Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 27, 2 July 1892 — He Moolelo NO KA Ui Nohea Berela. [ARTICLE]

He Moolelo NO KA Ui Nohea Berela.

Ke Kamehai hoopono—Ke kapaa me ka lull ole—He wahine na ke kane hookahi—Ke au popOikia a me ka huii ana o ka pomaikai mahope o ka wahine. mokuna xx:r. MA KE ALANI'I PAKA. <( Aole e kala au i haaieie a i hoopan ioa ai no ka noonoo ana i keia mea he wahine no na makahiki loihi i hala ae nei," wahi aka eia i pane aku*ai me ka pupuku pu ana iho o kona mau kuemaka a me ke ano kakana o kona ieo. "Aoie loa au e mare wahine hou ana, a ke nonoi aku nei au ia oe mai noho hou a hoopuka i keia ano kamailio imua o ko'u alo. Oke ano o ko'u noho ana ma kau nnnn mai me he mea la aia au iioko o ka noho'na manao maikai a iana malie. Pela io paha ma ka ! nana ana mai a ko waho poe; he ka-1 naka kaolana au ma na kukai kamaiiio e pili ana no na mea o ke aupuni, ma kekaiii oieio ana, kanaka kaiai aupuni kaulana; he mana pu ko'u ma na hana piii hookele aupuni; pilipili paa na kanaka mahope o'u ame ka aoao a'u e huii af; eia lloKo o ko'u pohoiima ka waiwai he nui— na hale.a'me na aina; he nui ka "poe e nolio hooiimalima nei malalo o'u a ua ioaa ia'u ka

mana e kauoha aku ai ia iakou e hana i kela ame keia hahā i oi ae itt\ o uie kii nooione la mamua ae o kekahi o na kaukau alii kuiana haahaa e noho ana ma ke aupuni o Kelenaania, aka, iloko o keia mau ulakolako a pau, iloko o keia mana nui i loaa ia'u, a iioko no hoi o keia hanohano nui, aole ioa au i hauoli ma ka naau. Ko noke mau nei ka ilo i ka maiimali i kuu puuwai.

He hana ka'u i hana nana e hookaho mai ina waimaka eioelo oke aloha. Ke aneauo aku nei au o ilio ilaio oka luakupapau me ke keiki oie a uie ka neie pu ika hooilina no'u ponoi ano ko'u waiwai nui, a 110 ko'u inoa pu a'u hoi i pnkui iho i na hano haweo he nui—aoie keiki nana au e uwe ke make au. Ua ake ioa au o loaa ona keiki nana o auamo ka inoa hanohano nka Haie o Hakahuaa. i kekahi manawa ua noonoo mau au he keii a ka mea nani a maemae o kela mea o ka loaa ana he keikikane a i oie kaikamahine e h&aheo ai au iloko o ko'u muu la kanikoo a maluna ona e kau aku ai ko'u mau manaolana a pau, a i kaikamahine hoi e aloha ana ia'u, e pipili paa mai ia'u, a e hooliio 1 ko'u liome i home noho'na hnuoli a maeiaae."

Me keia mau olelo i hoopuka ia e ka ela, ua iiaikea ae ia kona mau papaiiua a puai pu ae Ia he hanu kaaumaha. Mai kinohl inai o ko Cailender hui a iauna ana me ka Haku Hakaliusa, aole loa oia i ike I keia ano nanalna haikea o ka ela a akahi wale no, a aole he hiki laia ke huna 1110 i kona manao kahaha, ak«, ua pane aku la no nae oia ma ke ano maalea: <( 0 keia mau upu ana ou akahi no a hooko ia i kela manaw>i, e kuu Haku. O ke keiki nana e hooko i kou mau makomake a e hana ana hoi i na hana i hoolaia ia e oe, e loaa no ma o Konia la, a o ke kaikamahine nana oe o aioha a e pipiii paa aku mahope ou, o ke kaikamahine no ia a kou hoa'ioha kahiko Winesoa oia o Octavia." Haawi aku ia ka eia i kona ae ma ke kunou ana. nUa hooko piha aku o Konia i kou mau makemake a pau," i hoomau aku ai o Callender i ke kamai* lioana. "Ua mare oia i ka hooillna walwai o ka Hale o Kaiakahope, ke hoomanao nei au i koa haawi ana I kou ae e hooiiio &na ia Konia i hooilina nou, a ma kekahi oieio ana ot manao oe e hana pela, mamuii o | ko Octavia mare pupuahulu ana, na ia mea iano akeakeaiala mai ka 1111 pau ana maiuna ona na waiwai hooiiina a \»u, aka, okonaloaa e ioaanei i keia wa, ua hiki kehooIlio ia e ia a me kana kane me ke keakea ole ia. Aolai eliioana o Konia i kooilina no kou waiwai nui a me koa inoa hanohano, pehea, aole anei he mea pono e hookaawale la I puu daia kaokoa nona, ka poa eialaau I manao at e haawi i kau

kelki ponoilna h£ telkl ponol ke< kahi au e oift nel?"

No keia mau oleio hope a Oalleader; aU pono mai ia km ela a nobo pono ibo ia ilaoa o fia noho. Ua haaleie mai i koia wa na nanaina halkea a tia hoi hou ae ke ano o kona naoaina a i ke ano maa.

t4 He haawlna paa daia ho ka Koola 2 keia wa nooa ponoi iho i iawa no ka hooiako ana iaia Iho," wahi a ka eia." Aole ana mea okoa aka e maiama ai a ua ike no oe e Oallender. E hookaawaie ianokoOcta* y|a manloaa nana ponoi no e hoolllo, ama ko'u manao na ke kanawai e hooponopono ia mea."

He mau oieio ikaika keia a ka ela i hoopuka al ma ka manao ana a Cailender, a oiai ua ike oia, he ninaa wale no no ka manawa a e nele ioa ana kana kaikamahine mai na pomaikai oloko o ka waiwai o Kalakahope, maiaiia, ua pane awiwi hou aku la ola:

••He ewalu waie no hanen daia ko Konia loaa makahiki. Ua iilo ae nei oia he laia no kekahi ahahui o keia kalanakauhale, he mea pono e loaa iaia ona mau Uo maikai, he mea pono e loaa iaia ona mau lio hahai holoholona, he meaponoeloaa iaia ona moku holo lealea —he mau mea keia i hana ia ena kanaka opio kulana kiekie a hanohano i like me ko Konia kuiana, aka, he uuku a Hole 1 lawa kona loaa makakahi no ka hoolako ana i keia mau tnea. He manao paa ko'u e ola ana oe no kekahi mau makahiki loihi i koe. No ioko mai oe oka hananna ola loihi, a aole au e kanaiua ke olelo ae e ola ana oe a hiki i ka piha ana o na makahiki he kunaiwa. Alalia, īioko o na makahiki he kanaha o kona ola ana, e hoole ia anei ka haawi ia ana aku o na mea a pau e lako ai o Konia mai na pono a me ka noho'na kiekie a hanohano i kuiike ai me kona kolana iloko o keia mau makahiki he kaoaha, a e kaukai aku ola maluna o ka loaa o kana wahine no ka hooiako ana iaia iho me kēia mau mea? Na kana wahine anei e uku i na mea a pau e pono ai oia, ka hoonaauao ana i na keiki, a me ka uku a hoolako ana i na mea a pau e pono ai ka noho*na fcaneit 4 wahlne, ka hana hol i manao'la na ke kane ia e hana?"

«<Ua poloiei kau mau olelo i hoopuka mai la e Callend©r," wahi o ka Haku Hakahusa." Ua noonoo nui no au no keia mau mea, mamua, aole au e haawi aku ana i ko'u ae i keia wa a aole no au e hoohoio i ko'u inanao i ka nui oka haawina daia a'u e haawi aku ai no Konia, aia a hui a kuka mua au mekuu loio, aka, e hooia aku au i kekahi hana e pono ai o Konia.. E hele aku ana au e hui me kuu loio ika la apopo." He nuhou hauoli keia ia Oaliender. Ua hooko hapa ia kona makemake.

"E kala liou nae ia'u e kuu ela maikai," wahi hou a Callenderj he hookahi mea i koe. <f Aole i mahui mua na paa mare opio eia au ke kamaiiio nei imua ou ma ko lauaaooo, ukn, ma ko'u ano he kahu malama waiwai no kuu kaiKuahine hoolohe oia Octavia, ua manao au he mea pono ia'u ke kamaiiio hou aku no na mea i koe. Ua hoike mua iho nei au ua manaoiana au e oia ana oe a hiki ike kanaiwa makahiki. Ua manao i>aa au e ioaa io ana no ia oe ia mau makahiki. No ka mea, me kou kino ikaika a ola kino maikai ua hiki loa ia oe ke kue aku i na ano ma'i a pau e hoohalua mai ana maluna o kou kino. Aka nae, he mea ua maopopo oie ka wa e o-u ia ae ai ka hanu ola hope o kekauaka, maiia e make ana oe iioko o hookahi makahiki i koe. Ua hoike ae nei oe i kou manao e hoolilo ana ia Konia i hooilina waiwai nou. £ kaia hou īuai ia'u ioa ke hele loa aku nei ka'u mau kamailio i ka ma» haoi nui, aka, o ko'u manao maoli, oia no a hoao ana e hooko piha aka i kou makemake ponoi. Oia hoi, heaha no hoi kou mea e hana koke ole nei i kou paiapala hooilina no Konia i keia mau la koke iho, a pela hoi e hoohoka la ai na uiia hoo(Mikaiaki oka maoawa a e iilo oie ai hoi kou piiikoko i kanaka iiihune? £ hana koke i kou palapala hooAina i Tseia wa me ka hoohakalia ole, a me iaoe e hana ai, e okomo pu iho ike kaikuahine a kou hoa'loha kahiko Wineaoa oia kekaiu hooiiina walwai no kou walwai nui."

He nanainaano Kahahaieo kaelfti ka wa 1 iiooki iho ai o CaUender i kana lMunaiiio aoa, aka nae, aole oia i huha, kiola alui ia ola I koo* poomt£a kika, knioa iho la Uaio no kekahi maoawa, aika ea ana ae, aa paoe aku la oia iaCalie»der ine kaieokuoo; V «<Ua poloiei oe« He oaea ua m* opopo oie ke oia ana oke kanaka. Khanaaoa au e like me kaa i oieio mai nei £ hana ana aa i ko'a palapala hooiiioa i ka ia apopo. £ na makamakaheleheia; aahookoiaka makemakemaaiea a hookamani o ka polooa a ka Haka Hakahom. pAoleipao.]