Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 51, 17 December 1892 — Page 3

Page PDF (1.99 MB)

This text was transcribed by:  Joyce
This work is dedicated to:  To my Kumu Luukia Archer

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

            KA HUI ALAHAO ME AINA O OAHU

MANAWA HOLO.  Mai a Mahope aku o Okatoba 1, 1892.

 

NA KAA AHI

A.M.    A.M.    P.M.    P.M.

HAALELE LA HONOLULU                    6:15*   9:45     1:45      4:35+

HIKI I HONOULIULI                   7:20*   9:57     2:57      5:35+

HAALELE IA HONOULIULI       7:36*   10:43    3:43      5:42+

HIKI I HONOLULU                      8:35*   11:55    4:55      6:50+

 

NO MANANA WALE NO.

HAALELE IA HONLULU                                      5:10

HIKI I MANANA                                                    5:45

HAALELE IA MANANA              6:55*

HIK I HONLULU                           7:30

 

+ No na Poaono wale no.

*Koe na la Sabati.

Koe na Poaona

2409-q

 

            NU HOU HAWAII.

 

            Piha pono na luawai o Nuuanu i keia mau la aku nei no ke kipu mau a na paka ua iuka o Nuuanu.

 

            O ke kumukuai o ke kopaa ma na makeke o Amerika Huipuia ma na lono hope loa, he 3@ mau keneta o ka paona.

 

            Ua hoopii hou iho nei o C.A. Brown ia C.N. Spencer, e papa ana ia Spencer aole e lawelawe i ka oihana luna auhau nui o Oahu.

 

            Ua ku mai ma Honolulu nei i ke kakahiaka onehinei, ke mokukaua Beritania Daphne, a e hekau ana oia maanei no kekahi mau la.

 

            Mawaena o na ukana a ka mokuahi Alameda i hooioi hele mai nei mamua o ko kakou hale dute, he $500,000 ma ke gula o nna panalaau e ahai loa ana i Kapalakiko.

 

            Eia ke hana akamai nei o R. Wassman o Napoopoo, Kona Hema, ma ka hoolilo ana i na poha a me na kuawa i mau mea at ono ke hamo ia maluna o ka palaoa.

 

            I keia la e upu ia aku nei, e hoohiki mai ai ka mokuahi Monowai ma keia awa mai Kapalakiko mai, a ma kona ala moana e kikihi loa ai no na Panalaau o ka Hema.

 

            Ua hoohui ae he elima mau haole kamaaina o Wailuku ia lakou iho no ka lawelawe ana i ka oihana lawaia a malalo o ka inoa, Hui Lawaia i Kaupalena ia.

 

            Ua lilo aku ma ke kuai kudala i ka Poaono i hala ia E.B. Thomas, o kaukeano luakini, no ka $260.  A no na noho loloa a me na lako e ae, ua hiki aku na dala a pau i ka $710.

 

            Mamuli o ke kaa ana o na la Karisimaka a me ka makahiki hou ma na Sabati, nolaila, ua hoopanee ia na kulaia ana o na la a ma na Poakahi mahope koke o ia mau la.

 

            Ua lohe mai makou, eia ka poe e uhaiaholo nei no ka noho lunakanawai haalele wale ia o kahi uku, o R. Makahalupa, I.D. Iaea, E.  Mikalemi, J. K. Kaupu a me J. Pinao.

 

ua hala aku o Hon. J. Nawahi ma ke Kinau o ka Poalua nei no ke koho balota o ka Poakahi aenei o Hilo Hema.  e elua wale no mau moho e holo ana, oia o J. Nawahi a me John Kai.

 

            E hookahakaha hou ana ka moho hookelakela holo kaa huila kahi Maltby maloko o ka Hale paikau o manamana i ka auina la a me keia po Poaono.  Ma ka uku konio e ike ia ai kona akamai maluna o ka huia. 

 

            Ua olelo ia, o ka Poaha iho nei, Dekemaba 15, oia ka la e hoau ia ai ka wili o ka hale wiliko nui hou loa o Makaweli ma Kauai, no ka nome ana i na ko nepunepu nunui o ua aina nui laula la a ka maka e hewa ai i ka nana.

 

            He 225 mau tona lako hoikeike a na Panalaau o ka Hema i hoouna ia mai nei ma keia huakui aku la a ka Alameda, no ka hoohikihiki loa i Kikako, a he 600 mau tona aku  i koe a ka Mariposa e lawe hou mai ai i keia pii ana mai.

 

            Ma ka hora 3:40 wanaao Poaha nei, ua hoopuoho mai ka bele he hale pauahi ko ke kaona nei.  A i ka ninau pono ia ana aku, hoomaopopo ia mai ana aia he hale no ke Pukiki ma alanui Puowaina ua pau loa i ke ahi a kahi ka neo.

 

            I ka la 10 o keia malama, ua make maloko o ka Halemai Moiwahine o Mrs. P. O’Sullivan i ke 44 o kona mau makahiki a mahope o ke kaa mai loihi ana.  Ua haalele iho oia mahope nei, he mau keiki a he kane.  Ma ka la Sabati mai, ua manele ia aku kona kino lepo a kanuia ma Koula.

 

            Oka ia 19 o Dekemaba nei, oia ka la hanau o ke alii puuwai hamama Pauahi nana i kukulu i ke Kula Kamehameha.  E malama ia ana he anaina hoomanao maloko o ka Holo o Bihopa @ ka hora 10 o ke kakahiaka Poakahi aenei, a o Peresidena Ho@mer o ke Kulanui o Oahu ka mea e haiolelo mai ana.  Ua hoihoi mai ke Alii ka Moiwahine i ka bila kanawai e hoopololei ai i ka manawa hana o na luna aupuni, me ke kakau ole i kona inoa, malalo o na kumu, a e hapai hou ana ka Ahaolelo i ka noonoo i keia Poalua aku a malia o hoomoe loa ia aku i ka ulona.

 

            Ua manele aku ka make ia Mrs. Sarah Mutch ma ko laua wahi noho ma kalihi, i ka la 12 o Dekemaba nei, mahope o ke kaa mai loihi ana he mau makahiki.  O ka nui o kona mau la o ke ola ana, he 26 wale no makahiki.  O Kaupo kona aina hanau, a o Maunaolu kona home imi naauao.

 

            Mawaena o na inoa ikaika e alualu nei i na noho Lunakanawai Kaapuni o ka Apana o Oahu nei, o W. Austin Whiting, W.F. Frear a me Antone Rosa.  He mau inoa e ae no kekahi, aole lohelohe nui ia ka ikaika, malia nae paha aia no @e oni ae la ma kakahi mau wahi e ae e hoea aku ai i ka pahu hopu.

 

            Ua hoolele ia mai e paikau i uka nei o ka aina i ke kakahiaka Poalima nei, na koa a me na l@ina o ka mokukaua Amerika Besetona a ua hookahakaha ae la ma kekahi mau alanui o ke taona nei, a kikihi loa aku la i Makiki e paikau ai.  He hana mau no keia ia lakou e paikau la nei i hookahi la o ka hebedoma.

 

            I ka la 12 o Dekemaba nei, ma Manana, Ewa, ua awaiauluia ae ma ka mare, o Kainana Makanui o “ka ia Hamau leo,” me Kamila o Anahola, Kauai, e G.M. Keone.  Mahope iho o ka mare ana, ua pahola ia mai la he papaaina i luluu i na ono a ka Hawaii, a ua noho iho ka poe a pau i kono ia e ai a e kalokalo i na ola o ka paa mare.

 

            I ke awakea Poakolu nei, ua haule kekahi kanaka o Kamekona kona inoa mailuna iho o kona lio ma Makiki, he kanalima wale no iwilei ka mamao mai kona ipuka hale mai.  I ka haule ana, ua pa kukonukonu kona poo ilalo i ka honua a ua peku pu iho kona lio.  He kupilikii loa kona kulana i ka Poaha nei, e aili ana me ka maopopo ole.

 

            Ua make ma ka Halemai Moiwahine i ka Poaono i hala, o Mrs. Geo. Risely mamuli o ka pau ulia ana o kona aahu i ke ahi a pilikia pu me kona kino, iaia e kuke ana ma ko laua wahi e noho ana ma Kaluaolohe, Waikiki.  A i hoihoi ia aku i ka halemai e imi i ka palekana, aka, ua nui aku ka pilikia mamua o ka mea hiki ke hoopakele.

 

            Ua haalele aku ia Venekouwa, Beritania Columebia, i ka la 29 o Novemaba i hala, a holo mai la i Honolulu nei ma ke ala ae o Kapalakiko, ka mokukaua Iapana Kongo.  Ua hiki mua mai no keia mokukaua i Honolulu nei he mau makahiki aku nei i hala.  He moku keia nona ka nui he 2,250 mau tona, nona ka loa he 231 kapuai, laula he 41 kapuai, a o ka hohonu iloko o ke kai, he 17 kapuai 5 iniha.  O ka ikaika o kona enegini mahu, ua like me ka 2,260 mau lio e ahai ai i 13 mau mile i ka hora.

 

            Ua mahuka mai nei ke kahi luna aupuni o Kapalakiko maluna o ka moku pea S.N. Castle a ua ku mai i Honolulu nei.  ua loaa e mai nei i ka Ilamuka na palapala, ua pokole a nalowale he mau dala o kana oihana kakauolelo no kekahi Aha Hookolokolo ma Kapalakiko, a e kauoha mai ana e paa maanei a hiki mai na palapala kupono e hopu ai iaia a hoihoi aku i Kapalakiko.  O kona inoa maoli, o Joseph B. Cook, aka he inoa kapakapa ka holo ana mai nei.  Ke kali ia nei na palapala o ka hiki mai ma ka Monowai, aka, eia no nae ua haole nei ke hookuu ia nei e hele lanakila, a ua hoi aku nei ma ka Alameda o ka Poaha nei.

 

            Ua noi mai o Geo.  Kekipi ia makou, e hoolaha aku no ka hoike hui o na Kula Sabati o Molokai a me Lanai, e like penei: Ma Kalaupapa, i ka la 25 o Dekemaba, na kula Sabati o Kalawao a me Kalaupapa; Ianuari 1, 1893, ma ka luakini o Kaluaaha, na kula Sabati o Pelekunu, Wailau, Halawa, Waialua, na Honouli, Kaluaaha, Kamalo, Kaunakakai a me ko Lanai.  Na IIimeni hui e mele ia ana, Lei Alii ma ua aoao 64, 74; Hokuao Nani ma na aoao 36, 48, 85, 97, 108, 180 190.  Manawa no ke kula Sabati hookahi, he 25 minute.  Na haiolelo o ka la, Solmon Kahoohalahala a me S.N. Pahupu.  Ke kauoha ia nei na kula Sabati a pau, e hooikaika e pau pono ka lakou mau haawina iloko o ka manawa..  E hoomaka ana na haua, ma ka hora 9:30 kakahiaka.

 

            Ma na hoolaha a @a Hoi Hooholo Mokuahi Oceanic, ua ike ia iho e hoomau aku ana lakou i ko lakou mau moku@hi i ka holoholo ana i na Panalaau o ka Hema a komo @@ iloko o ka malama @enei o Mei.  Ua hooloihi hou ia aku paha ka halihali leta ana o keia mau mokua@i i keia makahiki ae, a i ole @o ka hoohikihiki ohua paha i ka Hoikeike nui.

 

            Ua ku mai ka Alameda ma honlulu nei i ka hora 5:20 wanaao Poaha nei, he i a ei mau la mai Nukilani mai, ma kona ala moana e holo loa ana no Kapalakiko.  Ua lawe mai oia no Honolulu nei ia 5 ohua kapena, a no Kapalakiko loa, he 19 mau ohua kapena a me 45 mau ohua oneki.  Ma ke ahiahi o ka la 5 o Dekemaba, poi ia iho ia ka moku e ka aie a kano ia aku la nohoi ka malamamoku me ka ikaika nui a hoopili pu ia, haihai nawawae.   Ua lawe loa ia mai a hoolele ia mai e lapaau ma ka Halemai Moiwahine.  Ma ka hora 4 ahiahi Poaha nei, ua hoomau aku ka “Ala, meda” i ka holo no Kapalakiko, me ka hului pu aku ia 16 mau ohua kapena, 4281 mau leta, 2090 mau nupepa, 227 mau puolo hale leta a me na waiwai Hawaii he 3254 mau ahui maia, a pela aku.

 

            NA LETA

 

            [Aole o makou makemake e lawe i ke koiko o na hula no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo@e ko makou poe mea kakau.]

 

            HE LEO PAIPAI

 

            I na Kula Sabati o Makawao.  Ua noonoo ia he mea pono e akoakoa ae na alakai himeni o na Kula Sabati o ka Apana o Makawao, a peia pu na haumana ao kanawai himeni, no ka holo ana i na makana i hoopanee ia mai ka hoike hapaha i malamala i Iulai 3, 1892, ma ko lakou hale hoike ma Paihiihi ma ka la 25 o Dec., 1892, hora 2 p.m., malalo o ka noho Luna Hoomalu ana a Hon E. Helekunihi.  O ka panina o na hana, oia hoi e haawi ia i himeni na keia a me keia papa haumana a kumu paha i puka ma keia ninaninau ana ma ka la 1 o Ianuari, a e hoopili ia aku na makana ma ia la.  Ua makemake ia na Luna nui a me na poe ake e ike i keia hana hoonaauao i alakai hoomanawanui ia e M.D. Benjamin, Alakai Himeni Nui e akoakoa ae i ka la Karistimasa i oleloia.  Ko paipai nui ia aku nei na Kula Sabati e lawe nui i ka nupepa KUOKOA @ maopopo ai na haawina, a pela aku, no ka 1893.

PETER N. KAHOKUOLUNA.        Kahukula Sabati Nui o Makawao.      Paia, Dec. 7, 1892.

 

            Ke Kanawai Koho Elele Hana Kumukanawai Hou no ke Aupuni.

 

            Ma ka Poakahi iho nei i waiho ia mai ai imua o ka Ahaolelo, ka hoike a ka hapa uuku o ke komite wae, nana i haawi ia ai e noonoo ka pono o ke kanawai koho elele hana kumukanawai no ke Apuni, i waiho ia mai e ka Mea hanohano G.P. Kamauoha Lunahoomalu o ke komite wa o eiwa lala.  O na lala o ke komite wae i kakau inoa i keia hoike na Mea hanahano Bush a me White.  O ke ano nui o keia hoike ma ka hoomaopopo aku a kou mea kakau, e noi ana i ka Ahaolelo o ka Lahui ma o na Aiii a me na Lunamakaainuna e hooholo loa keia kanawai koho elele hana Kumukauawai no ke Aupuni.  Oiai oia ka leo o ka Lahui Kanaka Hawaii ponoi, a me kekahi poe o na Aina e i noho loihi i keia Paeaina a kamaaina, oiai o ke kumukanawai e ku nei i keia wa ua hana ia mauli o ka makemake o kekahi poe waiwai kakaikahi e kue ana i na pono pilipaa o ka noho Moi o Hawaii me kona mau makaainana i hookumu ia e na Kamehameha.  Oiai o ka leo o ka Lahui e kauoha mai nei i ka Ahaolelo o ke aupuni, he mea pono e hookoia, a o ka leo no ia o ka mea mana loa i kumukanawai hou a maikai i apono ia e ka Lahui.  Iloko o keia wa i waiho ia ae ai o keia hoike,  ua ulu mai na manao pahaohao a kue o ka hapanui o ke komite i waena o na Alii haole, e kue ana i keia kanawai koho elele, a i ko lakou kahea ole ia e ka lunahoomalu e halawai, aka, me ia mau manao e hoopihoihoi ana i na hoa o ka hale ua lilo ia mau kue ana i mea ole, me he wai ua lana malie la i ka poha ana mai o ka leo o ke kiai naue ole a makaala, o ka makani apaapaa, i kona hooheno ana ae he nui na manawa i kahea ia ai keia komite wae iloko o na mahina mua o keia kau, aole nae he makemake e noho mai, oiai, he kue no i keia kanawai, a i ka manawa hope loa, ua hoomaopopo aku oia ma ka ninau pakahi ana, ua maopopo loa na poe kue i keia kanawai, a me ka makou hoike e waiho aku nei, nolaila, e waiho mai no ka hapanui i ka lakou hoike i keia kanawai; a ua kokua nui ia keia mao hoike a ka Lunahoomalu e ka mea @anohano S. K. Poa.  Nolaila e ka Lahui mai Hawaii a Niihau, ke haawi aku nei ka mea kakau, a pela no paba oukou i ka mahalo nui i na mea hanohano Hon. G.P. Kamauoha ke kupaa luli ole, ka liona o ka aina haaheo o Kohala, o Wm. White ka iki ulu nana e kaa ke kahua loa o ka maluulu o lele, o John E. Bush ke kuhikuhi pouone o Hawaii, ke kila pao o na Pali hauliuli o Koolau, ka poe hoi nana e hoonaueue nei ka Ahaolelo a e kai makaaia nei hoi i ka pono o ka noho Moi a me ka Lahui.  ke manaolana a,u nei ka Lahui e kakoo like ana na hoa hanohano Hawaii a pau iloko o ka Ahaolelo i keia hoike a ka hapauuku o ke komite no ka hoohele loa i ka Bila Kanawai koho elele hana Kumukanawai i ka wae e noonoo ia ai ke Bila, no ka pono o ka noho Moi a me kona Lahui Hawaii aloha, no ka hooomau loa ia o ke Kuokoa.  O ka pono ka hana ia e na kiai o ka Lahui, a kokua mai na Lani “E mau hoi ka Ea o ka aina i ka Pono.”

IKEMAKA

 

            HE PANE.

 

            MR. LUNAHOOPONOPONO:  Aloha oe:  E oluolu mai kou ahonui e hookomo iho ma kahi kaawale o kau mau Episetole i hui ia i keia mau huaolelo e kau ae la maluna.  Ma ka nupepa Holomua o ka la 10 o keia mahina i ike iho ai makou i kekahi poo manao e hoohihia ana i ka makou Kumu Nui, ma o kona kapa ia ana mai he hoohui aina.  Ke pane aku nei makou me ka oiaio, aole loa oia i komo pu iloko o ka poai hoohui aina, malalo o na kumu kupono a ka lehulehu e ike iho ai a hoomaopo:  1.  Aole oia i komo pu iloko o keia poai, no ka mea, maloko o kana mau haiolelo e pili ana i ke kulana lalai aupuni, mawaena iho o makou, aole, loa oia i kamailio iki mai no na mea e pono ai ka hoohui aina ana, aka aia kana mau olelo a pau maluna o ke kulana kakoo i Aupuni kuokoa.  E olelo mai ana paha oe he hoopunipuni keia; ian ua manao oe pela, eia iho no i ke taona na hoike o ia mau mea a pau.  2.  Ina aia o Oleson maluna o ke kulana hoohui aina, alaila, aole oia @ hoala i Ahaololo mawaena iho o makou, ma ka hookuu ana i na keiki e holo balota a e koho hoi e like me ke kanawai o ko kakou aupuni e ku nei i keia wa; a me ke ao ana i na keiki i ke ano o ka noho ana iloko o ka Hale Ahaolela.  Aole anei keia he mau kumu kupono a ka lehulehu e ike iho ai, he hoopunipuni maopopo kela hoolaha ana?  A oiai, eia ka manaolana o ko kakou Moiwahine a me ka lahui maluna o na hanauna  hou e ulu ae nei  no ka pono o ko kakou aina a me ka noho kuokoa ana ma keia mua aku, aole anei he mea kupono e ao ia na hanauna hou o Hawaii nei i keia mau kulana o ka noho aupuni ana, a oiai no hoi, o lakou aku ana na kanaka nana e hook ele i ko kakou aupuni ma keia mua aku a me na hana e ae e pili ana no ko kakou aina, he pono anei e waiho wale ia keia hanauna me ka ike olle i keia mau mea?  O ka hopena ina e waiho wale ia ana pela, he naaupo a me ka ike olei ka lawelawe ana i na hana o ke aupuni, a o ka hopena e ike ia, he lilo o ke kuokoa o Hawaii nei.  O keia haole aole oia i hana i na mea e pono ole ai ko kakou aina ia makou, aka, ua ao mai oia ia makou i na kumu kupono e hana aku ai ma keia mua aku no ka hoomau ana i ke kuokoa o Hawaii nei; a ke manao nei makou, aole kekahi kumukula i keia au e hele nei i loaa keia mau kulana hoohana maloko o ko lakou mau poo e like me keia kanaka; a ua lilo mua no hoi ka eo ia Kamehameha ma ka lawe mua ana i keia kulana o ka hoonaauao ana i na keiki.  O ka hoohui aina anei keia? Ina ua hoonaauao maikai ia oe, alaila, e noonoo mua oe mamua o kou hoopuka ana i keia poo manao, a oiai o kekahi o na kanawai e ku nei i keia wa, e hoopii ia no ka mea hoolaha wahahee ma ke ano laipila.  Ma ka hoomaopopo iho, ua hiamoe oe i ka po mamua iho, a ua loaa ia oe kekahi moeuhaue, a me kou ano makahiamoe no oe i kakau iho ai i kela manao.  No ka pono o ka makou kumu a me makou iho, ke hoike aku nei makou imua o ka lehulehu a pela pu me oukou e ko makou mau makua ponoi i ike i kela poo manao i hoolaha ia ma ka “holohope” o ka la 10, a komo na manao ano e, e holoi ae ia mau manao ana, a e kue aku nohoi i keia hoike wahahee nui o keia au naauao o ke ao nei.  No makou iho, o ka Moiwahine o Enelani, a i ole o ka Emepera paha o Geremania, ke olelo mai ia makou no ka hoohui aina ana, ua aa loa makou e kue i kela.  Manao anei oe he hoihoi makou ia Oleson ke olelo ae e hoohuiia o Hawaii nei me Amerika? Aoie, aole @@.  Nolaila, e Mr. Lunahoo@@uopono o ka awaii wahahee, e hoopuka ma ka mea i ike maka ia e oe.  Ina oe pane mai aua, @laila, e ike no aua@el oe i na kupee hao a we na uwepa o Uahipouli e hoopaa ana i kou mau li@@a mai kou kakau hou ana, a me ko waha mai ka enioni ana o kou m@u lehelehe.  Nolaila o ke aloha no kou e Mr. Lunahooponopono me kau Hawaii wahahee.  Me ke aloha i ka Lunahooponopono ‘o na Episeiole elua i hui ia a me na keiki hoi o koa papa pai ko makou lima akau o ke aloha.  O makou iho na keiki o ke kula, ma o                    S.K.K. NAWAA,       LEVI JOSEPH.         Kapalama, Dec. 12, 1892.

 

            UA HALA KUULEI ROSE.

 

            Mr. Lunahooponopono,          Aloha oe:         E oluolu oe e hookomo iho i keia walohia, ma kahi kaawale o kou mau kolamu, a oia iho keia:  Ua haalele mai ka’u kamalei i alo ha nui ia Isabela i ka la 5 o Novemaba nei, ma ka ua hoehaili o Waiehu.  O kona mai i make ai, he wela he anu a me ke kunu.  Ua hanau ia mai oia e Sam. P. Jona a me kana wahine iloko o Ape rila o keia makahiki no ma Waiehu Maui, a o ka loihi o kona mau la, he 6 malama a me 19 la a hiki i kona hooluolu ana aku la.  No ka nui o ko mauua aloha nona ke haawi nei maua i wahi kanaenae nona malalo iho nei, a oia iho keia: Kanikau he aloha keia no Isabela, Kuu kaikamahine o ka olu o Mauna Rose, Oia home wehiwehi i ke ala o na pua, Kuu kaikamahine mai ka lai o Polipoli i noho ai,  I kuu poli no oe a haalele mai.  Kuu kaikamahine mai ka makani anu o Hananui, He hana nui ka loko e hoonaue nei i ke kine, O ke kuko o ka li’a i ko aloha ke hiki mai, A hiki mai ko aloha e uwe no au.  Kuu kaikamahinie mai ke ala o ka maile lalii,  Mai ka oha halii mai i Lihauanu, Ua anu hoi au mamuli o ko aloha, Koekoe kau poli ua hala o pua melekuule,  Kuu lei hoohie kahiko o ke ahiahi, Ua ahi wela kuu kino paila i ko aloha, Hoomanao poina ole no kuu lei ua hala.    SAM. P. JONA.

@e hauihau aloha no ku’u Isabela ua hala, Ua hala ku’u lei ku’u milimili aloha, I ke kakahiaka hora umi ka hele ana o ku’u aloha, Aloha ke omo hope ana i ka waiu o ka makua, Me ka oohewahewa ole a hele no a, Aloha ka malu hale o Halaulani, He lani nui oe na ku’u manao e hiipoi nei, Kuki’a nei i ka Po a me ke Ao, Auwe e ku’u lei-e ua hele loa-e, Ku’u kaikamahine o ka uahoehaili o Waiehu, Mai ka wai koia we mai i Wailaahia, E hia mea aloha o ku’u lei Rose ua lilo, Ua hoi aku la me ka makua Mana loa, Ua waiho iho nei i ka ukana nui na’u e u aku, Na’u a me kona mau hanau mua, Auwe ku’u kaikamahine hoi e ua nalo loa.

MRS. S.P. INOA        Polipoli Waiehu Maui, Nov. 6, 1892.

 

            Ke pii mahuahua mai nei ka makemake ia o ka Chamberlain Colic Chorela a me Diarrhoea Laau Lapaau Ola, mamuli o ka ike o ka poe a pau i hoao i na hopena maikai i loaa mai, a na lakou aku hoi i hoikeike aku i ko lakou man hoalauna.  Ke hilinai nei makou aohe mau hookaulana kiekie e ae a nui.  E kuai ia aku no e na mea kuai laau lapaau a pau, BENSON, SMITH & Co. na Agena ma Honolulu.

 

            He nui ka hoonaluea ana a ka ma’i ma ka opu i keia kau, wahl a G.W. Shivell, ka men kuai laau lapaau, o Wickliffe, Kenetuke, “a ua nui launa ole mai na noi no ka Chamberlain Colic, Cholera a me Diarrhoea Laau Lapaau Ola.  Ua hoolilo aku au ma ke kuai ia cha mau omole o keia laau i keia kakahiaka.  Ua ike ia kekahi ola ano kupanaha a keia laau, a ma na ma’i no a pau ua keu a ka holopono.”     E kuai ia aku no e na poe kuai laau lapaau a pau, BENSON, SMITH & Co. na Agena ma Honolulu.   2406-4t

 

            Hoolaha Hou.

 

            HOOLAHA PAPA KOMOHEWA.

KE HOIKE IA AKU NEI KA lohe i na mea a pau, ua papa los ia ka lawe ana i na hao kuni malnna aku o ka aina o Princeville no ke kuni pipi ana, koe wale no na mauawa a ka Hui Mahiko o Princeville e hoa a kuui holoholona ai.  O ka mea e kue ana i keia rula, e hoopii ia no ma ke kanawai.   JOHN M. RADWAY.                        Luuanui o ka Hui Mahiko o Princeville.  2419-@@

 

            OLELO HOOLAHA,

UA KAUOHAIA NA KANAKA A PAU E hele mai a e hooponopono no ka hookuu ana i ku lakou mau lio, @ipi, a pela aku, ma ka aina o ka PRINCEVILLE PLANTATION CO., a me ka Aina Leialii o Hanalei, ma ka la 17 o Dekemaba, ma ka Hale Leia ma Kikiul@, mawaena o ka hora 9 kakahiaka a hiki i ka hora 5 ahiahi.

JOHN M. RADWAY Luna Nui Princeville Plantation Co,   W E H DEVERILL,   Luna Nui hui Hoolimalima Aina Leialii o Hanalei, Kauai.                     Hanalei, Kauai, Dek, 2, 1892. 2409-@@

 

            @oolaha @ou.

 

            MUTUAL 76              NA TELEPONE         BELL 179

C.E. WILLIAMS, K

A POE HOOKOMO MAI KUAI AU A ME

HANA PAKA O NA HOONANI HALE

MAIKAI O NA ANO A PAU ME KA MAKEPONO

Ne NA                                    E LOAA NO

Piano i Hanaia             Na He Kupapau

@e ke kape@o i          Na Puhaku Maheia, @

keia ea.                        wau ai a ka

Aole Mu e Komo.       Makemake Lawe.

MAANEI E LOAA AI

NA LAKO KANU KUPAPAU, KAA

A me na Pono Ia-loa i ke kino o ka mea aloha.

HELU 193,     ALANTI PAPU         HONOLULU

 

            Ka Halekuai Laau Lapaau Hou

HUINA O NA ALANUI PAPU ME MOI.

Ke hoolako mau ia nei me na laau lapaau oi loa @ ka maikai ma Honolulu nei a ke kuai ia nei me ka emi loa.

Ka Laau Kunu maikai, Ka laau Hoomaemae Koko Saseparila, Na Hua- ale maikai, Na Hua-ale ma’i @va maikai, Na Paakai pipii maikai, Na Paakai hoonaha maikai, Na Sopa a me na Waiala maikai, Na Aila Niu Hamo lauoho maikai.

E hoomanao i ka inoa a me kahi o

HOBRON a me NEWMAN,

Huina @ na Alanui Papu me Moi.      2396

 

            Hoolaha Hooko Moraki.

MAMULI O KEKAII@ MAN A  k@ai i hoike ia maloko o kekahi palapala m@raki i hauaia mawaena o ANAUU a me PIOMANU o Kailua. Koolanpoko, Oahu, o ka aoao mua. a me W.K. Kakeia, Kahu o Honolulu, Oahu, o ka aoao elua, ma ka la 23 o Sept, 1892, i  kakau kope ia ma ka @uke 116, aoao 4@, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o keia moraki, oia hoi, no ka hookan ole i ka uku panee ame ke kumupaa, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooke ana oia ia mana kuai.  A ke hoolaha hou ia aku nei aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila, e hoolahaia aku ua aina i hoike ia ma la moraki no ke kudala ana ma ke keena kudala o Ja@. F. Morgan ma Honolulu, ma ka la 28 o Dec., 1892, hora 12 o ia ia.  Aia ma kahi o W.R. KAKELA no olelo hoakaka no keia mea.  Hanaia i keia la 10 Dekemaba, 1892                  W.R. Castle, Kahu,     Mea Moraki Mai

Penei na aina i moraki ia:  1. O kela mau apana aiua o waiho la ma Kailua, Oahu, i kuhikuhi ia ma ka Palapala Sila Nui Helu 1372, Kuleana Hooua Aina 10464 ia Nawai, nona ka ili he 78-100 o ka eka.  2.  O kela man apana aina ma Kailua, Oahu., i kuhikuhi ia ma ka Palapala Sila Nui 1370, Kuleana Hoona 5917 ia Piiapoo, nona ka ili he 3 @8 100 mau eka.  3.  O kela mau apana aina e waiho la ma Kailua, i kuhikuhi ia ma ka Palapala Sila Nui Helu 722 ia Piiapoo, uona ka ili he 249@ mau eka. 2415-4t

 

            Hoolaha Hooko Moraki.

MAMULI O KEKAHI MANA KUAI I HOIKE ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o WAHIA me KAHALEPOULI kana wahine o Honomakau, Kohala Akau, Hawaii, o ka aoao mua, a me D. Puhi o Honomakau o ka aoao elua, ma ka la 12 o Dekemaba, 1888, i kakau kope ia ma ka buke 114, aoao 482, a mamuli o ka uhai ia o na kumu aelike o kela moraki, ola hoi, ka uku ole ia o ka ukupanee a me ke kumupaa, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai.  A ke hoolaha hou ia aku noi, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila, e hoolaha ia aku na aina, i hoike ia ma la moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala o Jas. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka la 28 o Dekemaba, 1892, hora 12 o ia la.  Aia ma kahi o W.R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.  Hanaia i keia la 30 o Novemaba, 1892,

D. Puhi, Mea Moraki Mai.

Penei na aina i moraki ia:  Ekolu eka i mahele ole ia iloko o kela apana aina maikai loa ma Honomakau, Kohala, Hawaii i hoike ia ma ke Sila Nui 749 ma ka inoa o Awihi.    2@18-4

 

            Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.

I KULIKE AI ME NA HOOKO ANA O KEkahi morak ii hanaia i ka la 25 o Mei, A.D. 1891, e S M KAAUKAI a me kana wahine o JANE C KAAUKAI o Honolulu, Oahu. Ia Annie S Parke o ua Honolulu la, i kope ia ma ka Buke 132 ma na aoao 210, 211 a me 213.  Nolaila, ke hoolaha ia aku nei ka lohe, ke makemake nei ua Annie S Parke nei e hooko aku i ua moraki la no ke kumu, ka uhaki ia o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ka ukupanee i ka wa e uku al.  Ka hoolaha hou@ia aku nei, o na aina a me na waiwai a pau i pa@ maloko o ua moraki la, e kuai ia aku no ia ma ke kudaia akea ma ka Hale Kudals o Jas F Morgan, ma ka POAONO, la 17 o Dekemaba, A.D. 2892, ma ka hora 12 awakea.  Penei na waiwai i paa maloko o ua moraki la: O keia mau apana aina me na hale maluna iho e waiho la ma Kamakela, Honolulu, oia na aina @ kuhikuhi ia ma ka Palapala Nui Helu 3574, Kuleana Hoona Aina 8907 a me ka palapala Sila Nui Helu 4455, Kuleana Hoona Aina 2833, no lakou ka ili he 5445 kapuai kuea, oi aku a emi mai paha, a i hoike maopopo loa ia ma ka palapala hoolilo a D J Barenaba i na mea nana i moraki aku ma ka la 25 o Mei, 1891, a @ kopeia iloko o ka Buke 130 a ma na aoao 331 a me 332.

ANNIE S. PARKE,   Ma o W.C. Parke la kona hope.          Honolulu, Nov. 29, 1892        2418-4

 

            Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai.

UA HOOKOHU PONO IA MAI KA MEA NOna ka inoa malolo iho i Lunahooponopono no ka waiwai o LUKA (k) i make, o Niolopa, Honolulu, a ke hoike nei kela hoolaha.  o ka poe a pau he mau koi ka lakou i ua waiwai la, e waiho mai me na hoolalo kupono i ka mea nona ka inoa malalo Iloko o na malama eono mai ka la aku o keia hoolaha ana, a i ole peia, e hoole mau loa ia lakou.  A o ka poe he mau ale ko lakou i na waiwai la i olelo ia, ke kauoha ia aku nei lakou e hookaa koke mai ia u ma Honolulu, Oahu.

KUPIHEA, Lillii (w)  Lunahooponopono o ka Waiwai o Luka.        Nov. 30, 1892.                        2418-6

 

            Hoolaha Hooko o ka Moraki.

KE HOOLAHAIA AKU NEI KA LOHE, I kulike ai me ka mana o kekahi moraki i hauala ma ka la 16 o Dekemaba, A.D. 1891, e HOOPII (w) a me H. KALUAAHA kana kane o Kamalo, Mokupuni o Molokai, ia Alexander J. Cartwright o Honolulu, Oashu, i kope ia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni, Buke 12@, a ma na aoao 440 a me 441, nolaila ke makemake nei na mea nona na inoa malalo iho e hooko aku i na moraki la no ka uhaki ia o ka aelike, oia ka hookaa ole la o ka ukupanee.  Ke hoolaha hou ia aku nei ka lobe, mahope iho o ka pau ana o na hebedoma ekolu mai ka la aku o keia hoolaha ana, alaila e kuai la aku no ma ke kudaia akea ka waiwai i paa maloko o ua moraki la, ma ke kulanakanhale o Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka Poeono, la 24 o Dekemaba, 1892 hors 12 awakea o la la, ma ka Hale Kudala of Jas. F. Morgan.

No na mea i koe, e ninau ia     BRUCE a me A.J. CARTWRIGHT, Na Luna Hooko Kanoba a me na Kahu o ka Palapala Kauoha a A.J. Cartwright i make, a i ole ia CECIL BROWS, Lolo.

Kakania ma Honolulu, Nov. 26, 1892.

O ka waiwai i paa maloko o ua moraki la, oia kela apena aina e waibo la ma Kumueli, Kamalo, Molokai, a oia no hoi ka aina i kuhikuhi ia iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 2979, Kuleana Hoona Aina 30493.  [2417-4t]

 

            HOOLAHA HOOHUI

UA HOOHUI AE NA MEA NO LAUA NA inoa malalo iho malalo o ka inoa MERCHANT EXCHANGE.                  SAML NOWLEIN.    S I SHAW      Honolulu, Dec. 2, 1892           2419-3t

 

            Hoolaha Hooko Moraki.

MAULI O KEKAHI MANA KUAI I HOIKE ia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o JOHN H HARE o Honolulu, mokupuni o Oashu, o ka aoao mua, a me W R Kakeia, Kahu o Honolulu i oleloia o ka aoao elua, ma ka ia @o Sepaiemaba, 1890 i kakau kope ia ma ka buke 132 aoao @ a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, oia hoi ka uku ole ia ma ka ukupanee me ke kumu paa nolaila ka hoolahaia aku nei e ka mea nuna ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai.  A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai kela la aku, alaila, e hoolaha ia aku na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala J F Morgan, ma Honlulu, ma ku ia 25 o Dekembaba, 1892, hora 12 o ia la.  A ia ma kahi o W R KAKALA no olelo heakeka no keia mea.  Hanaia i keia la 10 Dekemaba, 1892.  W R CASTLE, Kahu Mea Moraki Mai.

Penei na aina i moraki ia: O keia spana aina e waiho la ma Kalihi, Oahu, nona ka ili he 1 214-1000 man eka me na hale a me na hana hou maluna iho i hooliloia mai i ka mea nana i moraki aku J H Hare ma ka la 29 o Sepatembaba, 1890, i ko@ ia @a ka buke 127 aoao 106.     2415-4t

 

            Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.

I KULIKE AI ME NA HOOKO ANA O KE kahi moraki i hanala e Lukela a me J.M. Kauahikaua, o Koolauloa, Oahu, in Henry Diamond, o Honolulu, ma ka la 18 o lulai. A.D 1889, kopela ma ka Buke 117, a ma na aoao 220 @ 222: nolaila, ke hoolaha ia aku nei ka lohe, ke makemake nei ka mea e paa nei i ka moraki e hooko aku i ua moraki la. no ka uhaiin o ka aelike, oia ka hookaa ole la o ku kumupaa i ka wa e hookaa al.  Ke hoolaha hou ia aku nei, e kuai ia aku no ma ke kudala akea ka waiwai i paa maloko o ua moraki la ma ka hale kudala o Jas F. Morgan, ma Honolulu, ma ka POAHA@@@@ Ianuari, 1893, hora 12 awakea o ia la.  O ka waiwai i paa maloko o ua moraki ia, oia keia:  O na pono a pau ua pomaikai a me ke kuleana o ua Lukeia me J M Kauahikaua la iloku o kela mau aina e waiho ia ma Walouo, Puheemiki a me Punaluu, Koolauloa I olelo ia mamua.  i kuhikuhi pono ia na palena iloku o na Palapala Sila Nui 7963, 78@@, 73@9, 1@@@, 4@@@, 3922 a me 3053 a me ua Kuleana Hoolia 1137, 1373, 4352 a me 3724.  A me na kuleana a pau o Lukela me J M Kauahikaua iloko o na mahele ekolu iloko o ke ahupuaa o Puheemiki.            HENRY DIMOND.   Mea e paa nei i ka moraki.      Thuraton me Frear, na lolo no ka mea e paa nei i ka moraki.            Honolulu, Dek. 9, 1892          2419-4t

 

            Hoolaha Hooko o ka Moraki.

KE HOIKE IA AKU NEI KA LOHE I NA mea a pau, i kulike ai me ka mana kual i hookomo ia iloko o kekahi moraki i hana ia e KAUPENA (w) a me JOHN BOLABOLA ia Alexander J Cartwright, Kahu o ka Waiwai o R W Holt i make, ma ka ia 29 o Aperila A D 1889, i kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 116 aoao 28-@0 i hoolilo ia aku ia James Renton ma ka la 17 o Sepatemaba. A.D. 1891 a i hoopaa ia kela hoolilo ana ma ka Buke 132 a ma na aoao 358 a me 359: a me kela moraki pu a ua Kaupena (w) la a me John Bolabola ia J M Mousarrat, i hana ia ma ka ia 24 o lu@ ni. A.D. 1891, a kope ia ma ka Buke 132 ma na aoao 213-215 a i hoolilo ia aku i na James Renton la ma ka la 17 o Sepatemaba A.D. 1891. kope la i ka Buke 132 aoao 244: a no ka uhaki ia o ka aelike maloko o ua morai ia, oia ka hookaa ole ia o ko kumupaa a me ka ukupanee o kekahi mau no@a ale i huopaa ia i ka wa e hookaa al, nolalla ke makemake nei ka mea nona ka inoa malalo iho e hooko aku i ua moraki ia, a o na  aina a pau, na pono hoanina a pilikana maluna o ua mau moraki la i hoike ia, e kuai ia aku no ma ke kudala akea mahope iho o ka pau ana o ka manawa i kaupalena la e ke kanawai.  Ke hoolaha hou ia aku nei, o na aina i kuhikuhi la malalo iho, e kuai ia aku no ma ke kudala akea e James F Morgan, Luna Kudala, ma kona Hale Kudala ma Alanui Moiwahine, Honolulu, ma ka POAHA, la 29 o Dekemaba, A.D. 1892, hora 12 awakea o ia la.  O ka waiwai i kuhikuhi la maloko o ua moraki ia, penel no ia:  E hoomaka ana ma ke kihi akau o keia pa ma ke alaololi ma nianui Moiwahine, a e holo ana hema 61@ 35 min. kom 109.6 kapuai ma ke alaololi, oia ka aina i kualia e Kaahumanu a me kana wahi mai a Kahakai mei, e holo ana ma ka hema 64 00 kom 71 5 kapuai ma ka pa Kaahumanu kuleana Hoona Aina Helu 735.  Alaila hema 31 42 min. hik 10@ 3 kapuai ma ka pa aina aupuni.  Akau @@ @@ min hik 196 @ kapuai pili i ka pe 2 ma alanui Moiwahine.  Alaila akau 3@ 30 min kom 104 kapuai e pili la ma ka pa ma alanui Moiwahine a hiki i ka hoomaka ana a nona k@ ili he 43-100 o ka eka a ola ka hupa o ke Kuleana Hoona Aina Helu 805 la Kaaleua a me ke Kuleana Hoona Aina Hulu 1082 ia Kekuanui no Kahakai a oia no ka aina @ oolilo ia @ ua Kaupena la e F A Schaefer, Luna Hooko Kauoha o ka waiwai o M J Rose i make, ma ka palapala i banais i Mei 25, 1883, a i kopeia ma ka buke 81 a ma na aoao 78-9 a ua kukuiu ia he elima mau hale maikai matuna o ka aina e ka nei.           JAMES RENTON

Mea e paa nei i ke moraki, ma o Charles @ Carter la kona lolo.

Honolulu, Dekemaba @, 1892           2418-@t

 

            OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU I hoolimalima i kekahi aina a noho paha @@ kekahi aina o ka waiwai o R.P. KUKAHI o Kukuihaele, Hamakua, Hawaii, i make ke ka uoha aku nei au la lakou a pau, e hookaa poi@les mai lakou i ka uku hoolimalima o na aina, a me na ale e ne i ka mea nona ka inoa malalo iho.  No ka mea aole loaa kekahi mea e ae ka mana mai ka Lunakanawai Kaapuni mai e ohi i na ale, a e haawi i ka p@inpain hookaa no na ale i uku ia mai.                 R. R. LYMAN.           Lunahooponopono Waiwai malalo o ka. Palapala Kauoha a R. P. Kuikahi.            Puna, Hawaii, Vov. 27, 1892              2418-@t

 

            OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU I HOOlimalima i kekahi aina a me keka@i mea e ae o ka waiwai o @ KAWAILEPOLEPO KUIKAHI o Kukuihaele, Hamakua, Hawaii, he keiki ou ole ke kanaha aku nei au ia lakou a pau e hooka@ pololei @@ lakou i ka uku hoolimalima o na aina a me u@ ale o ae i ka mea nona ka inoa malalo nei.  A ke papa aku nei au i na mea a pau aole e @o@le wale la T. Kawailepolepo Kuikahi, no ka mea, aole e @e ana au e @ku aku i na ale i hoale wale ia me kuu kanaha ole ma ke kakau aua o kuu inoa e hoale aku lala.   R.A. LYMAN

Kahu no ke kino a me ka waiwai o T. Kawailepolepo Kuikahi.

Puna, Hawaii, Nov. 27, 1892              2418-3t