Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 30, 23 July 1892 — Page 2

Page PDF (2.10 MB)

This text was transcribed by:  Francene H Aarona
This work is dedicated to:  To those who provided worship in the Keokea/Makena area.

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

MA  KE  KAUOHA.

 

HOOLAHA  A  NA  LUNAHELU.

 

---

I ka poe a pau e noho ana ma ke Aupuni Hawaii a me ka poe a pau i kupono i ka Uku Auhae.

 

            Ma keia, ke hoolaha ia aku nei na Lunahelu o ke Aupuni Hawaii, e hamama ana na ipuka o ko lakou mau keena mai ka LA  EKAHI  A  HIKI  I  KA  LA  KANAKOLU-KUMAMAKAHI  O  IULAI, mai ka hora 9 a.m. a hiki i ka hora 4 p.m.  ( koe na la Sabati a me na la Kulaia ; a ma na Poaono a pau, mai ka hora 9 a hiki i ka hora 12 o ke awakea, a o na poe a pau i kupono i ka auhau ia iloko o ke Aupuni i oleloia, ina no lakou ponoi iho, a i ole Kahu, Lunahooponopono Waiwai, Luna Hooko, Kahu Malama Waiwai, a ma kekahi ano e ae paha, ua kauoha ia lakou i kolike a me ke kanawai e lawe mai imua o na Lauahelu, iloko o ka manawa i hoike ia maluna ae, ka papainoa pololei o ko lakou mau aohau ponoi iho a me na waiwai, oia waiwai paa a waiwai lewa.

            Ua konoia ko oukou noonoo ana e hoomaopopo iho i keia mau pauku malalo iho i lawe ia mai na Kaniwai, na Kula, a me na Hooponopono a ke Kuhina Waiwai, no ka Helu a me ka Ohi ana o na Auhau no ke Aupuni Hawaii :

Helu 1---E hookaawale ia ka Waiwai io o ka Aina mai ka Waiwai io ae o na Hale a me na hana hou.

Helu 2---I ka wa e hoihoi mai ai i ka hoike, e hoakaka mai i ke alanui a me ka heluna o na apana maloko o ke kaona, a o na apana ma na kuaaina e hoakaka ia mamuli o ka hoike ana mai i ka moa o ka Ili a Ahupuaa paha kahi e waiho ana o ia wau Apana, a me ka helu o na Palapala Kuleana a me ka Palapala Sila Nui i hoopaa ia ai ka aina.  O kekahi e hoakaka mai ina ua hoolilo ia kekahi waiwai iloko o ka makahiki, ia wai, a no ke kumukuai hea.

Helu 3---Ma ka hoike ana mai no na Waiwai Lewa e hana ia e like me kau Buke o Iulai 1, 1892.

Helu 4---Na Kuleana maloko o ka Hoolimalima e hana ia o na Papa hoakaka o kela a me keia hoolimalima, ko lakou ano, uku hoolimalima a me ka manawa e pau ai.

Helu 5---Ona mahina a pau o ulu ana o kela a me keia ano, i hoike ole ia maluna ao, ua ku ia a pau i ka auhau.

Helu 6---O na Papa Hoike a pau e pili ana me keia hoakaka he mahele ia no keia a e hoopiha ia a pau.

Papa A---I kapaia  " Na Mahina Ko e ulu ana, " e hookomo ia ka helu o na Eka, ke ano, ka Waiwai io o ka Eka, a me ke koho no ka nui o na tona o na Oo Ko.

Papa B---I kapaia  " Na Aina Hoolimalima ia, " e nana pono ia na kuhikuhi maloko ka Rula Helu 4.

Papa C---I kapaia " Na Aina ponoi e paa ia nei, "  oe nana pono ia na kuhikuhi malalo  o ka Rula Helu 2.  Pela hoi, e hoike mai ina he aina ululaau, kanu ko a kula paha.

Papa D---I kapaia " Papa o na Pipi, " e hoike ia ka Helu a me ka Waiwai io o na Pipi Hana a me ka Pu-a Pipi, na Pipi Waiu a me na Pipi Kea, Kamaaina paha a Hookomoia mai paha.

Helu 7---O na Waiwai Hoolilo a pau mai kela a me keia wahi mai, i bona ia a bona ole ia, e auhau ia waiwai.

 

C.  A.  BROWN,      Lunahelu  o  Oahu.

C.  H.  DICKEY,     Luna helu  o  Maui.

H.  C.  AUSTIN,         Lunahelu   o  Hawaii.

J. K. FARLEY,          Lunahelu  o  Kauai.

 

Aponoia e       H.  A.  WIDEMANN,          Kuhina Waiwai.          2397-3t

 

Hoolaha  Hooko  o  ka  Moraki  a  me  ke  Kuai.

 

            I KULIKE AI ME NA HOOKO ANA O KEkahi moraki i hanaia ma ka la 25 o Mei, A. D.  1891,  e S. M. KAAUKAI a me kana wahine JANE  C  KAAUKAI  o Honolulu, Oahu, ia Mrs Annie S Parke o Honolulu la no, i kopeia ma ka Buke 182, a ma na aoao 210, 211 a me 212.  Nolaila, ke hooolaha ia aku nei ka lohe, ke makemake nei ua Annie S Parke la, ka mea e paa nei i ka moraki, e hooko aku no ka uhaki ia o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.

            Ke hoolaha hou ia aku nei, o na aina a me na waiwai a pau i paa maloko o ua moraki la, e kuai ia aku no ma ke kudala akea, ma ka Hale Kudala o James F Morgan, ke hiki aku i ka POAONO, la 13, o AUGATE,  A. D. 1892, ma ka hora 12 awakea.

            Eia ka waiwai i paa maloko o ua moraki la : 

            O kela mau apana aina me na hale maluna iho e waiho la ma Kamakela, Honolulu, oia no na aina i kuhikuhi ia ma ka Palapala Sila Nui Helu @3374 a Kuleana Hoona Aina @8207 a me Palapala Sila Nui Helu 4433.  Kuleana Hoona Aina 2383 nona ka ili he 3443 kapuai kuea, oi aku a emi mai paha a i kuhikuhi pololei ia ma ka palapala hoolilo a D J Barenaba i ua mau mea la nana i moraki aku ma ka la 25 o Mei, 1891, a i kopeia ma ka Buke 130 a ma na aoao 331 me 332.

            ANNIE S PARKE,  ma o kona hope ia        W C PARKE.             Honolulu, Iulai 18, 1892.                    2399-4t

 

HOOLAHA.

 

            E NOHO ANA KA AHA LUNAKANAWAI Kaapuni o ka Apana Ekolu, ko Hawaii Pae Aina, ma ke Keena penei :

            Ma ka Hale Hookolokolo o Honokaa, Hamakua, la 3 a me 4 o Augate, 1892, hora 9 kakahiaka.

            Ma ka Hale Hookolokolo o Waimea, Kohala Hema, la 6 o Augate, 1892, hora 10 kakahiaka.

            Ma ka Hale Hookolokolo o Kapaau, Kohala Akau, la 9, 10 me 11 o Augate, 1892, hora 10 kakahiaka.      S  L  AUSTIN

Lunakanawai Kaapuni.                       Hilo, Iulai  11, 1892.                          2399-3t

 

Olelo  Hoolaha.

 

            MA  KA  LA  HOIHOI  EA  POAONO, IULAI 30, 1892, e waiho aku ana makou no ke kuai maloko o ko makou pa pipi e kokoke la i ka Halekuai o Apo ma Koloa, i na lio maikai a me na lio keiki a me kekahi mau hoki.

            Eia he mau lio maikai kau noo, he mau lio kaa, opio i ao ia a i ole ia, na lio wahine hoohapai keiki me ke keiki a keiki ole ma na kumukuai makepono loa.    KOLOA  SUGAR  COMPANY.                2396-4ts.

 

Ka  Nupepa  Kuokoa

 

ME

 

Ko  Hawaii  Paeaina  i  Huiia

 

No ka makahiki    .   .   .   .   .  $ 2 00

No Eono Mahina.   .   .   .   .   .  1 00

 

Kuike  ka  Rula

 

NA PUKA

     ANA                    1                      2                      3                      4                      5                      6

                                Pule             Pule               Pule           Pule             Pule              Pule 

 

1  Iniha           $  1.50                            $  2.00          $  2.50           $  3.00        $  3.50            $  4.00

2  Iniha                2 00                  2 75             3 50              4 00           4 50               5 00    

3  Iniha                2 50                  3 50             4 50              5 00               5 50                  6 00

4  Iniha                3 00                  4 00             5 00              6 00           6 75                  7 50

5  Iniha                3 50                  4 75             6 00              7 00               8 00                  9 00

6  Iniha                4 00                  5 50             7 00              8 00           9 00             10 00     

 

            O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo ia.

           

---

 

HOOPUKAIA  E  KA

 

HAWAIIAN  GAZETTE  CO.

 

H.  M.  WHITNEY,  Luna  Nui,

 

                J.  U.  KAWAINUI,  Luna Hooponopono.

 

POAONO,   -   -   -   IULAI  23,  1892.

 

OLELO  HOOHOLO  HILINAI  OLE.

 

---

 

            Ua hapai ia ka noonoo ana o kela olelo hooholo hilinai ole i laweia mai ai e ka Luna o Waialua a me Koolauloa i ka Poaha nei imua o ka Hale, ma ke ano ke hana i waihoia no ia la.  Aka, mahope o na kamailio ana no ka hooholo a me ka waiho ma ka waiho papa, ua waiho ia aku la ma ka papa e moe ai a hiki i ka wa e makaukau ai ka hale no ka lawelawe e hooholo maluna o na kahua i hoomaopopo ia ua pololei a ua kupono.

---

 

MAI  HOOPILIHUA  I  KA  NOONOO.

 

---

 

            O ka mea nui a ko Hawaii nei e kau aku nei na noonoo i hoopululuhi ia, oia ka hoi hou mai o ka pomaikai kanu ko o ka aina  i kaili ia o ke kanawai a Makinele.  Aole makou e hoomau aku ana i ka naluea ana o ko kakou noonoo, aka ke ike poliuliu aku nei makou i o ka lilo nei, hookahi makahiki mai kela wa aku a ike kakou i ka hoi hou ana mai o ia pomaikai, no ka mea aole i hoopalahalaha hou aku o Amerika Huipuia ponoi iho i ka hooi ana aku i ke kanu ko i keia wa, no ka hopohopo o hoemi ia mai kauku makana o ka paona kopaa i ka wa e ike ia ai ka hopena o ke koho balota nui i Novemaba aenei ma ia aina nui.  Nolaila, mai hoopilihua i ka noonoo, aka e hoolana no ka wa maikai e hiki mai ana.  Aole i haalele ke Akua ia Hawaii.

---

KIKOO  MALAMA  NA AIE.

---

            Ua lokahi aenei na Hui Kalepa nui o Honolulu nei, na hui kuai lako ai, kuai buke, kuai lako hao, kuai laau lapaau, halekuai lole, paikii, hanalako gula, kuai kamaa, humu lole, kuai ili kaa, lako hale, hanakaa lio, kuai rama kukaa, kuai ai a na holoholona, hui hana piula, hoomoa palaoa, kuai io pipi, hui hoolaha nupepa, hui kaa hoolimalima, a mau oihana e ae ahiki  paha i ke 67 kanui, a hooholo, e hoomaka aku ana lakou e kikoo a ohi malama mai i ka poe aie ia lakou mahope aku o ka la 31 o Iulai nei, a a hoolaha ia ae na inoa o ka poe i hoopaa ia lakou iho malalo o keia aelike maloko o na nupepa namu o keia kulanakauhale.  Nolaila o ka maa o na wa loihi i hala, ma ka hapaha makahiki ke kikoo o na bila aie, ua hoopau ia, a ma kela a me keia malama ke kikoo ana.  Ua manao ia keia hoololi ana, oia ke alanui maikai loa, palekana a puikaika ole.

---

He  Hihia  Nui.

---

            Ua ae ia aku nei e ka Aha Kiekie , o George W.  Macfarlane,  ka mea e noho ona nei no ka hapalua o ka mahiko o Waikapu, e hoopii malalo o kona inoa ponoi hoi a me kona mau lilo, i ka Hui o ke Kulaokamaomao, no ke koi e loaa mai ka hapalua o na hoolimalima a me na pomaikai o na aina o Waikapu i kanu ia i ke ko a lawe ia e ka Hui Kulaokamaomao, no lakou na kopaa i koho la he 80 tausani mau tona.  He hihia nui keia ke puka pono.

---

Pakaha  Mokupuni.

---

            Ua wawa nui ia ma keia anaina, ua holo aku ka mokukaua Beritania Champion mai keia awa aku i kela mau la aku nei, e pakaha a hoohui aku no Enelani i ka mokupuni kanaka ole o Ioanekana, e ku nei ma ke komohana hema aku o Honolulu, nona paha ka mamao he 700 mau mile mai anei aku.  O keia mokupuni, aia no ia ma ka laina pololei mai anei aku a i na kakai moku o Radack, Makala a me Ausetaralia.  I kekahi manawa i hala, no Hawaii nei ia aina, a ina pele e kahea aku kakou, " e hookaawale na lima."

 

Hana Kue  ia  Koolaupoko.

---

            Ma na ninau hoonowelo hookolo meheu a ka Luna o Hana i ke Kuhina Kalaiaina, e pili ana i na hoolaha Aupuni a me na aelike no ka uku ana, ua loaa aku nei ka Luna o Koolaupoko ua lawe i na uku hoolaa aupuni me he mea la ua hana aelike maole ka Lunamakaainana me ke Kuhina Kalaiaina, a mahope mai hoi o kona koho ia ana i Lunamakainana.  Oia hana aelike, na kue ia i ke Kumukanawai.  Heaha la auanei ka hana aku i koe ?

---

Ka  Mokuahi  Australia.

---

            Aole i haalele iho ka mokuahi Australia i ka Poakolu ei, ma o ka hoololi ia ana mai ka Poalua mai, kona la mau e holo ai, ahiki i ka hora 1 auina la.  Aka, ua hoomau aku no nae ka puali puhi ohe Hawaii i ka hoaeae ana me ka lakou mau ohe kani ahiki i ka haalele ana mai.  Ua lawe aku oia i na ohua he 183 o na ano a pau, i na leta he 11,353 a me na nupepa he 2580, a me na waiwai Hawaii no lakou ke kumukuai i koho ia he  $58,722.45.  O kekahi keia o kana mau huakai ohua nui.

---

Na  Wanana  Elima  no  ka  Uila.

 

---

            Iloko o ka Prof.  Houston haiolelo hope ana mai nei ma Barukalani, Nu Ioka, ua kamailio mai oia no elima mau wanana ano nui i keia mua aku e pili ana i ka uila.  E puka mai ana ka uila mai ka lanahu mai ; e pani ia ana na enegini mahu me na ipu hoahu uila ; e loaa ana ke alahele ma ka lewa me ka uila ; e anapu aku ana na malama uila me ka wela ole ; a e hoohana ia aku ana ka lapaau ana o ka uila i na ma ʻ i a me ka hooloihi ana aku i ke ola ana.

---

Kipakuia  no  Ka  Paipai  Hewa

---

            Ua hoopau ia mai nei mai ka oihana aku, ka Loio Aupuni o kekahi okana aina o ke aupuni Panalaau o o Canada, no kona hooikaika i ka manao hoohui aupuni me America Hupuia.  Ina he haawina maikai keia a Canada e ao mai nei, pehea hoi ko Hawaii nei mau luna aupuni a mau hoa Ahaolelo i komo pu ia noonoo e hoopalaimaka mai nei ?  O ka hoikeike aku ka makou, o ka nalu iho ka oukou a haawi iho ka olelo hooholo.  Hewa ia la e ka lehulehu ?

---

Wela  ka  Inaina.

---

            Ke hoahewa hahana loa mai nei na nupepa Farani ia Kapena Borup, he ukali koa no ke keena Kuhina noho o America Huipuia ma Parisa, no kona kuai ana aku a loaa mai na kii o na papu pale o Farani a me ke kuai ia ana aku o ua mau kii papu ia la Germania a me Italia.  Ua hoole ua kapena koa la, aole oia i hoolilo aku ma ke kuai i ua mau kii la, aka aole nae i hoole i ka loaa ana mai iaia.  Nolaila ke kukuni mai la na nupepa me ka hao wela i ua kapena koa America la, e hiki ole iaia ke noho loihi iho ma Parisa.  A maila paha, ua kipaku ia mai la oia mamua o ka hiki ana aku o keia lono i mua o ka poe heluhelu.

---

Huakai  hele  o  na  Ona  Miliona.

---

            Ua hiki aku i ke kulanakauhale o Milan, no ka hele makaikai ana ia Europa, he kanaha kumamahiku poe ona miliona Amerika.  Ua lawe ia aku lakou ma ke kaa ahi kuikawa mai Havre mai ma ke ala ae o Parisa, Basle a me Chiasso, a e holo loa aku ana no Pavia, Venice, Trieste, Agram, Constantinople, a malaila aku i Vienna, Dresden, Berelina, Amsterdam a me Barusela, a huli hoi loa aku i ka home ma ke ala o Havre.  Eia keia poe ona miliona ke noho nei ma Piladelapia, Bosetona, Kikako a me Wasinetona.  O ka loihi o na la e pau ma keia huakai, he 117.  No keaha la hoi ka mea mahelehele ole mai i kekahi poe o lakou ianei.

---

Ka  Mare  ana  o  Kouna  Bisimaka.

---

            Ua hooko ia ka oihana laahia o ka mare mawaena o Kouna Bisimaka,  keikikane a ke Keikialii Bisimaka ke Duke Hao, me ke Kouna wahine Magareta Hoyos, i ke kakahiaka o ka Poalua, Iune 21, ma Vienna, maloko o ka luakini Euanelio ma Dorothea.  Maikai a kalae ka la.  Malaila pu ke keikialii Bisimaka kahi i makaikai kino ai i ka ai hanohano o kana keiki.  O ka makana a Bisimaka i kana hunona ui nohea, he pine daimana nani loa ; o ka ke kane mare hoi, he kupee opaka kumukuai ui ; a o ka ka makuakane hoi o ka wahine mare, he poo kalauna daimana.

            I ka auina la ana iho, oiai ke Keikialii Bisimaka e holoholo kaa lio ana, ua kipa aku oia e ike i na wahi noho o na alii.  A ma na wahi a ana i maalo aku ai, ua haawi mai na makaainana i na hoike ana ohaoha o ko lakou mahalo iaia. 

            Ua hoike e ia ae mamua, ina e noho ana o Bisimaka he elua la ma Vienna, aole e hiki i ke alo alii o Auseturia ke kapae ae i ka ike ana aku ia Bismaka.

            Eia nae, ua hoonaauao e aku la ka Oihana o ko na aina e ma Berelina i ko Geremania Amabassado ma Vienna, e hoopololei wale ae no i kana mau hoohanohano ana a i na mea wale no i pili i ka mare ana ke ano i aelike mua ia.

---

            Ke makemake ia nei e loaa na wehewehe a me nakuhikuhi ana o ka hana ana i na kapa pa ʻ upa ʻ u Hawaii mai ke oki ana mai o ka wauke, hoopulupulu ana iloko o ka wai, ke kuku ana, ka hooluu ana, a pela aku a pela aku ahiki i ka paa pono ana o ua mea a pau.

 

AHAOLELO  O  1892

 

---

 

Koena  mai  ka  aoao  ekahi  mai.

 

            Mai ia apana hookahi mai no, he mau noi,     (1) e hana ia ona mau kuikahi me na aupuni kuwaho,            (2)  e kukulu ia i Banako Lahui.  Aia i ke Komite o na mea huikau.

            Mai la apana hookahi no, e hoopau ia ke kanawai e hooponopono ana i ke dala.  Aia i ke Komite o na mea huikau.

            Na ke Alii Neumann, mai Niu, Honolulu mai i $1,000 no ke alahaka malaila.  Aia i ke Komite o na Hana hou.

            Na L. M. R.   W.  Wilikoki,  mai Koolauloa mai, i $10,000 no na Kula Enelani ma ia apana.  Aia i ke Komite Hoonaauao.

            NA  HOIKE  KOMITE.

            Na ke Komite Hookolokolo i na hoike malalo iho :

            Bila 59, no ka hoonohonoho ana i ke kanawai Karaima, he hoololi ka lakou i ka bila, a e hooholo ia aku me ia hoololi.  Waiho ia a noonoo i ka Poaono.

            Bila 45, e hooponopono ai i ko na konohiki mau kuleana i na kai lawaia, he hoololi ka lakou, a e hooholo aku me ia hoololi.  Waiho ia ma ka papa a noonoo pu me ka bila.

            Bila 6, e pili ana i ka auhau maluna o na pepa hahau, e waiho ia ma ka papa no ke kue ana i na kuikahi.  Waiho ia mahope.

            Bila 55, no ka laikini ana i na hale piliwaiwai, aole pono e hooholo ia.  Waiho ia a noonoo pu me na bila e ae.

            Bila 46, e hookaawale ai i Lunakanawai Hoomalu no Kau Komohana, aohe i makemake ia ona lunakanawai hoomalu ma ia apana.  Waiho ia a noonoo pu me ka bila.

            Bila 40, e hoopau ai i ka pauku 8 o ke kanawai   Papa Alanui o 1890, aole e hooholo  Waiho ia a noonoo pu me ka bila.

            Bila 73, e hoololi ai i na Pauku 65 a me 76 o ke Kumukanawaii.  [1]  No ka hoololi i ka Pauku 65, ma kahi o ka hoemi i ka uku o na Lunakanawai Kiekie, aole e hooholo.            [2]  No ka hoololi kaokoa aole e hoohuihui me ko ka Pauku 65, e hookomo ma kahi o na olelo mua o na kanawai, penei :  E hooholo ia e ke Aliiaimoku a me ka Ahaolelo o ke Aupuni Hawaii.  Ae ia ka hoike, a waiho ia a lawe ia mai na hoololi i manao ia.

            Bila 71, no ke kau pakui o ka Aha Hookolokolo Kaapuni Ekolu, e hooholo loa aku.  Ae ia ka hoike a kauoha ia e kakau poepoe a heluhelu akolu ma ka Poaono.

            No ka hoopii 205, e hookuu ana i na auhau o na makua mea keiki lehulehu, e waiho ma ka papa.  Apono ia.

            Bila 74, e koho ai i Lunakanawai Apana no Kalaupapa, e waiho ma ka papa.  Apono ia.

            Bila 57, e mahele ana i ka apana o Hilo i ekolu apana hookolokolo kaawale, e waiho ma ka papa a noonoo pu me ka bila.

            Na ke Komite Pai, ua pau i ke paia ka bila 122.

            Na Iosepa o ke Komite Wae, o ka bila e hoihoi ana ia Honualua no ka apana koho balota o Wailuku Hema, ua hooponopono ia a pau a e hooholo aku.  Apono ia ka hoike, kauoha ia e kakau poepoe a e heluhelu akolu i ka Poaono.

            NA  OLELO  HOOHOLO  ME  NA  BILA.

            Na ke Kuhina Kalaiaina, he olelo hooholo, e uku ia o Mr. H. Vischer, i $ 660,98, no ke ana a me ka nana ana i kahi o ka wai e lawe mai ai mai na mauna mai o Kohala a hoolawa no Hamakua.  Aia i ke Komite Hookolokolo.

            Na L. M. Kamauoha, he olelo hooholo, e hoike mai ka Peresidena o ka Papa Ola a me ke Kakuolelo i hoike piha o na lilo o ka Papa, na poe i uku ia e ka Papa, ka papa inoa o na kauka aupuni a me ka lakou mau uku, a me na poe e ae a pau i hoolimalima ia e ka Papa iloko o na makahiki elua i hala.  Hooholo ia.

            Na L. M. Ashford, he olelo hooholo e hoopolei ana i ke Kuhina Kalaiaina, e hapai ia mai ka ninau Helu 81 pili i ke kao eli awa a me ka pane a ke Kuhina Kalaiaina, a e haawi i ke Komite o na Hana hou, me ke noi e nana pono i ua kao eli awa la a me kana mau hoohana ana, a o hoike mai.  Haawi ia i ke Komite Wae Thurston, Young, Williams, Wilder, Bush.

            Na L. M. Ashford, he mau ninau i ke Kuhina Kalaiaina.       (1)  nowai ke awa o Honolulu ?        (2)  Owai ka ona o ke kai mai ka uwapo a ka nuku o ke awa ?  (3)  Owai ka ona o na ia ?      (4)  He kuleana anei ko na Konohiki a me na alii maluna o na ia oloko o ke awa ?

            Pane ke Kuhina Kalaiaina,  no ke Aupuni Hawaii ke awa, a o na ia no kela a me keia mea e loaa ana.

            Hoomaha ka Hale i ka hora 11:57.

HALAWAI  AUINA  LA.

            Akoakoa hou ka Hale i ka hora 1:40.

            Na L. M. Iosepa, he mau ninau i ke Kuhina Kalaiaina :         [1]  e hoike mai i na inoa o na nupepa e hoolaha ia nei na hoolaha aupuni ai Feberuari, 1892 mai ?     [2]  Ua uku anei ke aupuni no ia mau hoolaha, a ina ua uku, e hoike kaawale i na inoa a me na huina i uku ia i kela poe nupepa ?

            Na L. M. Kamauoha, he nonoi i ke Kuhina Waiwai, e ninau aku i ka Peresidena o ka Papa Hoonaauao a me ke Kahukula Nui, e waiho mai i papa inoa piha o na Kumukula a me ko lakou uku malama a me ka nui o na haumana a kela a me keia kumu pakahi.

            Na L. M. Akina, he mau ninau i ke Kuhina Kalaiaina :          [1]  No ka Mahiko anei o Koloa ke awapae o o Koloa, a no ke Aupuni paha ?            [2]  Ina no ke Aupuni, no ke aha ka mea e hoouku ia nei ka lehulehu no ka pae ana ma ka uapo ?                     [3]  He kuleana anei ko ke Aupuni i ke awapae o Koloa ?

            Ma ke noi, ua hapai ia ka

HANA  O  KA  LA.

            Oia ka noonoo ana i ke koena aku o ka Bila Haawina iloko ke Komite o ka hale.  Noho o Kaunamano i lunahoomalu.

            Uku Hope Makai Nui o Wailuku $2,160.  Hooholo ka hale e hoopii i $2,400.  Hope Makai Nui o Makawao, $3,000.  Hoemi ka hale $2,400.  Hope Makai nui o Lahaina, $1,920.  Holo.  Hope Makai nui o Hana, $1,920.  Holo. Hope Makai nui o Molokai $1,200.  Holo.  Hope Makai nui o Lihue, $1,920.  Holo.  Hope Makai nui o Kawaihau, $1,560.  Holo.  Hope Makai nui o Hanalei, $1,560.  Holo.  Hope Makai nui o Koloa, $1,560.  Holo.  Hope Makai nui o Waimea, $2160.  Holo.

            Ma ke noi, ua hoopau ia ke Komite a apono ia ka hoike.

            Hoopanee ka hale.

---

LA  HANA  43  Iulai 19, 1892.

            Hoomaka na hana e like me ka mau.

NA  PALAPALA  HOOPII.

            Ma ke kapae ia ana o na rula, ua heluhelu ia mai keia mau hoopii malalo iho :

            Na L. M. Kanealii, mai Honolulu mai e uku ke aupuni i ka ekalesia o Kalihi a me Moanalua no ke poho o ka aina i lawe ia i alanui.  Aia i ke Komite o na Hana hou.

            Na L. M. Pua, mai Honolulu mai,       (1)  i $10,000 a me $8,000 no ka hana ana i ka aoao komohana a me hikina o ke alanui Kamehameha IV.  Aia i ke Komite o na hana hou.

            Na L. M. Bush, mai na mikanika mai o Honolulu, e uku ke aupuni ii ko lakou mau eemoku no ka haalele ana i ka aina nei.  Aia i ke Komite o na Aina e.

            NA  HOIKE  KOMITE.

            Na L. M.  Smith o ke Komite Malama Ola i hoike mai,  (1)  no ka hoopii e haawi ia ka laikini lapaau ia Young Tam Pung, e waiho ma ka papa, no ka mea aia i ka Papa Ola a me ke Kuhina Kalaiaina ka mana, aole i ka Ahaolelo.  Apono ia.  [2]  no ka bila 24, no ka hoomalu ana i ka mai mawaena o na holoholona, e hooholo aku.  Waiho ia a noonoo pu me ka bila [3] no ka bila 53, e pili ana i ka poe malama lio kea, e hooholo aku.  Waiho ia a noonoo me ka bila.

            Na L. M. Wilder o ke Komite Kalepa i hoike mai no ka bila 61, e wehe ana i na awa o Hana ma Maui a me Makaweli ma Kauai, i mau awa kumoku akea, e kiola ae i na huaolelo " Hana Maui " a koe o Makaweli, a e hooholo aku.  Waiho ia a noonoo pu me ka bila.

            Na ke Kuhina Waiwai i pane mai no na ninau i ka heluna, na inoa a me ka uku o na Kumukula, e ike ia ana i ka wa e paa mai ai ka Hoike a ka Papa Hoonaauao.

            Pane ke Kuhina Kalaiaina no na ninau i ke awapae o Koloa, ke ku nei ma ka aina o hai aohe no he mau dala o ke aupuni ma kona ike i hoolilo ia no ka hana ana.

            Pane ke Kuhina Kalaiaina i na ninau no na lilo o ke Alanui Kuakini a me na alahaka, a me ke kumu o ka waiho wale ana aole hana a paa :

(1)  he $6, 115, 14  na dala i hoolilo ia,         (2)  i hoopau ia ka hana i hoolilo ia ai ke dala ma kahi ano nui a ma na alanui hele nui ia.

            Pane ke Kuhina Kalaiaina no na ninau a L. M. Iosepa, no na nupepa e hoolaha ia nei na hoolaha aupuni a e na uku mai Feberuari,  1892 mai, penei :  Ia Ka Leo o Ka Lahui,  J. E. Bush ka ona,  he $15,50 ; i ka Hui Elele,  $129 ; i ka Hui Ka Lei Alii --- ; i ka Hui Holomua, $47,50 ; i ka Hui Daily Bulletin, $74,75  P. C.  Advertiser a me Hawaiian Gazette, $ 16 ; O Luso Hawaiiano, Hui ; Aurora Hawaiiano,  hui.

            Heluhelu mua mai o L. M. Aki i kana bila e mahelehele ana ia Honolulu, i elima apana ohi auhau.

            Ma ke noi, ua hapai ia ka

HANA  O  KA  LA.

            O ia na hoike elua no ka bila 33, e pili ana i na dute, aka ua waiho hou ia a hoea mai ka bila i hoololi ia.

            Heluhelu alua ia keia mau bila malalo iho a haawai ia i na Komite kupono :

            Bila 104,  e hooponopono ai i ka pepehi a me ke kuai ana o ka pipi.  Komite Kalepa.

            Bila 4, e hoololi ai i ke Kanawai e hooponopono ai i ka Oihana Makai kuloko o ke Aupuni.  Hooholo ia a kauoha ia e kakau poepoe a e heluhelu akolu ma ka Poaono.

            Bila 105, e kau ai i mau dute hou maluna o ka laiki.  Komite Wae o ka laiki.

            Bila 106,  e hooponopono ai i ka halihali ohua a me ukana.  Komite Hookolokolo.

            Bila 107,  pili i na waiwai o ka poe make.  Komite Hookolokolo.

            Bila 83, e kukulu ai i Lunahooponopono Waiwai Aupuni o na kaa.  Komite Hookolokolo

            Bila 84, pili i na Lunamakaainana o ke Aupuni.  Komite Wae Young, Walbridge, Berger, Marsden, Bush.

            Bila 85,  e kukulu ai i Kullanui no ke Aupuni.  Komite Hoonaauao.          

            Bila 86, pili i na auhau kuloko.  Komite Waiwai.

            Bila 87,  no ke karaima o ka pepehi kanaka.  Komite Hookolokolo.

            Bila 93, pili i na hana a na Kuhina no ke kuai ana i kekahi mau lako.  Komite Hookolokolo.

            Bila 94,  e laikini ai i na hookele kaa alahao hapaumi.  Komite Hookolokolo.

            Bila 95, no ka Ahaelele Kumukanawai.  Komite Wae Kamauoha, Williams, Baldwin, White, Waipuilani, A. Horner, Ashford, Waila Bush.

            Bila 96, e auhau ai i na loaa makahiki o na luna aupuni.  Moe ma papa.

            Hoomaha ka hale i ka hora 12 awakea.

HALAWAI  AUINA  LA.

            Akoakoa hou ka hale i ka hora 1:45.

            ( Hoomau ia ka heluhelu alua o na bila. )

            Bila 109, pili i na aha hooponopono Waiwai.  Aia i ke Komite Hookolokolo.

            Bila 110,  e hoopau ana i ka Ilamuku Kinai Ahi.  Aia i ke Komite o na Hana hou.

            Bila 47,  e hoolilo ai i ke kanawai kaupalena.  Hoopanee ia.

            Bila 9, e kukulu ai i hale hoahu aila.  Hoopanee loa ia.

            Bila 97, no ka lawelawe anao na hihia kiure.  Komite Hookolokolo. 

            Bila 108, e hoihoi ana i kaPapa Kiuai Ahi i ka malama o ko lakou mau dala.  Komite Hookolokolo.

            Bila 64, e ae ai ia Honoipu i awa kumoku akea.  Hooholo ia a kauoha ia e kakau poepoe a heluhelu ekolu i ka Poaono.

            Bila 32A, e hoololi ai i kapauku 57 o ke Kivila.  Komite Hookolokolo.

            Bila 111, e kono ai i na hookele kaa hehihehi wawae a me naano kaa e ae e lawe i na ipukuku.  Komite Hookolokolo.

            Bila 112,pili i na alaloa.  Aia i ke Komite ona Hana hou.

            Bila 113, e hoomanaai e aie dala ame ka hana e hoolilo aku ai Komite Waiwai.

            Bila 114, e hoopau ai i na Lunahelu nui. Komite Waiwai.

            Bila 117, e hoololi ai i ka pauku 1493 o ke Kivila.  Komite Hokolokolo.

            Bila 119, e hoololi ai i ka pauku 1 Mokuna 90 o ke Karaima,  Komite Hookolokolo.

            Bila 124, pili i na poe pale ma nahihia Karaima e bela.  Komite Hokolokolo.

            Bila 123, e hoololi ai i ka Mokuna 6 o ke Karaima, pili i ke kipi. Komite Hookolokolo.

            Bila 116, no ka hookomo dute ole mai i na laiki ma kekahi mau mea. Komite Laiki.

            Bila 118,  e hooponopono ai i ka lawe ohuaa me ukanaana o na kaa ma Wailuku.  Komite Bila Haawina.

            Heluhelu ia kahoike a ke Komite Hookolokolonoka bila 45, e pili ana i ko naKonohiki pono ma nakai lawaia, he hoololi ka lakou a e hooholo loa aku.  Apono ia ka hoike, kauoha ia e kakau poepoe a e hooholo loa aku.  Apono ia ka hoike, kauoha ia e kakau poepoe a e heluhelu ekolu i ka Poalua.

            Bila 6, no ke dute i na pepa hahau, ua hoike ke Komite Hookolokolo e waiho ma ka papa no ke kue i na Kauikahi.

            Oiai e hoopaapaa ana, ua

            Hoopanee ka hale.

            ---

LA  HANA  44  IULAI  20,  1892.

            Hoomaka na hana e like me ka mau.

NA  HOIKE  KOMITE.

            Pane ka Loio Kuhina i na ninau a L. M. Koahou penei :  (1)  Ua hookohu ia o Mr. Whaley a me 100 poe e aei mau makai kuikawa me ka uku ole ma ka la 3 o Feberuare, 1892,  no ka malama i ka maluhia, a ua hoopau ia na hookohu mahope mai.  (2)  O ka hapanui o na makai i hookohu ia i na kamaaina, na poe koho a he lehulehu o lakou he poe i noho loihi.  (3)  Oia mau hookohu, ua pono a ua kulike me ke kanawai o 1888, oia aole e hoohiki ia ka poe i hookohu ia.  (4)  Aole loa e hoike ia aku i ka Ahaolelo na inoa o na makai kuikawa.  Haawi ia i ke Komite Wae Kamauoha,  Koahou,  Ashford,  Peterson,  Cornwell.

            Pane ka Loio Kuhina i naninau a L. M. Kapahu penei :  p1]  Eia ka nui o na makai kiu i keia wa, he  9 ma Hawsaii, 2 ma Maui, 8 ma Oahu ;  aole o lakou uku pau ia.  [2]  Ua pau i ka ulupa ia ke puhi rama maHamakua a me Kohala Akau.  Ma Maui, ua emi mai ke puhi rama.  Ua hopuhopu ia ka opiuma ma Oahu. Ua ike ia na karaima lehulehu a hopu ia.  Ua ako e ia ka muo o ke kipi.  Ua oi naloaa o ke aupuni mai na hoopai mai i kau ia aku.  Hawaii ia no i ke Komite maluna ae.

            Pane ka Loio Kuhina i na ninau a L. M. Iosepano na opiuma i aihue ia ai, penei :  [1]  I Okatoba o 1890, i ka wa o Kapena makai Simeona o Kona Akau e noho ana, ua nalowale he 10 mau tini opiuma, a mamua o ka hiki ana i ka Makai nui o Hawaii ke huli pono, make o Simeona i kipu ia e ka lepera.  [2]  Oia ka hookaawale ia ana o na tini opiuma 2 e Mr. A. Spencer, Hope Makai nui o Kohala Akau apau iaia.  Ua hana ia kea i Ianuari, 1891 ; aole nae he mea i ike ia no keia, a mahope iho o ka hoopau ia ana o Spencer no kekahi mau kumu e ae.  Aka oiai nae e huli ia ana keia mea, make aku la oia.  [3]  Ua like no na makai me na poe e ae ina e hana i ke karaima, hopu ia no a hookolokolo ia.

            NA  OLELO  HOOHOLO  ME  NA  BILA.

            Na Kamauoha i heluhelu mua mai i ka bila e hoololi ai i ka bila e hoolili ai i ka Mokuna 43 o na Kanawai o 1890.

            Na Kapahu, he mau ninau no ke kuai ia ana o ka hale ma Waiohinu i hale noho no ke Kumukula o ia o L. Van Orden.  Heaha la ka mea i noonooia no kela hale, oiai ua haalele mai ke kumu a heaha la auanei ka mea loaa mai no ia hale.

            Na Nahinu i heluhelu mua mai i na bila,  [1]  e hoomana ai i na kamaaina o Kalawao a me Kalaupapa e koho balota,  [2]  e hookaawale ai i Lunakanawai Hoomalu no Molokai,  [3]  e hoomana ai i na lepera a me na kokua e kukulu hale ma ka aina o ka Papa Ola,  [4]  e hoololi ai i ke Kanawai, pili i ka uku o na kokua maʻi ma Molokai.

            Ma ke kapaeia ana o na rula, ua heluhelu mai o Pipikane he hoopii mai Honolulu mai, e kukulu ia 1 3 ipukukui mawaena o na pa o F. A. Schaefer a me Mr.  J.  A.  Cummins ma Nuuanu.  Haawi ia i ke Komite ona Hana Hou.

            Na ke Komite Pai, ua pau i ke pai ia he mau bila lehulehu.

            Ma ka hora 11:25, ua noi ia e hapai i ka hana o ka la, ola ka noonoo ana aku i ke koena o ka Bila Haawina Iloko o ke Komite o ko hale.

            Noho o Kauhi i lunahoomalu.  Mamua o ka hapai ia ana o kekahi wahi hana, ua hoomaha iho la ka Hale a noho hou i ka hora 1:30 p. m.

 

HALAWAI  AUINA  LA.

            Akoakoa hou ka Hale i ka hora 1:48

            Uku o ka Hope Makai nui o Koolaupoko, $ 1,200 Holo.  Hope Maikai nui o Koolauloa, $840.  Hoopii ia a holo i $1,200.  Hope Makai nui o Waialua, $1,200.  Holo.  Hope Makai nui o Waianae, $720.  Hoopii ia ae a holo i $840.  Hope Makai nui o Ewa, $1,200.  Holo.

            Uku o ka Loio Hoopii hihia $4,200.

            Lilo ka hale i ka hoopaapaa a hiki i ke kiola loa ia ana o kela haawina ae la.

            Uku Kakauolelo Hoopaa hihia $1,800.

            Mahope o ka hoopaapaa iki ana, ua kiola ia keia haawina ae la.

            Ma ke noi ua hoopau ia ke Komite a apono ia ka hoike.

            Ma ke kapae ia ana o rula, ua heluhelu mai ke Alii Baldwin i ka hoike a ke Komite Waiwai no ka bila e hoohuihui ana i na kanawai auhau, e hoihoi aku i ke Komisina i koho ia ai i ke kau i hala, na lakou e hoike koke mai.

            Hoopanee ka hale.

            ---

            Ua manaoia, o ka moku adimarala " Kapalakiko " e ku nei ma ke awa o Honolulu, oia ka mokukaua Amerika holo loa o ke aumoku hao, no ka mea, o kona holo i ike ia ma na kapakai o ka Pakipika iloko o 4 mau hora 1 kuu ia ai o kona holo, he 20.06 mile ma ke kai, ua like me 23 mile ina ma ka aina e anaia ai.  Ola ka hoike a kekahi nupepa o na aina mamao.

            Hoolaha  Hou.

            MA  KE  KENNA O  KA  LUNAKANAWAI  Kaapuni o ka Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka waiwai o P. NAHEA o Kohala Akau, i make.

            Ua heluhelu a ua waihoia mai ka palapala noi a D. W. Pae ka Lunahooponopono Waiwai o P. Nahea, e noi ana e hoapono ia kana hoike hope, a e hooholo ia ke koena waiwai i na hooilina a e hookuu aku iaia a me kona mau hope mai ka oihana aku.

            Nolaila, ua kauoha ia na mea a pau i pili o ka POAKOLU,  oia ka la 10 o AUGATE, M H 1892, i ka hora 9 kakahiaka ma ka Hale Hookolokolo ma Kohala Akau, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua nei la a me ua mea kue ke hoike ia.            S. L. A            USTIN,

Lunakanawai  Kaapuni.                     Hilo,  Hawaii,  Iulai 11, 1892.                      2899 @

           

            MA  KE  KEENA  O  KA  LUNAKANAWAI  Kaapuni o ka Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka waiwai o KALI NAHALE (w) no Honoipu, Kohala Akau, Hawaii, i make kauoha ole.

            Ua heluhelu a ua waihoia mai ka palapala nou a Piulu no Kohala Akau, Hawaii, e noi ana e hooponoponoia ka waiwai o Kali Nahale (w) no Honoipu, Kohala Akau, a e hoonoho iaia i Lunahooponopono no ia waiwai.

            Nolaila, ua kauoha ia na mea a pau i pili, o ka POAKOLU,  oia ka la 10 o AUGATE, M. H. 1892, ma ka Hale Hookolokolo ma Kokala Akau, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoike ia mai.         S.  L.  AUSTIN,  Lunakanawai Kaapuni.

  Hilo, Hawaii, Iulai 11, 1892.                       2399-3t

           

            AHA  HOOKOLOKOLO  APANA  EHA  O  KO Hawaii Pae Aina.  Ma ka hooponopono waiwai.  Ma ke Keena imua o ka Lunakanawai Kaapuni.  Ma ka hana o ka waiwai o A.  W.  MAIOHO  no Koloa, Kauai, i make.

            Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike a Kalohelani Maioho (w) a me J.  K.  Farley, na lunahooponopono o ka waiwai o A. W. Maioho,  no Koloa i make, e noi ana e aponoia na hoolilo he $1,092.05, a e hoike ana o na mea i loaa ia laua he $1,716 17, a e noi ana e nana a e aponoia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e waiho ana ma ko laua lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana ia laua a me ko laua mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.

            Ua kauohaia, o ka POAKAHI, ka la 22 o AUGATE, M.  H.  1892, ma ka hora umi o kakahiaka, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena ma ka Hale Hookolokolo ma Koloa, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na papa hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike mai i ke kumu, ina he kumu io ka lakou e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i oleloia.  A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e pai ia maloko o ke KUOKOA he nupepa i pai a hoolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana.

            Kakauia ma Koloa, Kauai, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 13 o Iulai, M. H. 1892.     JACOB  HARDY,  Lunakanawai Kaapuni Apana Eha

2399-3t

 

            AHA  KAAPUNI  APANA  EHA  O  KO  HAWAII Pae Aina.  Ma ka hooponopono Waiwai Ma ka Waiwai o KIMOTEO  HELELA (k) i make.  Imua o ka Lunakanawai Kaapuni, ma ke Keena.

            No ka mea, ma ka la 7 o Iulai M. H. 1892, ua waihoia mai imua o ka Aha, kekahi Palapala, i olelo ia, oia no ke Kauoha Hope loa o KIMOTEO  HELELA (k) i make aku la ;  a me ka Palapala Hoopii e noi ana e hooiaiola kela Palapala Kauoha a e hoopuka hoi ka Palapala Luna Hooko no Mrs. Maluihi Kamauleule, ua waihoia mai e ia.

            Nolaila, ua Kauoha ia o ka POAHA oia ka la 11 o AUKAKE, M. H. 1892, ma ka hora 10 a.m. ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha ma Koloa ma Kauai, oia ka la me ka hora, e hooiaio ka ai ia Palapala Kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.

            A ua Kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no ua pule Ekolu iloko o ka  KUOKOA,  he nupepa i pai ia a i hoolaha ia ma Honolulu.

            Kakau ia ma Koloa, Kauai, ko Hawaii Pae Aina, Iulai 7, 1892.         JACOB  HARDY,  Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.   [2398-3t.]

 

            MA  KE  KEENA  O  KA  LUNAKANAWAI  Kaapuni Apana Ekolu o Ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hana o ka waiwai o QUON SAN, no Kaiaakea, Hilo, Hawaii, i make.

            Ua heluhelu a ua waihoia mai ka palapala noi a C.  McLennan, ka Lunahooponopono no ka waiwai o Quon San, no Kaiaakea, Hilo, Hawaii, i make, e noi ana e hoapono ia kana hoike hope, a e hooholo ia ka waiwai i na hoolina a e hookuu aku iaia a me kona hope ma ka oihana.  Nolaila, ua kauoha ia na mea a pau i pili, o ka POALIMA, oia ka la 12 o AUGATE,  M. H. 1892, i ka hora 9 kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi a me na mea kue ke hoike ia.           F.  S.   LYMAN,        Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu, K. H. P. A.

  Hilo, Hawaii,  Iulai 2, 1892.                       2397-3t

 

            MA  KE  KEENA  O  KA  LUNAKANAWAI  Kaapuni Apana Ekolu o Ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hana o ka waiwai o BARENABA  BENIAMINA (k), no Hilo, Hawaii, i make kauoha ole.

            Ua heluhelu a ua waihoia mai ka palapala ae, a J. Keliikahai ma, e noi ana e hooponopono ia ka waiwai o Barenaba Beniamina (k), no Kukuau, Hilo, Hawaii, i make kauoha ole aku nei.  Nolaila, ua kauoha ia na mea a pau i pili o ka POAKAHI, oia ka la mua o AUGATE,  M.  H.  1892, i ka hora 9 kakahiaka ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i  ua noi la a me na mea kue ke hoikeia.

F.  S.  LYMAN,        Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu,  K. H. P. A.                Hilo, Hawaii, Iulai 2, 1892.                2397-3t.

 

            MA  KE  KEENA  O  KA  LUNAKANAWAI  Kaapuni Apana Ekolu o Ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hana o ka waiwai o D. W. KALUA  no Kawainui, Hilo, Hawaii, i make.

            Ua heluhelu a na waihoia mai ka palapala noi a Keoni (k) e noi ana e hooponopono ia ka waiwai o D. W. Kalua no Kawainui, Hilo, Hawaii, i make aku la, a e hoonoho aku la  D. Kamai i Lunahooponopono no ia Waiwai.  Nolaila ua kauoha ia na mea a pau i pili, o ka POAKAHI, oia ka la mua o AUGATE, M. H. 1892, i ka hora 1 auina la, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i na noi la a me na mea kue ke hoike ia.           F.  S.  LYMAN,        Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu,  K. H. P. A.    Hilo, Hawaii,  Iulai 2, 1892.                       2397-3t.

 

Hoolaha  a  ka  Lunahooponopono  Waiwai.

 

            Ua  HOOKOHU  PONO  IA  MAI  KA  MEA nona ka inoa malalo iho i Lunahooponopono ka waiwai o D  EHU  i make o Puheewiki, Koolauloa, Oahu.  Nolaila, o ka poe a pau he mau koina ka lakou i ka waiwai o ka mea i make, ke hoolaha ia aku nei lakou e waiho mai i ka mea nona ka inoa malalo iho maloko mai o eono malama, a i ole ia e hoole mau loa ia aku no.  O ka poe i aie mai i ka mea i make, e hookaa koke mai i ka mea nona kainoa malalo iho.     

W  C  PARKE,         Lunahooponopono Waiwai o  D  Ehu i make:                      Honolulu, Iulai 18, 1892.                    2399-2t