Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 45, 5 November 1892 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

Nui na kamaaina i hoi mai ma ka iiokuahi Au.itralia o ka Poakolu ifm nei, mai ka Hipuhalika mai o Aiu'*riea Hulpuia. l'a makana ia mai o John Kaimi -• kana wahlne i ke ahialii Poalua nei, Novemat>a 1, he kaikamahine nm Kalia Honolulu nei. ra hnuh» ke-kahi kelki Pukiki m><iluna iho o ka lanai o ka hale- » o Kahehuna i ka Poakahi nei, j .nn haiia kekahi wawae. <> ka Loio Kuhina i pau W. A, U*liiting, oia aku nei ka liope loio Uihina i liolo aku la i ke kau knal»uni o Waimea e inalama I na hihia I ma ko ke aupuni aoao. () ka Ilaiepai Elele i hookoene inauleule iho nei, ua hoolaha ia mai nei, e kuai kuelahi ia aku 'ina mamuli o ka hiki ole lee hooka i i ka moraki i hauhoa ia al.

Ua hoounaia e hoopaahao i Kawa iiia ka hana ooloa no ewalu malama l kekahi kanaka Hawaii i ka PoaI nlu nei, no ka hewa aihue wati ' /akekn nona ke kmnukuai hesl2. I'okeokeo no. lie ahaaina kemu ko lalo o ka ululaau kohai o Manana, Ewa, i ka ponei na ka Hui Waapa Healani o keia kulanakauhale, a o na pomaikai e loaa mai aim, no ke kapili ana i hale waapa no lakou. Mu ka Iwalani o ke kakahiaka Sahati nei i huomnha pokole mai ai ke Kiaaina o Kauai ma ke kulanakauhale nei, a ma ke ahiahi Poalua nei i huli hoi aki\ ai no i kona niokupuul. l'a hula aku ka Moiwahino Kanemake Kapiolani no ka aina ut kau- | lana o llilo niilunn o ke Kinau o ke ahiahi Poalua nei, me ka manao e lioomaha he anahulu ma Hilo, alaila l»ii i ka lua Pele; a inalaila aku e hoohiki ai I Kau. lla liopuia e ka liopo Makai nui \V. Woihl a me kona mau makai ma Kwa, he ekolu manuwa holo inahuka o ka manuwa Bosetona i ko kakahiaka Poaha nei, a ua lawe j 'ia mai lakou ma ia kakahiaka no Ilonolulu nei. | Ua aua loa ia ka mokuahi Wailu ! a ahiahi loa o ka Poalua nei no ke! kali i na eke leta o na mokupuui o | Maui ame Ilawaii. E liali loa ana j iko llilomau eke leta. K mahalo | nui ia ka Hui Mokuahi o Waila no' leeia hana makamaka. Ua holo aku o liunakanawui l)ole j o ka Aha Kiekie, malun;» o ke: ' i Kīiimi 1 ka auina la Poalua aku nei, , uoho kahu no ke kau kiur« k.aapnni o malama ia ana ma Waimea, a ua ukali pu aku o Mrs. I)ole ma ia | huakai. 0 ua make o ka apana o Honolulu nei iloko o ka malama o Okatoba i hala, he ōl pau loa, a penei ka mahelehelo ana: Nu Hawaii, 31; na Pake, i>; na Pukiki, 6; na Beritania, 2; na Amerika, 2; na lapaua, 1. Mailoko o keia heluna make, he make i lapaau ole in. i Ua haalele awiwi loa iho ka Hon. j Paul Neumann ia Honolulu nei a! liolo aku la ma mokuahl Gaelic o ' Ua hora 9 o k« po Poakolu nei no Kapaiakiko. Ua lolie lauahea wale ia ae, i holo aku nei oia e haha i ka <m miliona o ke Kulaokamaomao. 1 1 a iaweia mai e na mokuahi a mo Oeeanie no ko kakou //.i |o Leta he fi,737 palapala a me nupepa. Maluna mai o ka Auseteralia i ka Poakolu nei ua )awi» mai oia he I,GBB paiapala a me 2,000 nupepa. Oka huina nui ona paiapala i hoouna ia aku no lapana a me Klna ma ka mokuahi Oeeanio he 8,704 a he 184 nupepa, a ma ka mokuahi Gaelic no Kapalakiko he 3,007 palapala a me 1,708 nupepa* Ua hoouna ia aku nei ke kauoha I ka hul hana Ogana o Ilook a me llastings o Bosetona, e kapili mai i ogana nui maikal no ka luakini hou loa oka ekalesia o Kaukeano. E hoolako īa ana keia ogana hou me 1508 mau ohe a me na hana ano hou loa o keia au naauao e liele nei. O ka wa e hooko ia ai ka makeinake o ka poe kuleana ia ogana, me he mea ia e hiki mai aaa i Marakl o keia makahiki ae.

Ua puka mai ka wai o ka luawai aniani hou loa a na Hoahanau McCandles i eli iho nei ma Knmoiiiili, i ka la 31 aku nei o Okatoba. O ka hohonu, he 16-"» kapuai, a oa j h»x>lako ia nie ke paipu he 8 iniha ke anawaena. () keia luawni, no ka Hon. G. lJeekley, no ka hookaheknhe ana i kona aina kanu kalo malaila.

L T a ukuia ko Kikaha luhi o ka hooikaika koho b:ilota kuikawa ana iho nei o ka la 4 o Okatoba uia Honolulu nei, mamuli o kona hookohu Ia ana iho nei ma ka la 31 o Okatoba, i Makai nui no na mokupuni o Maui, Molokai, Lanai a me Kahoolawe. E paa ana anei keia hookohu ana a ka Aha Kuhina i kipakuia? Ua hookohuia ae nei o Mr. Oardner K. Wilder e ka Loio Kuhina Creighton i kipakuia e ka Ahaolelo, i Hope Loio Kuhina i ka Poakolu nei, oiai ia la no kona hoohiki ana mal i ka aina nei ma ka Australia mai ke kiko ana aku nei i kekahi o na pua heomomoa a ko ke kulanakauhale o Uochester, Nu | loka ! lle hana nui na ka Loio Kuhina i pau C'reigh(on, ka noke hele ana i ka Poalua nei e imi ai i Hope l/)\o Kuhina e holo ai e malaina I na hihia ma ko ke aupuni aoao uia ke kau kiurekaapuni o Waiinea i noho i ka Poakolu nei. He elua mau loio he mau hihia ka iaua i ke kau, i hoopaa ia aku e lawe ia kulana, aka ua hoole like laua, a i ke kolu o ka 1010, he loiokuhina inua no i pan akahi no a loaa. Ia Kale, he pooia, e hana aua iluna oka moku kiapa kalepa J. C. Gladc«" i ke kakahiaka Poalua nei, ua hemo mai la kekahi balaka oluna a haule pono iluna o ke kiipoohiwi akau, kapeke ka hookui ana o na iwi. Ua nana ia e kauka Wahie a kauoha ia e hoihoi i ka Haleinai Moiwahine; malaila e lapaau ia ai a palekana mai iloko o ka hebedoma , paha a i ole he anahulu j»aha. Ke upu ia aku nei e palekana oia i ka wa pokole.

Un ku mai ka mokuahi Australia ina Honolulu nei i ka hora 9 kakahiaka I'oakoiu nei, mai ke awa mai o Kapalakiko, mahope o ka haalele ana aku ia laila i ka hora 2 auina Ia o Okatoha 2G. Ua lawe pu mai oia ia r>o ohua kapena, 19 ohua oneki, 12 nuiu eke leta, he $75,000 ma ka lelo Amenea no ka lianako o Bishop & Co., a me na ukana e ne. A ka hora 12 awakea o keia Poakoiu aku, Novemaba 9, e huli hoi aku ai oia no ke awa kahi ona i liolo mai ai, me na ohua, na eke leta a me na ukanu mai Ueia awa aku. LT,i heknu mai ina ka nuku o Mamala i ka hora 1:20 auina la Poalua nei, ka mokuahi Oeeanie, ilokoo na la holo U a me 23 hora a mo 29 minute, nmi Kapalakiko mai. Ua lawe mai oia he 53 mau eke leta no keia uwa, aka, aole ohua no ka hopohopo ikn lioomalu ia. Ma ka hora 9 oia po tio, ua nauo loa aku oia no lapana a me Kina, me ka hului pu aku ia 3 ohua kapemi a me i\a ohua oneki lie 20(» mni keia awa aku, oia ho 90 lupana kane, 1"> wahine a nie 90 Pako kane, ō wahine a me "> kainalil.

I kn hora i) o ke k.ikahi:ik;i Poaluu »ku iu?i, Novomiih:t 1, uu hooj kohu mni k« Alii ka Moiwaliine ia \ Hon. W. 11. Corn\vcll i Kuhiua ; Waiwai; Hon. Nawahi, Ki£ ' hinu o ko na aina e; Hon. Chas. T. Ouliek, Kuhina Kalaiaina; Mr. C. Crighton i Loio Kuliina. A ika ! noho ana o ka Ahaolelo i ka hora 10 oia kakahiaka, mahopo o ka pau ana o ka moololo i ka heluhelu ia a ine ka hookohu o na kuhina, ua walho koke ia mai no ka olelo hooholo hilinai ole i im kuhinn e ke Alii Kakina. Ama ka hora 12:30 auina la, ua kipaku ia aku la na kuhina. Holo ka hana, pokolo ka manawa oka noho kuhina ana. O ka makamua loa keia o na aha kuhina pokole o ka manawa ma Ilawaii nei, a pela no ma ke ao holookoa apuni. Ke hana moolelo nei o j Hawaii e eq ai iam ko ke ao apuni. Ka llivam Bingham M Ua manao ia. e haalele aku ana ia i Kapalakiko i keia hebecJoma, kahi mokualu misionari uuku loa noua ,ka i noa Ilimm a holo i ; mai no Ilonolulu nei a me ka Pae ; Aina o Kilipuki, malalo oka noho : kapena ana o Rev. J. Walkup. Ua ! kapili \w keia wahi mokuahi unku •no ka holoholo ana mawaena iho o | na mokupuni o ka Pae Aina o Kilipaki e aloalo ai ina misionari. O j loihi o keia wahi mokuahi, he 50 kapuai, he 14 kapuai ke akea a he 0 kapuai ka hohouu. Ua kokoke e pau o lalo o ka moku rae he wahi moe wale la no e like me ki* ano o na keena hope ona uioku. O kona enegini mahe na ka aila gasotine o hooniniu i kona mau mea hana. Ua kapa ia ka inoa o Rev. Hirain Binamu o Honolulu, ka misionari i ko Maikoniaia mamua, a eia i Nu loka e hooponopono ana i ke pai aaa o kn B*ibxla ma ka olelo Kilipaki.