Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 45, 5 November 1892 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Buke XXXI

Antone Rosa,

            (AKONI>)

@@@ a he kokua ma ke kanawai.

LUNA HOOIAIO PALAPALA.

@sena llana ma alanu kaahumani.

2370-

NELLIE M. LOWREY,

SORAEI no ka LEHULEHU

 A HE

Lena Huoiaio Pala Pala A ME NA PAlAPALA.

@ Haua me W. R. Kakela, LOLO, ma ka @ o ka hale leta, honolulu           2370

 

P PUHALAHUA.

LOLO LOIO LOIO

@ ne ia mai au e lawlawe imua o na Aha Hoomalu a me Apena O Hana Mokupuni e Maui.

            E loaa no au i ka I's Peepapohaku o Kaupo a @ Hana i kekahi manawa       2387. 1@

E. G HITCHCOCH, (AIKUE HIKIHOKI.),

Loio a Kokua ma na mea a pau e pili ana ma ke Kana uai.

 E @ NO BA BILA AIE ME KA AWIWI Hilo Hawaii.    2370.

 

J. S. SMITHIES (KAMILA,)

NOTALI no ka Lehulehu

A He

Agena Haawi Palapala Mare

Mahukona, Kohala. Hawaii    2378-1v

 

W. R. KAKELA,

Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.

2370

WILLIAM C. ACHI,

Lolo a he Kokua ma ke kanawai imua o na Aha a pau o keia Aupuni.

He NOTARI no ka Lehulehu a BOROKA no na Waiwai Paa.

Keena Oihana, Helu 36, Alanui Kalepa, Honolulu, Oahu.    2370

 

JAMES M. MosARRAT,

MAUNAKEA>

Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

HE LUNA HOOIO PALAPALA

E hana ia no na palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, a me na Palapala Pili Kanawai e ae ma ka olelo Hawaii. Dala no ka hoaie ma ka moraki ma na Waiwai Paa.

            Keena Hana:  Hale Pohaku hou ma ka aoao ma Waikiki o ka halewai, alanui Kalena.        2370

 

WILDER & CO., (WAILA MA.)

Mea Kuai Papa a me na Lako ku kulu hale o na ano a pau, a me na mea e ae a pua e pono ai o ka hale.

Kili o Alanui Moiwahine me Papa

2396-q

KO BIHOPA MA,

BANAKO MALAMA DALA

E LAWE NO MAKOU I NA DALA HOOMOE ma ka hoaie ana ma ko makou Banko Malama Dala malalo o keia mau kumu:

Ina e hoomoe mai ke kanaka hookahi i na dala Elima Haneri, e uku no makou i ka ukupauee ma ka Elima Hapahaneri o ka makahihi, mai ka wa aku o ka lawe ia ana mai o ke dala, ke waiho ia ke dala hooruoe i ekolu mahina, mai ka waaku o ka hoomoe ia ana mai.

          He 30 la manua ae o ka unuhi ana aku o kekahi kanaka i kana mau dala, e hoike e mai i ka BANAKO, a e luwe pu ia mai ke buke dala i ka wa e kikoo ail.

          Aole dala e uku ia, aia wale no ma ke kikoo ka mea laua i hoomoo mai i ke dala me ka lawe pu mai i ka buke hoahu dala.

          I ka la mua o Sepstemabe o kela a me keia makahiki e hooponopono ia ai na helu o na mea a pau, a o na uku pauee i uku olo ia maluna o ua puu dale a pau o waiho ana me ka kikoo ole ia, e helu ia ma ka aoao o ka mean hoomoe dala mai i hala na malama ekolu, a ma ia wa aku e hui ai me ke kumupae mua,

          O na puu dala haomoe mai maluna o elima haneri dala, e lawe ia no mamuli o ka aelike pu aua.

          E hamana ana. ka Bankako ma na ia a pau o  ka hebadoma, koe ua la Sabati a me na ia kulaia.

                   BIHOPA MA.

Honolulu, Ian       2396-q

 

 

J.T. WATERHOUSE,

(WALAKAHUKI.)

Halekuai o na Lole Nani Panio!

L KOH O.

Na Lako Hana Mahiko,

A PELA AKU HE NUI WALE

Alanui Moiwahine, -- Honolulu

2896-q         

 

ALLEN & ROBINSON,

NA MEA KUAI PAPA O NA ANO A PAU

          I loaa no ma ka uwapo o pakaka, Honolulu, make kumukuai makepono loa, no ka nomaikai o ka lehulehu e makemake ana e ka ui uale. E kipa mai a e ike kumaka

2896-q

 

J. HOPP & CO.,

Na Poe Hana ma na Lako Hale o na ana a pau!

Hana Moe, Na Uluna Pulu, Etc.

Noho no ka Hoolimalimn ana, ua Loko Hale me ka Kumuhuai emi.

Honolulu    2896-q

 

 

 

 

He Moolelo

NO KA

Ui Nohea Berla.

 

Ke kawehai hoopono- Ke kupaa me ka luli ole- He wahine na ke kane hookahi- Ke au popilikia a me ka huli ana o ka pomaikai mahope o ka wahine.

 

Mokuna XXIX

Ko otavia manoa hoohooi

I ka manawa o Konia i ike ai i kela mau huapalapala, ua mae koke ae la oia. Hikaka ae ia kona mau hehina wawae

          "ua ola;ua palakana!"wai ana i puana leo nui ae ai. Hoomaikai aku la oia i ke kakauolelo a puka aku la iwaho.

          "hana oe e like me kou makemake," wahi ana i kamailio leo nui ae ai. " o kana ino e hana mai ai e hoihoi aku no au a pehi iho maluna o kona hokua! Aka, ua hewa ole oia. Ua manao pu oia o ko'u inoa pololei o Konaroe a ua hai aku no paha ia Desemona pla. owau ka i hewa o maua. o wau ka mea i mare papalua o i ka wahine. Ua ike no au aole i make o Berela, aka, mamuli o ke au o ka hewahewa a me ke ko koia o ka manao ua hooko aku la au i ka nui kono a loko. ua hewa au a aole o Berela. Aole paha i ike o Desemona ia'u oiai au me octavia maluna o ke kaa. pe hea la; e hoike ana anei oia i ka mea oiaio ia Desemona? E hele mai ana anei o Desemona a koi mai ia'u e hoike aku i ka mea pololei? A in a oia e hana pela, pehea la hoaanei oia e oki ia maua ma ke kanawai alaila mare hou oia iaia? Ea; nui maoli ko'u  pilikia. in a paha o Berela ka'u mea e noke ai i ka hoomalunali manao au ua ko ko'u manao aka, no Desemona aole loa e kooko ia ko'u manao, no ka mean, he kanaka oia o ka naau paakiki"

          Ke hevee nei oia i waena o na kanaka mahope iho o kona kookuu ana aku i ke kaa ana i   kau aku ai.

          "He keu maoli ka ui o berela a'u i ike aku nei! He nanaina kona o ka anela. O ka wahine wale no ia a'u i aloha ai a ke mau nei no ko'u aloha iaia. Ina i hanau pono ia oia in a owau kekahi o na kanahaka hauoli nui o ke ao nei. He eha a he elima wale no mahina i hala ae nei he eha a he elima wale no mahina i hala ae nei ua manoa ua ua make au i ua mare hou oia i ke kane. O ka wahine wale no ia a'u i aloha ai a ke alohna nei no au iaia  i keia wa a o ka wahine mare nae i a Desemona. Ano-e maoli."

          Ua hiki iaia ke uwe leo nui ae i keia wa. ua papalua kona aloha ia Berela, no ka mea, ua mamako loa aku oia mai iaia aku.

          Ua phi pu oia i ka huhu a me ka lili. Ju iho ia oia me ka manao e kuhea aku i kau a hoi aku i kauhale. Aka, manua o kona hooko ana aku i kona manao, maalo koke ae la ke kaa o laun a ku iho la mamua pono on a.

          "Lapuwale maoli oe e Konia," wahi a octavia. "Ihea aku nei oe? Kau mai. Ua pomaikai ko'u ike aku nei la oe. E hoi aku kaua."

          Kau aku la o Konia a hina aku la ihope o ke kaa

          " i kau hale," Wahi a ocavia i haawi aku ai i ke kauoha i ke kahu kaa.

          "Peha ua oluolu anei oe e kuu Rolena? Ke ike aku nei au ua hele oe a haikea. Heaha iho nei keia ou a ihea aku nei oe? nui ka'u mau mea i kuai mai nei. Kuai pu mai nei au he lei a-i rube. He keu a ke ui."

          Me keia mau olelo, hina aku la o Octavia i hope e nalu ana i ke kumu o ke ano e koke ana o Konia, a aole no hi oia i kamailio hou a hiki i ko laua wa i hiki aku ai i kauhale. Lele iho la laua a kono aku la iloko o ka hale. Hoi pololei aku la o Octavia no kona keena hooluolu a e anehe aku ana o Konia e hoi no kona keena ponoi ia wa i kuhea kuke aku ai o Octavia iaia e hahai aku mahope on a. Aole i a-a o Konia e hookuli I ke kauoha a Octavia, nolaila, ua hahai aku la oia mahope on a.

          Komo aku la laua iloko o ke keena. "papani aku i ke puka!"

Wahi o Octavia i kauoha aku ai ia konia. "Noho iho ilali. O kaua wale no ko loko nei. Heaha kou ano oo ka hoao ana e hoopunipuni ia'u i keia la?"

          Ua hiki ia oe ke ike iho e ka mea heluhelu o ka hoomaka ana ekia o ke kaua kuloko mawaena o Octavia a me kana kane. Aole i loihi ko laua mare ia ana eia nae ua hoaleale ia ka noho'na maluhi o ka noho kane a wahine ana.

          Noho iho la o Konia ilalo e like me ke kauoha a kane wahine.

          "Hoopunipuni au ia oe ma ke ano hea? Heaha ke ano o keia mau olelo au?"

          "Eia ke ano o ka'u mao olele. aole loa oe i ma'i ma ke kino, aka ua hoopiniwa ia kou noonoo a ua aneanea oe i kau wahi o ke make. Mai hoole mai. Mai hoao e papalua iho i kau mau hana hoopunipuni. Ua hoanao e ia oe i kau wa i ike ai ia Desemona a me kela kaikamahine. Owai hela kaikamahine?"

          "Peha au e ike ai?"

          "ua ike no oe. ua ike oi iaia mamua. ua ike au i kona ano i kona wa i ike mai ai ia oe. ua ike pu au ia oe i haalele ai ia'u i ka hale luakini oe kahi i hele ai. ua manao au e huli aku ia oe malaila. Loaa e aku nae oe ia'u. Ua mare wahine anei o Desemona?"

          "Pela paha. Hele no oe ilaila e ninau ai. Mai hoao e ninaninau mai ia'u."

          "alaila, he mano huna kou e pili ana no kela wahine a Desemona. E ike ana au. E huli no au i kona wahi e noho nei, alaila, hele aku au e ike iaia a ninau pono i keia mea huna mawena ou a me ia."

          "Mai hoao oe e hana pela. Ua lawa keia mau olelo ana. Ke koao oe e noii i ko'u huna, hahai ia oe e a'u ia Haku Hakuhesa no Kou ana maoli. E aho E hookuu maikai mai ia'u."

          Me keia mau olelo ku ae la o konia me ka huhu nui a puka aku la iwaho.

[aole i pau.']

He hoalaoha

          Me ka naau i mokumokuahua i ke aloha i ke ike ana i ho ua oluolu i ka Mea Mana lao ka lawe ana aku i ka hanu ola o ka Makua Rev. James Bicknell. ka mea i noho kahu no ka Ekalesia Huiia o Kamakua Waena me Hamakua Komokohana no 17 makahiki. A no ka pilipaa o ka makou mau manao aloha noa; nolaila e

          HOOHOLOIA: O makou o na hoahanau o ka ekalesia Huiia o Kama. kua Waena me Komohana, ke komo pu aku nei me ka ohana a me ka lehulehu o kona mau hoaʻloha e auamo pu i na ehaeha, a e kumakena pu aku nona ma keia ao o ka chaecha.

          HOOHOLOIA: Ke pule ae nei makou i ke Akua iloko o Kona Mana Kahikolu, e hoopomaikai ia kana huakai huli hoi i ka poli o ka Makua, ma kona komo ana ae a noho ma ka lima akau o ka Mea Mana Loa r hosana pu ana me na Anela i ka Inoa o ka Malua, ke Keiki, a o ka Uhane Hemolele.

          HOOHOLOIA: E hoonani ia ka Inoa o ka Makua ma na Lani Kiekie, no ka mea, Nana no i haawi mai, a Nana no i lawe aku; o Kona makemake no ke hooko ia.

          O makou iho no ma o ke Komite, J. Mokuola,    Mr. Kalehuawehe, P. Kaaekuahiwi,           W.A. Mio, Mr Nakenalua,      D.W. Kamahiai, J.W. Kaumelalau, S.P. Kamakea, Samʻi Kamae.

Eleio, Oct. 17, 1892.

 

Anoai o Waimea, Kauai.

          MR. LUNAHOOPONOPONO: Eia o Kuapahi [k] ke kuni nei i na pohaku ana ia Kamanu, no ka nui o kona minamina. Eia ke kii nei ka laau kuni, oia ka  hoa maka me ka hao maloo, akia maka me ka akia maloo, a me kekahi mau mea a ae iho. He hana iapuwale ka keia kanaka ka hoao ana e pule anaana i kona hoa kanaka iho. A o ka hana pono wale no paha, e kau i kamwai e koli i ka ihu o ka poe anaana. E hoopau i kau hana e ka makemake.

          L.K.

Oct. 5, 1892.

 

Haiolelo Hilinai Ole i ka Aha Kuhina a ka Hon. J. H. Waipuliani

[ Hoomau ia.]

            Ke kau nei i keia wa , ke dute koikoi mawena o na aupuni elua, no ka mea, ke kau mai nei o America i ke dute 35 kenta o kela a me keia paona, o kela a me keia hua ai o Hawaii nei i hana kele ia, a ke kau aku nei o Hawaii nei he 10 kenta no kela a me keia paona piula- Amerika, in a hoohui me na lilo hooana, uku moku a me na auhai aupuni, e koas ana he 15 kenta poho ma ka paona hookai. O ka halakiki hookahi o Kona, ua hiki ke hana iloko e elua tini lililii a e lilo ana ma Amerka no ka dala hookahi oia maui tini hala ma ke kuai nui, oiai he 2 kenta oia hala ma Kona, ina hoi ka kele kuawa, he 100 hua kuawa no ka tini liilii, e lilo ana no ka 25 kenta ma Amerika, pela ka opelu, in a e hoouna ia e like ma na makale a kakou e ai nei, he ekolu opelu no ka kini hookahi e lilio ana no ka hapaha rua Amerika, oiai he hapaha ko ke kaau opelu ma Kona, aka, heaha ka mea e hiki ole ai ke hapai ia? eia no ka dute kaumaha maluna ae.

            Ua hiki no keia mau oihana ke lawelawe kulokoia me ka holopono ole, no ka mea, aole i lawa na waha he 80,000 e noho  ana ma Hawaii nei, e ai i na haneri tausani hala o Kona, na tausani tini kele kauwa a me na mano opelu, i na e loaa ana he kuikahi, alaila, ua hiki i na waha Amerka he kanakolu miliona e ai i na haneri tausani hala palahu  wale, na miliona akua kuawa heleliwale o Kona a me na mano opelu maneo wale.

 

            Ma ia mau la, ma kahi o na hale wiliko, e ku ana na hale wiliko hala, na mikini ramie, na hale wilikope, na hale hana paloaa, na hale hana kela, hanna lole, a pela aku; e waiwai ana na makaaina a waiwai hoi ke aupuni, a ma ia mau la o lilo ai o kona i Kaputala no ka mokupuno o Hawaii. Pehea ia ua hana anei ka Aha Kuhina? Ina ua hana, no ke aha i hoke ole mai ai i keia hale? no ka mea, ma ke kumukanawai, na ka moiwahine ka mana e hana i na kuikahi, koe na kuikahi e loololi ana i na dute maluna o ka waiwai o na aina e mai, a e hoolha ana  paha i kekahi kanawai e hoike mai no ka ae aku o ka aha olelo. Ua kaa ma ka aoao o na Kuhina ke koikoi o ka lawe mai ma ke ano he kumuhana, aole e makau wale no ka haanui ia he hoohui aupuni e like me kakahi mau noa e olelo mai nei, no ka mea, o ka noho launa kalepa ana o kekoahi mau anpuni elua no ka mamawa i aelike ia ma ua kuikahi ia, aole ia he hoohui aupuni.

            o kahoohui aupuni, oia no ka noho ana o na aupuni eua malolo o hookahi allii, hookahi kumukanawai a me na kanawai. he hana nui hoihoi ka hoohjui aupuni, e ala mai ai na kipi kuloko, aia wale no ma ka poho lima o na Hawaii ponoi ka mana hoohui aupuni; aia wale no a ae na kanaka hawaii ma ke koho balota, ae ka moiwahine, ae ka ahaolelo ae mai na aupuni nui i haawi mai ai i ke kuokoa, a ae pu mai hoi me ka aupuni a kakou e hoolhui aku ai; o ka huna houluulu o keia mau mea a pua, oia na alahele nui o ka hoohui aupuni. aka, aole au i makemake e hana ia koʻu aina hanau pela, in a o na mea a pau aʻu i hoakaka ae nei mamua, ma ka hoohui aupuni e loaa mai ai, alaila ke hoole nuei au; e aho hoi ka nele mamua o ka ae ana aku.

            3. O ke poo o ka aha kuhina i keia wa, ua hoike oia i na kuee maopopo i ke komoisina Amerka ma keia aupuni, a o ke ano o na kuhina e ku neei he kue ia Amerka Huipuia, a no ia mea ua lilo i mea akaka ole, e hiki ana ke hooloi ia ko kakou launa kuikahi ana ma ke ano e hoopomaikai ia o Hawaii nei e keia aha kuhina. Oka ninau neui ma keia mahele ekolu o ka olelo hooholo, ua kue anei keia Aha Kuhina i ke Komisina Amerika? Ina ua kue, alaila heaha ka pilikia o keia aupuni ma ia kue ana i ke komisina AMerika?

            Iloko o Lune, ua lawe mai o Hon. E. C. Makapolena (camua o kona lilio ana i Kuhina Waiwai) he komisina Amerika ma ke aloalii o Hawaii nei; a ua kauoha keia hale e holoi ia mai ka buke moolelo aku ua olelo hooholo ia, aka, he pule mmahope mai o ka pii ana ae o Hon. C. Makapolena i Kuhina Nui, ua hoolaha ka nupepa kaole "Bulletin" he mau olelo e hoohaahaa hou ana i ke komisina Amerka, no kona hoouna koke ole i ka manuwa Bosetona e ku nei ma ke awa e huili i ka waapa poino o ke kapena a me kana wahine o ka moku poino "Campbell." Ua hoohalahala ke Komisina Amerka no ka hanohano o kona kulana a me kona aupuni me kona noi mai i ka Aha Kuniae lawelawe koke i keia hana, aole nae i hooko ka aha Kuhina nua o ka loio Kuhina la a hiki i keia la. Ua nene ilikapu loa ko kakou mau kanawai a me na kauwai kahui i ka p pulama ana i na luna aupuni koikoi o na aina e me ko lakou mau ohana a me ka lakou mau kakauolelo ma ke aloalii o Hawaii nei; no ka mea o ke Komisina Beritania e noho ana ma Hawaii nei, oia no ka hapa o ke aupuni o Beritania Nui e noho ana ma ko kakou aupuni no ka nana ana i ka pono o kona lahuikanaka, a pela no ke he komisina Amerka, ke noho nei oia ma ka hapa o ke aupuni o Amerka iloko o keia aupuni. Nolaila, i ka wa i hoopalaleha ai ka Aha Kuhina i ke koi a ke Komisina Amerika, he kue ma popopo ana ia o ka Aha Kuhina ma ka aoao o ke aupuni Hawaii i ke aupuni o Amerika Huipuia ma o kona Komisina La, alaila o na pilikia e loaa mai ana ia Hawaii eni, oia ka hoopii ana o ke Komisina Amerika i knoa aupuni mamuli o ka hoohaahaaa i ka inoa o Amerika  Huipuia ia me ia mau la aole kakou i ike i ka mea e hanai mai ana e kela aupuni mana =nui o ka ao nei maluna o ka kakou aupuni.

            Ua paulele aku o Hawaii nei ma luna o Maerka Huipuia e loaa ai na launa Kalepa kokoe ana e like me na mea i hoakakaia ma ka ma hele elua o keoia oleloe hoohollo; aka in ahe kulana kuee ko ka Aha Kuhina me ka Komisina Amerika, alaila, aole paha e loaa ana he kuikahi ia kakou, aka o koʻu iini nui ma keia mahele o ka olelo hooholo oia ka noho hoalaoha o ka Aha Kuhina me na Luna Aupuni nui o na aina e, i mea e hoomau ia ai ka noho pumehana aloha ana mawaena o na aupuni

            4. aole i hokie mai ka Aha Kuhina i ko lakou manao e hoao e hoopau i kekahi maui ino e ku ae kau lana nei oloko o ka Oihana Makai. Oloko o keia mahele eha o ka oleleo hooholo ke waiho aku nei au i na hoooiao ana e maupopo ai ka hiki ole i keia Aha Kuhina e koao e hoopau.

(A) ka hokike a ke Komite Waiwai; mamuli o ka hoike a ke komite waiwai iloko o keia Hale, e nana na ka aoao 34, o ka Oihana Loio KUhina, kela a me keia lilo na ka Haleiwia, he huina oi o na hoolio $6,103.08, no ka ai a na makau kau lio #1,250.42," ma ka malama o Novemba 1890, ua hoopau ia ka oi hana Makai kau lio na lilo Terepone $3,668.75, oia nae he $835, na hoolilo i ka M. H. 1888-90. ua olelo hou ke KOmite Waiwai ma ka aoao 35. " Ua ike makou he mahuahua maopopo lea, a he mea hoi i apono ole ia ma ka uku o na Makai o honolulu, in a ka wa i noho hooponopono iho nei o Loio Kuhina Whiting a me Ilamuku Wilson," aoao 37, $149.15, ua uku ia i na Kui, eia nae, aole mau palapala hookaa i ike ia; ma keia wahi e ike ai ka lehulehu, he kolohe maupopo loa keia.

            E nana ma ke keena o ka Ilammuku, aoao 37, "aole i kulike kahoike o na Buke no ka uku o na Makai me ko na mea i hokie ia ma ke Keena Waiwai a o ka paewa he $500, a pela aku o na kikoo dala i hoouna ia mai no ka uku ia ana aku mai na mokupuni e mai, ua hopaa ia ma ka aoaoa aie o ka heu dala, o ke koena iho o keia mau helu, i kaki ia ai na dala ma ka aoao hookaa ma ka wa i ohi ia ai ma ka aoao o na Makai Nui, ua pokole he $321.46, ma ka aoao 42, ua olelo kou ke Komite Waiwai he $1,752.05 ka ike ole a he pokole hoi mawaena o ka Buke a ka Ilamuku a me ka hoioke a ka Loio Kuhina no ka Halepaahau o Oahu.

            Ua hokie ke Komite Waiwai ma ka aoao 44. Ua uku ia o Mr. Kenyou e noho nei ma ke keena Ilamu he $50 o ka malama, no ka mala ana i ka Buke o ka Halepaahao o Oahu, aka, ua olelo ke Komite, na kekahi paahao e noho nei maloko o ka halepaahao, e malama nei i ka Buke, a ke kauoha nei ke komite e hoihoi koke o Kenyon( Punahele o ka Halewai) i na dala i lawe ia no ka waihona. O kekahi keia o na hilahila iloko o ka Oihana Makai,. He nui na hana popopopo iloko o ka Oihana Makai, e hoolaha aku ana au iloko o ka wa kaawale). (B) Na hoike a na Kimite Wae opiuma i waiho mai umua o keia Hale, ma keia ua komo kekahi hapa o ke kominte waiwai o na uku hoopai i uku ia aku i na hoike opiuma, mamua aku o 1892 o na palapaola hookaa o kela a me kaeia i uiku ia aku ai na huina dala ma ke anohe poe hoike opuma, aka mahope mai oia manawa na ka Ilamuku ponoi mo e kahau inoa na palapala hookaa, i ka ninau ana i ka Ilamuiku eia kana pane. O ke kumu o koʻu hoololi ana ma heia ano he hana ano malu ka hana hoike opuma.

            Heaha ke kulena o ka Ilamuku e kakauinoa ai no na hokie opumua. Pehia, o A no Waimea ua hoopii ia B no ka malama opiuma, ua hoopai ia he $100 me elua pule hoopaahae;laweia o B ma Kawa a pau na pule elua, uku i ka $100. Ma ke kana wai he $50 ia A, alaila o A ke kakauinoa i ka palapala hookaa. aole o kiea Ilamuku e hana hema-hema nei. INa hoi ua make o A, alaila ma keia hana a ke Ilamuku e pomaikai ana oia. E nana i ka opuma ma Ewa, he S tini opiuma ma ka inoa o Lau Sin i hoihoi la mai i ka Halewai, aka, he elua wale no tini opiuma pihi; ma ka Halewai a o ke koena aku ua pau no i ka oihana makai i ke puhi ia, a i ole, ua kuai ia aku paha.

            Ua piha o HAwaii nei i ka opiuma mamuli o ke komo pu o keikahi poe waiwai a me na luna aupuni i ha koopae opiuma; ua po na moku i ka hohono opumua, o ka Halewai a me ka hale Dute ko kakou mau hale aupuni i piha i ka mana o daibolo, ua hiki ia laua ke hoololi i ka opiumua a lelo i poi. mai ka poi a lilo i uwinihepa. heaha ka hana a ka Aha Kuhina? O ka Mea hanohano E. C. Makapolena, kuhina Waiwai, oia kekahi hoa o ke Komite Waiwai o keia hale i huli i na keena oihana aupuni; o na buro ana i hoahewa ai oia kai hoike ia maluna, aku i kona wa i kau ai ma ke kulana Kuhina Waiwai a kuhina Nui, ua paa kona waha i ka ahewa ana i ka mea a kona lima i hana paka ai.

            E nana i ka Loio kuhina, ua noho oia he 27 hora i ka aha Kuhina o Samiula Paka, ua hoike oia aole i loaa ia he manawa kupono e hooponopono ai i na mea pili i ka oihana, aka i ka noho hou ana iloko o keia Aha Kuhina, ua pane mai oia,"o ka hapa o ka hoke a ke Komite Waiwai e pili ana i ka ilamuku a me na Komite Opumua, e kaawi aku i ke Komite Wae hou." ma keia pane a ka loio Kuhina ua maopopo loa kona hana kolohe, ua hoike oia i kona hillinai ole i na hoa o ke komite waiwai a me na komite Opiuma, ua makemake oia e haawi i komite hou i nalwale nai na hana kolohe o kona keena oihana iho, oiai ua koke pau ka Ahaolelo a aole he wa pono e huli ai ke komite hou; he kulana hoopili wale a kokua hewa keia o ka Lono Kuhina, a me he mea ia, e hoolilo ana i ka nea a kona hoa kuhina i hana ai i hoopunipuni. Holaila aole e hiki i na hoa hanohano ke hilinai i ke Kuhina NUi a me kona mau hoa kuhina, Oia ua maopopo ia kakou aole hiki i ke Kuhia Nui ke kauoha aku i ka Lokio Kuhina e hoopau i ka Ilamuku mamuli o na hewa i hoikeia ma ka Hoike a ke Komite Waiwai. [Ua pane mai na kuhina a na poe kakoo ia lakou ma keia wahi.]

            Mr. Peresiden,a o ka hora 10 keia o ka po, a ae mai iaʻu o pane aku no na olelo hoohaahaa i koʻu kulana a me na noa e kakoo ana i keia olelo hooholo, oia hoi , ua kapa mai eni ka Loio Kuhina ua kipe ia makou, oia ke kumu i huli ai ma ka aoaoa hoopau i na Kuhina e like me na hana o ka Makahili 1888. He kamlii loa keia mau olelo o ka Loio Kuhina, a ke ninau nei au iaia: i KOʻu koho ana ma ka aoao hoopaa ia oukou (na kuhina) ua kipe anei oukou iaʻu? [ Aole, wahi ia ka Oio Kuhua.] Alila, i koʻu lawe ana mai i keia olelo hooholohilinai ole e kapa mai anei oi iaʻu ua hana au e like me na kunakaaina o 188? [pane ka Loilo Kuhina, aole oe kekahi o ka 1888.} He wahi olelo hoonalonalo keia a ka Loio Kuhina.

            Mr. prsidenta, owau a me ka mea hanohano o kohala, e kakoo ikaika nei i keia olelo hooholo no na kumu a pau i kamailio mau ia, o koʻu iini paumako e lawelaweia na hana aupuni me ka ewaewa ole. Aole loa oʻu makemake e kahakahaia na lae, na kaikuono, na puu a me na mauna o Kona me na huaolelo o ke kipe opiuma, kipa, ka piiwaiwai a me na hana ino a pau; aka, noʻu iho a no ka hanohano o ka noho o na Kona, ka noho a koʻu mau [G.W. Pilip] i pulama nui ai, ke koho nei au i ka olelo hooholo me ka hilinai e koho ana na hoahoopono a pau a hoolohe i ka Kolomona, " na ka Pono e hookiekie i ka lahuikanaka." Aia a hana pono ka Mana Hooko, ka Mana Hookolokolo a me ka Mana Kaukanawai, alaila e paa kela mau huaolelo e kau mai la ma ke kalauna, UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONO.

 

He Wahi e Ola ai o ke Kanaka.

            "ua ike a hoomaopopop au maloko o na kolamu nupepea o Amerika nei, i ka wa e lohe ia ae ai ua make aku l ahe kanaka nona na makahiki i hiki aku i ka hookahi haneri, ua nui launa ole mai na kamailio ana a na nupepa a ua hoonuanua ia ko lakou mau kolamu me na manao e poli ana, " Wahi a kekahi haole mekiko nona ka inoa o Ramon Cassanova i hoopuka ae ai i kona manao imua o kekahi mea kakau nupepa o ka nupepa St. Louis Globe Democra. "Ma koʻu wahi i hele mau ai," wahi  hou ana, "oia hoi ke kulanakauhale o Guadalajara ma Mekiko, ua iek au he iwakalua poe a oi e ola nei i hiki aku ko lakou mau makahiki i ka haneri a oi. A ma ka hoomaopopoana aku me he mea la e piha ana he mau makahiki hou aku o ko lakou ola ana. Aia maloko o kekahi mahele aina o ka mokuaina o Tamanalipas, he mahele aina hoi keia nona na ea, wai inu a me ke kulana mau o ka noho ana, i on a ia e keia mea o ke ola loihi o ke kanaka. ua hele makaikai aku au i keia wahi he elima mahina ae nei ke kowa i hala a ua ike au he ohana o elima hanauana e ola ea e noho ana maloko o ka hale hookahi. O ke kane kahiko loa o keia ohana ua olelo ia, a pela no hoi i hai ia mai ai iaʻu, ua piha iaia na makahiki he hookahi haneri me kanakolu, a ua ike kumaka au iaia. ua hele oia a alu aku alu mai, uhi iho kekahi alu maluna o kekahi; ua hele a kolopupu; ua pau ka ike a na maka; ua aneane e haelele mai ka lohe a na pepeiaol ua aneane no hoi e hiki ole ke kamailio, aka, mawaho ae o keia he oia mau no ke oolea o kona kino a me na ami a pau. ma loko no hoi o keia mahele aina, ua ike a ua helu au ua aneane e piha ke kanalima o ka poe e ola ana i hiki ho lakou mau makahiki i ka hookahi haneri a oe. He poe keia i hanau ia mailoko mai o ke koko Paniolo a me Aztee (keahi o na Lahuikanaka Kuhiko a kaulana o Mekiko) a no kekahi mau hanauana ua mare aku kekahi i kokahi a pela a hiki i keia wa. (moe piʻo paha ma ka kakou olelo ana.) he hanauna peke keia a aole o lakou mea i oi ae mamua o elima kapuai eono iniha ke kiekie. O keia mahele aina aia no ia ma kahi kua loa  o Mekiko. Aole I maopopo ia lakou o ke ano o ka noho ana o ka poai poepoe mawahjo aku o ka lakou aupuni . He nohoʻna ko kakou o ke ano haahaa a akahai, a ua manoa ia mamuli o keia mau hiohiona ke kumu paha i loaa ai ia lakou ke kulana ola loihi

Kiekie o ke kanaka Loihi.

            O turner, kekahi o na haole huli i na mea pohihihi e pili ana i ke kanaka, ua hokie ae oa ua ike oia ma Berazila he kanaka no kekahi lahui ahui nona na @ 12 kekiekie. Ua hoike ae hoi o Mr. THavet, he haole Farani, ua ike oia he kupapau kanaka nona na kapuai loa he 11 me 5 iniha ma Amerika Hema. Ua hoiko ae ka lahui Pake iloko o ke keneturia i halal ua lehulehu na Pake no lakou na kapuai kiekie he 15 I ikeia. Ua hoike ae o Josephus ua ike oia he Iudaio nona na kapuai kiekie he 10 me 2 iniha. Pela no hoi ka Pliny hoike ua ike oia he kanaka Arabia o Karaba ka inoa, he 9 kapuai me 9 iniha kon akiekie.

            I ke au o ka moi James 1. o Enelani ua ike ia he kanaka nona ka inoa o John Middleton he 9 kapuai me 3 iniha kona kiekie, he 17 iniha ka olihi o na lima a he 8.5 iniha ka laula. O ka nunui aiika o Murphy ka inoa He 8 kapuai me 10 iniha kona kiekie . Eia ke waiho nei he kino iwi kupapau ma ke kula nui Trinivty, ma Dubelina, nona na kapuai he 8 ma G iniha, a o ka wi kupapau o CHalres Byrne e waiho nei ma ka Hale Hoikeike a Kula nui Aʻo kauka ma Ladana he 8 kapuai me 4 iniha kona ioa. O ke kanaka loihi e ola nei i keia wa he Pake no ia ma ka inoa o Chang-tu-sing, ke ku nei oia he 8 kapuai me 3 iniha ke kiekie.

Ka Hoppena O piliwaiwai

            Ma ke kulanakauhale o Mekiko, ua hoopaapaa iho la o Henry Adams o Nu Hamesire he Amerika a me James D. Walton, he kanaka Pelekane, no ka mea wiwo ole o na aakoko mawaena o ke kanaka Amerika a me ka Pelekane, a ua hooholo laua, o ka mea o laua e kukulu mua ana i ka have o kona lahui ma ke kae o ka lua pele o Colima, oia ka mea nana ka eo. Nolaila, ua awiwi iho la laua e pii iluna o ka mauna lau pele me na alakai nana e kuhikuhi i ke alanui e hiki ai i kahi o ka lua pele. I ko lakou hiki ana i ka mauna, e puapuai mai ana ka uahi mai lalo mai o ka lua pele. Ua hoonoho ia mai la na alakai he wabi mamoa malalo mai o ka aoao o ka mauna, a kiai aku la i ka pii ana a na kamahele iluna o ka piko. ia laua i kokoe aku ai i ka piko o ka mauna, ia manawa koke no, ua kahe mai la ka pele me ka hakalia ole a poai ia ae la lana a kanu ia iloko o na aa pele ahi ula heheo e kahe awai ana mai ka lua mai a hu ma ka aoao o ka mauna.