koa aku a Senate Hill i mea hoowahawaha ia e kekahi mau hoa Democarata, a na kekahi o lakou i hoike ae i keia mau olelo mua o ka nema: "E holopono io ana paha ka Hill mau hoolala, he mea nae ia i hoowahawaha ia e a'u. Ua hoohulihuli ia mai au e ka poe makilo oihana, ka poe e ake nei i mau lunaleta a i mau kanikela a me na oihana aupuni no a pau, a hiki i kuu aneane loa ana e hooki i ko makou pili. Aole loa au i moeuhaue mua e ike i kekahi kanaka e hoohana akea ana pela e loaa aku na hoopaa oiaio o ke kokua ia ma ka hapa o kona wae ia i moho holo Peresidena. Ua loli ae nei na manawa no ka ino ina e holopono kela mau ano han."
HENRY W. BLAIR.
Ua hoolauna aku kekahi mea kakau nupepa me Henry W. Blair, he senate i pua, a ninau aku ina paha o kona inoa kahi e noonoo ia ana ma ka Ahaelele o Minepoli, no ka heihei moho Peresidena. Ua pane mai oia o ka makemake ia o kekahi mau hoaloha o ke koho iaia iloko o kela aha, a he hana nana ka hoike aku ia lakou i kona kulana maluna o ke kahua. "He oiaio, e lilo auanei ko'u wae ia i mea hauoli," wahi ana. "Ke manao nei au,k o ke kanaka noonoo akahele me ke poo o ke kaulike, oia ke kupono i Peresidena. E ohi mai oe i na kanaka o ia ano a hookomo ae ia lakou iloko o na oihana a pau o ke aupuni, e ike auanei oe i ka holo like o na paahana mekini lehulehu o ko kakou mau Peresidena i loaa ole he kahua kupono o ka hoonee ana i ke aupuni mamua ae o ko lakou komo ana iloko o ka Hale Keokeo. Ua hoomaamaa ia no kahi poe o laku maloko o ka Ahaolelo, aka, he wahi ike palanaiki loa ia."
NO CLEVELAND.
Ma na hoike mai Wasinetona, ua manao ia e kukala akea mai ana o Cleveland i kona ae oie e komo pu i ka heihei Peresidena, a ma ia manawa hookahi no e hoolaha mai ana oia i kana mau wehewehe manao ma ke kumuhana pili i ke dala me ka hoonoa dute, a e kahea pu i kona poai e ku me ka naue oie maluna o ka hoomaemae dute me ka nana oie o wai la ia moho.
Ma na hoike mai Nu Ioka, aia no na hooikaika ana a ko la@ mau Democarata mamuli ona. Ma ko Mr. Blair manao koho, e wae ia ana o Cleveland i moho Democarata, a wahi hou ana, "me he ia e huliamahi ana ka aina no Cleveland."
O ka Poaha aku nei ka la hanau o ka Moi Puuwai Lokomaikai o Hawaii nei Kamehameha III., a ua kulaia puni ia e kona mau makaainana, a o ke 37 paha ia o na makahiki a oi o ka waiho puanuanu ana o kona kino i ka hoomaha hope loa ana.
OLELO HOOLAHA.
OWAU O KA MEA NNA KA INOA, MALAlo nei. Ke papa aku nei au ina ano kanaka like oie a pau. Oia hoi keia, Pukiki, Haole, Pake, Kanaka, a me kekahi ano lahui e ae. Aole e hookipa a malama i kuu wahine mare ia Keaupuni (w.) oiai ua haalele mai oia i ko maua wahi moe, ka'u ai a me ka ia, nolaila, o ka poe a pau e kue ana i keia e hoopii no au ma ke kanawai o ka aina nei. Mai hookuli o loaa ka pilikia; o ka lohe ke oia, a o ke kuli ka make.
Owau no me ka haahaa,
M@. KIHAPIILANI.
Waikele, Ewa.
I ka Poakolu iho nei o keia @ ua noho ka Aha Hoomalu o @ hoolohe i ka hoopii a Mr. A@ kue i ka Papa nana Koho @ Ewa, no ko lakou ae ole @ Kauhi e hookomo i kona @ ka la 3 o Feberuari i hala. Ua nai kuala aku ka Aha i na @ papa ma ka $10 a me $5 @ hoohalahala aku lakou i ka hooholo imua o ka Aha Kiekie.
Hoolaha Hou.
[section unreadable]
[section unreadable]
[section unreadable]
[section unreadable]
$10 MAKAMAKEIA. @ kela e loaa ona mau @ @ maemae mai Okatoba @ o Ianuari, 1868, i humuia a @ paha, a no la mau buke @ e keia Halepai Kuokoa
E NA MEA NUPEPA
UA MAKEMAKE KA AHA@ @ Hawaii i na nupepa a pau lo @ @ olelo Hawaii. Ina paha ua loaa @ @ heluhelu he mau nupepa kahiko @ @ haawi mai e kuai aku paha @ @ na leka e pili ana i keia olelo @ @ kauolelo o ka ahahui. @ @ @ Pahu Leta 67, Honolulu.
[section unreadable]
KUAI KUDALA
A KA HOPE ILAMUKU O KA A
O KOOLAULOA, OAHU.
Ma ka mana o kekahi Palapala H@ wai mai ka Aha Apana o Koolauloa @ ka la 3 o Maraki, M. H. 1892 e kue ana @ waia, (k.) ka mea hoopii ia no ka @ Cicila Balaunu (k.) ka mea hoopii @ dala he haneri kanaka kumahiku @ hoomalu au a e waiho aku ana ma @ dala akea ma ka hora 12 awakea o
KA LA 2 O APERILA, @
Ma ka pa a ma ka puka o ka Hale H@ me Hauula, Koolauloa, Oahu. E @ mea koho kiekie na pono a me na @ o Kalawaia (k) ka mea hoopii ia, @ waiwai i hoike ia malalo nei, Ke @ mai mamua ka huina ilala i @ koina, komisina a me ko'u mau lilo @ na waiwai e kuai kudala ia aku aua:
Hookahi Lio kane ano keokeo,
Elua Waa lawaia,
Hookahi Waa ekolu anana ka @
Hookahi Waa elua anana,
Hookahi hale laau, hale iluna a @
22 kapuai, ka laula me elua lauai, @
H. KAUAIHILO
Hope Ilamuku o ka Apana o Koolauloa
Maraki 4, 1892.