Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 15, 9 April 1892 — Page 3
| This text was transcribed by: | Joy Gallaher |
| This work is dedicated to: | No kaʻu mau kumu ʻōlelo Hawaiʻi ~ Mahalo nui! |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NU HOU HAWAII.
Ke hoo@au@@ania ia nei ke alanui Ka@humanu i keia wa.
He ahaaina kemu ko lalo o Ma@@@ keia po Poaono na ka Hui @@@@.
H@@ @@@ o keia aaina @. Hono@@ kue ia Kameameha, ma ke @@@@ ma Makiki.
@@ waiho aku o Mr. Samuela K@@@ne i kona kulana kumu no ke K@@ limalima o Kauai, a ma ke kakahiaka Sabati nei i huli hoi mai @@@ no Honolulu nei a huli hoi loa @@ no Waiohinu, Kau, ma ka @@ @@@ o keia Poalua ae, Apr. 12.
@@ i @@ ia mai, au make kekahi @@ @ ma Iapana o ka mahiko o Kek@@@ ma Kauai, i kekahi la o ka h@@@@ma i hala mua aku nei mam@@ o na palapu i loaa iaia mai ko @ luna hana aku. He oiaio pa @ keia, aole paha?
N@ ka hana ole o kekahi poe, ua @@@@pu ia ae la na hunahuna mauu K@ p@@i helelei o ka wa e kiola ia m@ a mailuna mai o ka moku a ka @@p@ a ua ku maoli ka puu o hooko@@ ia iloko o na eke. O ke kumukuai, he 50 keneta o ke eke. E ah@@@.
O aa make o Honolulu nei no ka ma@@@aa o Maraki i pau, he 27 Hawai@, 7 Pake, 4 Beritania, 3 Pukiki. 3 Iapana, 2 America a me 2 o na kahi e ae. huina a pau, he 48. he @ o keia heluna aohe kauka nan@ lapaau, a he 2 he mau malihini, a he 17 he mau wahine.
Ua ahewa ia o Ilai i mua o ke kiu@@ Hawaii i ka Poakahi aku ei,n no ka hewa kuai waiona laikini ole, a ua hoopai aku ka aha iaia he $150. No keia oehuehu paha o na lunakanawai lehulehu, ua makau honua ka lua o na kuai rama a ae i kona hewa, a o ke kolu hoi, ua muhi hou i kona hoopii a uku i ka hoopaa a ka aha o lalo.
Eia ke ku nei mahope iho o ka luakiai o Kawaiahao he Kula Hanalima Mikiala no na kaikamahine Hawaii, malalo o ka malama, ana a ke Kumuluna mua loa @@. Maunaolu mamua. Ua hiki @ k@@ mau kaikamahine ke humuhumu lole a ke hele iwaho me na ohana i ka la e lawelawe hana ai, malama keiki a lomilomi.
A ka la 30 o keia malama, mawaena o na hola 8 kakahiaka a me @ ahiahi o ia la, e malama ia ai ke koho balota kuikawa o ka apana o Kau, Hawaii, mamuli o ka hoonoa ia ana o ke koho o ia apana ma ka wa @@, no ke kue kanawai o kekahi papa, ka noho ana o ka papa e hoop@@ na inoa o ka poe kupono i ke koho ma ka la 30 o Feberuari. O na noho mua ana no paha ke holo ana.
Ua punia e ka ino ka mokuahi Likelike ma na kapakai o Hamakua, Hawaii, no hookahi hebedoma piha, oiai oia e kali ana no ka hoolele aku i kona mau ukana a hooili mai hoi ko ka aina mau eke kopaa. O kona poin, ua moku aku he elua mau hele@ma a me 160 mau anana kaulaha@ aia ke waiho ia ilalo o ka hohonu. Eia nae, ua hoihoi mai no oia ia 8,600 mau eke kopaa.
E kekahi la o ka hebedoma i hala, mahope o ka hooili ia ana o kekahi w@@pa o ka mokuahi Hawaii ma ke awa o Laupahoehoe me kanalima mau eke kopaa a e makaukau ana e hoi ka moku, aia hoi iloko o ka imo ana a ka maka, ua ku mai la kekahi nalu nui kiekie, kaikai aku ia i ka waapa, na eke kopaa a me na kanaka a waiho ana i ka maloo me ka pulu ole o ka ukana. Ua kahaha loa na luina i keia mea kamahao.
He anaina kaele i na poe makaikai kai hoomuimuia ae e ike i na kii hooleleaka i hoonui ia, o na wahi pana a me na kakela kaulana o na aina mamao maloko o Kawaiahao i ka Poaono i hala no ka Hui Scottish Thistle, a ua holopono no na mea a pau. a i keia po, e haawi hou ana no lakou i hoikeike maloko o ia wahi hookahi, aole me na kii i pau, aka he mau kii okoa ae keia. He maikai na kii a he emi ka uku komo, oia he 50 keneta a he 25 keneta ko kamalii.
Ia Keakahiwa e ku ana mawaho o ka pa o ke Kulanui o Sana Lui i kekahi la aku nei i hala, e nanea ana i ke kamailio me kekahi mau hoaloha, aia hoi ua kapalulu mai la kekahi pohaku a pa ma ka aoao akau o ka maka akau a kahe mai la ke koko. Ua ike ia aku no kahi o ka pohaku i lele mai ai mai ka pa mai o ke Kula, a nolaila au hoike koke ia aku ka lohe i na kumu no keia ha@@ino, aka aohe maopopo nawai la @@o@nou mai keia pohaku. Mamua aku nei, ua hoolei ia mai he p@hi mawaho o keia pa kula, a pakele mai ku mai kekahi kanaka. O keia eha hope, ua lapaau ia e Kauka Makipin.
I ka auina la Sabati i hala, Aperila @, ma ka hale noho o Mr. a me Mrs. J. H. Paty, ma Honolulu nei, ua kii mai la ka make ia Mrs. Elizabeth C. Bolles, makuahine o Mrs. Paty, a lawe aku la iaia i ke a@@@@ uhane, i ke 73 ponoi o kona @@@ makahiki, no ka mea, ua ha@@ oia ma Nu Ladana, Kouetikuta, @@@la i o Aperila, 1819. O Lahaina Maui, ko laua wahi i noho mua @@@ ka hiki ana mai i Hawaii nei, @@@@kana kane o Beniamina F. @@@@s, ka mea i lawe ia aku i ke @@@@. Ua haalelel iho oia ia eha @@@@amahine a me na moopuna mai @@@@ nei. A ma ke ahiahi Poakaha @@@@ ua manele ia aku oia no ka o Maemae.
E haawiia ana maloko o ke kahua heihei o Kapiolani Paka i ka la 11 aenei o Iune, he manawa heihei no na poe kaa hehihehi wawae, mamuli o ke kono a ka Hui Heihei Lio.
Eia he pulapula ko ano hou he puna ohe (Rose Bamboo) ke hoao ia mai nei ma kekahi mau mahiko e hooulu, a o kahi kupono loa nae paha no na aina kiekie ma kahi o ka 1300 kapuai. Aia i Hamakua, Kohala a me Hana ia e hoao ia mai nei.
Ma Niupaipai, Honolulu nei, i ka Poalua iho nei, ua kii mai la ka make a kaili aku la ia Kolo opio, i ka 11 makahiki a keu o kona ola ana, a oia no hoi ke keiki hookahi a i aloha nui ia a Henry Kolo makai. Ua loihi no ka hoomailo ana a ka mai i keia kamakahi a lawe wale ia aku la i ke ala hoi ole mai.
Ua haalele mai ka mokuahi Beritania Bataria, ka mokuahi nana i imi e hoomalu ia kekahi poe o uka nei o ka aina mawaena o na eemoku Iapana i hoolele ia aku i Kahakaaulana, i ke kakahiaka Poakolu nei, a ua holo loa aku no Poatalana. No ke pailata o hoomalu ia Kapena Babekoka, nana i hoopuka aku i ka moku i waho o ke awa. Ua lawe aku oia mai keia awa, ia 6 ohua haole a me 13 Iapana mai keia awa aku a me 223 ohua Iapana mai Iokahama loa mai.
PAUAHI MA HONOKAA - Ma ka po o ka la 20 o Maraki, ua pau iho la i ke ahi ka hale laina o ka hui o Honokaa. Ua manaoia, ua puhi kolohe ia, a o ia no ka mea oiaio. O ke kumu o keia pilikia i hiki mai ai, no ka lapuwale o keia haku hou. Nui kona huhu a me kona hanaino i na kanaka, kipaku, pepehi, a pela wale aku. Ua hoolilo ia ke Kipani he lio, me ka uwepa e hili ai. He 14 wale no na la o ka noho haku ana a loaa iho la i keia poino. Ina pela e hana mau ai alaila e poho ana keia hui. Aloha no o W. H. Rickard ka makua o ka hui o Honokaa, i noho loihi no 15 makahiki me ka loaa ole o ka poino e like me keia. - W. KEEAUMOKU.
Kau Kinipopo o 1892.
E hoomaka ana ka paani o na puali kinipopo eha i komo iloko o ka Hui Kinipopo Hawaii i keia Poaono, Aperila 9, ma kekahua paani hou ma Makiki. A o na puali nana e ulele mua ana, oia no na kaeae Honolulu kue ia Kamehameha i papahi ka eo i ka 1890, a na ka Honolulu mai hoi i ka 1891. O kona hora 3:30 auina la ka manawa e paani ai, a ke upu ia aku nei, e lehau ana ke kahua i ka poe puni kinipopo. Ke waiho aku nei makou malalo iho i ka papa kuhikuhi o na paani ana, no ka manawa mai Aperila 9 ahiki i Iulai 30, penei:
Apr. 9-Honolulu kue ia Kamehameha.
" 16-Crescent kue ia Hawaii
" 23-Kamehameha kue ia Crescent.
" 30-Honolulu kue ia Hawaii.
Mei 7-Hawaii kue ia Kamehameha.
" 14-Honolulu kue ia Crescent.
" 21-Honolulu kue ia Kamehameha.
" 28-Crescent kue ia Hawaii.
Iune 4-Crescent kue ia Kamehameha.
" 11-Honolulu kue ia Hawaii.
" 18-Kamehameha kue ia Hawaii.
" 25-Honolulu kue ia Crescent.
Iulai 2-Honolulu kue ia Kamehameha.
" 4-Crescent kue ia Hawaii.
" 9-Crescent kue ia Kamehameha.
" 16-Hawaii kue ia Kamehameha.
" 23-Crescent kue ia Honolulu.
" 30-Hawaii kue ia Honolulu.
Hoopakele ia Rusia Wi.
Ua hoomanaia aku o A. Alaxie, ka Mela o Mosekao e kaahele iloko o na apana aina o Rusia kahi a ka wi e noho lanakila la, a e waiho aku i hoike imua o ka Emepera no ia hana. Ua hoomana pu ia aku oia e hoolilo ia 15,000,000 rubela ($9,000,000) no ke kuai ana i kulina, a e hopu a lawe mai i na halepapaa i hoahuia e like me kona manao he pono, a e uku aku nae no ia hao ana i ke kumukuai ana i manao ai he uku kupono ia no lakou. Aneane nae e hiki ole ke kapaia aku he kulana maikai kekahi o M. Alexie o ka lilo ana oia kekahi o na luna aupuni paewaewa ole iloko o Rusia.
NA LETA
[Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi o na hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo e ko makou poe mea kakau.]
AOLE PELA KA OIAIO.
MR. LUNAHOOPONOPONO;
Aloha oe:
E ae mai iaʻu i kekahi kolamu o kou kino lahilahi, ke hiki pono hoie ia me ke koena ole. Ua ike au ma ka Helu 13 o ka "Nupepa KUOKOA" o ke la 26 o Maraki, e hoike ana o S. K. Kauakahi o Kalaupapa i na mea hou ō ka Punalaau nei, aka hookahi aʻu mea nui i minamina ai, oia kona hoike ana i ka mea oiaio ole. Penei, ke hoike nei o S. K. Kauakahi imua o ke akea, "na ka Luna Nui i haawi i ke dala i kekahi mea okoa e hele e kuai i ka okoleaho i kahi o Kaluna," a ke olelo hou nei oia me ka ninau ana, "He kuleana anei ko William Tele e hele ai e huli i ka hale o na kamaaina, me ka loaa ole o ka palapala hopu a me ka palapala huli?" Oiai ua ninau mai ka mea nona ka hale i ka palapala hopu, ua heluhelu ia aku he palapala okoa, a he inoa okoa ke paa ana ma au palapala nei, aole o ka inoa o Kaluna ka mea i hopu ia. Ma ka la 19 o Maraki, ua noho ka Aha hookolokolo apana o Molokai ma Kalaupapa, oiai ka Lunakanawai D. Kalanokalani ua hiki mai, au hoike mai o Ioane ka hoike nui ma ka aoao o ke Lii, na Chas. Kahalehili ke dala i haawi ia@a, aole na ka luna nui. aole no hoi i hele wale aku ka Luna Nui e komohewa i kahi o na Kamaaina me ka palapala huli ole. Ua loaa iaia he palapala huli i hoohiki ia e Kameekue, a ina paha ma ka hale Papaa o S. K. Kauakahi, in a ua hele e ninau pono ia K. Lililehua i ka la i hookolokolo ia ai o Kaluna, a nana e hoole mai i ka loaa ole ana o ka palapala hopu a me ka palapala huli, a pane ae la hoi ko waha pololei. E hoomanao oe, he ekolu Loio o Kaluna ma ka la i hookolokoloia ai, oia o A. P. Kapaehaole, J. Nazareta. a me W. Kukamana, a o E. Lililehua ma ka aoao aupuni.
E paio ana na aoao a i elua, a e ninau ana na loio o ka mea i hoopii ia ma na ano a pau i na hoike a pau o ka aoao o ke Alii, oia na mea pili i ka pono o ko lakou haku, aka, uo ka ike o na loio naauao o ka aoao o ka mea i hoopii ia ua hana ia e ka Luna nui o ke Panalaau na hana a pau e like me ke kanawai, nolaila, aole i loaa he hoohalahala ma ke noi kumu no ka loaa ole o ka palapala huli a me ka palapala hopu, a ina paha o s. K. Kauakahi ka loio o Kaluna, ina paha ua hu i kula ka maka o ka aia, e aho no i na oia i hoolohe pono i ke ano o ka hihia a pau pono, a maopopo ke kupono ole o ka lawelawe ia ana o ka hihia ma ka aoao o ke Lii, alaila, kohukohu ka hoolaha ana.
Ma ka mea pili i ka waiwai o Palohau. Ua make kauoha ole o Palohau, a ua hoomalu o Wm. Tele i kona mau waiwai a pau, a ua hoike aku oia i na waiwai o Palohau ana e paa nei i ka Papa Ola, a na ka Papa Ola e ninau ina paha he mau pilikoko ponoi ko Palohau e ola nei? aka, mamua o ka loaa ana mai o ka pane a ka Papa Ola, ua hiki mai kekahi kanaka oia o Allen Robinson no kana koi i kekahi lio no laua, mai ke kaikuahine mai paha o ka mea i make. Eia ka pane a William Tele, oiai owau ponoi kekahi maloko o ke keena Oihana o ke Panalaau ia manawa, "e waiho malie na lio a me na waiwai e ae pela a hiki mai ka pane a ka Papa Ola, e hooia mai ana i na pilikoko ponoi o ka mea i make. Aole i pane aku o William Tele, aole no hoi oia i haawi aku i ka lio ia Allen Robinson, mahope pilikia oia i ka lio ole, e hoomanao oe e Kauakahi ole wale, he mau lio ko W. Tele e holo nei no ka Papa Ola, ua lawa ia nona iho ma na ano a pau. O oe kau e nana iho, he ola i ke ahe a ka makani.
E kuu hoa iloko o ka ehaeha, ke minamina nui nei au ia oe no kou uhi ana i na hunahuna lepo maluna o ke kino o ko kakou makua, aka, ke hao nei ka makani, a ke lawe pu nei hoi o ke au miki laua me ke au ka, a pae ana i Nihoa, a he oia mau no ko kaua makua ma na ano a pau. Ina makemake oe e hoolaha ma ke akea, mai maka'u oe i ka hoike i ka inoa oiaio, aole i ka moa i i ke ole ia iloko o ka Buke o na ma'i a aole no hoi iloko o na kokua a me na kamaaina.
O ka oiaio, ua oi aku ia imua o ka wahahee. Me keia mau hoakaka pokole, ke manao nei au, ua lawa ia no ka hoike ana aku i ka mea oiaio.
W. K. MAKAKOA,
Kalaupapa, March 31, 1892.
UA WEHE I KA PILI.
E ka NUPEPA KUOKOA a me KO HAWAII PAEAINA:
Aloha oe:-Ma ke ahiahi o ka la 24 o Maraki, 1892, hora 4.35, ua oluolu i ke Akua Manaloa Kona lawe ana aku i ka uhane makamae o Daniela Kekahuna ka maua keiki aloha, a waiho iho i ke kino lepo e like me ka olelo, "E hoi ka lepo i ka honua e like me ia mamua. A o ka uhane, e hoi ia i ke Akua nana ia i haawi mai."
Penei ka Ioba; "Na Iehova i haawi mai, na Iehova no hoi i lawe aku; e hoomaikai ia ka inoa o Iehova." Nolaila, ke hoomaikai aku nei kuu uhane i ke Akua, ka mea nana i haawi mai a Nana no i lawe aku.
Ua hanau ia o Daniela Kekahuna ma Kahuku, Koolauloa, Oahu, ma ka la 19 o Novemaba 1871. He hanau kahi na maua ua noho makou malaila iloko o na makahiki ehiku me ehiku malama. Waiho i ka Ekalesia o Kahuku, a nee mai makou no Waianae ke kihapai hana hou ma ka la 6 o Iulai, 1879. Elua maua na makua, hookahi keiki, maanei makou i noho ai a hala aku la ma ka aao mau o ka honua. Ka nui o kona mau makahiki o ke ola ana 20 makahiki 4 malama 4 la me 35 minute a kuu mai la oia i kona aho hope loa, na maua e uumi hoomanawanui aku i ke aloha keiki. No ka mea, o ka maua lei hookahi wale no ia aole lua, aole kolu.
Ua hoonaauao ia oia ma na ike o keia au holomua, a o kana kula hope loa a hala aku la, ke kula o Kamehameha. Ma ka hoomaha ana mai o ke kula ma ka malama o Ianuari o keia makahiki, ua noi mai oia me maua, me na helehelena ano mai, laukea a hohoma, au emi ke kino, a ua manao hoi maua no ke ino o loko, ua hookomo ia ka paakai hoonaha me ka aila i kahi wa, a ua nee ae a ke ano maikai ma ia hana ana pela, aka nae aole i kaawale loa aku ka pilikia. Hiki mai kona mau hoakula ia Oahu nei, a me ia ano nawaliwali no, ua hele pu me kona mau hoa ma ia mau ahiahi, a ukali pu aku i kona mau hoa a hiki i Makua. Ua hoomanawanui oia i ka hele pu ana me kona mau hoakula oiai no oia e noho ana iloko o ke kino nawaliwali. Mahope mai au hookui hou mai ka pilikia a oi aku i ko ka wa mua , he wela a me ka mai, he mau pule ko makou e ala ana iluna a ilalo i ka po a me ke ao a hiki mai ai i kona wa i haalele mai ai ia makou.
Ma ka lamamua iho o kona make ana, ua haawi mai oia i ke aloha no kana mau kumu a me kona mau hoakula a pau a me kona mau ohana a pau. Iloko o kona wa nawaliwali, na hoolana mau aku au iaia e noi mau i kona Haku aloha, e aloha mai iaia a e kala mai i kona mau hewa a pau.
"Pomaikai ka poe make, ke make iloko o ka Haku."
O maua iho no me ke aloha.
J. KEKAHUNA,
M.KEKAHUNA.
Waianae, Oahu, Mar. 29, 1892.
KULA SABATI.
Aperila 24. Kumuhana-O ka Haku koʻu kahuhipa. Halelu 23:1-6.
O I E H O V A koʻu Kahuhipa:
Aole oʻu mea e nele ai.
2 Nana no wau i hoo@@@e iho @@ @@ @@@@ @li@li:
Ua alakai oia laʻa ma kap@ wai lana malie.
3 Ke hoala mai nei oia i koʻu uhane:
Ke alakai nei no oia iaʻu ma na ala ma@ kai no kona inoa.
4 Oiaio, in a e hele au ma ke awawa ma@@ o ka make,
Aole au e weliweli i ka poino: no ka mea. o oe pū kekahi me aʻu;
O kou mana, a me @@@ kookoo, o koʻu mau mea ia e oluolu ai.
5 Ke hoomakaukau mai nei oe i ka papaaina naʻu ma ke alo o koʻu mau enemi:
Ua kahinu mai oe i kou poo me ka aila:
Ua piha a hu koʻu kiaha.
6 Oiaio, e hahai mau aua iaʻu ka pono a me ke aloha i na la a pau o koʻu ola ana;
A maloko o ka hale o Iehova o@@@ e noho mau loa aku ai.
PAUKU GULA. Halelu 23:1. O Iehova koʻu kahuhipa: aole oʻu mea e nele ai.
MANAO NUI. E hahai mau i ke kahuhipa maikai.
OLELO HOAKAKA.
Ua hoomanao o Davida i kana oihana kahuhipa, a hoohalike iaia i ka hipa malalo o ka ke Akua hoomalu ana, hanai ana a hoopakele ana no hoi. Ua kaulana loa keia halelu iwaena o na poe haipula. Ua pili keia i ka wa popilikia a me ka nele, oiai aole i lohe ia ka leo ohumuhumu, o ka hauole wale no. He ai kuhinia keia no ka uhane, he nui ka momona ma ka wehewehe ana i keia mau pauku no ka poe manaoio.
1. Kahuhipa-he nui loa na olelo hoohalike o ia ano ma ka Baibala, e ike ia no ma Halelu 78:52, 80:1, 95:7; Isaia 40:11, Ezekiela 34:12; Zekaria 13:7; Ioane 10:11; Hebera 13:20. Aole, nele-oia no ka leo hookumu mele n keia halelu holookoa. 2. Aina uliuli-e maha oluolu ai. Malie-oia no ka pomaikai i makemake nui ia. 3. Hoala-ma ka hoopau ana i ka luhi, ke omaimai paha e like me ka poe konini a konakonea paha. Ala maikai-ke ala o ka pono. 4. Awawa malu-ka wa poeleele loa o ka popilikia ka ulia poino. Malu-malukoi, wahi hooweliweli ka wa aili, hanupau. O oe pu-aole mea hiki ke kapaeaku. Mana, kookoo-na laau elua a ke kahuhipa i lawelawe ai, he newa kekahi a he lou kekahi. Zekaria 11:7. He laau hookahi paha no na oihana elua, o kekahi ka hahau ana, ka hookaawale ana a me ka helu ana, he hoailona ia o ka mana. O kekahi ke kokua ana, ka hoopakele ana a me ka hoonee ana, he hoailona ia o ke aloha. 5. Papaaina-he olelo hoohalike hou keia e pili ana i ko ke Akua hoolako ana i na pomaikai pookela. Aila-he hoailona o ka hoihoi. Kiaha-he hoailona o ke kuonoono. Enemi-hiki ole ia lakou ke hoemi i ka maluhia, no ka mea o ke alii hookipa oia no ka mea hoopakele. 6. Hahai-oiai ua pau ka imi ana o ka mea manaoio, ua nui ae a nui ae mahope kona mau pomaikai. Ka hale o Iehova-ma ke ano he hoalauna i hookipa ia, aole he mea lawelawe wale no.
HE MAU NIELE.
I. Ma na kula omaomao. pp. 1, 2. Owai ke Kahuhipa no ka poe manaoio? Heaha ka Iesu olelo hoohalike e pili ana iaia iho? Heaha ka oihana a ke Kahuhipa, a heaha kana mau hana e hanaʻi no ka pomaikai o na hipa? Nele anei ka mea manaoio? Pehea ke ano lawa o ko Iesu hoomalu ana i ka poe manaoio? Epeso 1:7. Heaha ka pomaikai i loaa ma na aina uliuli? Ioane 6:51-57. Heaha na pomaikai no ko Iesu poe manaoio? Pilipi 4:19. E loaa ana no anei ia kakou keia mau pomaikai ina paha aole o Iesu ko kakou Kahuhipa? Heaha ka kakou ano hana kupono no keia mea alakai? Na Solomona 3:6. Heaha na pomaikai o na wai malie? Ioane 7:37-39. E moe ana anei na hipa pololi?
II. Ma na awawa o ka malumalu, pp. 3,4. Heaha ka hana i oleloia, hoala? Heaha ka manao ma ke alakai ana no kona inoa? Heaha na ala maikai? Heaha ke awawa malu o ka make? Heaha na laau elua a ke kahuhipa? Heaha na oihana elua i oleloia? Heaha na hana a ke alakai maikai? Hebera 2:10-15. Heaha na hana maikai a Iesu no kona poe manaoio? Ioane 10:11-18. I ka wa hea e pono ai ia kakou ke hoala ia? Pehea e loaa ai ia kakou ka maluhia kumau? Hebera 12:6-8. Noa ka wa hea e launa pu ai o Iesu me kona poe manaoio? Mataio 28:20. Pehea e hiki ai ia kakou ke hoolana i ka manao o ka mea auwana? Ina nalo loa kekahi, no wai ka hala? Ua makau anei ka mea manaoio i kona wa e make ai?
III. Ma ka hale hookipa, pp. 5, 6. Owai ka mea i hookipa ia Davida ma ka waonahele? 2 Samuela 15:1. Heaha na poino mai na enemi mai ina o Iesu me kakou? Heaha ka hana i hoailona ia e ka aila? Mataio 26:7 Heaha ke ano noho i hoailona ia e ke kiaha piha a hu? Hal. 16:5. Heaha ke ano noho kuonoono o ka poe manaoio? 1 Korineto 3:22. Mahea ka hale o Iehowa? Owai na mea lawelawe elua no ka pomaikai o ka mea manaoio:
MANAO PILI.
1. Ua paulele anei au ia Iesu no koʻu mau nele a pau?
2. Ua kaupalena anei au i ko ke Akua lokomaikai?
3. Ua pau anei kou makau i kou mau enemi?
4. Ua launa mau anei au me ka Haku e olaʻi?
5. Ua pihoihoi anei au e pili ana i na pomaikai kupono?
Hoolaha Hou.
KUAI HOOPAKIKA
O NA
Waiwai a Pau
O KA
HALEKUAI LOLE
O A. G. DA SILVA & CO,
ALANUI HOTELE, HONOLULU.
Na Kamaa haaha a me na Buti,
O na Kane, L@i@ a me na Kama@@
NA KAKOO KANE ME NA WAHINE
NA PAPALE,
NA PAA LOLE,
ME NA PALULE,
O na Kane me na Keiki
KO NA KANE A ME NA LEDE
MAU PALE MAI.
NA PUA, NA LIPINE, NA LIHILIHI A ME NA HULU.
NA LOLE HULUHIPA
NA MERINO,
NA LOLE NAHENAHE,
NA LOLE HULUHULU AEAE,
NA LOLE PAHOEHOE,
NA VELEVETA,
A PELA WALE AKU.
A me na mea a pau e loaa ana iloko o au halekuai.
2384-2@
KUAI A KE KAHU MALAMA WAIWAI
O KA
WAIWAI PAA
O KE KEIKI HANAI,
E WAIHO LA MA KAHI KOKOKE I KE
KIHI KOMOHANA O NA ALANUI
MOIWAHINE A ME ALAKEA. E
PILI LA I KA HALE HANA
HAO UNION, HONOLULU
Ma muli o ka mana o ka kauoha e kuai i hoopuka la e ka Mea Hanohano A. Francis Judd, Lunakanawai nui o ka Aha Hookolokolo Kiekie, ma ka la 4 o Aperila, 1892, ua hoonaauao ia mai au e Kahale pouli Shaw, ke Kahu Malama o ANNIE BASIL SHAW, he kaikamaine oo ole, e waiho no ke kudala akea ma ka
"Poakahi, Aperila 25, 1892.
Hora 12 M., oi ia La.
Ma kuu hale kudala ma alanui Moiwahine, Honolulu. he hookahi hapakolu i mahele ole ia o kela apana aina e waiho la ma kahi kokoke i ke kihi komohama o na alanui Moiwahine a me Alakea ma Honolulu, mokupuni o Oahu, oia ka hapa o ka apana 3 o ke kuleana a na Luna Hoona Aina helu 191 i haawi ia ai no Kekauonohi, a i kuhikuhi a hoike ia na palena malalo iho, penei: 11. E hoomaka ana ma ke kihi hikina e pili ana me ka apana 1. iloko o ka apana A no Naopeope, a holo aku me ka apana B. He 45˚ kom. 35 kapuai, e pili ana me ko V. Kamamalu no na hooilina, a i ko Naopeope, a ma ko Naopeope a i ke kihi i hoomaka ai. O ka ili, he 752 1/2 kapuai kuea.
Aia ka lilo a hooiaio mai ka Aha Kiekie.
Kuike ke dala. Na uku hana palapala aia i ka mea e lilo ai.
JAS. F. MORGAN,
2384 - 3t Luna Kudala.
Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai.
UA HOOKOHU IA E KA HON. J. HARDY Lunakanawai o ka Apana Kaapuni Eha o ko Hawaii Pae Aina ka mea nona ka inoa malalo iho i lunahooponopono waiwai no na waiwai o J. H. HOOPIOPIO ma Waimea, Kauai, i make nolaila ke hoolaha ia aku nei na mea a pau ina he koi aie ka lakou iloko o na waiwai o J. H. Hoopiopio i make, e waiho mai i ka lakou bila iloko o na malama eono mai keia la aku, ina aole e hoole mau loa ia aku no ko lakou aie.
VALDEMAR KNUDSEN,
Lunahooponopono Waiwai o J. H. Hoopiopio o Waimea, Kaui, i make.
Kekaha P. O.
Waiawa, Kauai, Aperila 1, 1892 2384-4t
Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.
I KULIKE AI ME NA HOOKO ana o kekahi moraki i hanaia ma ka la 15 o Iulai, A. D. 1891, e HATTIE KAAIAWAPUHI JONES a me W. B. JONES o Honolulu, moku puni o Oahu, ia Alexander Cartwright o Honolulu no a i hoopaaia ma ke Keena Kakau Kope Buke 131, a ma na aoao 246 a me 247. Ke hoolaha ia aku nei ka lohe i na mea a pau, ke makemake nei ua Alexander Cartwright ia e hooko i ua moraki ia no ka uhaki ia o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.
Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe, o keia mau aina a pau, na pono hoaaina a me na pilikana iloko o ua moraki la ia kuhikuhi ia, e hoolaha ia aku no ka ma ke kuai kudala akea, ma ka hale kudala o James P. Morgan, Alanui Moiwahine. Honolulu, ke hiki aku i ka POAKOLU, la 4 o Mei, A. D. 1892, hora 12 awakea o ia ia.
Penei ke kuhikuhi ana o ka aina i paa maloko o ua moraki la:
O kela apana aina a pau e waiho ia ma Alanui Emma, ma Kahehuna, Honolulu, oia ka Apana 2 o ka Palapala Sila Nui Helu 3612, Kuleana Hoona Aina Helu 838, ia Kalawahakena, a penei na palena:
E hoomaka ana ma ka hapalua o ka puka ma ke Alanui Emma, a laila Hema 13˚ 30' Hik. 1. 90 kaulahao, Hema 73˚ 45' Kom. 64 pauku, akau 22˚ 30' Kom. 1.50 kaulahao. ma ko Kaniho a me ka apana i kuai ia. Alaila, Akau 51 1/2˚ Hik. @@ pauku ma ke Alanui Ema a i kahi i hoomaka ai, he 133-1000 eka ka ili. A oia no ka aina i hoolilo ia ai ia Kahananui (w), makuahine o ua Hattie K. Jones ia e Puuhonua (w) ma ka palapala mahele o Iulai 17, 188@, a i hoopaai a ma ke Keena Kakau Kope. Buke 32, a ma na aoao 321, 322 a me 323 i ua Kahananui ia, a o Puuhonua ka hooilina wale iho no o ua Kalawahakena la ma ke kanawai.
ALEXANDER J. CARTWRIGHT.
Mea e paa nei i ka moraki.
No na mea i koe e ninau ia J. M. MONSARRAT, Loio o ka moraki.
Kakauia ma Honolulu, Apr. 9, 1892. 2384-@@
HOOLAHA HOOPAU HUI.
O KA HUI LAWELAWE HANA I KU IHO nei mawaena o H. H. Williams a e J. H. Wook malalo o ka inoa hui H. H. WILLIAMS & CO. i keia la ua hoopau ia.
Ua kuai mai nei o J. H. Wood i ko H. H. Williams kuleana a na lilo, a e lawe ana oia i na ale o ka hui a e ohi ana i ka poe i ale i ka hui. H. H. WILLIAMS.
Honolulu, Mar. 1. 1892. 2383-38
Hoolaha Hou.
MUTUAL 76-NA TELEPONE-BELL 179
H. H. WILLIAMS & CO.,
KA POE HOOKOMO MAI. KUAI AKU A ME
HANA PAKA O NA HOONANI HALE
MAIKAI O NA ANO A PAU ME KA MAKE PONO.
ME NA
Piano i Hanaia
Me k@ k@p@@@ @
K@@@.
Aole Mu e komo.
ELOAA NO
Na He Kupapau
Na Pubaku Mabela, @
w@ a@ a ka
Makemake Lawe.
-MAANEI E LOAA AI-
NA LAKO KANU KUPAPAU, KAA
A me na Pono Ia-loa i ke kino o ka mea aloha.
HELU 103 ALANUI PAPU - - - - HONOLULU.
OLELO HOOLAHA!
O ka noho Agena ana no na LAAU LAPAAU OHANA A JAYNE'S a ko makou Hui Kalepa i paa loihi ai, au lawe ia aku nei a aia ia MESSRS. BENSON, SMITH & CO., ka hui kahi o na kauoha laau lapaau a pau o ia ano e hoouna aku ai mai keia wa aku.
KAKELA & KUKE.
HONOLULU, FEB 4 1892. 237@@@
O NA HUAOLELO AULII
I PUKA AKU I KA WA PONO,
Ua Oi ka Maikai o ia
I KO KA MEA HOOLOHE WALE MAI NO.
Ua loaa mai nei ia oukou ko makou wahi e ku nei. MAI POINA OUKOU. E haawi ia ana ia oukou NA HOONAAUAO AKAHELE ANA, a ua ike no hoi oukou UA OI AKU KE EMI o na mea a oukou e kuai ai mai a makou aku mamua o na wahi e ae o ke kulanakauhale nei, a o kekahi o ka makou mau je kuai he haahaa loa maoli. O ka makou mau lako laau lapaau, HE HOU A MAKAMAKA LOA. E HOOMANAO! ina oukou e makemake i NA LAAU KUNU, SOPA, HUAHUAKAI, AILA LAUOHO a me na mea e ae he lehulehu, HELE MAI I O
HOBRON, NEWMAN& CO.,
NA POE KUAI LAAU LAPAAU.
Huina o na Alanui Papu me Moi. 2378-tf.
E NA MEA NUPEPA.
UA MAKEMAKE KA AHAHUI MOOLELO Hawaii i na nupepa a pau loa i paila ma ka olelo Hawaii. Ina paha ua loaa i kekahi mea heluhelu he mau nupepa kakhiko, e oluolu oia e haawi mai e kuai aku paha. E hoouna mai i na leka e pili ana i keia olelo hoolaha i ke kakauolelo o ka ahahui. REV. C. M. HYDE.
Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai.
UA HOOKOHU PONO IA MAI KA MEA nona ka inoa malalo iho i lunahooponopono waiwai no ka waiwai o MAHUHOA (k). o Kamaee Hilo, Hawaii, i make e ka Hon. F. S. Lyman, Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina, nolaila ke hoolaha ia aku nei i na mea a pau, ina he mau koina ka lakou i ka waiwai o ka mea i make, e waiho koke mai me na hooiaio kupono maloko o na malama eono (@) mai keia la aku, a hala ia manawa e hoole mau loa ia aku no, o ka poe a pau he mau aie ko lakou i ka mea i make e hookaa koke mai iaʻu, ina he mau waiwai ko ka mea i make e paa ia nei e kahi mea a mau mea paha, e hoihoi koke ia mai iaʻu. G. W. A. HAPAI.
Lunahooponopono Waiwai o Mauuhoa (k) i make.
Hilo, Maraki 21, 1892. 2382-4t
Hookapu Komohewa.
KE PAPA A HOOKAU LOA IA AKU NEI na mea a pau, aole e komohewa a kipu wale maluna o kekahi o na aina i ona ia a e paa nei malalo o ka waiwai o Parker ma na apana o Hamakua a me Kohala, Hawaii.
Ma ke kauoha a na Kahu a me na Luna Hooko Kauoha. PAULO JARRETT.
Luna Nui o na Aina Hanai Holoholona o Parker.
Waimea, Hawaii, Ian. 21, 1892. 2373-3m
KUAI A KA
Lunahooponopono
- I KA -
WAIWAI - PAA
MA EWA, OAHU.
O ka mea nona ka inoa malalo iho, ka lunahooponopono o ka waiwai o T T Kalaeone i make, no Lihue, Kauai, ke hoolaha nei, mamuli o kekahi kauoha ia ae ia e ka Hon. Jacob Hardy, Lunakanawai Kaapuni, Apana Hookolokolo Eha, ma ka la 15 o Maraki, 1892 e kuai aku ana oia ma Ewa, Oahu, ma ke kudala akea ma ka
Poakahi, Aperila 25, 1892,
MA KA HORA 12 AWAKEA.
I na pono a me na kuleana a pau o ua T T Kalaeone ia iloko o kela apana aina e waiho ia ma Kalauao, Ewa, Oahu, i hoakakaia na palena ma ka R P 749. L C A @@ ia Kanikela, nona ka ili he 73-100 eka.
KUIKE KE DALA. O na lilo palapala i ka mea e lilo ai.
Ma Kalauao, Ewa, Oahu, e kuai ai.
No na mea i koe, e ninau ia
J. W. LOTA,
Kawaihau, Mr, 2@, 1892. 2@@@-@t
Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.
I KULIKE AI ME NA HOOKO ANA O KEkahi moraki i hana ia e E. L. DOYLE i ke Portuguese Mutual Benefit Society of Hawaii (he Hui Hawaii i hoohui ia ma ke kanawai) ma ka la 22 o Okatoba, 1890, a i hoopaa ia ma ke Keena Kakau Kope ma Honolulu, buke 128, a ma na aoao 431, 432 a me 433: Ke hoolaha ia aku nei ka lohe i na mea a pau, ke makemake nei ka hui e paa nei i ka moraki e hooko aku, no ke kumu ka uhaki ia o ka aelike, oia ka hookaa oe ia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa e hookaa ai a me ka hooko ole o ka uku panihakahaka i hoakaka ia ma ka moraki.
Ke hoolaha hou ia aku nei, mahope aku o ka pau ana o na hebedoma ekolu mai ka la aku o keia hoolaha ana, alaila e hoolaha ia aku no na aina i paa maloko o ua moraki ia no ke kuai kudala akea aku ma ka hale kudala o Jas. F. Morgan ma Honolulu, i ka hora 12 awakea o ka POAONO, la 18 o Aperila. A. D. 1892.
No na mea i koe e ninau ia
J. M. VIVAS,
Peresidena o ka Portuguese Mutual Benefit Society of Hawaii, ka hui e paa nei i ka moraki.
Hana ia ma Honolulu, Maraki 23, 1802.
O ka aina e kuai ia aku ana: Oia kela mau apana aina a pau e waiho ia ma Kaloapuaa, Kapalama, Honolulu mamua ae, a i kuhikuhi pono ia ma ka palapala mai a W. C. Achi i au mea la nana i hele aku e moraki, ma kala 22 o Okatoba, 1890, a i hoopaa ia ma ka buke 127 aoao 178 a nona ka ili he 5,500 kapuai kuea. 2382-4t
Olelo Hoolaha.
UA PAPA IA NA KANAKA A PAU AOLE e hele maluna o ka aina o HANAKAPIAI ma Hanalei, Kauai mai keia ia aku, me ke noi ole ia i ka mea momna ka inoa malalo o hoopilii ia ma ke kanawai.
@@@@@@@
2372 3m W. @. @@@@ ERILL
Hoolaha Hooko Moraki a me ke Kuai.
I KULIKE AI ME NA HOOKO ANA O KEkahi moraki i hana ia ia ka la 23 o Aperila, A. D. 1887, e IEBEKA AUAMO o Honolulu, Mokupuni o Oahu, ia A. J. Cartwright o Honolulu, Kahu o Wilhelm H a me Emily @ Pringer,
i hoopaa ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 107, a ma na aoao 91, 92 a me 93.
Ke hoolaha ia aku nei ka lohe, ke makemake nei ua A J Cartwright ia, kahu i olelo mua ia a mea e paa nei i moraki, e hooko i ua moraki i la no ke kumu ka hookaa ole ia ka kumupaa a me ka ukupanee i ka wa e hookau ai.
Ke hoolaha hou ia aku nei o na aina a me na waiwai a pau i paa maloko o na moraki ia e kuai ia aku noma ko kudala akoa ma ka hale kudala o Jas. F Morgan, ma ke alanui Moiwahine ma honolulu i ka hora 12 awakea oa POAKAHI. Aperila 11. A. D. 1892.
Eia ua aina la i moraki ai:
O kela apana aina a pau e waiho ia ma Kalanakila, Kalapana, ma ka mokupuni o Oahu, ola kekahi lihi o ka aina i kuhikuhiia ma ka Palapala Sila Nui Helu @88 Kuleana Hoouna Ainna helu 1289 ia Pine, nna na palena i kuhikui ia penei: E hoomaka ana ma kahi pou laau he hookahi kaulahao ma ka akau 39 39 min h@k. o ke kihi i hoomaka ai ka apa@a okoa, a e holo ana penei: Hema 39º 30 min. kom. i kaulahao. Hem. 39º hik. 65 pauku. Hem. 17º hik. @4 pauku. Hem. 31º 45 min. kom. 21 pauku e pili ana i ko Hiki. Hema 38º hik. 3.30 kaulahao, e pili ana me Kapalu e hiki ma ke kihi hema makai o ka apana okoa. Ak. 60º 45 min. hik. 1.30 kaulahao ma ko Kaaloa a ak. 37º 13 min. hik. 3 26 kaulahao a hiki hou i kahi i hoomaka ai - 1879@ anana, oia he 625 hapa 1000 eka. A oia no ka aina i hooili ia mai i au Lebeka Auamo ia mai kana kaikamahine mai Pahela Kealhoanui, oiai iaia i hoolilo ia aku ai ua aina ia o Kaualele a me Kale Aihonua kaua kane ma ka palapala kuai i hana ia i k a la 2 o Iulai, 1881, a i hoopaa ia ma ke Keena Kakau Kope, Buke 70 aoao 73.
A J CARTWRIGHT.
Kahu o Wilhelm H Pfluger a me Emily C Pfluger, ka mea iaia ka moraki e paa nei.
No na mea i koe, e ninau ia J M MONSARRAT, Loio no ka mea moraki.
Hana ia ma Honolulu, Maraki 1@, 1892. 23@1 - 4t
J. HOPP & CO.,
Na Poe Hana ma na Lako Hale o na ano a pau!
Hana Moe, Na Uluna Pulu, Etc.
Noho no ka Hoolimalima ana, au Lako Hale me ke kumukuai emi.
Honolulu. 2357 @
Hale Hana Kopa o Honolulu.
Ua paa aenei ka Hale Hana Sopa Mahu Hou o ka poe n olakou na inoa malalo iho a ua makaukau lakou e hoolawa aku i ka poe piepiele i na
Kopa Maikai Loa Maoli
I hookomo ia iloko o na Pahu 100 paona mai ke 42 a 55 auka Kopa pahaku.
Ke hooia nei makou i ka oi o ia MAIKAI o ka makou KOPA ma mua o na Kopa o waho mai.
Ua kuni ia mawaho o ko makou mau Pahu me ka hoailona "HONOLULU SOAP CO.," a e
Kuai ia e na Halekuai Liilii a Pau.
HUI HANA KOPA O HONOLULU
M. W. McChesney & Sons,
Na Egena,
2853-q