Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 38, 17 September 1892 — He Moolelo NO KA Ui Nohea Berela. [ARTICLE]

He Moolelo NO KA Ui Nohea Berela.

f Aole i pau.l (Aole i pao)

Ke Kamehai hoopono—Ke kupaa me ka luli ole—He wahine na ke kane hookahi—Ke au popilikia a me ka huli ana o ka pomaikai mahope o ka wahine.

I ka wa a Octavia i ike mai ai ia Konia, ua uwe ieo kapalili koke ae la oia. Ua hikilele ino hoi kona makuakane a lele ae la mai luna ae ae o kona noho; puai pu mai la ka ula mai kona mau papalina mai, ua hoopihoihoi uui ia oia, aka, ua hikiwawe nae oia i ka hoiko ana mai i kona nanaina owaho, a me he mea la aole ana mau hana maikai ole i hana. A me ka hikiwawe pu no hoi, ua pane koke mai la oia: "Hoi ahiahi okoa mai nei hoi oe i kela ahiahi," wahi ana i pane aku ai. "A naa ko'u manao ana me he mea la he rula o kuaaina haalele kau e malama nel." <{ Mai liooluhi wale oe ia oe iho ma ka noonoo ana no'u nei a me ka'u mau hana e hana ai," wahi a Konia i pane kakana aku aku ni. <l Manao au no ? u ponoi na keena a pau o loko nei o ka hale a ua noa pu ia*u, a e lohe oe ua hiki ia'u ke hele a hoi mai i na manawa a pau a'u i makemake ai. E lohe hou oe, ua liuli hoi mai nei au ī ka hale nei he manawa loihi i liala ae nei—i ka manawa kupono nae, no ka mea, ua lohe au i na olelo a pau i kukai ia mawaena ou a mo kuu wahine."

<«Ua lohe oe i na kukai olelo a pau? Alaila, ua pono, oiai aole a maua hoakaka hou ana aku i koe no ua wahi nane huna la a maua a nona hoi na kukai olelo au i lohe ai, e kuu Konia maikai," wahi a Callender i pane aku ai me ka waipahe oka olelo. <4 E ae mai ia'u e hoike aku ia oe, aole loa e hiki ana ia oO e hoike aku i ke akea i na mea a pau au i lohe ai, a o ka oi loa aku, aole loa oe eaa e hoike aku i keia mau kukai olelo au i lohe ai i ka Haku Hakuhesa! E like me keia e ku nei a mai kou kulana hoi o ka ike a me ka lohe ana i na mea a pau e pili ana no keia nane huna, ke ike nei au aole au mea e hana ai koe wale no o ka upoi i kou waha a paa!"

"Eia hou kekahi a e nana mai no hoi oe," wahi a Octavla. 4< o ka pono, kuleana a pomaikai i loaa ia oe maluna o ka waiwai holookoa o ka Haku Hakuhesa, oia pono kuleana a pomaikai hookahi ka i loaa ia'u kau wahine mare, e lohe oe. Ina e hoike ana oe ika Haku Hakuheaa i ka'u mau mea a pau i hana iho nei au i olelo mai nei ua lohe oe, alaila, e hai hou aku no au e UI iho no maluna o kou poo ponoi na hoahewa ana a pau a ka Haku Hakuhesa, no ka mea, aia maluna o ke kane na hoahewa a me na kamailio ia no na hana pono ole i hana ia e kana wahine. Ke hai oe iaia he wahine iapuwale au ahe lapuwale pu ka'u mau hana a aole hoi au he hooiiina no ka waiwai o Kalakahope, a ma ia awaha ana au, e poho ana kona manaolana o ka hoohui ia o ka waiwai o Hawk's CUff me Kalakahope, a e hai pu aku ana paha oe aole au he wahine maikai e like me ia ana e manao nei i keia wa, alaila, ke hai hou aku nei au ia oe, ua eli aku la oe he luakupapau nou a no'a pu, a o na manaolana au a me a'u pu e upu nei e lilo i mau hooiUna waiwai nui nona, e 1110 ana ia i mea ole. Ano, aia oe ma ka aoao hea eku nei? E lawe aku e kuu kane i keia wahi oielo a'o: O kaolelo hooholo a ka aoao hapanui ua iilo ia he mea mana."

f u Nai ko olaa nkamai i pale mai nei i ko olua aoao," walii a Konia i pane aku ai me ko ano hoohenehene. M No'u iho, ke olelo nei au imua o olua, ua alakai makapo ia au iloko o keia mare ana, a me ka ho ike maoli ana ae i ko'u manao, ua puui au a ua pahele ia e olua kena I mau aeahaukae. Owau, i hiki loa ma ke ano he hooilina waiwai nui no ka Haku Hakuhesa, ke lilo i kane na kekahi wahine opio hanohano a waiwai o Ladana nei. Eae aku ao imuaou e Callender, ua akamai kau mau hana a ua paa au malalo o kau mau pahele; ua mare au iko kaikamahine. Ua akamai kau hana ana a pela pu me ko kai- j kamahine mai kiuohi loa mal. Aka, 0 Octavia ka'u wahine mare, a aole a'u hana e ae i koe o ka hoopili aku ia J u iho me ia. Ua hanau pono ia oia a rae he mea Ia o kona wahi mea maikai wale no ia. Ua kauoha no hoi ka Haku Hakuhesa e hooikaika hu e lilo o Octavia i wahine iHai'o na'u; ua hana au e like mo Kana kauoha, a ke manaolana nei au e hauoii nui ana oia ke lohe aku 1 na hana ekaeka a kana hunona wahine. Ua hooko au i kana kauoha —ua mare au i ka wahine ana i makemake ai, a nolaila, aole o'u manao e huhu ana oia ia'u."

4< Pela io, aole io no palia oia e huhu ana ia oe," wahi a Callender. E liai aku au, he kanaka huhu hikiwawe oia, a ke pii kona huhu aole aua mea o na ai, aka, he kanaka lokomaikai oia ma na ano a pau. He manao nui kona i na wahine, manao oia he poo maikai wale no lakou a pau, a me he mea la aole oia o hookaumaha nui ana no ke kaikamahine u h.ynn ho«ioUa T\ r inp,soa. He hana maikai kana e hana ana; e hooili anaoia he puu elala nui maluna o olua a elua a e mau no ko olua noho ana me ia ma keia mua aku. Aka, he mea pono e hoike koke ole ia aku iaia ka oiaio aia a hiki kino mai o Winesoa. A iloko oka manaw T a kowa a kakou e kali ana no kona hoi mai, e hana a e hooikaika oe ma na ano a pau i kumu nou e punahele ai i ka Haku Hakuhesa." Ua ike o Konia aole he hiki iaia ke ku paio aku imua o kana wahiue a me kona makuahonowai kane, aka nae, aole oia i lioike aku imua 0 laua i koua haule pio ana. Ua hōoi ae nae oia i ka hoonana ana i kona a-i ma ke ano ua nui kona ehaeha ma ka naau, a ma ia manawa pu ke noonoo nei oia i kana mea e hana ai. He hookahi wale no nae alanui pono ana e hana ai i kumu nona e pono ai, a oia no ka hoao ana e hoopoina i na kukai olelo ana 1 lohe ai, a e lawelawe ia na hana e like me ka mau. Aka nae, e hooikaika oia mo ka pauaho nui e lilo mai malalo o kona inoa ka waiwai nui o ka Haku Hakuhesa. "A ina e lohe ana ka Ela i keia mau mea a pau a kupu ae ka manao iloko ona e uhaehae i ka pailapaia hooilina ana i kakau inoa ai e hooiii ana i ka walwai a pau nou e Kolena Konia, alalai, o ka ninau, heaha ana la ke ano o ka Ela Konia a me Kauna wahine Octavia ma ka nana ana mai a ka iehulehu?" wahi a Octavia. "E lohe oe e Konia ua paa ka palapala hooilina o ka Ela a ua kupono ioa ma na ano a pau no kaua. He ake ko*u e make e oia mamua o ka huli hoi ana mai o Wineaoa mai Kanada mai. M

Aole i hopohopo o Octavia no Konia i kona wa i hoopuka ai i keia mau hopunaolelo maluna ae, aka, me ka maka hulili ua nana pono aku ia oia ia Konia a me kona makuakane. Ua hui ae la na ike o ko iakou mau maka i kr wa hookahi, a maopopo koke iho la i kela a me keia pakahi o lakou ka manao huwao kekahi. »E kuu aioha, e Octavia," wahi a kona makuakane, <( o iho ilalo ika Haku Hakuhesa a hoakaka aku iaia i na mea a pau e piii ana no ko hui ana me Kewela i keia ahiahi. Ia oo hoi e hoakaka ana i ka Haku Hakuhesa no na mea e pili ana nou, e hoakaka no lioi au ia Konia i ke ano o ka manao ia ana ua make o Wineaoa ko makuakane, a me ke ano pu o kona ala hou ana."

I MOKL'NA XXVII. | KA PALAPA A HEKEI.A —KA !>F>F> MOXA PA > KUa haaieie aku kakou ia Xobaia Desemona, ua komo aku oia iioko o ke keena hookipa o ko lakou haie hoolimaiima, a iaia i ioaa aku ai ia kakou i keia manawa, aia no oia iloko o ua keenn hookipa nei. Ua kani ka hora umi kapo i keia manawa, a eia no oia ke kali nei no ko Berela hoea aku. lioko o keia manawa ana e kali nei, ua komo aku kekahi poe hoolimalima okoa iho o lakou iloko o ke keena hookipa e like me ka mea mau o na ahiahi, a peia pu me ko lakou haku hale wahine, aka, aole nao o Desemona i ano hoomakiii wahi olelo iki iaia no kekahi mea e pili ana nona ame Berela. Ano kona uluiiua no ka hoea ole aku o Berela, a manao pu iho la oia ua nui loa paha konaonawaliwali a maluhiiuhipaha, eu ae la oia, ialau aku la i kona kukui, a hoi aku la no kona keena. "Malia ua loohia ia oia i ke anu," wahi ana e noonoo nei. "Oia wale no ko kela keena a ina ua loohia ia oia i ka ma'i, aole he mea nana oia e malama. Aka, he manawa pokole a e lilo no ke ano o kona noho ana. # Aole loa au eae o kona kino nohea ka luaahi a na inea a me na popilikia e luakaha ai. Oka manaw& keia ona e malama pono ia ai.'' Ua hiki aku ola i keia manawa ma ka ipuka poiioi o kona keena, nolaila, wohe aku la oia i ka ipuka a komo aku la iloko o kona keena hookipa. laia nae i komoaku ai, ua hookui aku la kona w r awae me ka palapala a Eeiela. Lnlau iho la oia, huli ae la a pani aki aku la i ka !puka, a noho iho la ilalo maluna o kekahi noho paipai me ka mino aka hauoli ana. Ua maopopo koke iaia kahi i hoea aku o-kn* paiapala a me ka mea nana i kakau, nolaila, aole oia i wehe koke, aka, haawi iho ia oia he mau muki hoomaumau mamua o kona wehe ana ae. l

"Ua haawi mai oia i ka pane o ka'u noi e like me ia ana i ae ai," wahi a Desemona e namunamu lillii nei. {< Ke ike nei au ua ma-u ka wa-hi me he mea la ua ma-u i na kulu waimaka." laia i uhae ae ai i ka wa-hi haule aku la kahi apana pepa hoolalia. O keia kana i heluhelu mua ai, aua waiho oia i ka heluhelu ana i ka palapala a mahope I hiki iaia ke heluhelu a 'noonoo akahle i na manao a pau. Aka, iaia i hoomaka ai e heluhelu i kahi apana pepa i pa'i ia, ike koke iho la oia aoie he pili o na olelo ia Berela, nolaila, waiho ae la oia me ka hookahaha nui ia o kona manao. Alaila, hoomaka iho ia oia e heluhelu i ka palapala—aole no ka manawa hookahi, aka, no ekolu a eha manawa. Heluhelu hou iho la oia i kahi apana pepa pa'i e iike me na hoakaka a na olelo oloko o ka palapala. He mea makehewa ke hoole ae aole i hoehaeha nui ia ko Desemona manao. Ona hoakaka a Berela lie mea ia nana e hookaakaa pono ae i kona mau maka a ua hookahaha nui pu ia kōna manao. Ua hiki loa iaia ke hooiaio nona iho, o na nanaina iede o Bereia ma na ano a pau, kona akahi, Ka iike, ke ano kulana haaheo o kona nanaina, ke kulana kilakila o kona ui a me ka nohea, kona noonoo a hana ole i kekahi hana e hoehaeha inoino ioa ai i ko hai manao mai ka poe kuiana haahaa—ua hanau ia mai oia ma ke ano Kulana huahaa a akahai a he pulapula maiioko mai o kekahi hanauna kulana hanohano a naauao. Ua hoike maopopo na olelo a Bereia i kahakaha ai maluna o ke kanana keokeo imua o Desemoaa —ina i kona wa i kakau ai, ua hoholo ae ka ula wena o ke ano hilahila ma kona mau papalina, aiaiia o ko Desemona mau papaiina no kekahi e I<>aa pu me ia haawina hookahi, aole nae ma ke ano oia pu kekahi i hilahila, aka, ma ke ano he mahalo nui a me ka haaheo pu o ka manao no kona hoike pololei ana i na mea a pau ma ke ano nir«hi>i a oiaio. Ua hiki loa ia Berela ke hunai keia mao meaa paa mai ka hoike ana aku iaia ina i man«n oia e hana peia! Ona olelo nae o ka hapa hopeo ka palapaia ua

| hoehaeha nui loa aku iakou ia Dese- | mona. He umikumamahiku wale jno makahiki a he wahine kanej make nae —he wahine kanemake ia i ia e manao ana aoie i mare kane—he wahine kanemake na kekahl kanaka nona ka inoa oiaio aole i maopopo iaia.' No hookahi hora ko Desemona komohia ana iioko o na uoonoo ana i maopopo ole i ka mea kakau, a aole no hoi i hoakaka ia. Ua lawa nae paha ke oieio ae maanei, ua hoehaeha nui ioa ia kona manao no na olelo o ka palapala a Berela, a i keia wa no hoi ua l\ooi hou ia ae ka nui o kona aloha no Berela. No Berela wale uo kona noonoo i keia manawa. He kanaka hou oia i keia manawa. Ua iiookiekie hou ia ae o Berela imua o kona mau maka. E haalele anei iaia? Aolo loa! Heaha ka nana i ke ano o kona hanau ana? Heaha ka nana ina he wahine mare oia na keknhi kanaka lapuwale haalele loa i hala aku ika make? Aohe sanana. Ua paa kona manao i keia wa e haaloie a iioopoina i na mea i hala mahopo.

O waenakonu po keia wa. laia nae e nalu a e hooholo ana i keia mau noonoo, ūa loho aku la oia i kekahi hehina kapuai wawae o kekahi mea e holoholo ana miiloko o kekahi keena. Hoomauao koke ae la no oia o Berela no ia kana aloha. kuu aloha!" w r ahi ana i hawanawana iho ai laia iho. «'Hiki anei ia'u ke hoouna aku i pane no kana palapala i keia wa? Aole hiki ia'u ke hookuu iaia e manao ilio ua hoopoina au iaia e liko me kana i kauoha mai nei—aohe he pono e manao oia pela a hiki i kakahiaka." T..olrtw ilio Ia em i Utv palnpala n puhi aku 11 i ke ahi. Alaiia, liele aku la oia a ma kona pakaukau knkau a kakau iho-la i koia mau lalani malalo iho me ka moakaka pono:

"E kuu Bekela aloha:— Ua heluhelu iho nei au i na manao o kau palapala a ua puhi ia ea'u i ke ahi. Nolaila, e hoopoina a e kanu loa i na noouoo ana uo kou kulana o na la i hala. Aoleloa kaua e kamailio hou no ia mea; e hoomaka hou oe i noho'na ano hou me a'u e kuu aloha, a na'u no oe e hoohauoli, ina e ae mai ana ke Akua; a ina e akeakea ia ko kaua noho'na hauoli ana, aiaila, o kaua like no ke alo ia mau pilikia a pau. E kuu aloha, aole hiki ia'u ke hookuu aku īa oe mai ia'u aku! Manao anei oe e liapa mai ana ko'u aloha ia oe mamuli o na popilikia i kau aku maluna o kou kino palupalu? E ku'u Berela, aole i maopopo pono ia oe ko'u ano. E kii aku ana au i palapala mure no kaua i ka la apopo, a i keia la aku e hoohui ia ai kaua i hookahi a pela e lilo ai ka malama ana o kou kino malalo o'u. <<Nobala Desemoxa." [Aole i pau.J