Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 23, 4 June 1892 — Page 4

Page PDF (1.88 MB)

This text was transcribed by:  Kealohi
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

No ka Makahiki          82 00

No Eono makina         1 00

Kuike ka hula

 

Hoʻopukala E Ka

 

 

Hawaiian  Gazetter Co.

H.M. Whitney, Luna Nui,

J.U. Kawainui, Luna Hoʻoponopono

 

Poaono,           June 4, 1892

 

KULA SABATE.

 

11. 11. Iune 12. Ka lua o na

Liona. Daneila 1:18-25.

 

            13 Alaila Kauoha aku la o Nebukanezs, me kona bubu a me kona ukiuki loa, E alakai

mai ia Saderaka, a me Mesada, a me Abenego; a ua alakaila ruai no keia mau kanaka

imua o ke alii.

             14 Olele ako o Nebukanezs, i aku ia ia lakou. Ma ko oukou manao anei ia, e Saderaka, a me Mesaka, a me Abedenego? Aole hoi i hoomana i ke kii gola aʻo i kukulu ai?

            15 Ina hoi e noho makaukau oukou, i ka waa oukou e lohe ai i ka leo o ka pu, a me ka ohe, a me ka lira, a me ka hokiokio, a me ka dokima, a me ka violaumi, a me na mea kani a pau, a e moo iho oukou e hoomana aku i ke kii gula aʻu i kokula ai, ua pono; aka, i ole oukou iloko o ka umu ahi e aa ana. A owai la ke akua nana ouko e hoopakele mai kuu lima aku?

            16 Olelo mai la o Saderaka, o Mesaka, a me Abedenego, i mai la i ke alii, E Nebukanuea, aole  o makou mea mea e pane aku ai i kau ma keia mea.

            17 Ina pela, o ko makou Akua ka mea a makou e malamala nei, e hiki no ia ia  ke hoopakeleia makou mai ka umu ahi e aa ana, a e hoopakele no hoi ia makou mai kou lima aku, e ke alii.

            18 A i olo hoi ia, o ike nuanei oe, e ke alii, nole makou e malama i kou mau akua, aole hoi makou e hoomana aku i ke gula au i kukulu ai.

            19 Alaila piha ae la o Nebukaneza i ka buhu, a ano e ae la koua helehelena ia Saderaka, a me Mesaka, a me Abedenego; a hoolale no la oia e hoo i ka umu ahi a pahiku ka enaena ana i kona mau e enaena ai.

            20 A kena aku la ola i na kanaka ikaikai o kona poo koa, e nakinaki ia Saderaka a me Mesaka, a me Abedenego, a e hoolei ia lakou iloko o ka umu ahi e aa ana.

            21 Alaila, nakinakiia iho la ua poo kanaka la me ko lakou mau lole wawae, a me na palule, a me ua kapa aah, a me na kapa e ae, a hooleiia lakou iloko o ka umu ahi e na ana.

            22 A no ka ikaika o ka ke alii kauoha a me ka okoko loa o ka euaona aua o ka umu ahi, nolailaʻ ua make i ke apoia e ke okoko aua  o ke ahi ka poe kanaka naoa i hapai o Saderaka, a me Mesaka, a me Abedenego.

            23 a o keia mau kanaka ekolu i nakinakiia o Saderaka, a me Mesaka, a me Abedengo, haule no lakou iloko o ka umu  ahi e aa ana.

            24 Alaila, pihoihoi iho la o Nebukaneza ke alii, a ku koke oia iluna, olelo aku la oia i kona poe kuhina. i aku la, Aole anei  kakou i hoolei aku i ekolu kauaka i nakinakiia iloko o ke ahi.? I mai la lakou iaia, E ke alii, e, ho oiaio no ia.

            25 Olele aku oia, i aku la, aia hoi, ke ike nei au i ua kauka eha, aole i nakinakiia, e hele ana iloko o ke ahi, aole o lakou wela; ao ka ha, ua like ia me he keiki a ke Akua.

           

            Pauku Gula.    Daniela            6:23.

         Aohe wahi eha i loaa ia ia no ka mea ua paulele aku no ia i konaAkua.

            Manao nui. E hoolauna i ka manao e paulele loa ai i ke Akua hoopakele.

 

OLELO HOAKAKA.

            Ua hala na makahiki he kanalima mahope o ka Nebukaueza kukulu  ana i ka umu ahi. Ua lawe pio o Kuru i Babulona. Ua lilo o Davida i moi. Ua lilo o Daniela i kuhina nui. Ua lili na luna aupuni e ae, a manao lakou me ka maalea ke kumakaia ia ia Aka ua kupaa mau o Daniela ma ka pono. Nolaila, ua hana maalea lakou i mea e lilo ai kona pono hewa. ua hoomalimali lakou ia Davida me ka olelo epa oia no ka mea Mana loa, e pono ole ke noi aku i kekahi mea e ae no ka mahina hookahi, kue kekahi mea e ae no ka mahina hookahi, koe nae ka moi wale no. in a paha ua kue kekahi kanaka  i keia kanawai hookapu, nona kela uku hoopai e hoolei ia oia iloko o ka lua o na liona, me ka manao e make koke oia. Aole i malama o Daniela i keia kanawai hooweliweli, oiai ua moakaka ia ia. Eia ka hana maalea o kona poe enemi. Ua kue na alii ia Daniela, alaila hoi ke akua ia lakou i ka moi. Ua kue o Daniela i kau kauoha. Ua manao ka moi e hoopakele i hoahana hanohano loa, aole nae i hiki i ka moi iho ke kapae. Pela ka liona paa o ka lahui Media, e mau loa ana ko ke kanawai i kukulu ia, aole hiki ke hoololi hou. Ua pule aku o Daniela e like me kana hana maa mau ia  Iehova. Nolaila mamuli o ke kanawai hoolei ia oia iloko o ka lua o na liona. He mau makahiki i kanawalu kona ia wa M. K. 58.

            16. Liona         Ua  maa mau i na moi ma na aina hikina ka malama i mau holoholona hihiu mai na aina e mai ma ke ano he mau mea malihini e nana aku ai.

 

HE MAU NIELE.

 

            I hooleila aku na liona. pp. 16-18.

Heaha ke kauoha o ka moi? Heaha ka ka Moi olelo la Daniela? Pehea i paa ai ka lua? heaha ke kumu o ko lakou * ana i keia malihini? Heaha ka lakou olelo hoomaalili i ka Moi? Ua  ae aku anei o Daniel i ke kapono o kela kauoha a ka Moi? Ehia kona mau wa pule i kela a me keia la? No keaha kona hoomau ana i kana oihana pule? Daniel 9: 1-3. Heaha ka manao o ka Moi e pili ana i kona hoomaliia e na enemi o Daniela? No keaha la i hiki ole i ka Moi ke kapae i ke kanoha ino?

            II Hoopakeleia e na anela, pp. 19-24. Heaha ka hana a ka Moi ma ke kakahiaka nui? Heaha kana olelo kahea ia Daniela? Heaha kana olelo pane? Heaha ke ano hana a ka Moi ma ka lohe ana  i ka leo o Daniela? Heaha kana kanoha? Heaha ke ano o ko Daniela kino i kona wa i puka aku ai mai loko mai o ka lua? Heaha ke kum o kona oluolu kino? Heaha ka mea i hana ia i ku i kona poe imihala? O wai ka mea oi aku o ka pihoihoi, o Daniela paha, o Dariu ia Iehhova? Heaha ke kumu o ko Jehova hoopakele ana ia Daniela?

            III. Hoohanohano ia e ka Moi, pp. 25-28. Heaha ka palapala  kukala mai ka Moi mai i na lahuiaina  a pau loa? Heaha kona kumu no ka hoopuka ana aku i ka palapala la? Pehea i hoohanohano la ai o Daniela? He hana kokua anei keia no ka pono o ka poe Iudaio a pau? Ua loaa anei i ka poe  ino ka uku ino no ko lakou hewa? Na Solomona 1:31. Ua hana anei kekahi poe manaoio e like me ka Daniela, Ioane 19:12-16. Oihana 5:18-19. Heaha kekahi mau olelo paa mai ke Akua mai e pili ana i ka palekana no ka mea manaoio? 2 Korineto 4:17-18. 2 Petero 2:9. Hoikeana 3:10 Heaha ke kumu no ka hoao ana i ke ano maoli o ko kakou manaoio? Iakoba 1:2-3, 12. 1 Petero 1:7. Heaha ka hana kupono no ka manaoio paa? Mataio  51:10-12. Roma 8:17. Hoikeana 7:14. Hiki anei ia kakaou ke loaa keia pomaikai? Helena 1:40.

 

HE MAU MANO PILI.

            1. E loaa anei ka uku ino i ka poe ae aku i na olelo niania?

            2. E hoka anei ka mea kue i ka manaoio?

            3. E malama pono ana anei ke Akua i ka poe i paulele aku ai iaia?

            4. E loaa ana anei ia kakou ka maluhia ma ka lawehala ana?

            5. E pono ana anei ia kakou ke haalele i ka pule?

 

 

Moolelo o ka Ahahui Lunakahiko o Maui.

 

            halawai ka Ahahui Lunakahiko o Maui maloko o kaahumanu, ma ka la 4 o Mei, 1892, hora 10 a.m. Lunahoomalu ma ka noho.

            Hoomakaia na hana me ka himeni 181 o ka Hokuao Nani, a me ka pule.

            Hoomaopopoia na hoa i hiki mai, penei:

            Na kahu Ekalesia   J. P. Kuia, J. P. Inaina, j. K. Iosepa, O. Na wahine, J. K. Hihoi, A. Pali, S. K. K   amakahiki, H. Manase, J. Kaalouahi,             G. W. Kolopapela. Na lunakahiko D. Murry, Haokawaimaka, J. Haole, D. Kapou, Kaupalolo, J.M. Kealoha, M. Makalua, Nakai, G. Kekipi, Ukuula, Wailiula. Na hoa mau, O. P. Emesona, S. Kamakahiki, J. K. Kawaiaea, he haiolelo.

            Koho ka Aha ia J. P. Kuia, i lunahoomalu, a ia Emesona, Pali, Manase, i komite imi hana. Lilo o Rev. S. Kapu i hoa kuka.

            Hoike hapa a ke komite imi hana. 1. Hapalua hora haipule. 2. hoike kihapai. 3. Na palapala hoopii. 4. Hoike a na komite. 5. Oihana kuwaho. 6 Oihana kuloko. (1) Na Ekalesia kahu ole. (2) Na kahu Ekalesia ole. (3) No na luakini, hale halawai, a hale kahu. (4) Na keiki a ka aha. (5) Na kula Sabati, ahahui opiopio . (6) Kula hanai. (7) Ke ola o na kahu. (8)  Na komite hoeueu no keia aha. 7. Komo ana o ka Euanalio ma na apana i hana ole ia. 8. No na mare. 9.  Nupepa home. 10. Heluhelu haawina. 11. Lulu dala. 12. Koho ana i mau lunakahiko i ka aha nui o ka Pae Aina. 13.  Kahi a me ka manawa e halawai hou ai. Na komite O. P. Emesona, H. Manase, A. Pali, na komite a apono ia ka hoike.

            Kumuhana 2  Na J. P. Kuia i hoike mai no ke kihapai o Paia a me Haiku. kuka nui ka Aha i keia hoike, a hooholo e noonoo hou ia me ke kumuhana. Na J. K. Kawaiaea i hoike mai na Kaupo. Ua noonoo ka aha i kana hoike a hooholoia e hoomau aku no iaia i haiolelo  no Kaupo, a na ka lunahoomalu me ka kakauolelo e haawi aku i palapala haiolelo no eono mahina wale no.

            Hoolohe ka aha i ka haiolelo a Rev. S. Kapu, "he pani no Manase," Oihana 2:1. Mahope iho ua noi mau o A. Pali e hoomaha ka aha a hiki i ka hora 1:30. Hooholo la.  Pule of  J. P. Kuia.

ma ke noi a J. K. Hihio, ua hoopanee ka aha a noho hou i ka hora 9 a.m. apopo, me ka pule a O. Nawahine

 

LA HANA 2, MEI. 5.

            Noho hou ka aha e like me ka hoopanee ana. Malama ia ka hapa hora haipule. Kahea inoa ia na hoa. Heluhelula ka moolele o ka  halawai i hala a aponoia. Lilo o J. W. Kalua a me W. B. Keanu i mau hoe kuka.

            Na J. Haole i hoike mai no ke kihipai o Wailuku. Noi mai o J. W. Kalua e kapaeia kahi e pili ana ia E. S. Timoteo. Hooholoia. Na J.K. Hihio i hoike mai  i ko Kaanapai a me Honokohau. Na ke Kakauolelo i ko Siloama, Molokai. Na  A. Pali i ko Lahaina, a o H. Manase i ko Kaluaaha.

            Hoomaha ka aha a noho hou i ka hora 1:30 me ka pule a J.K. Iosepa.

            Auina la. Halawai hou ka aha.

Pule o G. W. Kolopapela.

            Na S. K. Kamakahiki i ka hoike kihipai o Olowalu. Ma ke noi, na waihola a noonoo pu me kumuhana 7; pela pu me ka hoike a Kaalouahi i ko Halawa, a me ka J. P. Inaina i ko Huelo. Na G. W. Kolopapela i ko Pelekunu me Wailau. Na J. K. Iosepa i ko Hana, a na S. Kamakahiki i hoike waha mai i ko Kipahulu.

            Hoo panee ka aha a noho hou i ka hora 9 a.m. apopo. Pule ka lunahoomalu.

 

LA HANA 3, MEI 6.

 

            Malamaia ka hapalua hora hulpule. Kahea inoa ia na hoa. Heluheluia ka moolelo o ka halawai o hala a aponoia.

Kumuhana 3.   Heluhelu mau ke kakauolelo i ka palapala kahea a ka eklesia o Wailuku ia Rev. S. Kapu i kahu no lakou. Haawi ia ma ka lima o kahi komite o ia ekalesia A. Pali. Hoike mai ke komite o ka palapala kahea o Wailuku. E aponono keia aha i keia palapala. Hooholo ia. E waiho ia ma ka lima o Rev. S. Kapu. Hooholo ia. Noi mai o kapu, e ae mai ka aha i manawa noonoo noʻu, no kahi wa alaila, pane aku. Hooholo ia.

            Kumuhana 4   Na A. Pali i hoike komite mai no ka hookaawale ana ia Waikapu mai kona pili ana he apana no ka ekalesia o Wailuku, ma Novemaba 8, 1891. Ua hui pu ke komite me na hoahanau o ka ekalesia o Waikapu, e noonoo i ke noi a Wailuku. Ua hooholo ia ua ae ka ekalesia o Waikapu e like me ke noi a Wailuku, e hookaawale i ko laua hui ana, ma ke ano he ekalesia hookahi. A ke hoike nei kau komite, ua kaawale ka ekalesia o Waikapue like me ke noi a Wailuku, e hookaawale i ko laua hui ana, ma ke ano he ekalesia hookahi. A ke hoike nei kau komite, ua kaawale ka ekalesia o Waikapu mai ko laua hui pu ana. Na komite A. Pali, J. P. Kuia. Ua apono loa ia ka hoike a ke komite.

            Kumuhana 5.   Hoike nui mai ke kakauleta i ka holo pono o ka oihana kuwaho. A he mea pono, e hooi ae na ekalesia Hawaii i ko lakou ikaika, i loaa i mau paahana hou i ekolu. Mahalo ia ka hoike.

            Nolaila, waiho mai o O. Nawahine he olelo hooholo penei: E hoi aku ana na kahu a me na lunakahiko  o keia aha, e hooikaika iwaena o ko lakou mau ekalesia ma ko lakou  hele ana imua o na hoahanau, a me na makamaka, e noi aku i ko lakou  mau kokua aloha, no ka poe iloko o ka pouli ma ke kakau mai i na inoa, a me ko lakou mau kokua i kela a me keia mahina, a puni ka makahi, maluna o kekahi papa i hoomakaukau ia. Apono loa ia ka olelo hooholo.

            Noi pu ia mau hui, e hoomau ia no kela hana koho a na ekalesia, ma o na kahu a lunakahiko, no keia hapa makahiki e nee nei; penei: Keanae, Kaupo, Honokohau, $5 pakahi; Paia, Kipahulu, Olowalu, me Lanai, $10 pakahi; Huelo, $11; Kaanapali, $15; Waikapu, pelekunu, $20 pakahi; Haiku, Honuaula, Halawa, $25 pakhi; Wailuku, $60. Huina $406. Apono loa ia na koho.

            Kumuhana 6. Oihana kuloko.

Waiho ma o O. P. Emesona he olelo hooholo. Hooholo ia. Ma ka manao o ka ahahui lunakahiko o Maui a me Molokai, he mean maikai ka launa pu ana o na ekalesia a pau o ka mokupuni iloko o na ahakuku, a me ka hana. Nolaila, ke kono aku nei ka aha lunakahiko  o Maui i ka ekalesia haole  o Makawao e hui  mai me makou ma na halawai o ka ahahui, me ke kahu a me ka elele. Apono loa ia ka olelo hooholo.

         Waiho mai o Rev. S. Kapu i kana  pane imua o ka aha no ka leo kahea  a ka ekalesia o Wailuku iaia i kahu ekalesia no lakou.

         He ekalesia hana no koʻu, aka, ua hiki mai wau maanei. Aole ma na ano a pau mawaho  ae, aka, ma ka hana a ke Akua, ke haawi nei wau i koʻu ae i keia palapala kahea a la ekalesia o Wailuku i kahu hana na lakou. Mahalo ia. Ma ke noi a Hihio ua koho ia o O. Nawahine, A. Pali, J. P. Kuia a me J. K. Hihio i komite hoonoho kahu no Wailuku. Hooholo na ke kakauolelo o keia aha e hai aku i ka ahahui euanelio o Oahu e hokuu mai ia Rev. S. kapu mai oia i hoa no ka aha lunakahiko o Maui. Ma ke noi a Emesona, ua noonoo ia ka mahele (7), oia ke ola  o na kahu, ua noonoo puia ka hoike kihipai o huelo. Ma i hoike, ua olelo ia ua ae ka ekalesia o Huelo i ke kahu he $121. Ua kuka nui ka aha a ua maopopo, o keia 121 dala, aole na ka mahele ma ka aoao o ka papa manawalea, a he pilikia nui keia o na kahu. Na Emesona i hoike mai, ua nele loa kela papa manawalea aohe dala ma ka waihona, a nana no i pane oluolu mai, e hoomanawanui kakou, a e pau no kela pilikia ke helu au  e hooponopono pu me lakou. Ma ke noi ua waiho ia keia hana ma ka lima o ke komite hoeueu.

         Mahele (1) Na ekalesia kahu ole.

Na Inaina e malama ia Keanae.

Na S. Kamakahiki ia Kipahulu me Kaupo. Na S. Kapu ia Waikapu a ma Honuaula. Na A. Pali ia Lanai.

         Mahele (2) Na kahu ekalesia ole.

Ua kuka nui ka aha no Kaholokai a me Akela, no ka pili ole ma na hana i keia aha, a ma na ekalesia kahi a laua i noho ai me ihe hoomaloka la je ano, i ku ole i jo laua ano, e kue ana i ka olelo hooholo i keia aha ma ka la 4 o Novemaba, 1891. Ua kohoia o H. Manase i komite e hele a e launa pu me laua.

         Ma ke noi, ua hoopanee ia na mahele 3, 4, 5 me 6.

         Mahele 8    I komite hoeueu no keia aha. Noi mai o O. Nawahine, e kapae i kona inoa mai kela komite ae. Kue mai o J. K. Hihio, a noi e hoomau no iaia pela. Hooholo ia.

         Ma ke noi, ua hoopanee ka aha a noho hou i ka hora 9 a.m. apopo. Pule o S. Kapu.

 

LA HANA 4, MEI 7.

         Halawai ka aha. Hapalua hora haipule. Heluheluia ka moolelo a aponoia.

Kumuhana 7       Komo ana o ka euanelio ma na apana i hana ole ia Kohola o J. P. Kuia me O. P. Emekona i komite no ke kula o Kamaomao, a e hui pu aku me ke kahu o keokea.

Kumuhana 8 me 9, ua noi ia e waiho ia mau kumuhana i ka ahahui ma Honolulu. A o ke kumu hana 10, ua hoopanee loa ia.

         Lulu dala na hoa a lona he $6.65. Ua kapae loa ia ka olelo hooholo e pili ana i ka lulu dala o na ekalesia no ka pomaikai o na elele e holo ai i Honolulu. Eia na elele: J. Haole, D. Kapoi, Ukuula a me G. Kekipi.

Heluhelu mai ke kakanolelo  i ka palapala hoopii a ko Waikapu, e noi ana e hoohui me Wailuku, a ua hoole ia.

Na O. Nawahine i ka hoike kihapai o Waihee. Na kaupalolo i ko waikapu.

Ma ke noi, ua hoohola e waiho ia ma ka lima o ke Kakauolelo na dala i lulu ia.

Waiho mai o D. Kapoi he olelo hooholo, penei: Ke haawi aku nei keia aha i ka hoomaikai a nui o ka ekalesia o Wailuku no ka malama ana i na hoa  o ka aha  ma na mea e oluolu ai ke ola kino.

         Kahi a me ka manawa e noho  hou ai ka aha. Ma Wailuku, ma ka Poakolu mua Novemaba, la 2, 1892. Heluheluia ka moolelo a aponoia.

Hookuu ka aha me ka himeni a me ka pule a J. P. Kuia.

         O. NAWAHINE

Kakauolelo.

 

NA LETA

Aole o makoua makemake e lawe i ke koikoi o na hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo e ko makou poe mea kakau.

 

KUPONO ANEI MA KA BALOTA NA LUNA AUPUNI  E KOHO IA IA?

[Kakau ia S. H. Kahukula]

Nolaila, ho mea pono i ka Moiwahine a me ka ahaolelo e hookokoke i ka makemake o ka lahuikamaka e hoopau i keia kumukanawai a me na luna aupuni pono ple, me ke kali ole i manawa hou aku, o ia mai auanei ke ahi lalapa o ka wiwo ole i ka puuwai o na kanaka aloha aina, e like me ke aupuni o Kili iaia iho, a i mea e like ole ai kakou me ia aupuni, pono ke ae aku i ka makemake o ka hapanui o ka lahui, i ole ai e ili mai kela olelo kaulana maluna iho o kakou,  oia hoi/ "O ke aupuni i mokuahana kakou, hauele!!   E papamau auanei kakou he aa ko kauhale.

         Noʻu iho, je kue loa au i na hookohu oihana aupuni ma ke ano punahele e like me keia wa, a he kue pu no hoi au i ke koho balota luna aupuni Ribupalika pahaohao a kekahi aoao kalai aupuni e kahea nei, oia ka oi aku o ka lahuikanaka; he oiaio ua lohe kakoua i ka holomua o na alakai aupuni Ribupalika, aka, heaha ka mea i ike ia no ia ano aupuni, he kaua kipikipi, he powa, he hao wale, he anuanu, he hookahe koko, he hoopili wale a pela aku. E ike no auanei kakou e puka ana ka poe i kupono  ole e lawelawe  ana i ka oihana aupuni, e like me kakou e ike maka nei i kekahi poe  i koho ia i mau wahaolelo no kakou, he poe kekahi oia ano i kanalua ia ka hiki ka lawelawe i ka oihana kau kanawai a me ka makaukau piha o ke kanaka ike kalai aina no ka pono o ka aina hanau, ka Moi a me lahuikanaka.

         Nolaila, o kaʻu i ake nui ai e hana keia ahaolelo, i kanawai peni.

"Aole e hookomo ia kekahi i luna aupuni ma ka oihana ke ole e ike ia kona makaukau a me kona ano hoopono ma ka ninaninau ana ma na ninau i pili i keia a me keia oihana ana i makemake ai imua o " Aha Komisina o elima lala" i kapaia ka " Aha Ninaninau oihana aupuni o ko Hawaii Paeaina" e like me na lolo imua o ka Aha Kiekie, na kumukula, apela aku.

         A na ka Moi ka maua e hookohu i na lala o ua aha la mailoko ae o na hoa o ka Papa Loio Hawaii a me kekahi poe kupono e ae i wae ia e ka ahaolelo i like ko lakoua makaukau me na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, a ua loaa ka mana i ua aha la me na Lunakanawai o ka Aha Kiekie no ka wae ana i na ninau  o kela a me keia ano, i kupono no kela a me keia oihana, a e pai la ma ka pepa ua mau ninau la e like me na ninau a na poe noi Laikini Lolo imua o ka Aha Kiekie, a e like paha me ka makemake o ua aha la. a e hiki kino aku poe noi oihana aupuni o ka Paeaina nei, ʻīmua o na aha la ma Honolulu me na palapala noi i kakau inoa ia e kekahi poe kupono i ke koho balota o ka pana, Mokupuni, a Paeaina paha, me ka uku pu ana i ka waihona o ke aupuni e like me ke kulana o na oihana a ka mea noi ma kana palapala imakemake ai, e like me ke kanawai koho balota. O ka mea oi aku o ka makaukau ma ka ninaninau ana a ua aha la, ola ka mea e apono ia e lakou e noho ma ka oihana i hoike e lakou  e noho ma ka oihana i hoike ia ma ka palapala noi a ka mea noi, ma o ka hookohu ana mai o ke poo ma ka oihana, in a ia he luna aupuni malalo aku o ka mana o kekahi luna aupuni ,aka, hoi   in a ia he luna aupuni malalo aku o ka mana o kekahi luna aupuni, aka hoi in a oia ke poo o ka oihana i aponoia e ua aha la, e like me ka Aha Kiekie a me ka Aha Kuhina, akaila, o ka Moi ka mana e hookohu e like me ke apono ana a ka : Aha Ninaninau." A e loaa no ia lakou ka uku kupono me na lilo o ka aha i hookaawale ia e ka ahaolelo ni na la wale no a lakou i hana ai ma ka lakou oihana e like me na mea e hooakaka ia ana ma ua kanawai nei.

         Ua lawe mai au  ma ke ano nui wale no o ke "Kanawai  Kaupale Hookohu luna Aupuni," me ka manao ke kumu hoohalikelike e hiki ai i ko kakou  poe kau kanawai ke noonoo iho, ea oi aku paha ka pono o ka hana ana i kanawai oia ano, o ka hana ana i kanawai ola ano, mamua o na hookohu luna aupuni punahele a me ke ano o ka ili, i like me ka haole aiai, a me ka Hawaii ulaula o keia manawa, a me ke koho balota luna aupuni Ripubelika.

         O koʻu manao maoli keia o ke kalai aupuni akea, e hiki ole ai i ke kanaka ke lili pili oihana, a me ke ake i ka hanohano, no ka mea, o ke kumu nui o ko kakou lili, oia no ka hookohu ia ana o na poe hupo ma ke ano punahele no ka lawelawe ana i na oihana ano nui mai a kakou aku na haole.

         Malia paha hoi, mamuli oia ninaninau ana e ike ia ai, ua oi aku ka makakau o kekkahi poe Hawaii mamua o kekahi poe Hawaii mamua o kekahi poe haole, a pela hoi kekahi poe haole mamua o kekahi poe Hawaii, mamua o ke ake wale aku i ka oihana i kupono ole i kona ike a me kona makaukau iho.

         Ke manaoio nei au oia maoli no ke alahele e loaa ai on a mau luna aupuni naauao a me ka makaukau e lawelawe i na hana o ke aupuni, no ka mea, na ka naauao i hoonoho i ke kanaka ma ka oihana, a na ka hupo i kipaku iaia mai ka hana mai. A e ike no auanei  kakou i ka oiaio, aole loa e au ana kekahi hupo ake oihana e hele imua o ua aha la no ka ninaninau ia mai, no ka mea ua like ia me kekahi puupuu ikaika loa i kui mai ma kona mau maka e hiki ole ai i kona hilahila ke ku aku imua o ua aha la, aka, he mea kanalua ole iaia ke olelo ae maanei, o ka poe i hoonaauao ia, na lakou auanei e aa ia wahi.

          A he mea no hoi keia e hoolana ai i ka mauao o ka poe huli naauao, e like me ke au mamua o na alakai aupuni o kakou, ua kau aku aku ko lakou manaolana no ka pono o ka aina a me ka lahuikanake, maluna o na poe apau i puka mai ke kula Nui mai o Lahainaluna, Hilo a me Punahou, aka, i keia wa, ua nana aku na alakai aupuni ma ke ano punahele. Oia ka mea a Kekahuna i olelo mai ai  "Lapuwale o na lapuwale," pau loa na mea i ka lapuwale!! Ina kakou e hoomanao i ka olelo  a na kalaiaina a puni ka honua nei,   Oia hoi.  O ka naauao o na alakai aupuni a me ka noho hoopono o na kanaka, oia ka mea a paa ai ke aupuni me ka pomaikai, a o ka hupo o na alakai aupuni a me ka lalau o na kanaka, oia ke auhulihia ana o ke aupuni, kona pono a me kona kuokoa mau loa.

         I na kakoua e hoomanao i kela olelo kaulana a Daniela.   "I noho ka hanohano ma ke kakou aina," olelo mai oia, aia a halawai pu ke aloha me ka oiaio, a honi pu hoi ka pono me ka maluhia, alaila, e noho io auanei ka hanohano maluna iho o ka aina!! Nolaila, pono la kakoua ke hoomanao i kela mau kahua o ka hoomalu aupuni kaulana iloko o ka Iseraela, aole hoi oia wale, e hoomanao hou ae kakoua i na alakai aupuni kaulana loa a ka Empera Napoliona a puni i ka honua nei.

         Aole oia i hookohu aku i kekahi makaainana o kona aina ma ke ano o kona kulana o ka hanohano, hoa loha, a punahele paha ma kekahi kulana kiekie iloko o ka aina, ke ole e loaa na manao o ke koa a me wiwo ole, ka naauao  a me ka makukau, aka, ua nana aku oia ma ke ano o ka hana a ke kanaka, in a no ke kulana haahaa loa oia, a ua loaa iaia kela mau kulana o ka hilinao piha la, alaila, mai ke kulana ilalo a i ke kulana kiekie loa.

         Ina i lawe ko kakou ia mau rula o ka hookohu luna aupuni ana a kela kanaka a ka piha haaheo loa, a me ke kulana nui wale aupuni na hapa poepoe elua o ka honua nei; ina i keia la, aohe hulihia ana o na pono a me na pomaikai kumu o ko kakou aupuni a me ka aina hanau.

         Me keia manao ponoi oʻu o ke kalai kupuni akea ana, ke waiho aku nei au na keala a me keia e noonoo i ka pono a me ka ole. Me ke aloha i ka Lahui.

 

ALEKANEDERO

 

KE AHIKANANA

O HELENE.

 

Ke Kao Huluhulu i Wananaia e Daniela.

Hale Hana Kopa o Honolulu.

 

         Ua ppa nenei ka Hale Hana Sopa Maha Hou o ka poe no lajou na inoa malalo iho a ua makaukau lakou e hoolawa aku i ka poe piepiele i na

 

Kope Maikai Loa Maoli

 

I hookomo ia i loko o na Pahu 100 paona mai ke 43 a 56 auka Kopa pakahi.

Ke hooia nei makou i ka oi o la MAIKAI o ka makou KOPA mamua o na Kopa o waho mai.

 

         Ua kuni ia mawaho o ko makoua mau Pahu me ka hoailona "HONOLULU SOPA OU.," a e

 

Kuai ia e na Halekaui

Liilii a Pau.

 

HUI HANA KOPA O HONOLULU

M. W. McChesney & Sons,

Na Egena,

2333-q

 

Hoolaha . Kumau.

 

PAPA ! PAPA !

AIA MA KAHI O

 

Lewers & Cooke

(LUI MA),

 

Ma ke kahua hema o Alanui Papu

me Moi.

 

 

E LOAA NO NA

 

PAPA NOUAIKI

O kela a me keia ano.

 

Na Pani Puka, na Puka Aniani, na Olepelepe, na Pou, na Oʻa, na Papa Hele, na Papa Ku, me ua Papa Moe he nui loa.

 

NA PILI HALE O NA ANO A APU

 

A me na

 

WAI HOOHINUHINU NANI

o na ano a pau loa.

 

Na Balaki o na Ano he Nui Wale

 

         Ke hai ia aku nei oukou e na makamaka a pau, ua makukau keia mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana no ka

 

Uku Haahaa Loa,

        

E like me ka mea e holo ana mawaena o Lana a me ka Mea Kuai.

 

Hele Mai e Wae no Oukou iho.

2357-q

 

 

Ka Waiwai o ka Hilinai

 

Saseparila Ayer

 

AYER. Laau Sasperila kai kaulana i hilinai nai nui ia no ka hoomaemae koko ma na wahi a pau o ka honua, he anuenue 40 makahiki i hala ae nei, a na lawelawe nui ia hoi waena o na oihana lapaau O keia

LAAU SAPERILA, no loko  ae ia o ke aa Sasperila Honedura maoli; na loaa ka mana hoomaemae ma o k hui pu ia ana me kekahi mau aa laau e ae, a me kekahi mau mea no loko o ka honua a me ka hao.

HE KOKO inoino a nawaliwali anei kou? Ua awili pu anei me na ano maʻi ikaika?A ua huipu anoi me na wai awaawa hoopehu?Na keia

         LAAU e hoomaemae ia mau mea ino a pau a maikai. O na kauka lapaau a pau o Amerika i ike i ke ano o ka Ayer Sasperila ua olelo lakou, aule he mea maikai a ae no ka hoomaemae koko ana mai na maʻi i awili pu ia, aka o keia wale no. No ka

HOOMAEMAE ana i ke koko, a me ka hookahuna pono ana i na mea a pau ma kekahi mau ano maʻi i ike ia, o ka Ayer Sasperila wale no ka laau nans e hoomaemae ae me ka hakalia ole mamua ae o kekahi ano laau e ae. O ke ano

KOKO INO hakukaka a nawaliwali hoi kona holopono ana ma ke hino, e hoomaemae ia ana a e hooikaika pu ia no hoi ma o ka ai ana i keia Laau Saseparila a Ayer. He maaiahi a he

MAIKAI loa hoi keia laau, aole no ka hoomaemae wale ana no i ke koko ino, a me ka hooikaika ppu ana i ka holopono  ana ma na aa. He lehulehu wale na hooia ana mai na wahi a pau o ke ao nei  i hoohana mai i keia laau mamua o kekahi  mau laau e ae.

A HILINAIIA no ka ikaika kupono o ke ola kino, ma ka maemae ana o ke koko, hoomaka pu ia na maʻi na laau hoomaemae kooko i hoolaha wahehee wale ia malalo o na inoa he wlehulehu, aka o na hilinai a me na hooia wale no a ke ao holooko, maluna o ka

 

Ayer Laau Sasaparila.

1       HOOMAKAUKAUIA         2

 

Kauka J. C. yer & Co., Lowell Mass

 

HOLLISTER & CO.

 

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.

2357-q

 

 

Hoolaha *maoo

 

KAKELA ME KUKE

 

KA HALEKUAI NUI

 

O NA

 

WAIWAI LIKE OLE

 

NA MEA HANA

 

KAIMANA A PAU

 

PAHI, UPA, PULUPULU

 

NA PENA

 

KAA: PALALA

 

PUKUKUI

 

A ME

 

KA AILA

 

PALAU

A me na mea Mahia*.

 

NA PAKEKE PO

 

Ipuhao, Iliwai.

 

Makau me Aho Lawaia

 

Mikini Humuhumu

MIKINI A WILCOX ME GIBBS

 

Na Mikini a. Remington

 

Kakela me Kuke

2371-q