Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 26, 25 June 1892 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

Aia ma Kawaiahao ka nha mele kaulu weh» <» na ieo niele i keia po. liele mai kane, wahine a ine knmalii. lu' lohelolio wale i« inai nel, he 111"» ka ka nui ona inai leper-i ma k i I\tnul tau o M«»l ikni, nia la Impe ■» Maiaki o k>'ia iuakahiki. i > ke Kahunapule H- 11. Hoe-i o iea mokukaua Adimarala Kapalakiko, oia ana ka mea nana e hailelo ka haiolelo o ka la 4 o lulai ienei. i) n.t puali e ulele kinipopoaoa i kfia Huina la ma ke kahua o Makiki, o Honolulu a ine Crescent. Ina nole e keakea ka makapaa i ka p'.iali hope, aHila e panpaana ae ana. " O kt- kuko hanohano, ake kaul ma, puni waiwai—o lakou ekolu 0 i akua lalau o ke kahikolu lapun ! miia ho; o lakoue kukuli :ii I.H knnakaa Inwmana aku," wahi 1 \V;i*inHona Glaclden o ko Amerirji mau kanaka haku manao. 1*:; hookohu i.i o Mr. ('. 11. Dickey Luin Ilelu u Ohi Auhau nui no na ku|)uni o Maui, Molokai a me i, ina k'ihi o 11. O. Tnn»(Jway i • I.» i Makai Xui n» ia inau mf»kupu'ii ?«<' !a ui iluna. i) ka nui o ua lota i hali ii aku i »vaho o ka mokuahi i i. t Po.ilua aKii nei, he 7018 mau leta » mo '1022 maunupepi, mai ka hale i--t i 11<ii ;<ku o Hon )lulu nei, koe ni ;• la a m«! na nupepa no lapana a mio Kina, no ka mmao ia na ka • n'ikUMhi larnasiro Maru n halihali i kii no ia mau ainn. I ka la lft -o lune iu»i, ina Ko- :• onio Halo, Makawao, Maui, ua iwaiaulu ia ao ina ka mare e Uev. T. L- tttiliok F o \V. 15. Hariley o llonokan, Hiwaii, uie Mi.n-i Mary Kllen LvMia ka hiapo a Lunikanawai a ine Mrs. ('liarles ('opp o ka <4 ua Ukiukiu."

l.'a puka aku ka mokualu Australi i mni keia awa aku mahope iki ilioo ke kuiK)no ana o ka la i ke jt fft o ka Poaluu nei, a kikihi aku la i» > K:ip:ilakiko, tne ka aliai aku ia 1! min ohua kapena, 14 I mtu ohua nnoki amo n t ukana llawaii, liko mo ko Uopia, l.uki, mii.i, hal.iUahlki, n.i huaai, k<»aki a tno na ili I"pi, hipa a me kao. .Ua keia Poaha aku, lune 'JO, e npu ia nku nei, e ku mai ana ka mokuahi Aīamkla mai na Panalaau mal o ka hema a holo loa aku no Kapalakiko. Ma in la hooknhi no, e kau ia aku nei, e halulu mai ana ka makuahi Momnva\ mai Kapalakiko inai, no ka pakika loa aku i na Paualaau oka hema. 110 puu oioina o Ilonolulu no keia ninu mokuahi. l?rt papa ia ae na Luna l>ute o ke awa o Kupalukiko, o ka Oihana Waiwa! mai \Va9inetona mni, nole o hoolele in i kahi hoomalu ma Kapalakiko, na pako i manao Ia no Honolulu, a i hoolo ia aku e kela awa mamuli o ka puka ana ae o kekahl mnilele. Na na hui hoohikihikl e hoomakaukau i kekahi walii kupono no keia ano eomoku. l T a liooia i mai ena lono e laulaha nei, ua nhni nku kainokuahl Hawaii ia V. V. Akepoka i ka la 10 <» lune na Maalaea, a ua hoihoi hou ia mai a hookau ia maluna o ka inoku J. 1). Spreekles mawaho ne o ko awa o Kahului o holo nna no Kapalakiko. Ke olelo ia mai nel, o keia inoku hookahi no ka moku nana i ahni o W- M.Kii>ikona i Kapalakiko i ka 1887 mai ke awa aku o llonolulu nei. Ina pela, aohe no lw kawai. Ua hoohiklhiki hou ia mai o ka mokuahi «*lama3iro Maru" i ka Poakahi aku nel i hala o keia pule, mai lupnna mai, he 1,080 mau limahana lapaua no ko kakou mau mala niahiai nui. Oiai ka mokuahi ma ka moana e holo mai nna ianei, ua puka ao ho mai ulalii i kekahi o lakou. Ke hoomalu ia nei keia heluna nui ma ka moku akulikuli a hiki i ka piha ana o na la he unaikumamnwalu inai ka haalole ana aku o ka mokuahi ia lokahama, lapana. Ma ku hookuWu kinipopo i malanui ia i ka auina la Poaono i hala, ma ke kahua paanl <» 3lakiki, mawaena n na puali Kamehameha a i)ie Hawaii pahonohono, ua kaa ka eo maalahi ia Kaniehameha, ina ka loai ana ia ia o na puni lie 17, a i ka Hawaii hoi, he 2 wale tia Ke alakui nei o Kamehameha ma ke poo o ka noho moho mokomoko no 1*92, ke ole e ulia »a mai e na moewaa i na paani ekolu una aku i koe o keia kau, no ka mea mailoko mai o eono paaui ana a Kamehameha, ho 2 wale no o lakou make ana.

Ua niake kekahl lia<4e o WaUcr \Vhito ka lno:i m* kona wahi ma Kiulhalo, Honoluln ihm, i kc ahlahi S.»hati i hrth» r mnmuii o kona inu hewa ana i kohahi laau make. He inmkum;\lima na makahiki o ka noho kamaainA ann ia Hawaii nei malalo o nu haku haim hahan haie pjlmkii, eia nae ua kii e mai !a ka inaki' u kniii aku la i ke 17 o koua m:in makahiki. Ika hora 10 kakahiaka Poakahi mai, ua hoolewa ia .kn kona kino kupapau i ka iiina o M.iema»», mai ka hah» kaa wu» heto i nkti. i> kekahl t> na kiiuuikul i olelo Iterritania holnmua a ka Phjm iloonaau.it» i h«H»llmaliina ai a hoonoho no Napu«|»no, Kona liema, oia o \lr. Nr»rman ]<t>£an, oia hoi mai ka ir, hiiuinana l kona hoomaka ana he i'ini nmkahiki i hala a hiki i ko 74 i Keia wa, ke hooKuu nei ka l*apa i ti:i e htK)maha, a e imi aku ike t.|a kino paapaana i na aina e, i hiki ai i'aia ke hoomaka I keia makahiki kuia aku, iiw ka ikaika a me ke ola hou no ka oihaua hoonaauao. Ke Uua nei ko makon manao v ho4ipo. maikai ia kana huakai imi oia, a e hoi mai me ke ola malkal.

Ua lohe mai makou, ua ac aku nei ka I*apa O'a i ke Komife ma Ola o ka Ahaok-10, e kaohi ia na mai lepem he 12 e paa nei ma KallI hi e lapaau ia e Kauka Makalena a me Lowela, ke ae na maie lapaau ia lakoa a e hoolohe hoi i na ru!a o ka lapaau ana. He aha ineie nul ke liaawi ia ana ma ka iuakini o Kawaiahao i ka po o ka Ih H|iopf). i pon-» no ke Kuia flai o Kauai, a ua lohe niai rnakou e komo pu aku ana ka Porope« ka hooknhi 7.ita m\ keia aha mele ma ke kokua nna. Oka Poropeka ana ka mea nana e hooau mua ana keia aha hoi o Ilon. Kaia, eo mua no i ka Poropeka keia aha mele ma kn wehe mua nna.

| Ina e ioaa ar,a he '>Q aoi ae ohua e paulehia ana i ka holo e ike i na heihei lio e maliina ia ana ma Wailuku i ka la 4 aenei o lulai, a e uku ana he $7.50 aka ohua hookahi no ka holo ana aku a hoi mai, aiaila, e hoouna ia ana ka inokuahi Waila i Knhului I ke ahiahl o ka la 3 mai Honolulu aku nei, a e hoohiki hou niai ana i Honolulu nei ike kakahiaka nui Poalua, lulai o. E noho ana ka inokuahi apo ka la 4 e lealea ma na heihei a ma na ahaaina. oka poe puni lealea heihei, eia ka wa kut>ono no lakou e holo ni a hoi ma' ma na liloemi loa. Mamuli o ke kahea a ke Kuhina Amerika His Ex. Juo. L. Stevens, ua malama ia he haiawai o na puuwai Amerika i ka po Poaono i hala, lune 18; ma ka lanai hou ioa oka Hotele Hawaii, no na uiea pili i ka malama hookelakeia ana I ka la 4 o lulai, ka ia kuokoa o kaiahui Amerlka. Ua hoomalu la ka halawai e ke Kuhina, a ua hoomaka ia na ina ke kohoana iaHon. J. B. Atherton i lunahoonalu a ia J. A. Oilman 1 kakauolelo. Ua koho ia he Komite Hooko o 21 mnu lala, Komite Wniwai, I\oinite o na Haiolelo, Komlte Hulahula Europa, Komite o na Lealen, Ivoinite Ahi Kao Lele, a me ke Komite Kipu. Ua hoopanee ia mai a halawai hou i ka wa o kahea ia ni e ka lunahoomalu.