Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 29, 16 July 1892 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka @@pepa K@okoa

Me

Ko Hawaii Paeaina i Huiia

 

No ka Makahiki          $2.00

No Eono Mahina         $1.00

Kaike ka Rula

HOOPUKAIA E KA

HAWAIIAN GAZETTE CO.

H. M. WHITNEY, Luna Nui,

J. @. KAWAINUI, Luna Hooponopono

 

POAOSO,       IULAI 15, 1592.

 

KULA SABATI.

 

            July 31. O Petero laua me Ioane @ Aha Hookolokolo. Oihana @

            A i ka laua olelo ana mai i kanaka, lele aku @ na kahuna, a me ka lana o ka @ l@akini, a me na @ ma luna o laua.

            2. Ua ukiuki lakou i ka laua ao ana i kanaka, a me ka laua hai ana mai i ke alahouana, mai make mai, ma o @ la.

            3. A hopu iho la ko lakou lima ia laua, a hahao iloko o kahi paa a kakahiaka; no ka mea, ua ahiahi.

            4. A he nui na mea o ka poe lohe i ka olelo, i manaoio; a o ka helu ana o na kanaka, elima paha o lakou @

            5. A ia la iho, akoakoa mai i @, nalii, a me na lunakahike, a me ka poe kahauolelo.

            6. A me Anasa, ke kahuna nui, a me Kaiapa, a me Ioane, a me Alekanedero, a me na hoahanau a pau o ke kahuna nui.

            7. A hooku iho la lakou ia laua iwaenakonu, a ninau aku la, No ka mana hea, a no ka inoa hea, i hana aku ai olua i heia?

            8. Alaila olelo ae la o Petero ia lakou, me ka piha i ka Uhane Hemolele, E na alii o na kanaka, a me na lunakahiko o ka Iseraela,

            9. Ina i hookolokoloia mai maua i keia la, i ka mea maikai i hanala ka ai i na kanaka ua waliwali la, i ka mea on a i olai;

            10. E ike pono oukou a pau, a me na kana a pau o ka Iseraela, ma ka inoa o Iesu Kristo no Nazare@a, o ka mea i hoalai mai e ke Akua, mai ka make mai, oia no ka mea i ka ola mai ai keia kanaka imua o ko oukou alo.

            11. Oia no ka pokahu a oukou a ka poe hana hale i haalele ai; ua ilio ia i pohaku kumu no ke kihi.

            12. Aole loa he maloko o ka mea e ae; no ka mea, aole inoa e ae i haawi ia mai malalo iho o ka lani, @waena o na kanaka, i mea e olai kakou.

            13. A ike aku la lakou i ka wiwoole o Petero a me Ioanae, a ike aku la no hoi, he mau kanaka ao ole ia, a he mau kuaaina, kahaha aku la ko lakou naau; a hoomaopopo iho la lakou, ua noho pu laua me Iseu.

            14. A ike aku la lakou i ke kanaka i hoola ia, e ku pu ana me lakou, aole hiki ia lakou ke hoopohala aku.

            15. Kena mai ia lakou ia lana e hele mawaho o kahi hookolokolo, aliala kukakuka iho la lakou,

            16. I ae la, Heaha ka kakou e hana ku ai i keia mau kanaka; no ka maa, o ka hoailona mana kaulana a laua nei i hanai, ua maopopo no ia i na mea apau e noho nei ma lerusalema; aole nae e hiki ia kakou ke hoole aku.

            17. Aka, o palahalaha hou aku ia iwaena o na kanka, e olelo hooweliweli aku kakou ia laua, i ole laua e olelo hou aku i kekahi kanaka me keia inoa.

            18. Hea mai ia lakou ia laua, papa mai la, mai olelo iki aku, aloe hoi e ao aku ma ka inoa o Iesu.

            Pauku Gula. Oihana 4:12. Aole inoa e ae i haawi ia mai malalo iho o ka lani, iwaena o na kanka i mea e olai lakou.

            Manao Nui. E hoike aku i ke Akua Hoola Hookahi.

 

OLELO HOAKAKA

 

            Oiai ua halolelo o Petero ma ka lanai o ka luakini, mahope o ka hoola ana i ke kanka oopa, ua hopu ia o Petero e na makai, no ka huhu o na luna no ka Petero hoahewa ana la lakou ma ke ano he poe kumakaia i ka Mesia. Alaila ua hookuu ia o Petero laua me Ioane imua o ka Aha Hookolokolo.

            Luna o ka luakini, ke kapena o na makai hoomalu. Sadukaio, kekahi poe Iudaio, ua hoole lakou i ke ola mau loa. Oihana 23:8. Helu, o ka poe manaolo ma Penetekota a mahope iho. 5. Akoakoa, ka Aha Kiekie i kapaia Sanhedrim. No keia aha he 71 mau lala. 6. Anasa, ioa hoi ke kapena nui, i koho ia e ke anaina, Kaiapa, he kahuna nui, i hokohu ia e ka luna Roma. Mana me he mea la he mau kilokilo o Petero me Ioane. Mamuli o na kanawai Iudaio, ua pepehi ia a mako ka poe kilokilo. Pukaana 22:18. Pohaku, Halelu 118:22. 12. Ola, ka uhane me ke kino, e noho ana ma ka pomaikai pauole. Inoa, aole kekahi mea e ae. 13. Ao ole ia, ma na kula; o Iesu no ko lakou mea hoonaauao. Kuaaina, mai Nazareta mai, e like me Iesu iho. 16. Hoola, mamuli o ko lakou makemake. 18. Papa, me he mea la ua hiki i na kahuna ke hoopau i ka manao o ke Akua.

 

HE MAU NIELE

 

            Na Lunaolelo i hopu ia, pp. 1-4. Oiwai ka poe nana i hpou i na lunaolelo elua? Owai ka luna o ka luakini? Owai ka poe Sadukalo? Heaha ke kumu o ko lakou ukiuki? Heaha ka hana i hanaiaku i na lunaolelo elua? Ua hoohuli ia anei ka poe lohe a pau loa i ka pono, ua hookpaakiki ia paha? Hea ke kumu no namanao okoa o ka poe lohe? Ua wanana anei o Iesu i ka hop@ ia o na haumana? M@taio 10:16-18. Ua hoopau anei keia hopu i ka manaoio. E pono anei ia oe ke paulele aku ia Iesu, oiai ua nui na mea kue ka poe no hoi e hoole ana iaia? Heaha ke kumu no ka hoomahuahua ana o ka pono, oiai ua hoomau ia ka poe imi pono?

            Lunaolelo e hoike ana, pp. 5-12. Imua owai, ua hookuu ia anei na Lunaolelo elua? Owai na lala o keia Aha Kiekie? Pehea i   hooholo ia ai na lunalelo? Owai ka mea kokua, p. 8? Heaha ko laua olelo pane? Heaha ka hana hewa o na kahuna? Heaha ka Halelu i kuhikuhi ia? Heaha ke ano maoli o keia pauku p. 11? Owai ka mea hookahi, ka Haku e olai? No ke aha la i hiki ole i ke kahi mea e ae ke hoola i na kaneka hewa? Pehea ke ano okoa o ka piha i ka Uhane Hemolele? Ua lawehala anei ka Euarelio in a paha aole i hoola ia kekahi mea lohe? Pehea ka poe loheole i ka Euaneli? Heaha ka haleona o Iesu ka pohaku kumu no ke kihi? Epeso 2:20. Heaha ka mana o ko Iesu inoa? Pilipi 240, 11.

            Na Lunaolelo i hooweliweli ia, pp 13-18. Heaha ka manao o ka Aha ma ka lohe ana i ka haiao wiwoole o Petero? No keaha la ke ano mumule o ka Aha? Heaha ka hana a ka Aha? Heaha ko lakou manao e pili ana i ka oiaio, ka oiaio ole paha o ko lakou inaina aku i ka inoa o Iesu? Ua hili ia anei o Petero? Ua like a like anei ko Petero hana ia wa, a me kona hana i ka po a Iesu i hookolokolo ia@? Luka 22:54-62. Heaha ke kumu o kona an okoa? E loaa anei ia oe ke ano hana okoa ma ka launa mau ana me Iesu? Hiki anei ia kakou ke launa pu me Iesu i ka wa ano?

            Ma kona haiolelo, ua makemake anei o Petero e mihi ka poe kahuna i ko lakou hewa ma ka pepehi ana ia Iesu? Ua hauoli anei ka poe kahuna i ka hoola ia o ka mea oopa? Hiki anei i kekahi poe akeakamai ke hoopau i ke alahou ana ma ka hoole ana? Hiki anei i ka poe aia ke hoohihia i ka poe manaolo ma ka ninaninau ana? Hiki anei i ka poe manaoio ke hoohuli i ka poe aia ma ka hoonaukiki ana ia lakou?

 

Manao Pili

 

            1. Ua kuhikuhi ia anei ka euanelio ma ka oiaio?

            2. Hiki anei ka poe kue ke hoike mai i ke ano ino o ka euanelio?

            3. Ina paha ua launa ole kakou  me Iesu, hiki anei ia kakou ke hooholo i ka hana a ka Haku me ka wiwoole?

            4. Owai ka mea hewa hiki ke hoola iaia iho ?

            5. Heaha ke hopena o ka mea hoole aku ia Ieasu?

 

No Molokai Nui a Hina.

 

            Aloha oe: Haalele ia Honolulu Iune la 13, hora 5 p.m. hiki ma Kaunakakai hora 5 a.m. Iune la 14, hehi i ke one o ua aina lai nei a kamanu, puili aloha pu me na keiki kupa o ua aina nei, aole o kana mai ke aloha, e lu ana ke aloha i kana ukana he waimaka, pehea hoi e paai he loihi na makahiki i kaawale ai, oiai au me kou hoa Rev. H. Manase ka anela o ke Akua, ua kipa aku la ma kahi o kou pokii Mr. H. Peelu me kana lede Mrs. Kakaola; auwe! Nani wale ke Akua i ka malama ana i ke ola a halawai pu, hookahi no ukana nui oia mau minute o na waimaka o ke aloha, oiai, ke eleu mai nei na kaikamahine i ka hoomoa ana i na mea ai, i ka makaukau ana hoonee ia mai la imua o makou, a hoopiha iho la i ka lua o ka inaina, pau ae la ke poniuniu moku, ua papa wahi leo me kou pokil, a kaohi mai ia e moe ma ia auina la, hora 3 ua malama ia ka halawai hui Opiopi Imipono Karistano, ua wehe ia na hana me ka himeni a na pokii, Imi i ke Kahu, pule a ka Haku, na pauku paanaau mai na makua, na opio, na pokii, aole o kana mai o ka nani, ua hui pu mai na kumukula aupuni Edward a me Mr. Ioela, hauoli piha, ua pumehana na hana a ka Haku ilkok o na hora elua, ua kokua ke kahu Rev. H. Manaze i na olelo paipai; e kauoha ana e hoomanawanui a hiki i ka hopena. I kou mea e kakau nei ka manao hoolana, Halelu 85 pauku 9 hapa hope; i noho ka hanohano ma kokakou aina. Hookuu ia na hana me ka himeni Hokuao Nani aoao 241.

            Noho hou ka aha no ka hoike a ka Elele o ka halawai o ka Ahanui Euanelio o k Hawaii Paealua, Mr. K. Uahinui, ekolu no ana hoike.

            1. No ka Ahahui Kula Sabati. 2. No ka Ahahui Euanelio. 3. No ka Ahahui Opiopio Imipono Karistano, mahalo nui ia kana hoike.

W. A. Mio

Halawa, Molokai.

 

Ka Oihana Makai Hoohuoi ia.

 

NA NINAU A KA LUNA O NA KONA

 

Na Pane a ka Loio Kuhina

 

            No ka nui hewahewa o na hoohuoi ia o ka oihana hoomalu o ke@@puni, ka mahuahua o na lilio a me ka ulu nui mai o na piliwaiwai ma ke Kikowaena o ke @, i jui ia me na palaleha e hiki ole ai ke alo ae mai ko ka le@ulehu hakilo ana, ua waiho ia @ ma ka la i o Iune i hala, he pau ninau e ka Luna Hanohano @ Kona i ka Loio Kuhina, ke @ ka oihana makai, no na mea pili i ka oihana. Ua pane mai ka Loio Kuhina ia mau ninau ma ka la 21 o Iune, a oia keia e waiho ia aku nei no ke kaana ana o ka lehulehu noonoo:

MEA HANOHANO J. S. WALKER, Peresidena o ka Ahaolelo o 1892.

ME KA MAHALO:

            Ma ka pane ana i na ninau i waihoia mai iau e ka hoa Hanohano o Kona Iune 10, 1892, ua loaa iau ka hanohano e hoike aku:

            Ua hiki ole loa iau i keia wa ano ke pane piha aku i na ninau i ninauia mai lna ka mea pili i ka huina nut o na makai e  lawelawe hana nei mai o a o o ka Oihana Makai no ke kau e pau ana I Maraki 31, 1892, aole no hol me ko lakou man inoa, aole no hoi me ka uku a me na loli ana o ka uku, oiai, aohe moolelo piha i loaa mai ma kou keena. Iloko o ka makahiki i hala o ke kau, ua hoomakaia a ua malamaia he moolelo. Aka, i mea hoi e hiki ai ke pane pau pono loa aku, me ka nui mo o ka hana e hiki ai a me ka hala pu o kekahi mau pule lehulehu.

            Eia au ke waiho pu aku nei me keia he papa-inoa o na Makai e like me ka papa hoike uku la o Maraki, 1892, aole nae hoi i hui pu aku me keia na kanaka i hoolimalimaia ma oihana malu a aole no hoi na makai kuikawa. Ke hoopili pu nei no hoi au he pane mai ka Ilamuku mai.

            Ke noi haahaa aku nei nae hoi au e kalaia mai au mai ka pane ana aku, aia wale no a mamuli o na hoakaka maopopo loa ia ana mai.

            Ua loaa iau ka hanohano, o kau kauwa hoolohe,

W. Austin Whiting,

Loio Kuhina.

Iune 21, 1892.

 

KEENA ILAMUKU

 

            Honolulu, H.P.A., Iune 13, 1892. I KA MEA MAHALOIA W. AUSTIN

WHITING, Loio Kuhina.

E KA MEA MAHALOIA:

            Ua loaa iau ka hanohano e pane aku i kau palapala o keia la, e hookomo mai ana malaila he ninau i waihola mai ia oe i loko o ka Ahaolelo e ka Mea Hanohano J. H. Waipuilani. Me ka minamina kuhohonu au e hoike aku nei ua hiki ole loa iau ke hoolako aku i ka ike i makemakeia, oiai, ua pokole loa ka manawa i aeia, no keia kumu iho:

            Aohe hoomaikeike ana i malama ia iloko o keia keena e pili ana i na la, a pela aku, o ka hookohuia ana o na makai ma na mokupuni e aku, a me he la e hala ana he elua mau pule, ma ka haahaa loa, e hoouna aku ai i na ninau a loaa mai he paue, in a no ua piha kupono na moolele i malamaia malaila e haawi emoole ai i ka pane, a me ka hiki hoi i na poe kakauolelo ke hana ma na la mawaena o ka mokumahu.

            Aole no i lawa pono na mooleleo i malamaia no keia Mokupuni mamua aku o kou kau ana ma ka oihana, e hiki ai la hoi iau ke pane aku i na ninau ma ke ano o lakou i waihoia mai ai, eia no nae ua hiki no iau ke pane aku no ua mau ninau la, e like la me ka hiki ma ka mea i pili mai ka wa au i noho ai ma ka oihana, oiai, ua malama au he mau moolele piha o na hana a pau loa o ia ano, e like no hoi me kau i hoike aku ai ma kau hoike ia oe, e ka Mea Mahaloia.

            Ua loaa iau ka hanohanop, o ke kauwa hoolohe loa au, e ka Mea Mahaloia,

C.B. WILSON, Ilamuku.

 

UKU O NA MAKAI o OAHU NO KA MALAMA o MARAKI, 1892.

 

            Apana o Honolulu Wati Ekahi. D. A. Kahookano, Lutanela, $75; W. H. Kealakai, Kakiana, $60; o na makai J. Kupihe, Kahemalani, Nohunohu, D. Nahoolewa, G. Waipa, J. Pilipo, E. Keohokapu, W. Needham, D. Paahao, Edw. Boyd, Willie Coghal, J. K. Baker, D. K. Koa, S. M. Kekipi, J. Thomas, he $40 pakahi. Huina $895.

            Wati Elua. D. Makaila, Kapena Makai, $45, (uku $90); D. P. Kalena, Lutanela, $75; D. Kekona, Kakiana, $60; o na makai D. Makainai, H. Napeha, S. Kahaulelio, S. Wallace, D. H. Keliiaa, Jon. Kalaukoa, R. Spencer, D, Damian, G. W. Box, D. Noholoa, A. Awaawa, D. Spalding, J. Kikilele, Kiliona, J. Kaimihau, Chas. Opunui, he $40 pakahi. O S. Kahoino, he $$29 (uku $40); J. Naaniani, $29.30 (uku $40). Huina he $878.30.

            Wati Ekolu. Williamkamana, Kapena Makai, $90; H. N. Crabb, Lutanela, $75; D. Crowningburg, kakiana, $60; H. Dole, Makai, $46: Puakalehua, Joseph Luahiwa, M. Kuhio, Geo. Baka, E. Moanaliha, J. Kuaana. J. Ahia, Kumakahiapo, T. Hinoa, H. Kaulukou, D. Abraham, W. H. Thornton, S. Haluapo, A. Bishaw, B. Paakai, J. W. Laialoha, Chas. Liilii, M. K. Kalilikane. he $40 pakahi. Huina $997.

            Apana o Koolaupoko. E. P. Aikue. Hope Makai Nui, $40: na makai, Kaiwi. Napahulu. Leno John Pele, he $20 pekahi. H@ua. $140.

            Apana o Koolauloa. H. Kauaihilo, Hope Makai N@, $35; na makai, M. Konaaihel@ Kikiokalani, K. K. Maawe, Ke@lana, Kahiona, he $20 pakahi. Huina. $135.

            Apana o Waialua. J. Amara, Hope Makai Nui, $60; na makai. Uilana, Kaumaha, Kukea, he $20 pakahi. Huina. $120.

            Apana o Waianae. S. K. Hui, Hope Makai Nui, $30; na makai, Ahiena, Lehuaikekai, he $20 pakahi. Huina. $70.

            Apana o Ewa. S. Kapu, Hope Makai Nui, $60; na makai Kaleikini, Kauhane, J. E. Kahoa, Pahupi@la, he $20 pakahi. Huina. $140.

            Na Makai Kuikawa. R.P. Waipa, (hoihoi ia mai i ke kulanakauhale,) $100, Kapena Wati ekahi, L. M. Toussaint, N. Boyle, he $100 pakahi; Kalani Keiki, J. Kailikole J. Kiaaina, J. Kua, Samuel Paia, he $40 pakahi; J. W. Kama, [hoihoi ia i Kalihi,] he $25. Huina. $525.

            Apana o Honolulu. Kela a me Keia. G. K. Wilder, Hope Ilamuku, $200, J. A. Mehrten, $200; E. Hopkins, Kapena Poo, $150; F. W. Fehibehr, Makai Kivila, $80 A. MeGurn, J. A. Thompson, he $80 pakahi; E. K. Lilikalani, $70; Wm. Cuelho, $60; J. M. Ferreira, Makai Pukiki, $50, Hang Same, Ah Chuck, B. P. Zablan, Dr. C. A. Peterson, he $50 pakahi; Kaainiu, Makai Aha Kiekie, $40, Kamakau, H. Kaulau, J. K. Kanepuu, he $40 pakahi. Huina. $1,630.

            Huina nui no Oahu. $5,530.30

Aole i pau.

 

NA LETA.

 

            [Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi o ua hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo e ko makou poe mea kakau.]

 

Ka Hooulu Lahui

 

KA OIHANA LAPAAU, A ME KA MALAMA ANA I KA POE MAI.

 

            I ka lapaau ana, ke kumu nana i hooulu ka mai ka mea mua e imiia. Ina hiki ke hookaawaleia ua kumu la, alaila e ola ana ka mai. Eikeia ke akamai o ke Kauka ma ka lanakila o kana lapaau ana.

            Ka malama ana i ka poe mai kekahi mahele o ka oihana hoola. Aole no e ola ka mai ke hemahema na kahu i ka malama ana.

            Manao kekahi põe, o ka lepera ka mai e luku nui nei i keia lahuikanaka; aka, aole pela ka oiaio. Ka fiva ka mai luku nui. Ua oi aku na kanaka e make nei i ka fiva i kela mahina keia mahina, mamua o ke poe i make i ka mai lepera. Ua hiki ke olelo iho: O "na tausani ka ka mai lepera i pepehi ai, a he mau tausani ka ka fiva." He holo ka fiva, he lohi ka lepera.

            No kona pilikia mai, kilahu la kekahi kanaka i laau hoonaha ma kahi o ke Kauka. Haawiia mai la he mau huale, me ke kuhikuhi mai o ke Kauka i ke ano o ka ai ana. Aka, no ka makemake o ua kanaka la e ola koke ka mai, nolaila, i kona hoi ana i ka hale, ai iho la oia i na huale a pau i ka manawa hookahi, a pilikia aku la. Pela kekahi wahine au i ike ai; mai pilikia oia no ka hoolohe ole i ke ao ana. Ai nui oia i ka huale me ka manao o ka mea ia e pau koke ai ka mai. He nui ua kanaka e pilikia nei no ka malama ole i na loina o ka inu laau lapaau ana. No ka hana huapo ana, ua lilo ka laau hoola i mea hoopilikia.

            Ua pilikia kekahi poe i loohia i ka fiva, no ka hoomananui ole a ola pono ka mai alaila hoomaka ka hana.

            Ekolu ou hoolana ana i kekahi kanaka opiopio i loaa ka mai fiva. I ka maha mua ana, hoonuu oia i ka ai, a hoi hou mai la ka fiva. I ka lua o ka maha ana, hele koke oia i ka hana, aole i kali aloaa ka ikaika kupoho. Ma ka hoi alua ana mai o ka fiva, i aoia ai oia e ai pakiko, a e noho malie a ola pono ka mai; alaila hana. I aho iki keia kanaka no ke ku kokoke o kona hale i kou wahi, a hiki iau ke hele aku i kela la keia la e ike iaia.

            Pono no ka hoonoho ia ana o na kauka ma na Apana e lapaau i ka poe mai. Aka, aole nae i lawa ka lakou hana. E pono e ao ia kekahi mau kanaka Hawaii a me kekahi mau wahine, i poe kau malama mai. O na kau mai ma na aina malamalama, ua ao ia kakou a makaukau i ka lawelawe ana. Ina pela ka hana ma Hawaii nei, alaila, e emi ana ka heluna o ka poe make.

            Ke ao ana i na haumana i ka oihana lapaau, he hana koikoi ia, aka, o ke ao ana ia lakou e lilo i poe kahu malama mai, he mea mama iho ia, a e loaa no ma ka Haukapila, oia hoi ka Halemai Moiwahine, ke khua e kula ai ia lakou.

            I ka wae ana i na haumana no keia oihana, eia na makaukau i makemakeia:

            (1) I põe eleu lakou; (2) i põe ike i ka olelo Enelani; [3] i mau Karistiano lakou, ia hoi, i hemo mailoko aku o lakou ka hilinai ana i na akua kahiko o Hawaii nei.

            E hoonoho ke aupuni i na kau mai ma na apana e like me ka hoonoho ana i na kauka. I ka mai ana o kekahi kanaka, e hele aku ke kahu mai e noho ma kona hale e kokua iaia. Ina waihoia na ka ohana wale no e kokua, e pilikia ana, no ka mea, aole lakou i ao ia.

            He hope ke kahu mai ho ke kauka. O oia ko ke kauka maka i ke kiai ana i ke kanaka mai i ke ao a me ka po. O na kanaka Hawaii na mea kupono e ao ia i poe kahu ma i no ko lakou lahui.

            Make pono na dala i hooliloia no ke ao ana i na kanaka ma na ike o keia au hou e pili ana i ka mai.

            Wahi a Solomona, "E hoolei i kau berena maluna iho o ka wai, no ka mea, a hala na ia he nui loa, e loaa hou mai no ia ia oe."

            Pela no hoi, e hoolilo i kau dala no keia oihana, no ka mea, e loaa ka pomaikai ia oe ma ke kamau ia ana o ke ola o ka lahuikanaka.

JAMES BICKNELL.

Honolulu, Iulai 1892.

 

E Paio aku i ka Paio maikai no Karisto.

 

MR. LUNAHOOPONOPONO:

            Mamuli o kekahi wehewehe Baibala au i hoopuka ai ma kau pepa o ka la 4 o Iune, malalo o ka ninau a me ka haina pu i pili i ka hoomana Moremona a ke diabolo i alakai lalau ai ia Iosepa Kamika ma ka A. D. 1847, ua lawa loa ia me na hooiaio i kuhikuhi ia ma ia helu. A me ka ia 11 me 18 o ia malama no, ua owaka mai la ka waha o kekahi mea e pane kue mai ana iau, oia o C. Broad, maloko o ka "Hawaii Holomua."

            E Mr. C. Broad, ua pololai kau i huai puka nui aku ai imua o ka lahui Karistiano. Aole loa he mau wehewehe a mau kumu pale kupono paha ma kou aoao. O ka mea i wanana ia e ke Kaula Mika ma ka Mokuna 4: 1-9, aole ia i pili i ka hoomana Moremona.

            Ke ninau mai nei oe, heaha la ke kuleana o kekahi anela e lele hou mai ai me ka euanelio mau loa i mea e ao aku ai i kanaka e noho la ma ka honua i hoikeia ma Hoikeana 14:6, 7? Ke hoike aku nei au imua ou a me ka lehulehu, penei: 1. Ua ike mua ke Akua e lukuia ana na haipule he 144,000 i hoike ia ma Hoikeana Mokuna 7, e ka hoomana Pope. 2. Ua ike mua ke Akua e wawahi ia ana kona ekalesia e ka hoomana Pope, a o ia kana i olelo mai ai, "He mea no kau e kue aku ai ia oe, no ka mea, ua haalele oe i kou aloha mua." Ua heluhelu nui anei oe i ka moolelo ekalesia i ka luku nui ia o na haipule o ke Akua mahope mai o ka A. D. 538 a hiki i ka 1798? Ua heluhelu anei oe i ka buke wehewehe a Bana Bulumipila, no ka Buke o Hoikeana?

            O Lutera ka ke Akua i koho ai a hookaawale ae iaia mai ka hoomana Pope mai, a o ia ke kahunapule mua nana i hoonaueue i ka honua nei. Nana i unuhi i ka euanelio mai na olelo Latina, Helene me Hebera, a i ka olelo he lehulehu. Ua puhi oia i na baibala a ka Pope i ke ahi, ua hookolokolo ia no hoi oia imua o ke alii Kale V. o Roma ma Vorms, a lanakila ka ke Akua euanelio a hiki i keia la. O ka Buke o Daniela ma ka Baibala, oia ka buke nana i wanana nui no ka Pope a o ka hooko ana ma ka buke o Hoikeana.

            O ka anela au e C. Broad e kuhikuhi mai nei iau, oia no ka anela i hoike ia ma ka mokuna 8:13, a o ia anela no ka i hoike ia ma Mataio Mokuna 24:14, nana i hoike ae "ka euanelio o ke aupuni." Nolaila, o ka enanelio a ka anela e ao nei i na kanaka ma ka honua nei, oia no ka euanelio (nuhou) mai ke Akua mai, "e haule ana o Babulona Nui, ka makuahine o ka wahine hookamakama." Ua haule oia i ka A. D. 1798, a i kela manawa i laha nui mai ai ka olelo a ke Akua a pii mahuahua ka naauao o ko ke ao nei e like me ka Daniela i hoike ai maloko o kana buke, Mokuna 12:4. E heluhelu ae oe ia pauku i ike iho oe a malama iho kahi naau.

            I ka A. D. 1780, hoala ia ka Ahahui Hoolaha Baibala ma Enelani, a ma ka la 7 o Mei, 1804, hui ae la he ekolu haneli poe keonimana e hoolaha i ka Baibala ma Enelani a me ko na aina e. Ma ka la 8 o Mei, 1816, hoala ko Amerika Ahahui Pai Baibala ma Nu Ioka, a o ka nui o na Baibala i hoopukaia, he iwakaluakumamaiwa miliona eiwa haneli kanawalu miliona. O keia mau baibala i paiia ai a hoolaha ia, mai loko mai no ia o na baibala a Lutera i unuhi ai. O keia ka euanelio (nuhou) mai ka Akua mai a ka anela au i ninau mai nei iau, aole o ka diabolo alakai hewa ia Iosepa Kamika.

[Aole i pau.]

 

hoolaha kumau.

 

PAPA! PAPA!

 

AIA MA KAHI O

 

Lewers & Cooke

 

(LUI MA).

 

Ma ka kahua hema o Alanui Papu me Moi.

 

E LOAA NO NA

 

PAPA NOUAIKI

 

O keia a me keia ano.

 

Na Pani Puka, na Puka Aniani, no Olepelepe, na Pou, na Oa, na Papa Hele, na Papu Ku, me na Papa Moe he nui loa.

 

NA PILI HALE O NA ANO A PAU

 

A me na

WAI HOOHINIHINU NANI

@o na ano a pau ioa.

 

Na Balaki o na Ano he Nui Wale

 

            Ke hai ia aku nei oukou e na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana no ka

 

Uku Haahaa Loa,

 

E like me ka mea e holo ana mawaena oLana a me ka Mea Kuai.

 

Hele Mai e Wae no Oukou inho.

2383-q

 

KAAYER SASEPARILA

 

Oia ka LAAU oi loa o ka maikai no na mai i hookumu ia mai ke koko ino mai. Ua oiloa ae hoi, no ka mea, o kona kahua i hookumuia ai o ka

 

Honodoruas Saseparila Oiaio.

 

            No ka mea, o ka LAU NAHELEHELE a me na mea a pau i maa i ka hoohuihui ia, oia na laauoi loa o ka maikai, a no ka mea hoi ua ike ia ka waiwai io ma ka lapaau ana i na MAI o ke KOKO ua oi ka

 

Ayer Saseparila

 

ma na mea a pau e hooikaika a e kukulu hou ai i ke kino i hoonawaliwali ia e ka mai a me ka eha.

            Ua hoonoono ia ka ai, ua hoopau ia ka mai o ka waihona hoowali ai, ua hooikaikai ia ke Ake a me ka Puu Hoowali ai, a hoohana maikai ia na lala a pau o ke kino ae, ka laau make o ka ALAALA, ua hoola ia na EHA, na PUHA, na HUEHUE a me na mai ma ke poo kahe wale o ka hupe, a ma na wahi a pau ke hooia mai nei na  Kauka lakai i ka maikai o keia laau.

            Ke hula nei la hai, a e hoola no hoi oe.

            No ke KUNU a me ANU o ka

Ayer Cherry Pectoral

 

ka laau lapaau alakai o na ohana.

            No ka NALULU, ka LEPOPAA, ka LENA a me kekahi mau mea inoino e ae o ka opu, e lawe i ka

 

AYER HUAALE CATHARTIC

 

E makemake nui ia nei e ko ke ao puni.

            Hoomakaukauia e Kauka J. C. AYER & Co. Lowell, Masekuseta.

HOLLISTER & CO.

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.

2896-q

 

Hoolaha @mauu

 

KAKELA

 

ME

 

KUKE

 

KA HALEHUAI NUI

 

WAIWAI LIKE OLE.

 

NA MEA HANA

 

KAMANA A PAU

 

PAHI, UPA, PULUPULU.

 

NA PENA.

 

KAA - PALALA

 

IPUKUKUI

 

A ME

 

KA AILA.

 

PALAU!

 

A me no mea Mahiai.

 

NA PAKEKE POI

 

Ipuhao, Iliwai.

 

Makau me Aho Lawaia

 

Mikini Humuhumu

 

MIKINI A WILCOX ME GIEBS.

 

Na Mikini a Remington.

 

Kakela me Kuke

 

2883-q