Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 28, 9 July 1892 — Huakai Makaikai no Molokai Ke Komite Ahaolelo ma ke Kahua o na Ma'i. [ARTICLE]

Huakai Makaikai no Molokai

Ke Komite Ahaolelo ma ke Kahua o na Ma'i.

Kakau ia e W. C. Aehi. Ma ka hora 7 me 15 minuto ahiahi, lulai 2, 1892, ua haalele iho ka mokuahi «Waialeale" i ke awa lai o Kou me naohua he lehulehu maluna ona, i noho hanaia hoi e Ilon. W. O. Kamika, ka Lunahoomalu o ke Komite i koho ia mai ka Ahaolelo mai, e holo aku e nana i ke kahua o na ma'i lepera, a ma ia Komite, ua holo pu aku na Alii R. R. Hinel, J. G. Hoapili, a me A. Youug o Hawaii, na lunamakaainana G. P. Kamauoha, L. W. P. Kanealii, J. Kaluna, T. S. Nahinu, J. A. Akina, a mc J. W. Bipikane. La holo pu aku no hoi na poe raa* laio iho, malalo o ka loaa ana mai o na palapala ae mai ka Papa Ola mai. Na Alii G. X. Wilikoki a me 11. P. Balauwina. Xa kauka Stratiing o ka mokukaua Pelekane, Bati o ka mokukaua Kapalakiko, Lutanela Blow o ka mokukaua Kapalakiieo, a me kauka Makalena o Honolulu nei, ame keia poe keonimana malalo iho, Lowell, C. A. Baraunu, Makainai, J. Kekipi, J. X. K. Keola Kakau moolelo no ka P. C. A(?vcr{iser, W. H. Kailimai no ka "Ka Leo/' W. C. Aehi no ke Kuokoa a me Frank Godfrey, no ka "Paily Bulletin." Aua holo pu aku hoi ma ia huakai ka Peresidena David Dayton o ka Papa Ola a me kana Kakauolelo waipa-he Charles Wileox. I ka hala anaaku o ka mokuahi <{ Waiaieale M mawaho aku o Laeahi, ua pa pono niai la ka makani mamua mai, a na ia mea i hoano eaei ke kulana ola o kekahi o na ohua maluna o ka moku.

Aka, mu ke k:\kahiaka nui lapule hora t y ua kaaku l:i ka niokuahi t ( \V T aialeale ma ke awa o ka Panalaau o Kalaupapa. I ka hookuu ia ana iuo no o ka heleuma o ka moku, ia wa i puhi mai al ka Bana o na ma'i lepera i ka mele Lahui, "Hawaii Ponoi" me na mele he lehulehu e ae; a he ku maoli no i ka eleu; a i ka nana aku hoi i ke awa, ua piha kui i na kanaka, n he moa !a o Honoluiu no. £ aiakai ia ana ka Bana o na ma'i lepem e Kealakai, he haumana oia no ka Bana Haawii; a o ka iakou mau pahu hoi me na ohe, oia no na pahu a me na ohe o ka Bana mua o j ke Kula o Keoneuia. I 6a lele ana aku o na maiihini i uka o ke awa, oia no ka manawa i iulumi mai ai na ma'i e lulu lima

pu nie na maJihini, a ia raanatr» i ka hoomaopopo aka a ka mea kakao, aa piha fa na ma'i me ka hauoli noka laana ana rae ko lakoa maa hoAloha maa ; ame ke Komiie oka Ahaolelo; ama ke awa hoi ia manawa, eka makaakaa mai ana ka LanaXai\Vm. H. TeJl a me ka Lanakanawai Kalauokalani e hookipa akn i na malihlni. Ca hookipaia aka la na malihini ma ka haie noho o ka Laoa Nni Wm. H. Teil, aa hoomakaakaaia hoi ka nani e Mrs. Tell a me ka laua mau kaikamahme eiaa; oa ai a ua iawa i ka lokomaikai o na Luna Xal eiea la. Mahope iho o ka paioa kakahiaka, na maiama ia he h4lawai na ke Komite, ma kekahi ianai i hoomakaukauia ma ke kihi komohana o ka pa o ka Luna Nui; he man haneri lehuiehu o na ma'i i akoakoa mai ma ia halawai ana; ua hoomaluia na hana oka halawai eka Hon. \V. O. Kamika, Lunahoomalu o ke Komite, i 1 noho Kakauoleloia e Hon. G. P. Kamauoha, ka Lunamakaainana o Kohala. Xa ka Lunahoomalu \V. O. Kamika i hoomaka ka weho ana 1 ka halawai me kekahi mau oielo pokole, wahi ana: E na makamaka i ioohia i ka mai lepera, ma ko'u ano he Lunalioomalu 110 ke Komite, ke hai aku nei au ia oukou, i helemai nei makou e ike ia oukou, me ka manao e kokua ia oukou, a me ke aloha nui ioa hoi ia oukou. 3lamua oko makou holo ana mai nei, ua heie aku au e launa me ko kakou Moiwahine, a ma kana mau huaolelo, ua akaka ia'u, o kona manao nui, e īmi a nana makou ma na mea e kokua ai ia oukou, a peia auanei makou e hoao ai; a e mau ko kakou noho ana malalo o na kanawai o ka aīna me ka maluhia. Ku mai ka Hon. G. P. Kamaoha a hai mai he man manao pokole, a

pela mo ke Alii H. P. Balauina, alaila, ua ninau aku la ka Hon. W. O. Kamika, ina paha «a koho na ma'i i kekahi Komite e hai mai i ko lakou pilikia. Ia \vu i ht;lo mal ul o Rev. D. K. Pa ke Komite i koho ia e na ma'i e hoakaka mai iko lakou piiikia, a haawi mai la i kekahi haioielo ku i kealoha a me ka eehia, me na walmaka e kulu ana mai kona maka mai, a ia \va, i ka nana aku, ua piha ke anaina me ke aloha, ua lioakaka mai oia i kekahl mau pilikia. I. Ona hale i kukuluia ena mai mamua aku nei, a mahope aku paha, aole kuleana oka Papa Ola, aka, e ili aku no ia i na hooiiiea me na waihona. Eaeia o Waikolu e inahi ai e na ma'i, a e lawe lakou i na mea i loaa mai no lakou iho me ka mahele ole me ka Papa Ola. 3. E welie ia o Kalihi i wahi e lapaau ia ai na ma'i i hoohuoiia ma ke akea. 4. Eaeia o kauka Makalelana a me Mr. Lowell, o lapaau akea ma Kalihi". 0. Ona ma'i i hoohuoi ia, e hookuu ia lakou mai Kalaupapa aku. 6. Eaeia na kokua e komo mai e kokua i ka lakou noau ma'i. E ae ia e hoomahuahua i umi paona Bipi no ka pule liookahi o ka ma'l hookahi, ma kahi o ehikupaona i keia wa. 8. Ehaawiia i kela a me kela mai i elua kuaka aila ika malama. 9. E haawi ia i kela ame keia ma'i i umi paona miki no ka pule ma kahi o eiwa paona i keia wa. 10 E haawiia i hookahi tini hoohu palaoa i kela a me keia ma'i i ka malama hookahi. 11. E haawiia kela a mekeia inai i elua paona kopaa i ka malama hookalii. 12. E wehe ia i iiale haawi hipi ma Kalaupapa. Maanel i ninau aku ai ka Hon. ! Kanealii: Pehea la ka ai a oukou? pane mai la na ma T i me ka kokahi; ualawa makou. 13. E hanaia i luawal ma Pohakoloa. Kaiaupapa. 14 E kukuluii» I halamai ma Kalaupapa. 15 E hoihoi iiou ia mni ka ai hanai, oia hoi, e haawiiaieiu» dala i ka malama i kela a me keia m*d e lawa oleaaaikepa'i ai.

1»5 E hoolako mai k» IMpa Ola i j wahie na n-i mal. # { 17. Eae ia ns makamaka e j komomai e ike i na mai i kekahi | manawa o ka makahiki. 1S E kukulu ia i halekuai na Kalaapapa. Maanei i ku mai ai ka Hon. Kamaaoha a ninau i na ma'i, ina paha he makemake na ma'i e hoonoho la i Lunakanawai no lakoa; hooho nui mai na ma'i; 4< aohe o makoa makemake ,> Ninaa hoa aku oia. I Ina paha e lilo ana i mea hoeha-1 I eha i ka noonoo maikal o na ma f iona poe hoohuoi ia wale no, ke hookun ia lakon e hoi i ko lakoa maa wahi; pane-mai na ma'i "aole." Mahope o iaiia, he nui a iehalehu na poe kokaa a poe ma'i i ku mai a haioieio mai no na mea e pili ana i ke ano o ko lakou noho ana, a i waena oia poe, o W. K. Makakoa, J. A. Kamanu, A. Hutehison, a mai loko mal oia mau haiolelo, he mau hoohalahaia kekahi no na mea e pili ana i ka ai e hoolawa ia nei ina ma'i mai Waiiuku mai. Mahope iho oka pau ana oia halawai a ko komite, ua hele aku kekahi mau lala o ke komile e nana i ka hale kula o na kaikamahine, maialo o na Virigini, a oiai hoi ka Ilon. J. W. Bipikane e no ke ana no i ka haioleio imua o na ma'i, a i ka nana nku ua piha ohohia ia no na ma'i i ua mea hanohano ala, aka, ua loaa oie i ka mea kakau kope o kana haiolelo, aia ma ua kulaala o na kaikainahine he 75 kaikamahine me kekahi mau ma'i aoo, i ka nana aku i ko lakou mau helehelena, ua īkaika maoli na alina a ka ma,i maluna o lakou, ama ke koho aka mea kakau, ua ikaika loa ka ma'i maluna oia mau kaikamahlne, niamuli o ka noho huikau o na poe ma-i loa me na poo hapa ma'i. f Aolo i pau. ]