Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 40, 1 October 1892 — Page 2
| This text was transcribed by: | Vernon Gomes |
| This work is dedicated to: | Vernon J. Gomes, Sr. |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MA KE KAUOHA.
HOOLAHA A KA LUNAHELU.
I ka Poe Hookaa Auhau o ka Apana o Kona, Oahu.
E wehe ia ana na Buke o na Lunahelu o ka Apana o Kona, Mokupuni o Oahu, no ka nana ana o ka kanaka i ku i ka auhau, mai ka la 20 aku o Sepatemaba o hiki i Okatoba 1, 1892, (koe na la Sabati) maloko o Kapuaiwa Hale, mawaena o na hora 9 mamua o ke awakea a me 4 o ke ahiahi.
T. A. LLOYD,
Hope Lunahelu o ka Apana o Kona, Mokupuni o Oahu.
Aponoia:
C. A. Brown,
Luanhelu a me Ohi o na Auhau no ka Apana Ekahi. 2@@9-1
HOOLAHA I NA
Luna Nana Koho Balota
Ke hoolaha ia aku nei ka lohe i na mea a pau, i mea o hiki ai ke koho ma ke
KOHO BALOTA KUIKAWA,
I kokala ia no ka la 4 o OKATOBA aenei, e hookaa @@@a ka poe koho i kookuu ole ia e ke kanawai
I ko Lakou mau Auhau Pilikino
NO KA 1892,
A e hoomaopopo i na ua paa ko lakou mau inoa ma ka
BUKE INOA
O KA POE KOHO ALII.
CHAS. T GULICK, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Sept. 22, 1892. 2108-2t
KA NUPEPA KUOKOA
ME
Ko Hawaii Paeaina i Huuia
No ka Makahiki - - - $2 00
No Eono Mahina - - - 1 00
Kuike ka Rula.
NA PUKA ANA} 1 2 3 4 5 6
Pule Pule Pule Pule Pule Pule
1 Iniha.. $1.50 $2.00 $2.50 $3.00 $3.50 $4.00
2 Iniha.. 2.00 2.75 3.50 4.00 4.50 5.00
3 Iniha.. 2.50 3.50 4.50 5.00 5.50 6.00
4 Iniha.. 3.00 4.00 5.00 6.00 6.75 7.50
5 Iniha.. 3.50 4.75 6.00 7.00 8.00 9.00
6 Iniha.. 4.00 5.50 7.00 8.00 9.00 10.00
O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo ia.
HOOPUKALA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO.
H. M. WHITNEY, Luna Nui,
J. U. KAWAINUI, Luna Hooponopon o.
POAONO, -- OKATOBA 1, 1892.
WALAKAHAUKI ME ROBIKANA
MAMULI o ka makee o kekahi hapa o ka poe kupono i ke koho alii o ka Mokupuni o Oahu nei e hookele ia o Hawaii malalo o ke kahua i aupuni maikai o hoomaluia ai e ka lahui aole o ka mana o ka mea hookahi, nolaila ua noi lakou a ua ae mai o Hanale Walakahauki a me Maka Robikana, he mau ewe oiao no Hawaii nei, o holo i mau moho alii no na noho waiho wale i hoohakahaka ia mamuli o ka waiho ana mai o na alii Numana a me Makapolena. A ma ke kukala a ke Kuhina Kalaiaina, o keia Poalua iho, Okatoba 4, oia ka la e koho balota ai na poe koho alii a puni keia mokupuni i pani no na noho hakahaka elua. O laua a elua, he mau inoa maemae, kupono, naauao, kuonono, a ua hooia laua e hele hana no ka pono o ka lehulehu.
KE manao nei makou, aole hookahi mea kupono i ke koho alii o ka mokupuni o Oaho nei, i ike a lohe ole i na inoa o Hanale Walakahauki a me Maka Robikana, a i maopopo ole hoi ka laua hana a me ko laua noho ana. Ua lawa ko laua mau inoa i mau hoopaa kupono no ko laua lawelawe i ka hana o ka lehulehu me ka pololei, ke koho io ia, aole hoi laua e hana ana i na mea e hoopilikia mai ai i ka lahui a me ka aina, a hoohaahaa i ko laua mau inoa maikai. Nolaila, e like me ka hoopono o ka laua mau hana, oiai laua mawaho nei, pela no auanei laua e hana aku ai i ka wa a ka lahui e papahi aku ai i ka lei o ka lanakila. Pupukahi ae kakou e koho ia laua.
No ka pomaikai o ka poe koho alii o ka mokupuni o Oahu nei e au ana no na moho kupono e koho ai e pani i na hakahaka o na alii i haalele mai, ke kau leo aku nei makou a ke kono nei ia oukou, e koho oukou ia Hanale Walakahauki a me Maka P. Robikana. O laua a elua, he mau keiki hanau no ka aina, he iwi a ho koko nou e Hawaii, he kuonoono na laua iho, e hiki aole ai ke komo ae ke kipe e hoonioni, aole hoi ka eleele e hapala ae i ko laua mau inoa maikai no na hana apakee a pakaha wale, aka, e hele ana laua no ke kakoo i ke aupuni maikai e hoomaluia ana e ka lahui a no ka lahui, aole hoi i aupuni e hoomaluia ana e ka mana o ka mea hookahi. No keia mau kumu koikoi, ke hooho aku nei makou, e lokahi ae kakou e koho i na keiki papa o ka aina Hanale Walakahauki a me Maka P. Robikana. O na moho ia la, ola na iwi.
NA LONO PAHAOHAO.
Ke pahola nei na lono, ua hoahu ae kekahi mau luna aupuni he puu dala nui i emi ole i na "tani" elua, no ka hookaa ana i na auhau o kekahi poe koho alii, a ke pakaukau ia nei ua puu dala la i ka poe kulanalana i akaka ole ka balota e hio ai a i kaa ole na auhau, aole hoi o ka poe i ai mua i ka palu, "he mauu Hilo ia." Ina he hana keia na ka pa-ha hapa uuku e naka nei na kuli no keia mau moho e kohoia aku nei, alaila, ke makemake nei ka lehulehu e ike pono, ina oia ke ano o ke aupuni e hookele ia aku ai i keia mua iho. No keia mau hiona pahaohao e hauli e mai nei i o la honua, i like loa ke ano me ke au o Kipikona, ke hopohopo e nei makou e hiki aku ana ko kakou hopena i ka pahu i makemake ole ia e na poe hoopono a pau o ka aina. Nolaila eia ka makou oleloao, koho ia Walakahauki a me Robikana, a e pau auanei kela kumu ino o ke au kapulu i pau i ke anai ia.
Ka Mahiko o ke Kulaokamaomao.
Ua malama iho ka poe kuleana i ka Mahiko maluna ae ma ke kulanakauhale o Kapalakiko, i ka la 15 o Sepatemaba, he halawai no ka hoolohe ana i na loaa a me na hoolilo o ka mahiko a me na hoike manao no ka hoomau aku i ka hoohana i ka mahiko. Mamuli o ka hapa o ka wai, ka maloo o ke ko, ka emi mai o na ko loaa malalo o na lilo, na bona aie o ka hui $900,000 a me ka hana ino a ka bila a Makinele, ua maopopo ole ka mea e hana ai no ka hoomau aku mahope o ka pau ana o keia makahiki.
He nui na kuka ana, e hooko koke ia ka moraki mamua o ke komo hou ana aku iloko o ka aie; a o ka kekahi hoi, e auhau hou ia ka poe mea kuleana, aka, kue kekahi poe; a o ka kekahi poe hoi e hoopau ka hana ana, eia nae he mau limahana kepa ko lakou i paa no kekahi manawa a i aelike ia e uku i ko lakou manawa i aelike ai a i pau ole. No ka holopono ole, nolaila ua waiho ia ka hana na ka papa alakai e noonoo a hooholo koke ina paha no ka auhau hou i ka poe mea kuleana a ina paha no kekahi ano e ae.
Aumoku Kaua Amerika ma Sana Diego
O ka mokukaua Alliance i ku koke ae nei ma Kapalakiko mai Iapana mai, ua kauoha ia oia e holo i Honolulu e pani ma kahi o ka Bosetona. Maluna mai ona na kauoha no ka Bosetona e holo aku oia no Sana Diego. Ma ia awa e holo ana na mokukaua Charleston, Sana Francisco, Baltimone, Boston, Yorktown a me ka mokukaua hao hou, e lawelawe a hui pu aku iloko o na hana hoomanao hoohiwahiwa no ka ike mua ia ana o ke Awa Kuono o Sana Diego e Safrillo. Malalo ana keia mau makukaua o ke alakai ana a Adimarala Bancroft Gherardi, a e kau ana kona hae adimarala maluna o ka mokukaua Baltimore. Ke pau na hana hoohiwahiwa ana, e holo loa aku ana lakou no na kapakai o ka moana Atelanika; me ke kipa ana ma na awa a pau o Mekiko, Amerika Waena a me Amerika Hema. E komo pu aku ana lakou nei iloko o na hookahakaha nui o na aumokukaua ma ke awa o Nu Ioka.
Ka Huakai Hoopakele
Ua hala aku ka makukaua America Bosetona e imi i ka waapa nalowale o ka moku "W. A. Campbeli" i ka auina la Poaha nei, a e hala ana paha he mau la ma ia huakai. O ka manao o ka malamamoku Sullivan, ua apo ia ae kela waapa e na moku k@alo moana.
Ka Moku Holoaia i ka Moana.
Hookahi Waapa i Pae ma Puna.
Nalowale Hookahi Waapa ma ka Moana.
Hilo, Sepatemaba 26, 1892.
ALOHA OE: O ka moku kiakolu W. H. Campbell, kapena E. E. Havener, haalele ia Port Townsend ma ka 5 o Augate, 1892, e holo ana no Queenstown me 1,400,000 kapuai papa. A ma ka la 26 o Augate, loaa i ka makani ino (Hurricane) mai ka hema hikina mai i ka lakiku 14 akau loniku 120 komohana, a iloko o na hora ekolu piha iho la i ke kai, a ma ka la 28, haalele iho la na alii moku me na luina iloko o elua waapa mawaena o ka hora 12 me 1 o ke awakea, o ka poe iloko o ka waapa mua, oia no ke kapena, kana wahine me ka laua bebe (10 makahiki) me 10 luina, a iloko a kekahi waapa, oia ko ka malamamoku me 10 luina. Ua holo like no na waapa no na hora he 24, o ka olelo aelike mawaena o lakou, e hoomau no ko lakou holo like ana. A mamuli o kekahi kumu oia keia, ua lako ka waapa o ke kapena i ka ai a me ka wai, a o ka waapa o ka malamamoku aole i lawa pono, nolaila hooholo iho la ka poe maluna o ka waapa o ka malamamoku e haalele i ka waapa o ke kapena, me ka manao e hui a loaa i na moku e holo mau ana ma ia alaholo, a ua oi no hoi ka holo oia waapa imua o ka waapa o ke kapena, 22 la mai ia manawa mai pau ko lakou ike ana i ka waapa o ke kapena. Elua la i loaa ai i ka ino a makau lakou no ka waapa o ke kapena o poino. A ma ke awakea o ka la 19 o Sepatemaba iho nei, ike ia o Hawaii, a ma ka hora 8 a. m. o ka la 20, hookokoke ka waapa i ka nalu me ka manao e hookomo iloko a pae i ka aina, ma kahi e kokoke ana ia Kapoho, Puna, a ua ike ia ua waapa la e kanaka lawaia, a na lakou i lawe na luina iluna o ka waa mai ka waapa mai. Ekolu i ka manawa hookahi a hiki i ka pau ana iuka o ka aina. Eha o keia poe he hiki ke ku iluna, a o ka nui iho aole hiki. Ua malama maikai ia keia poe e kanaka a hiki i ko lakou loaa ana aku ia kapena. Eia, a nana i hoihoi i kona hale. Ekolu la kona malama ana ia lakou, a nana i lawe mai maluna o kona waapa a hiki i Hilo nei, ma ka po o ka la 23 i hala iho nei. A i ka Poaha holo ke "Kinau" e huli i ka waapa o ke kapena, aole nae i loaa. Aloha ino ia poe.
JOHN STUPPLEBEEN.
HALAWAI MAKAAINANA.
Hooiaio ia na Moho Holo Alii.
Walakahauki me Robikana.
I ka po Poakahi iho nei, maloko o ka Halepaikau ma Manamana, ua malamaia he halawai nui o na poe koho alii no ka hooiaio ana i na moho holo alii Hanale Waterhouse a me Maka P. Robinson i waeia.
Ua kaheaia ka halawai e hoomalu e Mr. J. McCandless, a me ke noi, ua kohoia o Hon. W. C. Wilder i lunahoomalu, Mr. J. A. Low i kakauolelo a o Mr. W. L. Wilcox i maheleolelo.
Mamua o ka hoomaka ana o na hana, ua wehewehe mai ka lunahoomalu, o ka manao o keia halawai i kaheaia ai, oia no ka hooiaio ana i na moho alii elua i waeia. Aole kakou e halawai ana ma ke ano o ka aoao kalaiaina hookai, aka e apono ia elua mau kanaka hoopono nana e hoopiha i na noho hakahaka. O na haiolelo o keia po, e lawe ia mai ana mai ka aoao Hoomaemae, aoao Liberala a aoao e ae. Ua maopopo no i na mea a pau ma ke koho balota i hala, na ka Aoao Lahui na moho holo alii a na ka aoao Hoomaemae na balota; o ke kumu o ia hana ana, no ka mea ina he mau moho okoa koka aoao Hoomaemae ina ua pau loa na Liberala i ka puka, aka ke ike nei kakou iloko o ka Ahaolelo, ua oi ae ka ino o kekahi mea mamua o ke koho ana i ka Liberala. Nolaila, ke halawai nei kakou e hoolaio aku i ka holo moho ana o Hanale Waterhouse a me Maka P. Robinson. Aole laua i paa malalo o kekahi hoohiki, aka, ua maopopo no ia kakou e hele ana laua e hana no ke aupuni maikai.
Kaheaia ka Hon. L. A. Kakina, a eia kana: Owau kekahi mea hooikaika i ke kau koho balota i hala e koho ia na moho a ka aoao Lahui, aka i keia wa, ua loli aenei ko'u manao ia aoao, a ke ehaeha pu nei me ke kohola i ale ai ia Iona. Ua kue au ia Akepoka, Buki me Wilikoki i ke kau i hala me ka manao pono; aka, mahope mai, ua ulu mai he mau ninau a maluna olaila makou i kuikahi ai. He manaoio ko'u i ka nana ana i ke kahua ma na aoao a pau, alaila komo na kapuai ma ka aoao au i koho ai, a kakoo me nea hooikaika ana a pau au i koho ai. Aole o'u makemake no ke kanaka e noho kulanalaua ana aia a ike i ka aoao hapanui koho aku la. Ke aaka mai nei ka poe pakaha i ka paa balota kuokoa, a oia kekahi kumu a'u e koho ai ia balota. Eia he nui wale na lohe no na poai opiuma iloko nei o ka aina. A ia a ike ia e kakoo ana na makai i ka paa balota o Maile-Hapakini, alaila ua loaa ia kakou he pono e hoohui aku ai. Aole he mea o kakou e pane mai ana aia o Waterhouse-Robinson iloko o ka poai pakaha, a no ia mea e koho ana ua ia laua. Ua ulu ae he ninau hou, oia keia, e hoomaluia anei ke aupuni e ka lahui, a i ole ia, e ka mana paha o ke kanaka hookahi. Eia au no ka lahui a pela no keia mau moho. Aohe a'u mea e olelo kue ai no Maile, he kuai i'a maikai oia, a o Hapakini hoi, he lunakanawai hoomalu maikai oia ke loaa ka hihia, aka, ke hopohopo nei au ua paa kona ihu i ka punuku ia. O ka poe a pau e kue ana i ka bila lulu piliwaiwai, aohe wa e hoopalaleha ai, no ka mea, ua ike no kakou i ko Waterhouse a me Robinson kulana ma keia ninau, oiai hoi o Hapakini e kuhukuhi ana i kona kulana ma kona o lima iloko o ka Hale ma keia ninau ano nui. He mea pono e loaa ia kakou i ona Ahaolelo hoohakaka ole ia Amerika Huipuia. Ua puhi ae kekahi eke makani, he makemake au i ka hoohui aupuni, aole keia he ninau no ka hoohui aupuni, aka no ka ai a me ka i'a, he ninau hoi aole e hoopaaia iloko o na aoao. Ua ike no na mea a pau i ke kulana o ka aina i keia wa, a me ka loli ana ae o ko kakou launa ana me Amerika Huipuia, a he mea pono ia kakou ka loaa ana he launa oluolu ana me ia aina, eia nae o ke poo o ka Aha Kuhina i keia wa, he kanaka enemi loa ia Amerika Huipuia a me ke Kuhina Noho o ia aina maanei. Aole he hoohui aupuni ke kanaka e ike aku ana i na pomaikai o loaa mai ana i keia aina ina e ae ia aku ana o Amerika Huipuia e noho mai ma Puuloa i wahi hoahu lanahu. No ka mea pili ia Cecil Brown me Waterhouse, ua waiho ia na inoa i ke Komite Wae Moho a ka aoao Libarala a ua kue mai kakou ia Brown a ua makemake ia Robinson a me Waterhouse. O keia hana a Brown e holo nei, he hana aloha aina ole. He mau kahua maikai ko kakou a he mau kanaka maikai no hoi nana e hooko aku, nolaila e koho kakou ia laua, a e hoohulihuli aku i na hoaloha e koho i ka kakou mau moho, a e koho ia auanei laua --me ka nana ole ia Brown me Maile.
Kahea o Hon. J. E. Bush, a eia kana: Aia au ma ka aoao i aupuni maikai, a o ka mea wale no e loaa ai, o ke koho i na kanaka maikai a puka. He kanaka kue au i ka bila loteri, kue piliwaiwai, a kue i ke aupuni ina e makemake ana ia mau ano hana. Ua hooia ia mai nei kakou, eia he mau kanaka e hele ana e ke ma ka aoao o ke aupuni no ka lahui kue i ke aupuni pilikino. Eia keia mau moho ma ke kulana hiki ole ke kuai ia me ka omole gini. He mea pono e loaa ia kakou na kanaka maikai O ka poe nana i wae ia Maile me Hapakini, oia no ka poe o ka aoao Lahui. Ua maopopo ia'u ina oukou e koho ana ia Waterhouse me Robinson, alaila e koho ana oukou no ka lanakila. E hoomalu ia anei kakou e hookahi a elua paha kanaka a me ka wahine e alakai hewa ia ana? O ka aoao Libarala, no ke aupuni o ka lehulehu a na ka lehulehu e hoomalu. Pehea e loaa ai ina e ao ia aku ka Moiwahine e hookomo i na punahele a hoopaa i ke aupuni pilikino? E lokahi kakou a kapae aku i ka hookae waihooluu ili. Ke ku nei au e kakoo i keia mau keonimana, no ka mea he mau kanaka hoopono laua, a he manaolana ko'u e koho ana oukou a pau loa ia laua.
Kahea ia o Hon. W. O. Smith, a o ke ano nui o kana haiolelo, no ke kue i ka bila loteri.
Kahea ia o Hon. C. W. Ashford, penei kana: I ke kau koho balota i hala, ua kupau au ma ka aoao Liberala, no ka mea oia no ke aupuni o ka lehulehu--a ano aole o kakou makemake i poo nana e kaili aku i ke aupuni, mailoko aku o na lima o ka lahui--e like me ka mea a kakou i ike iho nei ko makou kipehi ia mai e kekahi pohai e kaili i ke aupuni a waiho aku iloko o na lima o ka mea hookahi. Ua makemake keia kanaka hookahi e pakaha i na pono o na kanaka, a no'u iho ua kue aku au ma na papahele o ka Hale Ahaolelo a maanei. He mea pono i na mea a pau ke hookiekie ae i ka noho alii ana o ke kanawai a me ka makemake o ka lahui, a e lokahi kakou ma keia ninau. O ka lahui anei ke noho alii a i ole o ke kanaka hookahi paha me kona mau paalalo? O ke kahua e paa ana i na pono o ka lehulehu, oia ke kakoo ia, a ina o keia ka manawa, e pono ke ku ma keia balota. Aohe kanalua no ko laua koho ia, oiai ua lawa ko laua mau inoa maikai i hoopaa kupono aia laua ma ka aoao o ke aupuni maikai. O ka moo nahesa nana e hoomaka'uka'u mai nei ia kakou i kela wa, eia ma ke kii o ke aupuni pilikino. A ina i makemakeia ke aupuni maikai e lawelaweia, alaila e koho na kanaka i keia mau moho alii. Aia makou no ke kahua o ke aupuni maikai, a ke manao nei au e ku no ia ano aupuni i na wa a pau.
Kahea ia o Hon. R. W. Wilikoki, a ua olelo oia no na mea pili i ko laua holoholo ana i ka wa kamalii me ke alii ahaolelo Kakina ma ke kula o Haleakala, kona kue mamua i ka aoao Hoomaemae a i keia wa ua lokahi lakou no kona ike ana he makemake lakou i ke aupuni maikai. Eia ke hoao ia nei i keia wa, e kukulu i aupuni no ke kanaka hookahi, a e ae wale aku ka lahui i kona makemake. He mea pono e paa ke aupuni iloko o na lima o na elele o ka lahui, a ina aole ia, alaila e kukuli ana oukou imua o ka Moi Bolabola. Ke olelo aku nei au ia oukou e na kanaka naauao i mea e paa ai na kaulawaha o ke aupuni iloko o na lima o ka lahui. Kapae ae i na eneenemi aoao kalaiaina a e koho i na kanaka kupono no ka Hale Ahaolelo. E haalele aku i ko oukou kokua ana i ka aoao Lahui, a mai puni aku ia lakou ka poe e olelo mai ana ina e koho ia alaila e loaa ona kumukanawai hou. He hoopunipuni wale no kela i kumu e loaa ai ona balota, a pela aku.
Kahea ia o Henry Waterhouse, a eia kana: O keia wae ia ana, he mea haohao loa kela ia'u, a he mea i onou ole ia aku e a'u. Ke hoomaikai aku nei au ia oukou no keia hanohano. Ua ike no oukou i ko'u mau kahua, a ina e koho ia e kakoo ana au i ka aoao o ke aupuni maikai.
I ka pau ana o ka haiolelo hope, ua haawi ia he ekolu mau huro no na moho a ua hookuuia ka halawai.
NUHOU KUWAHO.
AMERIKA.
Ua ku aku ka mokukaua Kapalakiko 1 Kapalakiko i ka la 5 iho nei o Sepatemaba, iloko o na la holo he umi. Ua nui kona ulolohi mamuli o ka paa lalo o ka iwikaele i ka pioeoe a me ka maikai ole o ka nanahu. Aole he hiki iaia ke holo he umi mile i ka hora ma ke kuu pau ana o kona ikaika mahu, a aole he loaa he eiwa mile i ka hora ma ka holo mau. He eono mahina ka loihi o ko ke Kapalakiko ku ana ma Honolulu nei. Ola maikai na mea a pau o ka moku i ka wa i ku aku ai.
Kahua Hoahu Nanahu Hou.
Ua puai ae kekahi lono mai Wasinetona mai i kakau ia ma ka la 2 o Sepatemaba e olelo ana penei: Ua olelo ia ae iwaena o na poai o ke Keena Oihana Kaua, ua aneane e holopono na kukai holo palapala ana o keia Aupuni (Amerika Huipuia) no ke kuai ana ia Mokuumeume a me ka lae o Puuloa ma ke awa o Puuloa e kokoke ala i Honolulu, no ka hookahua a kukulu ana i wahi hoahu nanahu e upu kala kahiko ia nei e keia Aupuni. I ka wa e makaukau ai o na palapala hookuleana, alaila, e hoomaka koke aku ana ke Aupuni e hoohonu i ka nuku awa a me ke kukulu ana i ke kahua hoahu nanahu. Ua manao pu ia no hoi, o kekahi hapa o kela $250,000 a ka Ahaolelo i hooholo ai no ka haawaina no na wahi hoahu nanhu, e hoolilo ia aku ana no ke kuai ana i wahi hoahu nanhu ma ke awa ku ono Samana, Sana Domingo, Inia Komohana. Ua hoouna ia ka mokukaua Kearsage malaila no ka lawelawe ana i na kukai hooponopono ana.
No ka Holo Balota ana.
He palapala ka Blaine i kakau ai mai kona home noho ma Versmona is Pereidena Harrison e kakoo ana i kana mau hana alakai aupuni, a ua manao ia o keia wale ana no ka Blaine mea e hana ai e pili ana no keia kau koho Peresidena ae.
Ua kakoo mai nei na mokuaina o Veremonata a me Maine i ka aoao Repubalika. He 21,000 ka huina oi o na balota ma Veremonata i keia kau mamua o ke kau o ka makahiki 1890, a he 12,000 hoi no Maine.
Aia o Cleveland ma ke kai kuono o Buzzard, ma Makesuketa, kahi i hoohaia ai i ka hapanui o kona manawa i keia wa. He mau huakai kekahi ana i Nu Ioka, a ua olelo ae oia ua mau na niho o ke a luna me Ialo o ka Tiga ka Hui Tamana i ka huki ia eia.
Puhi Kukaepelo ia.
O na moku a pau e ku aku ana i ke awa o Kapalakiko mai na awa e ae o na aina @ i hui ia me Honolulu, ua pau lakou i ka hoomalu a puhi kukaepele ia ma ke ano he makaala i ke pale ana aku i ke komo ana o ka ma'i kolela. Ua nana ia mai ma ke ano hoohui ia e na luna hoomalu a me na luna hoopaelimahana na Pukiki me na Iapana i komo aku malaila mai Hawaii aku nei.
No Mrs. Harrison.
Eia ka wahine a Peresidena Harrison ke waiho ala ma ka Lokowai o Loon ma Hu Ioka me kekahi ma'i pilikia loa. He ma'i akepau kona, a aole he wahi manaolana no kona palekana. Aole no hoi he manaolana no kona hiki hou i Wasinetona.
Kolela ma Nu Ioka.
He elima poe i make ma ke kulanakauhale o Nu Ioka i ka ma'i kolela o Asia, pela ka hoike a ka poe loea kilo ma'i kolela i ka Papa Ola. Ua make keia poe mahope mai o ka la 6 o Sepatemaba. Aole i maopopo kahi a me ke kumu i puka ae ai, aka, ua inanao wale ia ma o kekahi poe ohua moku aia i lele iuka o ke kulanakauhele a i hala i ka ike a ka poe kiai.
A hiki i ka la 10 o Sepatemaba, penei ka nui o ka poe i hoomalu ia maluna o na moku a me na wahi hoomalu ma ke kulanakauhale o Nu Ioka: Huina nui 130; 84 i make; 63 ma ka moana a he 21 ma na wahi hoomalu. He 54 poe ma'i ma ka Halema'i Swinburne Island.
Penei ke kulana a me ke ano o ka laha ana o ka ma'i ma ke kulanakauhale o Nu Ioka: Ua ike mua ia maloko o ke kulanakauhale i Sept. 6, mamuli o ka make ana o Charles McAtory o ke alanui Umi Helu 879. He make ano e loa keia a ulu na manao hoohuoi a ua nana pono ia. Puka hou ma ke alanui Umikuamakahi he hapaha mile ka mamao mai kahi mua aku, a make aku la o William Wigwana a me kana wahine. Alaila, lele loa aku la keia ano ma'i me ke kupaianaha maluna o ke kulanakauhale, a lohe hou ia ae la aia he make hikiwawe ma ke alanui kanahakumamaono Hikina, he wahine, a ma ke alanui kanaha-kumamahiku he kane.
Umikumamakahi Make ma ka Moana.
Ua ku hou ae he mokuahi ma'i kolela ma ke awa o Nu Ioka i ke la 15, oia ka mokuahi Bohemia mai Hamabuga mai. He umikumamakahi poe i make ma ka moana i ka ma'i kolela. Ua hoomalu ia keia mokuahi.
Na Lono e ae.
He omaimai kupilikii ko ke Kuhina o ko na Aina e o Rusia, De Giers, ma Farani, i keia wa. Ua ikaika loa ka anai ana aku o ka ma'i. He ma'i ake pehu kona.
He lono ka i laulaha ae, e hoomaka aku ana ka Aha Kuhina o Pohakuhauoli e kauoha i na koa Pelekane a pau e haalele ia Aikupita. E hana ia ana he olelo aelike mawaena o Beritania a me na aupuni o Rusia a me Farani, ina e hana ia ana me ka holopono, e ae ia na mokukaua Beritania e holo aku a holo mai ma ke alawai oki me ke keakea ole ia i na wa a pau.
Hoolaha Hou.
AHA HOoKOLOKOLO APANA EKOLU O ko Hawaii Pae Aina.
Ma ka oihana kahu no ka waiwai a me ke kiuo o Kawailepolepo Kuikahi he keiki oo ole, no Hamakua, Hawaii. Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a R. A. Lyman, kahu no ka waiwai a me ke kino o ua keiki oo ole ia, e noi ana, e hoapono ia kana hoike, a e hookuu ia aku oia mai kona oihana kahu aku. Nolaila, ua kauoha ia na mea a pau i pili o ka POALIMA, oia ka la 4 o Novemaba, 1892, hora 10 kakahiaka ma ka Hale Hookolokolo ma Waimea, Kohala Hema, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i noi la, a me na mea kue ke hoike ia.
Hilo, Sept. 23, 1892.
S. L. Austin,
Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. 2409-3
AHA HOOKOLOKOLO APANA EKOLU O ko Hawaii Pae Aina. Ma ke Keena. Ma ka hoonoho ana i kahu a ONG KEAO (w) he keiki ua oo ole.
Ua waiho ia mai ka palapala noi a Cha See (w) o Niulii, Kohala Akau, Hawaii, e noi ana e hookohu ia aku oia i kahu no ke kino o Ong Keao, he keiki ua oo ole.
Nolaila, ua kauoha ia na mea a pau i pili, o ka POALIMA, oia ka la 28 o OKATOBA, 1892, ma ka Hale Hookolokolo ma Kohala Akau, Hawaii, i ka hopra 10 o kakahiaka, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la me na mea kue ke hoike ia.
Hilo, Sept. 22, 1892.
S. L. Austin,
Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. 2409-3
MA KA AHA HOOKOLOKOLO APANA Ekolu o ko Hawaii Paeaina. Ma ke Keena. Ma ka waiwai o T. M. KU no Niulii, Kohala Akau, Hawaii, i make.
Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a J. W. Keaweopala, ka Luna Hooponopono no na waiwai la, e noi ana e hoapono ia kana hoike hope, a e hooholo ia @a waiwai i na hooilina.
Nolaila, ua kauoha ia na mea a pau i pili, o ka POALIMA, la 28 o Okatoba, 1892, i ka hora 10 kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Kohala Akau, Hawaii, oia kahi a me ka manawai koho ia no ka hoolohe ia ana a ua noi la, a me na mea kue ke hoike ia.
Hiolo, Sept. 22, 1892.
S. L. Austin,
Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. 2409-3
Hoolaha Hou.
AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka waiwai @ KEKAHA @k@ @o Waiehu, Maui, i make kauoha ole.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana ma ka Palapala Noi a William Makolo @k@ o @oik@ ana ua make kauoha ole Kekaha @k@ no Waiehu, Maui, ma Waiehu, Maui, i ka la --o-- 1892, a e noi aua e hoopuka ia ka Palapala il@ kohu Luna Hooponopono Waiwai.
Ua kauoha ia o ka POAONO ka la 22 o ka Okatoba, M. H. @@@@ ma ka hora 10 kakahiaka, @@@ @@ manawai i kohoia no ka hoolohe ana i na @@@ @@ imua o ua Lunakanawai ia, ma ka Hale Hookolokolo, ma Wailuku, Maui, a @@a ia mana@@ a ma ia wahi n@, e hele mai ai @a mea a pa@ pili e hoike mai i ke kumu, ina he k@m@@@@ ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la.
Kakania ma Wailuku, Maui, Ko Hawaii Pae Aina. Sept. 21, M. H. 1892.
A. N. KEPOIKAI,
Lunakanawai Kaapuni Apana Elua
2@@@-@
AHA HOOKOLOKOL KAAPUNI APANA Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai KALUAIUKA (k) no Kaanapali, Maui, i ma@ kauoha ole.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana ma@ ka Palapala Noi a Kaka (k), ehoike ana @@ make kauoha ole o Kalauaiuka (k) no Kaanapali, Maui, ma...i ka la...o...@@@...a e noi ana e hoopuka ia ka @@@@@@@@ Hookohu Luna Hooponopono Waiwai.
Ua kauoha ia o ka POAKOLU ka la 1@ o Okatoba, M. H. 1892, ma ka hora 10 kakahiaka, @@@ ka manawai i koho ia no ka hoo@@@@ ana @@@@ noi la imua o ua Lunakanawai la, ma ka Hale Hookolokolo, ma Lahaina, Maui, a ma @@@@@ nawa a ma ia wahi no @ hele mai ai @@ mea @ pau i pili e hoike mai i ke kumu, ma @@k@@@ oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua @@@@.
Kakauia ma Wailuku, Maui, Ko Hawaii Pae Aina, Sept. 16, M. H. 1892.
A. N. Kepoikai
24@@-@t Lunakanawai Kaapuni Apana Elua
AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai J. B. Jones o Lahaina, Maui, i make.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai @@@ Palapala Noi a D. Kahaulelio, Luna Hooponopono Waiwai o ka waiwai o J. B. Jones o Lahaina, Maui, i make, e noi ana e kauoha e ku@ i kekahi waiwai paa e waiho la ma Lahaina, Maui, a e hoakaka ana i kekahi mau kumu ku i ke Kanawai, e ae ia ai kuai ia ua waiwai paa la.
Ua kauoha ia e hele mai ka poe a pau i pili @ me na mea a pau i kuleana i ua waiwai la @@@@ o keia Aha, ma ka POAKOLU, ka la 19 o Okatoba, M. H. 1892, ma ka hora 10 o ke kakahiaka, ma ke Keena Hookolokolo, ma Lahaina, Maui, ma ia wa a ma ia wahi hoike ma@ ai, @@@ kumu kekahi e hoopuka ole ia ai ka olelo @@@ oha e kuai ia ua waiwai la.
Hanaia ma Wailuku, Maui, Ko Hawaii Pae Aina, Sept. 16, M. H. 1892.
A. N. KEPOIKAI,
2408-@t Lunakanawai Kaapuni Apana Elua
AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai @ WAINEE (w). no Wailuku, Maui, i make kauoha ole. Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka Palapala Noi a Polly Brooks, e hoike ana ua make kauoha ole o Wainee (w) no Wailuku, Maui, ma Wailuku, Maui, @ ka la...o...189..., a e noi ana e hoopuka ia k@ Palapala Hookolu Luna Hooponmopono Waiwai.
Ua kaouha ia o ka POAHA ka la 13 o Okatoba, M. H. 1892, ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i na noi l@ imua o @a Lunakanawai la, ma ka Hale Hookolokolo, ma Wailuku, Maui, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele ma ai na mea a pau pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiai ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la.
Kakauia ma Wailuku, Maui, Ko Hawaii Pae Aina, M. H. 1892.
A. N. KEPOIKAI,
2408-3t Lunakanawai Kaapuni Apana Elua
AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai HAKALAAU (k) no Wailuku, Maui, i m@@ kauoha ole.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana m@@ ka Palapala Noi a Nunu (w) e hoike ana ua m@ ke kauoha ole o Hakalaau (k) no Wailuku, Maui, ma Wailuku, Maui, i ka la...O A@@@ 1892, a e noi ana e hoopuka ia ka Palapala Noi kohu Luna Hooponopono Waiwai.
Ua kauoha ia o ka POAHA ka la 13 o Okatoba, 1892, ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa koho ia no ka hoololhe ana i ua noi ia imua ua Lunakanawai la, ma ka Hale Hookolokolo ma Wailuku, Maui, a ma ia manawa a me wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili @ hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko @@@ e ae ole ia ai ua noi la.
Kakauia ma Wailuku, Maui, Ko Hawaii Pae Aina, Sept. 16, M. H. 1892.
A. N. KEPOIKAI,
2408-3t Lunakanawai Kaapuni Apana Elua
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o R. KALANIPOO (k) no Hookena, Kona Hema, Hawaii, i make.
Ua heluhelu a ua waiho ia ka palapala @ a S. K. R. Amalu, Lunahooponopono o R. Kalanipoo, i oleloia, e noi ana e hoapono ia ka@ hoike hope, a e hookuu ia ia a me kona @@ hope mai ka oihana Lunahooponopono o @ waiwai la.
Nolaila, ua kauoha ia ua mea a pau i pili ka POAKAHI, la 17 o Okatoba, M. H. 1892, i @ hora 9 kakahiaka ma ka Hale Hookolokolo @ Hookena, Kona Hema, Hawaii oia kahi @@@ hora i kohoia no ka hoolohe aku i ua noi la @ na mea kue ke hoike ia.
Hilo, Sept. 14, 1892.
S. L. AUSTIN,
Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu, K. H. @.
[2408-4t]
AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Eha o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka waiwai J. H. Hoopiopio o Waimea, Kauai, i make.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana o ka palapala noi a Valdemar Knudsen, ka Lunakanawai Hooponopono Waiwai o ka waiwai i olelo ia @@@ noi ana i kauoha no ke kuai kudala ana @@@ kahi mau aina i hoakaka a kuhikuhi ia mai @ iho:
1. O kela apana i kapaia o "Awa" @ ke awawa o Waimea, mokupuni o Kauai, @@ ka ili he 2 mau eka, 2 ruda, 23 peka, a i k@@ kuhi ia ma ka Palapala Sila Nui Helu @@@ Kaiaiki.
2. O kela aina a pau iloko o ka Palapala @ Nui Helu 5282 ia Nawaalaau, nona ka ili @ mau eka 10 peka.
3. O kela aina a pau i kapaia o "Kaluawa@@ Palapala Sila Nui Helu 5285 la Poipu, n@@a ili he 3 ruda, 20 peka.
4. O ka aina a pau iloko o ka palapala h@ lilo a Kamehameha IV, a me Ema kana wahi i kakau ia ma Novemaba 1, 1857, a i kop@ @a i ko o ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni, B@ 19 a ma na aoao 431-432 ia Kuheleloa a @@@a ili he 2 ruda.
5. O kela aina a pau i kapaia "Waiuli" @@@ me ka palapala hoolilo a Kamehameha IV @@ Ema kana wahine ia Hoopiopio ma Au@@@ 1862, i kope ia ma ke Keena Kakau Kop@@ Aupuni Buke 15 a ma na aoao 413, 414 a @@@ nona ka ili he 1 eka, 20 peka.
6. O kela aina a pau iloko o ka Palapala @@ Nui Helu 7605 i kapaia o "Noni", a nona @ he 4 eka, 1 ruda, 8 peka. Eia keia apana @ malalo o ka hoolimalima i ka Hui W@@ Waimea ma ke @35 o ka makahiki.
7. O kela aina a pau iloko o ke Kuleana H@ na Aina Helu 539@ ia Hiiaka, a i hoolilo ia @@ H. Hoopiopio ma ke kuai i Maraki 26, 1@@@ kope ia iloko o ke Keena Kakau Kope o k@ @@ puni Buke 49 a ma na aoao 322 a me 323, @@ ka ili he 2 ruda, 22 peka.
8. O kela aina a pau iloko o kela palapala hoolilo a Kamehameha IV, a me Ema @@ wahine ma Novemaba 30, 18@7, a nona ka @@@ 54 peka ia Opunui, ka makuakane o J. H. H hoopiopio.
9. O kela aina a pau iloko o keia palapala hoolilo a Kamehameha IV, a me Ema @@@ wahine ia Aimanumanu ma Novemaba @@, @@ a nona ka ili he 1 ruda, 27 peka, a i ho@@@ ia J. H. Hoopiopio ma Maraki 12, 1887, ko@@ ke Keena Kakau Kope Buke 127 aoao 426.
O kela mau aina a pau maluna @e, eia @@@ ke waiho nei ma Waimea. O na aina @@@ helu 1 a hiki i ka 7, ua paa lakou malalo @@@ moraki mua ia Gay a me Robinson, oia h@@@ aie e koe ana ma ka la 14 o Iune, 1892, he @@@ a na hoolilo ia aku ia V. Knudsen ma ia ia @ ka paa ou malalo o ka moraki elua ma ka la o Okatoba, 1890, ia V. Knudsen no ka $1700 a @ ka ukupanee, me ka hookaawale pu i kek@@ mau kumu ma ke kanawai e kuai ia ai @a m@@ aina la.
Ke kauoha ia nei, na hooilina a me ka @@ pili i ka mea i make a me ka poe pau i ku@@ ana i ua waiwai la, e hele mai i mua o ua Ai@@ Hookolokolo la ma ka POALUA, la 4 o Okatoba, A. D. 1892, ma ka hora 10 A. M. ma ke Ke@@ Hookolokolo o keia Aha ma Koloa, ma ia wa ma ia wahi e hele mai ai e hoike ina paha h@ kumu e ae ole ia ai ua noi la e kuai i ua ma aina la.
Kakau ia ma Koloa, Kauai, K. H. P. A. Sept@temaba 8, 1892.
JACOB HARDY,
2407-3t Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.