Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 17, 23 April 1892 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Ka Nupepa Kuokoa

ME

Ko Hawaii Paeaina i Huiia

 

No ka Makahiki.   -   -   -   $2 00

No Eono Mahina.   -   -   -   1 00

 

HOOPUKAIA E KA

HAWAIIAN GAZETTE CO.

H. M. WHITNEY, Luna Nui,

J. U. KAWAINUI, Luna Hooponopono.

 

POAONO,   -  -  APERILA 23, 1892.

 

KULA SABATI.

 

  Mei  1.     Ka pule  me ka   nihi.

Halelu 51:13.

E ALOHA mai oe ia'u e ke Akua. e like me kou lokomaikai; Mamuli o ka nui loa o kou aloha e hoopau i ko'u mau hala.

2  E holoi lea mai ia'u i pau kuu hewa; A e hoomaemae mai hoi ia'u i ko'u lawehala ana.

3  No ka mea, ke hoike aku nei au i ko'u mau hala; Mau no hoi ko'u hewa imua o kou alo.

4  O oe, oe wale no ka'u i lawehala ai, A i hana hewa hoi imu o kou mau maka: I pono oe i kau olelo ana, I hemolele hoi i kuu hoa hewa ana mai.

5  Eia hoi, ua hauaia au maloko o ka hewa; Maloko o ka lawehala ana i hapai ai ko'u makuahine ia'u.

6  Eia hoi, makemake oe i oiaio ko loko; A maloko o na wahi nalo e hoikeike mai oe ia'u i ka naauao.

7  E huikala mai ia'u me ka husopa, a e maemae no wau: E holoi mai ia'u, a e oi aku kuu keokeo i ko ka hau.

8  E haawi mai e lohe au i ka hauoli a me ka olioli; I hauoli hoi na iwi au i uhaki mai ai.

9 E huna oe i kou maka i ko'u mau lawehala ana, A e hoopau i ko'u mau hewa a pau.

10 E haawi mai i naau maemae no'u, e ke Akua; E hana hou mai hoi i uhane kupono iloko o'u.

11 Mai kiola ae oe ia'u mai kou  alo ae; Aole hoi e lawe aku i kou Uhane Hemolelo mai o'o aku nei.

12 E hoihoi mai ia'u i ka hauoli no kon ola; A e kokua mai ia'u me kou Uhane lokomaikai.

13 Alaila, e ao aku au i na lawehala i kou mau aoao; A e hoohuliia na kanaka hewa ia oe.

  Pauku Gula,  Halelu 51:10. E haawi mai i naau maemae no'u, e ke Akua: Ehana hou mai hoi i uhane kupono iloko o'u.

  Manao nui. E mihi me ka manaoio

OLELO HOAKAKA.

  Ua haku o Davida i keia halelu mahope iho o ko Natana hoahewa ana i ka Moi no kona hewa me Bateseba, 2 Samuela 12:1-13. Ua hoiko mai oia i ke ano maoli o ka mihi, ka noonoo pono, ka hoike pololei, ko kaumaha, ka pule haahaa, ka haalele ana i ka hewa, ka imi hou ana i ga pono, ka paulele ana i ka lokomaikai kalahala a ke Akua. Ua moakaka ko Davida lawehala ma ka moo kolohe. Ua moakaka no hoi kona mihi maoli ma keia halelu kaulana. Mai hoomahui i ke ano hewa o Davida mai kaena aku aole oi ak kou ano hewa mamua o ko Davida. He pono i ka mea hewa ke mihi haahaa e like me Davida me ka hoolohe hou ana i ke Akua, mo ka imi hou ana i ka pono. Ua makapaa o Davida. Aole hiki ia ia ke hoomaopopo i kona ano lawehala, a hiki i ko Natana hoomalamalama ana ia ia ma kekahi olelo nane e pili ana i ka mea waiwai a me ka mea hipa hookahi. Ua lilo kana pule i kumuhoohalike no ka poe mihi ma kela a me keia hanauna.

  1. Aloha--me ka huikala ana i ko Davida nhewa. 2. Holoi--me he mea la ua kakauia kona hewa ma kekahi buke moolelo. Lawehala, ke kolu keia o na huaolelo e pili ana i kona hewa. 4. Oe--o ka hewa a pau he mau hewa kue i ke Akua. Ua nalo wale na manao e pili ana i na kanaka i hoinoia, ma ka noonoo ana i ko Davida hoowahawaha ana i ke Akua ma kana hana hewa. Pono--ma ka hoopai loa aua i ka mea hewa; aole ohumu o Davida i ko ke Akua kanawai. 5. Hanauna--aole keia he kumu pale, aka nae he mea ia e hoonui ae i kona ano lawehala. 7. Husopa--ka lala laau no ke kapipipi ana i ke koko kalahala. Pukaaina 12:22. Oihanakahuna 14:52. Halelu 19:19. 8. Lohe--i ka olelo huikala. 9. Huna--a nana ole. 10. Maemae--i kipakuia na manao hewa oia ka mea ano nui; aole ka oki ana i ka hoopai. 12. Kou--uhane lokomaikai, kuu manao oluolu. 13. Ao--ma kona ano hou, aole ma na huaolelo wale no. E paipai ana oia i na lawehala e ae e mihi.

  I. Ka pule me ka hoike ana i ke ano hewa, p.p. 1-5. Heaha ka mea a Davida i noi ai? Heaha ka manao e hooikaika ai i kana pule? Heaha kana olelo hoike e pili ana iaia iho? Owa ka mea ana i lawehala ai? Heaha ke ano maoli o na hewa a pau? Ua hoino anei iakou i na kanaka wale no? Heaha ka manao e hooikaika ia kakou e mihi? I Ioane 1:9. Heaha ke kulana maoli o Davida, he mea lawehala, he mea imi pono? Heaha kona manao ma ka hoike akea ana i kona ano hewa? Owai ke kanaka aole he mau hewa? Heaha ke kumu no ko ke Akua kue ana i ka hewa? Pehea ke ano like o ka hewa me ka hoohaumia ana? Heaha ka mea hookahi e hoomaemae hou ai i ka mea hewa?

  II. Ka pule no ka noonoo maemae hou, p.p. 6-10. Heaha ka mea a ke Akua i makemake ai? Heaha ke ano maoli o ko Davida olelo, E huikala me ka husopa? Heaha ko kakou ano noho ke ole ko ke Akua hoomaemae ana ia kakou? Pehea e hiki ai ia kakou ke maemae hou ae? Pehea ko ke Akua olelo paa i ka poe mihi? Ezekiela 36:26. Heaha ka pomaikai o ka mea nona ka naau maemae? Mataio 5:8. Ua huna anei o Davida i kona hewa? Ua hoahewa anei oia i na mea e ae no kona lawehala? Heaha na kumu no ko Davida mihi ana? Pehea i oi aku ai kona keokeo i ko ka hau? Isaia 1:18. Heaha ke ano maoli o ko Davida olelo, "na iwi au i uhaki mai ai?" Ua hoopau anei ko ke Akua huikala i na poino a pau loa o ka mea lawehala? Ua pau anei ko Davida mau pilikia i kona wa i mihi ai? Heaha ka naau maemae? Hiki anei i ka mea hewa ke hoomaemae i kona naau? Epeso 5:25-27.

  III. Ka pule no ka hoolaulea ia ana, p.p. 11-13. Heaha ko Davida makemake ma ka pauku 11? Heaha kona manao? Heaha ka mea hiki i ke Akua ke hoihoi mai i ka poe mihi? Heaha ka mea ano nui e hoohauoli ai i na kanaka? Ina ua loaa ia Davida ke kalahala, heaha kona makemake i hooko ai? Heaha na hua eha o ka mihi i olelo ia ma keia halelu? Heaha kekahi mau mauao e oluolu ai ka mea mihi ma ka noonoo ana i keia halelu? Ua kupono anei ka mihi ke ole ka manaoio ana i ko ke Akua lokomaikai? Pukaana 34:6, 7. Heaha na kanawai a Davida i hai ai? Heaha na ano okoa o ka huikala ana, ka hoapono ana ka hoohemolele ana?

MANAO PILI.

  1. Ua poho anei ko'u manao e pili ana i ko ke Akua makaukau e kala i na hewa?

  2. Ua imi anei au i ka maemae hou, aole ka huikala wale no?

  3. Ua kaena aku i ko'u ikaika me he mea la aole hiki ia'u ke hina e like me Davida iloko o ka nenelu o ka hewa?

  4. Ua hoomaopopo anei au i ka mana o ke koko o Iesu e hoomaemae ai i ka naau?

  5. Ua hoohalahala anei au i kekahi kanaka no ka hewa hookahi oiai aole au i noonoo pono i kona kulana maikai ma ke ano holokoa ?

 

Ka Nee Ana o ke au

Hookele Moku.

 

  E kapili ia aku ana ma Dubuque, mokuaina o Iowa, he moku no ke aolo ana aku maloko o ka muliwai a puka i ka moana. He moku ano hou keia. Hookahi no ihu o mua, a he elua mau hope. Aia ma keia mau hope, he hoeuli a he huila pakahi. E kapili ia ana i kela huki mawaena. He kila ka moku a pau, he 300 kapuai ka loa a mai ke 30 a 35 kapuai ke akea. Ua manaoia ua hiki iaia ke halihali ia 60,000 pahu huita me elima wale no kapuai ka hohonu o ke kila iloko o ka wai. Ina e paa ana keia moku, aiaila, e hoouna ia aku ana oia me ka piha ukana e lawe ai no ka muliwai Amezona, Amerika Hema. Alaila, e hali loa aku ana oia iloko o ka aina a hiki i kahi he elima haneri mile a oi aku ka mamao mai ka nuku aku a i kahi o na mahi kope, a e lawe mai ana oia i na kope ma ke ano ukana a hoihoi pololei i kahi i holo mai ai.

 

  He nui a lehulehu wale o na opio Hawaii e noho palaualelo nei me ka hana ole ma na home, o ka paikau hele ma na alanui oia iho la ka lini a me ko lakou makemake. He poe opio kino ikaika lakou, he mau lima i kupono no ka mahiai a me ka lawelawe ana i kekahi mau hana oolea, aka nae ua hoopalaleha lakou ma ka hana maikai.

 

  HE LEO KAHEA--Ua hoounam ai o J. Haole, Kahukula Sabati nui o Maui Waena i keia mau olelo mahalo iho: E hui ana na kahu kula Sabati apana, na hope kahu, na puuku na kakauolelo na lala o na kula Sabati a me na kumu papa o na kula Sabati a pau o Maui waena, ma ka luakini Kaahumanu, ma Wailuku, ke hiki aku i ka Poaono hope loa o Aperila, la 30 A. D. 1892 hora 10 A. M. Nolaila he mea pono e hoolohe ia keia leo, ma ka hoohui ana ia kakou ma kahi hookahi e kuka i kekahi mau kumuhana ano nui he mea ia e hooholo mua ai ina hana o ko kakou mau kula Sabati, a he mea hoi ia e hoolokahi ai ina manao ma ka hana ke noi nei au i kooukou oluolu e waiho i ka kakou mau hana ponoi no keia ia hookahi wale no no ka mea no ka hana aku no ka nui, a i kulike ai hoi me ka makemake o ka Peresidena o ke komite hooko o na kula Sabati a puni ka Pae Aina.

 

NA LETA.

 

  [Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi o na hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo e ko makou poe mea kakau.]

 

Mea Hou o Puako, Kohala Hema.

 

  MR. LUNAHOOPONOPONO: Ma ka la 11 o Maraki aku nei, ua akoakoa mai na Kahu Ekalesia o na Ekalesia Karistiano o keia mokupuni ma ka betela o Hokuloa, Puako, Kohala Hema, me na Elele. Ua helu aku kou mea kakau i na poe i hiki ole mai, a ua loaa he ekolu, oia na Revs. J. Kauhane, G. W. Waiau a me W. Kamau. He maikai a holopono kekahi mau hana, a o kekahi hana ua hoopanee loa ia, oia ka heluhelu haawina. O keia ka haawina a'u i minamina loa ai no ka hoopanee loa ia ana. No ka mea, malaila e ike ia ai ke kulana makaala o na kahunapule ma ka lakou mau haawina. Ua lawelawe pu ia na hana o ka Ahahui Kula Sabati me ka holopono. A ma ka la 12 ae, ua malamaia he hoike hui o na Kula Sabati, penei,

  Kula Sabati o Kohala Akau, he 3 opio wahine me 3 makuakane. O Hon. G. P. Kamauoha ke alakai. Ua maikai na haawina a me na himeni.

  Kula Pokii o ke Kai Hawanawana, he 1 pokii kane me 5 pokii wahine. Ua lilo ke alakai ana malalo o J. P. Pai, he opio. Eleu me ka mikiala ma na hana pono.

  Mahele o na opio, he 2 kane me 3 opio wahine. Na kou mea kakau i alakai. Ua pane ia mai na ninau baibala me ka maemae, a o na himeni ua maikai.

  Kula Sabati o Waimea, o J. Kalino ke alakai ma na himeni, a o T. P. Kaaeae ma na ninau. He 2 makuahine me 4 opio wahine. Ua ku i ka hiehie ko lakou mau leo himeni.

  Kula Sabati o ka makani kololio o Puako, ma keia Kula Sabati he eha no mahele. O na makua a o na pokii, ua like no me ko ke Kai Hawanawana. Ma ka mahele o na makua kai hoike ia, a haalele ia na pokii. He mea hou no hoi i ka puuwai o ka poe makee i na hana Kula Sabati ka haalele ia ana o ka lakou mau haawina i kula ia ai no ka pono uhane, ka welenia me ke aloha. Malalo o keia, o ka wa e hoike ia ana o keia Kula Sabati ma ka papa o na makua o ka wa iho la no ia i pau ai kahi poe Kula Ekalesia a mau makua hoi no ka "Hai Euanelio" iwaena o kakou i ka hoi, e ake no paha o ka ike no i ka ohana, a malalo o keia hoi pupuahulu ana o na Kahu a me na Elele, ua hapa mai ka poe maikai oloko o ke anaina. Ua hoomau ia aku no a pau pono kahi mau haawina. Ua koho ia i mau komite nana i na kula, oia o Rev. L. K. Kalawe, Rev. D. Khooio a me J. W. Keahi. O ka nui o na haumana ma ka papa o na makua he 8, oia hoi, he 3 opio kane, a he 5 opio wahine.

  Ma ka oluolu o ke Kahu Kula Sabati nui, ua hoolaha hou mai oia ma kekahi Sabati ae e hoike hou ia ai kela Kula Sabati pokii o Puako, nona ka huina haumana i hiki aku i ka 8, he 5 pokii kane, a he 3 pokii wahine. Ma ka olelo hooholo a na komite e haawi ana i ka mahalo kiekie i ke Kula Sabati o Kohala Akau a me ka mahele Kula Sabati pokii o ke Kai Hawanawana, aia ia laua ka mahalo helu ekahi, a o ke Kula Sabati o Waimea a me Puako, ka helu elua.

  Ma ke Sabati ae, ua hoike hou ia ke Kula Sabati o Puako, a he mea e ka nani me ka maikai. Ua pahola aku o L. K. Kalawe i kona mahalo a nui no keia poe pokii, a ia W. A. Mio ka panina o na hana.

               T. S. K. NAKANELUA.

 

Mea Hou o ka Panalaau Mai Lepera.

 

I ka Nupepa KUKOA a me PAE AINA.

  Alohe oe: Ma ka po o ka la 12 o keia malama, ua ku mai la ka mokuahi Lehua me na mai lepera o luna, no lakou ka huina a pau he 10 a eia lakou ke honi nei i na ea o keia aina malihini, ka aina i olelo ia ka lua kupapau o ka make mau loa, a ma ia moku hookahi no i hiki pu mai ai na mea kani a ke aupuni i manawalea mai ai malalo o ka inoa o ka Papa Ola, a eia ke ao nei malalo o ke alakai ana a C. Kealawai a ma keia mau la ae paha, e holo pono ai na hana me ke kanalua ole. A ma ka la 14 A. M., ua ku mai la ka moku lawe ai o ka Papa Ola maluna mai o ka mokuahi Mokolii, me na palai maluna o kona oneki a me na ukana e ae o ka Papa Ola a me ka lehulehu a oia pu hoi ka manawa i lohe pu ia mai ai, ua hoopai ia ka mea hanohano ka pu konakona a he poka pahu no ka hale ahaolelo o keia mau la iho e nee aku nei, aka, ua noi aku oia e hele na hana imua a na ka mea mana loa, e kokua mai i ka mea hanohano Hon. Nahinu, a he mea maopopo ke kani mai nei paha ka aka o ko makou makua (W. H. Tell) no ka hoopai ia ana o ka mea hanohano Hon. Nahinu. Nui ka wela o keia mau la e hele nei ke hele ala pii ka ula i na papalina ka ua mea o ka wela, pela pu hoi me na keiki lawaia, e liuliu pu mai nei no keia mau ia e nee nei. A eia kekahi ua helu hou iho nei na lio o ka poe mai, nui na hooluhi ana a ko makou makua a nui no hoi keakea ana o na mai no keia mau hana hooluhi.

               W. B. MOKOLEHUA.

Kalaupapa Aperila, 14 1892.

 

He Pane no ka Lua o ka Manawa.

 

  I ka Nupepa KUOKOA me PAEAINA i Huiia;--Aloha oe:

  Ua ike au ma ka Helu 15 o ka Nupepa KUOKOA, o Aperila 9, e hoike ana o W. K. Makakoa imua o ka lehulehu i kuu hoopunipuni i ke akea, i kuu hoolaha ana i ka hopuia ana o Mr. Kaluna e ka Luna nui a me kona mau makai, no ka hewa puhi waiona a me ke kuai pu.

  Ke kukala nei o W. K. M. mekona leo nui ma na kai ewalu o ko kaua aina aloha, i manaoio ia mai ai he hoopunipuni ka'u mau hana. A e hoike ana oia ma kana pane, aole ka na ka Luna nui i haawi aku ke dala ia Ioane a me Kaaihue; a ke olelo nei na C. Kahalehili ka i haawi ke dala ia Ioane a me Kaaihue e hele i ke kuai rama i kahi o ka mea puhi rama i hoike ia maluna, a ke olelo mai nei, o Ioane ka hoike oiaio ma ka aoao o ke 'Lii na C. Kahalehili ke dala i haawi iaia. A ina io oia ka hoike oiaio ma ka aoao o ke 'Lii, a pehea na hoike e ae, he hoopunipuni anei ka lakou ike ea?

  O ka hoike a W. H. T. ma ka Hawaii Holomua, o ka la 2 o April, Helu 44, e hoike ana kana pane, nana ke dala ma ke kahi i hoailona ia ai e ia i ka wa i loaa hou mai ai ke dala iaia; a aole no hoi he olelo ma la pane na C. K. ke dala i kaha, a i ole, ua haawi la hoi o W. H. T. ia C. K. i na dala elua, a na C. K. la hoi i haawi i na kanaka i hoike ia maluna, he ole loa no; a eia ka ninau, ua hoopunipuni anei au?

  O kau hoohalahala e W. K. M. no ko W. H. T. a me kona mau makai kuleana e hele ai i kahi o na kamaaina me ka loaa ole o ka palapala hopu me ka palapala huli. He oiaio no kau i ninau ai imua o ka lehulehu; aole io no he mau palapala oia ano; o ka palapala i hopu ia ai o Kaluna ma ua la nei, o kela mau dala a ka Luna nui i kaha ai a i haawi ia ai ma ka lima o kela mau kanaka elua i hoike ia maluna.

  O ka hoike a ka mea i hoopii ia, o ka wa i heluhelu ia aku ai ka palapala hopu iaia, oia ka manawa i noho ai ka Aha o Kalaupapa nei, ma ka la 19 o Maraki, a i mea e maopopo ai i ka lehulehu ko'u hoopunipuni ole e ninau ae na makamaka i ke keena Kalaiaina, a i ole i mua o na Lunakanawai Kiekie i ka moolelo o ka Aha o Kalaupapa nei i noho ai i ka la 19 o Maraki. Aole o keia wale ke puhi rama i hopu ia ma ka Panalaau nei, he elua mau puhi rama i hopu ia i kekahi mahina o ka makahiki i hala, o Kaaukai (k) a me Keaniani (k), o ka inoa mua ua loaa pono aku ia e a ana ke ahi, a e kahe mai ana ka wai kao; o ka inoa hope, o na omole kai loaa aku. Eia ka ninau, heaha ka mea o W. H. T. a me kona mau Makai i hopu ole ai i keia mau puhi rama a waiho ae imua o ka Aha, e like me ke puhi rama hope? Aole anei o keia kekahi hana pono ole a keia kanaka, o ka hopu i kekahi puhi rama a hookuu i kekahi mau puhi rama, oiai oia hewa hookahi no.

  Eia hou keia, ke hoohalahala hou mai nei no kuu makamaka no na mea e pili ana i ka waiwai o Palohau opio; a, ke olelo mai nei aole ka i hoopuka ke kumuhinu ana, W. H. T. i kela huaolelo a'u i hoike ai i ke akea; oia keia, mahope nele makou i ka lio ole, aole no hoi au i hoole ia oe aole oe ma ka rumi kupakako ia la, a ke hai aku nei au ia oe, kaua elua ilaila i ka wa e kamailio ia ana keia waiwai, a e like me ka'u i hoike mua ai i ke akea, oia no ka mea pololei i puka mai ma ka waha mai o ka L. N. o ka Panalaau nei.

  A ina hoi i lohe ko'u mau pahu kani, a e like me ka ia nei e ohi kau ae nei imua o ka lehulehu, ka oiaio, nawai hoi au e hoolaha hoopunipuni i ke akea, he hoike ko'u ma keia, o A. R. a mahope o ka pau ana o ka laua kamailio ana no keia mea, me ka Ioaa ole o ka pono ma ko A. R. aoao, e like me ke kauoha mai ke kaikuahine mai o ka mea make.

  Ia wa a'u i hai aku ai i ka'u hana i hele aku ai, he holo no, a ua loaa mai ka palapala mai a oe mai, a me ka olelo pu mai e lawe i keia palapala ia Nailima, a ua loaa io ka pahu. Aole no hoi au i olelo ma ka'u hoolaha na nele o W. H. T. i ka lio ole, e like me kau pane, a ke olelo mai nei oe ia'u, ola ka au i ke ahe a ka makani. E ka makamaka, o kaua pu no ilaila; a ke kapa pu mai nei oe ia'u i kuu hapala i ko L. N. i ka lepo, aohe ka'u he lepo; o kau i o ka lepo, he huna i ka hewa o nei kanaka.

  Ua hiki no ko pai ana, he mau papaa barena kau mai a W. H. T. mai a loaa no hoi kou opu malumalu e noho ai me kau wahine, ma kahi o na kamaaina. E pane mai paha kuu makamaka, ua kuai ia e kuu wahine ka aina a me ka hale maluna o ua aina nei; i kuai ia ai. E ae aku ana au ua lilo io ka aina a me ka hale i ko wahine a he pono pili paa ia nona a he kamaaina ka olelo ana. O ka lua o ka Papa Ola i ka wa i na luna mua, aole ae ia na mai e hele ma kahi o na kamaalua, a pela hoi na kamaaina ma kahi o ka Papa Ola. O kou kuleana hui me ko wahine, i ke ao, a po hoi oe maluna o kou, kuleana he Papa Ola. A ke ninau hou mai nei no o ua hoa nei o'u o nei aina malihini i kuu inoa oiaio, o ko'u inoa no ia a ko'u mau makua i kapa mai ai mai ko'u wa uuku mai.

  Me keia mau wehewehe, ua lawa ka'u hoike ana imua o ka lehulehu.

              S. K. KAUAKAHI,

Kalaupapa, Aperila, 14 1892.

 

KUU LEI HAULE OLE U WEHE

MAI I KA PILI ALOHA ME

NA MAKUA.

 

  E ka nupepa KUOKOA a me Pae-Aina i Huiia,        Aloha oe;

  E hoike ae oe i kela poo manao maluna, i ike mai ai na kini makamaka, ka ohana a me ka lehulehu o kuu kamalei aloha i haalele mai ia maua na makua, a ua lilo hoi i mea pono ole i ko maua mau noonoo, oiai na la e haakokohi ana no ke aloha keiki, ka mea poina ole ia'u i na wa a pau ma ka'u huakai hele a pau, a oia no ka pulakaumaka i kau mau keiki a pau. A oia hookahi ka hua i hemo aku mai ko'u alo aku, i hiki ole hoi ia'u ke paa iho a anai aku i kumu e paa mai ai ia maua, e like me na waiwai o keia noho'na, a ua hookaika i kahi e loaa mai na palekana ana, he mea ole nae ia mau manao ana pela.

  Nolaila, ma ke kakahiaka o ka la 11 o Aperila nei 1892, hora 9 35 minute, ua oluolu i ke Akua Manaloa ka lawe ana aku i ka uhane makamae o Emily Kalikolehua Uahinui, ka maua kamalei aloha, a waiho iho i ke kino lepo na maua e hooponopono aku no ka mauawa hope loa. A e like me ka ka Buke Nui Hemolele i hoike mai ai. I hele kohana mai no au mai ka opu mai o ko'u makuahine a e hoi kohana aku no au ilaila, na Iehova i mai a nana no i lawe aku, a e hoomaikaiia ka inoa o Iehova. Ua hanau ia Emily Kalikolehua Uahinui ma Kaunakakai Molokai nei ma ka la 20 o July 1891, ka nui o kona mau la o ka hanu ana i na ea oluolu o keia ao mauleule, he 8 malama he 21 la 35 mikute, a kuu mai la oia i kona aho hope loa na maua e uumi hoomanawanui aku i ke aloha keiki a pau na la o ke kanikau ana e like me ka Iabo kanikau ana i hoike ia ma ka Buke Nui. "O ka mea uuku a me ka mea nui, aiai no malaila."

  Nolaila, ia oe e Hon. Wm White a me Mrs. Esther White, kahi milimili a kakou i pulama ai i na la opiopio i hoomanawanui ai i ke alakahi o Molokai nei, a ka halehookolokolo ma Pukoo, malalo o na mea pili i na pono o keia noho'na, na ike ole olua, a pela ka hapa nui ohana, nolaila, e ike oukou a pau ma keia ua haalele a ua pauaho e mai o Emily Kalikolehua ia maua, a ke au nei io a ia nei pehea ia e ike hou aku ai, ua pau, ua nalo ia me kana mau hoalohaloha a pau i pulamaia no ka piha ana o na la he 365, ua poho wale ia mau manaolana ano pela, ke noi nei ka leo ka'u pule, e hoomama mai i ko maua mau manao pilihua a pau, a nana e haawi mai i na hoopomaikai ana.

               J. N. UAHINUI,

               MUA UAHINUI.

 

HE NANE.

 

  O ko'u 1,2,3, aia au me na kaikamahine o Nuuanu kahi i milikaa ia ai, he milimili au na ka lehulehu.

  O ko'u 4,5,6.7, owau ka mea nana e rula ka lahuikanaka, na'u e hoola a na'u e pepehi, o ko'u leo ka mea mana.

  O ko'u 8, ua like me ka mahina piha o Hoku.

  O ko'u 9,10, aia au iloko o ka loi kahi i lolii ai, e kali ana au o kou kii mai e huna iho a hala ae ke kupulau.

  O ko'u 11,12,13, aia au iluna kahi i noho ai, a ilalo o ka honua e hoopunana ai.

  Ko'u 14, aia au ma ka papa ekolu o na hua piapa.

  O ko'u holookoa he inoa no kekahi o na wahaolelo o ka lahui.

              IAKOBA.

 

Hoolaha Kumau.

 

PAPA!  PAPA!

AIA MA KAHI O

Lewers & Cooke

(LUI MA),

Ma ke kahua hema o Alanui Papu

me Moi.

 

E LOAA NO NA

PAPA NOUAIKI

O kela a me keia ano,

Na Pani Puka, na Puka Aniani,

  na Olepelepe, na Pou, na O'a,

    na Papa Hele, na Papu Ku,

      me na Papa Moe he nui loa.

NA PILI HALE O NA ANO A PAU

A rue na

WAI   HOOHINUHINU   NANI

O na ano a pau loa.

 

Na Balaki o na Ano he Nui Wale

  Ke hai ia aku nei oukou e na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o' oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana no ka

Uku Haahaa Loa,

E like me ka mea e holo aua mawaena

o Laua a me ka Mea Kuai.

Hele Mai e Wae no Oukou iho.

2357-q

 

Ka Waiwai o ka Hilinai

 

Saseparila Ayer

AYER Laau Saseparila, kai kaulana a hilinai nui ia no ka hoomaemae koko ma na wahi a pau o ka honua, ne aneane 40 makahiki i hala ae nei, a ua lawelawe nui ia hoi iwaena o na oihana lapaau.  O keia

  LAAU SASEPARILA, no loko ae ia o ke aa Saseparila Honedura maoli; ua loaa ka mana hoomaemae ma o ka hui pu ia ana me kekahi mau aa laau e ae, a me kekahi mau mea no loko o ka honua a me ka hao.

  HE KOKO inoino a nawaliwali a nei kou? Ua awili pu anei me na ano mai ikaika? A ua huipu anei me na wai awaawa hoopehu Na keia

  LAAU e hoomaemae ia mau mea ino a pau a maikai. O na kauka lapaau a pau o Amerika i ike ke ano o ka Ayer Saseparila, ua olelo lakou, aole he mea maikai e ae no ka hoomaemae koko ana mai na ma'i i awili pu ia, aka o kela wale no.  No ka

  HOOMAEMAE ana i ke koko, a me ka na hookahua pono ana i na mea a pau ma kekahi mau ano ma'i i ike ia, o ka Ayer Saseparila wale no ka laau nana e hoomaemae ae me ka hakalia oie mamua ae o kekahi ano laau e ae   O ke ano

Ole Ayer@

  KOKO INO hakuhaku, a nawaliwali hoi kona holopono ana ma ke kino, e hoomaemae ia ana a e hooikaika pu ia no hoi ma o ka ai ana i keia Laau Saseparila a Ayer. He maalahi a he

  MAIKAI loa hoi keia laau, aole no ka hoomaemae wale ana no i ke koko, aka, no ka hookaawale pu ana kekahi i na ma'i hoomomona hou ana i ke koko ino, a me ka hooikaika pu ana i ka holopono ana ma na aa. He lehulehu wale na hooia ana mai na wahi a pau o ke ao nei i hoohana mau i keia laau mamua o kekahi mau laau e ae.

  A HILINAIIA no ka ikaika kupono o ke ola kino, ma ka maemae ana o ke koko, hoomake pu ia na ma'i, a pela aku. He nui na laau hoomaemae koko i hoolaha wahahee wale ia malalo o na inoa he lehulehu, aka, o na hilinai a me na hooia wale no a ke ao holookoa. maluna o ka

Ayer Laau Sasaparila.

I  HOOMAKAUKAUIA K

Kauka J. C. Ayer & Co. Lowell, Mass.

 

HOLLISTER & CO

Na A ena ma ka Paeaina Hawaii.

2357-q

 

Hoolaha Humau

 

Kakela me Kuke

 

KA - HALEKUAI - NUI

----O NA ----

WAIWAI LIKE OLE

 

NA MEA HANA

KAMANA A PAU

 

PAHI, UPA, PULUPULU.

 

NA PENA

 

KAA  -   PALALA.

 

IPUKUKUI

----A ME----

KA AILA.

 

PALAU!

A me na mea Mahiai.

 

NA PAKEKE POI

Ipuhao, Iliwai.

Makau me Aho Lawaia

 

Mikini Humuhumu

MIKINI A WILCOX ME GIBBS

Na Mikini a Remington.

 

Kakela me Kuke

2371-q